2fï1. J
Rede van <5. Petersen
'2S>
I3e jaargang - No 25
Zaterdag 26 F bruari 1916
Oplaag 6900 exemplaren
Âlgemeen Nieuws- en Âdvertentieblad voor de Veenko oniln en omliggende streken, gewijd aan de belangen
van Landbouw, M fidel en Nijverheid.
DE NOORf'J-OOSTER
Eerste bled,
OORLOQ.
Tôt bel Binate m mM\\b âe pràeiëii m\im .eu Dr* is Éii leregiïd het m Mterteutie-MMe m Dai-, Vat-, WeeMaieu m. (D Y Alla) Warmoesstraat 76-18 le Amstertsm
Ingezonden sti^kken.
ScSiaakrubriek.
m m
m
^■a'u^ùtjre^'^tgorj
Qerechistiof te Leeuwsrden
TWEEDE KAMER.
Telegrafische berichten
cz
<T
Verschijnt D i n s d a g-, D o n d e r d a g- en Z a t e r d a g a v o n d
Abonnemeutsprijs per 3 maanden 75 cent met en 50 cent zonder
Landbouw-Courant
Per post: Binnenland respectievelijk 95 en 70 cent Bnitenland f 1.75
UITGAVE VAN DE NAA ALOOZE VENNOOTSCHAP
gevestigd te Wildervank Telefoon nunimer 120
RED.-UiTOEvr> H. KNOOP
Advertentiën van 15 regels 75 cent, iedere regel meer 15 cent
Reclames of Ingezonden Mededeelingen 30 cent per regel
Advertentiën uit Groningen of Drenthe van 15 regels 50 cent
Iedere regel meer 8 cent Bij regel-abonnement lager
Vraag en Aanbod 1—4 regels 10 cent, uitsluifend blj vooruitbetalinj
Dît sio.*tsestaat uit 3 tbladeM
Df4
g3
Door'deze zet verliest v/it de partij. Pc4
jwas de zet, waarschijnlijk speelde wit op
winst.
24
25 f3 - f4
Het opgeven der pion bevvijst dat wit be-
jvreesd was voor den aanval der "zwarte g en
M. de R. |b pionnen bij analyse za! men zien dat ook
Vriendelijk verzoek ik U om onderstaandej andere zetten "niet meer baten b.v. 25 Pd2,
in uw blad te willen opnemen. Pd3, 26 Te2, PÎ4, 27 Tf2, Ph3-f- enwitgaat
Evenais vorige jaren werden wij j.l. Don- matofde toren is verloren, wanneer 26 Tfl,
derdagavond wederom in de gelegenheid
gesteld om het zoo gunstig bekende Symplro-
nie-orkest, onder leiding van den bekwamen
Directeur, den heer Faber te aanhooren.
Wat de prestaties der muziek aangaat, daar
behoef ik niet over uit te wijden.
Aïs tolk der aanwezigen, welke tengevolge
van het slechte weer niet zoo talrijk waren
opgekomen als andere jaren, meén ik te
kunnen zeggen, dat het een avond is geweest
van kunstgenot, wat door het luid applaudi-
seeren meermalen werd te kennen gegeven.
Hiermedc spreek ik dan ook den wensch" uit
dat het bestuur van de Societeit Veenlust ons
nog eens weer in de gelegenheid zal stellen
om voor zulk een geringe entrée, een der-
gelijk Volksconcert te willen geven.
Een woord van dank zij hier dan ook op
zijne plaats aan den Directeur, en de leden
van het Veendammer Symphonie-orkest en
het bestuur van de Societeit Veenlust, die
aile moeite en kosten getroosten om dezen
avond zoo goed mogelijlc te doen slagen.
Wildervank, 25 Febr. '16. P. R.
CorjCspondentie en goede opiossingen
zenden aan J. H. Kruit, Stadskanaal
te
dan Pel en wit is genoodzaakt de kwaliteit
te offeren. 25 Td2 gaat niet, daar door Pf3-j--
de kwaliteit verloren gaat.
2 5g5 X 14
26 Pbl tôt d2
Nu Ican paard d2 geschieden, daar na Pd3,
27 Tf3 gespeeld kan worden.
2 6Td8 - g8
dreigt. de f pion op te spelen.
27 Pd2 - fl Pe5 - f34-
28 Tf2 X f3 Dg3 X
29 h3 - h4 Df3 - g4
Wit geeft op.
Oplossing der driezet van C. C. W. Mann
in het nummer van 12 Febr.:
Dc3
b6
b5
f3
Ke4
2
2
2
2
2
enz.
7e
partij.
Schotseîae partij.
Van Jan. tôt Mei 1910 in corresp. gespeeld.
Wit H. van Hartingsveld. Zwart J. H. Kruit-
1 e2 - e4 e7 - e5
2 Pgl - f3 Pb8 - c6
3 d2 - d4 e5 X d4
4 Pf3 X d4
Door 4 Lc4 krijgen we het Schotsch gam-
biet, wat voor niet zoo sterk wordt gehouden,
en vroeger veel gespeeld werd.
4Lf8 - c5
5 Lcl - e3 Dd8 - f6
6 c2 - c3 Pg8 - e7
7 Lfl - e2 d7 - d6
8 0-0 Lc8 - d7
9 Pd4 X c6 Pe7 X c6
10 Le3 X c5 d6 X c5
Wit heeft nu door geschikte afruil zwart
een dubbelpion bezorgd, zwart verkrijgt even-
wel de open d lijn, wat er wel tegen op-
weegt, zooals het vervolg der partij zal doen
zien.
Dd3-f- enz.
Dd4-f enz.
Df3-j- enz.
Pf4-j- enz.
Pd6+ enz.
P waarheen ook 2 Pc7+
Goede opiossingen ontvangen van B. W.
Siemcn |r. van Zuidbroek, J. Spornheijer,
Hoogezan'd, van N. B. en vàn Lenting,
Stadskanaal.
N. B. Uwe oplossing heb ik als goed aan-
genomen ofschoon u als sleutelzet Del aan-
gaf. Uit de varianten door u aangegeven
iuiilu> i., ;r,n - - -
geweest zijrt en
later een weinig meer attende.
Probleem S. Loijd.
11
12
13
14
15
16
17
18
Het
Ddl
Pbl
f2
Tal
Tfl
Le2
Lc4
Kgl
is
'- b3
- a3
f3
- dl
- f2
- c4
X e6+
- fl
duidelijk dat
0 -
Th8
Df6 -
Df4
Ld7
Pc6
f7
0 -
- e8
f4
- e3+
e6
- e5
X c6
0
18 Td8 Td8
Kb8 19 De5 wegens mat niet
dreigde nu Pd3 met kwaliterts-
19 De6 -f
opgaat, er
winst.
1 8De3 - h6
19 h2 - h3 Dh6 - f4
20 Kfl - gl
De beide voorgaande zetten speelde zwart
om de witte koningsstelling te verzwakken
de verdediging is gewoonlijk het gemakke-
lijkst, wanneer de pionnen voor de koning
op hunne oorsprohkelijk'e plaats staan.
20 Td8 X dl
21 Db3 X dl Te8 - d8
22 Ddl - c2 g7 - g5
23 b2 - b3
Deze zet geschiedt om het paard naar c4
"te spelen, waarna de partij misschien remise
was geworden, doch zwart hield goede aan-
valskansen-
23 h7 - h5
24 Pa3 - bl
I wtM1=3?
8
van Veendam, -"Kiejwindeweer in
't café „Dc Landbouw" op Vrijdag
25 Fi miari
Toen de oorlog Aug. '14 uitbrak, be-
sloot men in ons -.rlement den strijd der
partijen te lalen rus, b en allen zich te scha-
ren om den troon ouï ons land tevrijwaren
van den oorlog. Dezn „Godsvrede" is eigen-
lijk nooit opgczegc' - ich de daden der re-
geering en der part V i wijzen er op, dat de
partijstriid weer is bïgopnen. Sprekerwijst
op den'strijd, die op 't oogenblik te Apel-
doorn gestrèden wo-dt.
Spreker betuigt, dat het overboord gooien
van den „Godsvrec!t-" niet is uitgegaan van
Rechts.
Voor de strijd weer wordt opgevat is het
goed ons af te vra- 1 hoe is de toestand,
hoe staan de zaken. Vervolgens gaat ds. P.
na,hoe de tegenw ordige regeering is ge-
vormd. He' extra-p. rlementaire kabinetvan
Cort v. d. Linden in werkelijkheid geen
extra-parlementair abinet, maar een, zete-
îendc op het progn n van de coneentratie.
Hoe kon Treub in dit ministerie zitting
nemen Spreker zegt dat het spoedig dui
delijk was, waarom Treub in het kabinet,
met' Staatspensioen op 't program kon treden,
toen de pensioetirbi- isting van hem kwam.
Heel wat vCeren heeft dit kabinet al
inoeten laten vallcrX Was rechts niet tôt
nu toe van plan gt veest den ,,Godsvrede"
te handhaven, dan v iren Pleyte en Bosboom
ook reeds géyallen ûj de begrooting.
Dit ministerie ne d de spreker eigenlijk
T. om ois Imiter1^
a b c d e
Wit Ka2, Db6, pion c5 drie stukken.
Zwart Ka4, pion b5 twee stukken.
Wit begint en zet in drie zetten mat.
Zitting van Donderdag 24 Febr.
De zaak van den 38-jarigen Harm B., land-
en veenarbeider te Musselkanaal, kwam 20
januari voor het hof in behandeling. Hij kwam
in beroep tegen een vonnis van de rechtbank
te Assen van dert 25 October, waarbij hij
voor beleediging van ambtenaren in functie
en voor wedersparfnigheid, gepleegd op 11
en 18 September 1915 te Nieuw-Buinen bij
verstek was veroordeeld tôt 2 maanden ge-
vangenisstraf en welk vonnis op den 15 Nov.
d.a.v. was bekrachtigd.
In de volgende zitting gelastte het hof, dat
alsnog-als getuige zou worden gehoord de
heer Beuving, burgemeester der gemeente
Borger.
Deze werd heden gehoord. 't Bleek, dat
het in dezen ging over de vraag, of de ver-
balisanten bij hun optreden op genoemde
data waren in de rechtmatige uitoefenlng van
hun macht.
Dat optreden stond in verband metonge-
regeldheden naar aanleiding van een staking
der arbeiders ter plaatse voor hooger loon.
Toen het hoofd der gemeente het noodig
achtte tôt krachtig optreden over te gaan,
stelde hij een proclamatie op, waarin samen-[
scholingen van drie of meer personen werden jfrekken.
wereldbrand te nouenen, heeft spreker allé"
respect, maar op wat ze doet betreffende bin-
nenlandsche aangelegenheden valt veel op aan
te merken.
Spreker bespreekt de wenschen der con
eentratie naar .'t onderwijs en toetst dit aan
de wenschen der christelijke partijen. Hij
beweert, dat het biizonder onderwijs nog
zeer wordt achtergësteld bij 't openbgar.
f 48 wordt per kind uit de openbare kassen
aan de O. L. school geschonken en f 19 per
kind aan de Bîjz. L. school.
De heer Otto, afgevaardigde voor Amster
dam III verklaarde dezer dagen voor zijn
kiezers, dat men zich met de gelijkstelling
van het Bijz. onderwijs met het Openbaar
onderwijs moet verzoenen, doch alleen als
de goedkeuring van het schooltoezicht op
het leerplan wordt toegestaan. Daartoe is
rechts nooit te krijgen.
Dit zou een overgave zijn van onze be-
ginselen. Wel zien, maar niet goedkeuren
mag men ons leerplan.
De regeering wil gelijkstelling van Openb.
en Bijz. onderwijs. Hoe komt dat zoo Daar
staat jets naast.
Het kiesrecht.
Wij willen Het organisch kiesrecht, d.w.z.
voor hoofden van huisgezinnen, dat zijn de
menschen, die de samenleving beter gevoelen.
Verder de menschen die wonen als getrouvv-
den, de weduwen, die een zaak drijven.
De coneentratie wil algemeen kiesrecht.
Dat willen de christelijke partijen niet. Niet
dat we bang ziin voor uitbreiding, die heb-
ben veeleer de vrijzinnigen te vrezen.
Geen vrouwenkiesrecht, omdat wij de vrouw
door den man willen laten spreken. Gerust
mag er thuis over gesproken worden. Man
en vrouw mogen niet naast elkaar staan als
kameraden, maar moeten één zijn.
Rechts zal bij de Grondwetsherziening zich
hebben af te vragen bij de en bloc-stemming,
hoe moeten wij stemmen en dan zal rechts
om recht te krijgen voor de Christel, school,
voor stemmen en algemeen kiesrecht is door
links verkregen. Zoo denkt links door
geven en nemen zijn doel te bereiken.
Spr. haalt de geschiedenis van de verze-
keringswetten aan en zegt dat de wetten
van Talma klaar zijn gekomen ondanks de
obstructie van links van de laagste soort.
Maar wat doet men nu van links? Men
heeft een voorste! ingediend om ze in te
Dit is zeer gevaarlijk. Dit schept
Als Treub zijn zin kreeg moet dearbeider
meer betalen dan bij Talma, de patroons
betalen bij Treub minder, bij Talma meer.
Dit moet men goed in zijn oor knoopen.
Bij Talma na 70-jarigen leeftijd een recht,
bij Treub een gave.
Wat hebben we Waar gaan we heen
vraagt spreker.
De bezwaren voor de pretniebetalingen
zouden vanzelf wegvallen door loonstijging.
De weduwen krijgen geen rente, de weezen
wel. Maar loopt de wet goed, dan is ze
immers voor uitbreiding vatbaar.
Met de wetten in de hand kan spreker
aantoonen, dat ze door Treub zijn verslechterd.
Talma had ook deziektewet: Deze wordt
bij kringen (districten) geregeld. Talma wil
de regeling der uitkeering en premie over-
laten aan "de districtsbesturen. Treub wil
70 pet. der loonen geven plus vrij dokter
en apotheker. Dit laatste lijkt mooi, maar
de premie's moeten er natuurlijk door ver-
hoogd worden. Talma wil dit overlaten
aan de ziekenfondsen. Verschil betrekke-
lijk nihil.
De radenwet wil Treub veranderen, zoodat
de arbeiders in schijn meer zeggingskracht
krijgen.
Spreker ziet in Trcubs wetten geen ver-
verbetering, alleen verslechtering. Spreker
bespreekt nu de belastingwetten en beweert,
dat we nu onder dezen' belastingdruk ook
zouden gekomen zijn zonder oorlog. De
belastingen zijn voor andere doeleinden, de
opeenten voor de oorlogsuitgaven. Spreker
hekelt het, dat de belasting op oorlogswin-
sten zooals in Denemarken, niet reeds lang is
ingevoerd. -
Treub zegt, de menschen moeten weten,
waarvoor ze belasting betalen, het moeten
besiemmingsbelastingszijn.jpensioenbelasting,
getro'kk'en. De fandboiïwërs zuij'erT é'Cntê'r
worden getroffen door verhooging der grond-
belasting van f 1.58 per f 1000 waarde op f 4.
Hierbij komt de nieuwe inkoinsten-belas-
ting. Spr. zegt dat de landbouwers misschien
in de laatste jaren te weinig hebben betaald,
maar dat ze in 't vervolg zeer waarschijnlijk
te zeer zullen worden getroffen, te meer
daar de toekomst zich nu juist niet zoo roos-
kleurig laat inzien verlaagde prijzen der
producten, verhoogde loonen, dure kunst-
meststoffen, enz.
Ook de vrijdom van belasting naarnieuw
aangemaakte gronden houdt op. Ge weet
dus, dat er ons in de toekomst nog wat
staat te wachten.
Genoeg, dunkt spreker, voor u te laten
zien, dat de toekomst lang niet rooskleurig
is, als we onder deze regeering blijven, en
dat we ons wel mogen afvragen, of 't niet
beter was geweest, in de lijn van vôôr 1913
door te gaan. De strijd wordt nu weer aan-
gebonden dezen zomer, bij de Statenverkie-
zingen, want links zal ailes op haren en
snaren zetten om het in 't Zuiden te winnen,
om de Eerste Kamer om te krijgen, die altijd
nog een oog in 't zeil houdt. Rechts zal
ook zijn best doen, omdat men inziet dat, als
we zoo door gaan, dan wordt onze toekomst
bang. Wij zouden zeggen wacht tôt na
wederkeering van den vrede met uwevoor-
stellen, dan kunnen we zien waar de druk
gelegd kan worden.
Spreker eindigt met den wensch, dat Ne-
derland van den rampzaligen oorlog gespaard
mag blijven en een zegenrijke toekomst tege-
moet mbge gaan.
Ds. DE VRIES vraagt, of het wel goed is,
dat men het beginsel van huismanskiesrecht
laat varen, om gelijkstelling van Openbaar
en Bijz. Onderwijs te krijgen.
Ds. PETERSEN antwoordt, dat men niet
mee gaat met de kieswet en bij de behande
ling èrvan tegen zal stemmen. Maar bij de
grondwetherziening zal men vôôrstemmen,
omdat dan over ailes te zamen moet gestemd
worden.
Wij krijgen gelijkstelling en gaan mee met
het kiesrechtshoofdstuk, te meer omdat deze
nu ook individueel kierecht insluit.
De vergadering die door plm. 50 menschen
bezocht was, werd door den heer A. v. DE
VELDE met gebed geopend en door den
spreker met dankzegging gesloten.
andere aangelegenheden, welke In aanmer-
king komen b) de beoordeeling van de hoe-
grootheid van het bedrag der schadeloos-
stelling.
De spoorweg zal aanvangen op het be-
staande station Stadskanaal van denNoord-
Ooster Locaal Spoorweg, terwijl verder aan
den spoorweg zijn ontworpen de stations
Nieuw Bulnen, Eerste Exloërmond, Mussel
kanaal—Valthermond, Vetstukkenmond ea
Ter Apel, alsmede de stopplaats Ter Apel
(Rijksgrens).
Van het oorlogsterrein trekt wel het meest
de aandacht de strijd, welke aan het West-
front om Verdun door de Duitschers met
succès wordt gestreden. Ook gisteren zijn
zij daar vooruit gekomen. De vraag of deze
vesting zelve thans gevaar loopt, is daarmee
urgent geworden. Sedert de Duitsche troe-
pen zoo zeer zijn gevorderd zal hun het
ideaal van Verdun's val wel voor oogen
moeten zweven. In Armenië schijnt de over-
winningstocht van de Russen weer gestuit,
althans van vorderingen hoort men niet meer.
Van de overige gevechtsfronten valt weinig
nieuws te melden.
verboden en de politie werd gelast voorjeen precedent, een voorbeeld. Treub zegt,
de uitvoering dier proclaniatie te zorgen. dit wordt me argedwongen, omdat de toe-
Overeenkomstig de wettelijke voorschriftempassing van art. 369 zoo onrechtvaardig is.
riep de burgemeester nog dien eigen dag;Verander dit dan, excellentie, zeggen wij
den raad bijeen deze bekracbtigde de pro- Maar neen Zij willen probeeren premie-
■clamatip, welke vervolgens den voigenden vrij staatspensioen te geven en daarorn moeten
!dag, 8 September, werd uitgevaardigd. Talma's wetten van de baan.
1 Den 29sten daaraanvolgende werd ze weer Wat zullen we voor Talma's wetten weer-
ingetrokken. f kri jgen Talma heeft invaliditeits-en ouder-
uefeiten, waarvoor beklaagde terecht étônd do'msverzekering in één wet. Treub wil ze
•jen veroordeeld werd tot2mnd. gevangenis- ïd'.eiden en alleen verzekeren voor invalidi-
straf, vielen tusschen genoemde "data. teit. Die beneden 40 jaar invalide wordt
De advocaat-generaal bleef na deze ver-krijgt meer dan op lateren leeftijd. 't Gaat
klaring van den getuige persisteeren bij zijn ierug tôt i 100 tôt 70 jaar, de;; moet de
requisitoir van 20 fanuari, toen beyest'igininvalide - h v- .'ne-en bij 't gferv.-; n.'ebestuuf
van het vonnis - der rechtbank werd gevraagd. om ouderdon .rente, waar aangetoond moet
Uitspraak"over acht dagen. worden, dat men behoeftig is
Spoorweg Stadskanaa 1T e r
A p e I—D uitsche grens.
Ingediend is een onteigeningswetje voor
een spoorweg van Stadskanaal over Ter
Apel naar de Duitsche grens.
Bij die tervisielegging zijn bezwaren inge
braent door A. en H. Weits, D. BUgel en
19 anderen en de firma Landweer en Somcr,
allen te Stadskanaal. Deze bezwaren, welke
niet gericht zijn tegen het algemeen nut der
onteigening, kunnen worden ondergebracht
in de gebruik'elijke rubrieken waardever-
mindering van gronden, verbreking van ge-
meenschap te water, schade in het bedrijf of
Duitsch rapport
BERLIJN, 25 Febr.
Officiëel. Groot hoofdkwartier. Westelijk
Oorlpgstooneel.
De gisteren reeds gemelde successen op
^j^g^^er Maas -oeveit werden in verschit-
sterkte dorpen Champneuville aan de Maas,
Coteleftes, Marmont, Beaumont, Chambrettes
en Ornes werden genomen. Bovendien wer
den aile vijandelijke stellingen tôt aan den
Louvenont-rug bestormd. Opnieuw zijn de
bloedige verliezen van den vijand buitenge-
woon zwaar. De onze waren te dragen. Het
aantal gevangenen steeg met meer aan 7000
tôt over 10.000.
Omtrent den buit aan materiaal kunnen
nog geen opgaven worden gedaan.
Van de overige fronten geen nieuws.
Engelsch rapport.
LONDEN, 25 Febr.
Het Britsch hoofdkwartier Gisteren voer-
den onze vliegtuigen een goed geslaagde
raid uit tegen het vijandelijk vliegkamp blj
Rijssel. Aile machines keerden ongedeerd
terug.
Vandaag liet de vijand bij Fricourt een
inijn ontploffen, zonder schade aan te rich-
ten. Onze artillerie was actief tegen de
vijandelijke loopgraven bij Yperen, bij het
kanaal van Kempen en ten Oosten van
Bousinghe.
Gevolgen van de Zeppelin raid.
LONDEN, 25 Febr.
Het resultaat van de luchtraid yçn 31 Ja
nuari is dat 184 mannen, vrouwen en kln-
deren, zijn gedood of gewond. Totaal zijn
393 bommen geworpen.
Fransch rapport
PARIJS, 25 Febr.
Communiqué. In Argonne beschoten de
Franschen opnieuw de Duitsche werken in
de streek van het bosch Cheppuy, Oostelijk
van Vauguois. Het kanonvuur" werd met
minder heftigheid voortgezet in de streek
Noordelijk Verdun. De Duitschers deden In
den nacht geen enkelen aanval op de Fransche
stellingen. Wij bezetten de verdedlgingslinie,
die wij hebben aangelegd achter Beaumont
op de hoogte Oostelijk van Chant Neuville
en Zuidelijk van Aines.
Afwisseiende activiteit der artillerie tus
schen Maloncourt en den linker Maasoever.
Oostenrijksch communiqué.
WEENEN, 25 Febr.
Russisch oorlogstooneel.
Hier en daar artillerie-gevechten.
Italiaansch oorlogstooneel.
Niets nieuws.
Z.O. oorlogstooneel.
Onze troepen in Albanie dreven gisteren
de den worigen dag ten O. en ten Z.O. van
Durazzo geslagen Italianen terug tôt op den
landtong ten Westen van het Duro-etrand-
meer. De havenwerken van Durazzo liggen
binnen het vuur onzer kanonnen. Deinsche-
ping van manschappen en oorlogsmateiiaal
werd met succès gestoord. Het optreden
van eenige Italiaansche oorlogsschepen was
zonder i'nvloed op den gang der gebeurte-
nissen. Wij namen in deze gevechten tôt nu
toe 11 Itaiiaansche officieren en meer dan
700 man gevangen en maakten 5 kanonnen
en K mscbirfegeweçr buit.
DE NOORD
?3
12e
W& /mai.
wn t!trrgr-c T i Ul" Ul!