Nieuws- en Advertentieblad, De Noord-Ooster nl | 1936 | 6 januari 1936 | pagina 2

HET PLAN VAN DEN ARBEID

GEMEENTEBEGROOTING
SAPPEMEER.

1936

Sa*vergîfriging in school in Italie.

Aardverschuiving in Italie.

Een Koerden-opstand onderdrukt.

Hooge Sovjet-functionaris vermoord?

Vier Italîaansche knapen wilden mee

oorlogvoeren.

BINNENLAND.

Rangeerende trein verplettert een
autobus.

Nieuwe industrie te Goor.

Pelle brand te Enschede.

Dîefstâl met brandstiehtîng în ©en
Parievink.

Wet op uîtverkoopen niet overtreden.

MIslukte poging brandkast te

openen.

GEEN SAMENWERKING IN HET
NOORDEN.

IN EEN STAMPVOLLE
VERGADERING BESPROKEN.

v MILAAN, 4 Jan. Te Cas aie zrjn in een school-
gebouw dertig kinderen door gas vergtftigd.
Eenigen moesten in het ziekenkuis worden op-
genomen, doch levensgevaar schijnt voor geen
der kinderen te bestaan. Men vermoedt, dat het
gas uit de verwarmingsinstallaties is ontsnapt
als gevolg van de weersomstandigheden. Ook in
andere huizen heeft men uitstroomend gas be-
merkt.

MILAAN, 4 Jan. Te Val Nervia heeft zich
een aardverschuiving voorgedaan, waarby ohge-
veer 10.000 boomen zijn ontworteld en een tien-
tal huizen inst.ortten. Gelukkig is niernand om
het leven gekomen, daar de bewoners zich tij-
dig in veUigheid hadden gebraeht.

ANKARA, 4 Jan. Eerst thans worden blj-
zonderheden bekend over den Koerdischen op-
stand, die in October ji. is uitgebroken in het
bergachtige gebied van Dersim, een gebied,
dat steeds onrustlg is geweest. Een Turksch
expeditiecorps heeft een poging gedaan om de
opstandelingen te omeirkelen en is er na eeni-
ge schermutselingen in geslaagd de tachtig op-
standige Koerdenstammen van Dersim, die
15.000 gewapende mannen in het veld konden
brengen, tôt gehoorzaamheid te dwingen.

Daai'bij zijn aan beide kanten verscheidene
dooden en gewonden gevallen. Er zyn 150 lei-
ders gevangen genomen en voor den krijgsraad
gebraeht en deze heeft 57 doodvonnissen uitge-
sproken. Vijfduizend Koerden zijn naar andere
provlncies overgebracht.

Het district Derslin, waarvan de oude naam
zal worden veranderd in Tundjeli krijgt een mi
litaire bezetting en zal op militaire wijze wor
den géregeerd. Aile bewoners zijn ontwapend.
De militaire gouverneur van het district zâl
dus doodvonnissen kunnen bekraohtigen, zon-
der daarin het parlement van Ankara te ken-
nen, gelijk het de constitutie van Kemal pasja
verlangt.

HELSINGFORS, 4 Jan. Het Finsche blad
„Uusi Suoml" verneemt uit het plaâtsje Joen-
suu aan de grens Van soVjet-Rusland, dat de
oud-voorzitter van den taad van. volkscommis-
sarissen van den sovjet-staat Oost-Karelië, dr.
Edward Gylling, volgens een bericht uit sovjet-
Rusland, is vermoord.

Dr. Gylling, die van Zweedsche afkotnst is,
en docent 1s geweest aan de universiteit Van
Helsingfors, was gedurende vele jaren voorzit-
ter van den raad van volkscommissariSsen van
Oost-Karelië, doch werd begin November 1935
door de centrale regeering te Moskou afgezet
en Uit Oost-Karelië verbabnen. Hy werd er van
beschuldlgd de bevolking in Finschen-nationa-
len geest te hebben opgevoed.

Onder sterke bewaking werd hy uit de hoofd-
stad Petroskoi weggeleid naar het dwangarbei-
derskamp Solovets, doch daar is hij nooit aan-
gekoïnen. Vermoedelljk is hij ondei-weg ver
moord.

MILAAN, 4 Jan. Vier knaapjes, van welke
de oudste nog geen veêrtien jaren oud is, waren
van huis weggeloopen om dienst te nemen bij
het loger in Oost-Afrika. Te Voet legden zij den
weg tôt Pavia af, daar zij er hiet in konden sla-
gen, met een auto te mogen mederyden.

Zy Werden door een agent opgepakt en ver-
volgens naar hun, zeer ongerust geworden fa
milles, teruggezonden.

ROTTERDAM, 4 Jan.

Vamnorgen Omstreeks zeven uUr is op den
onbewaakten overweg aan den verbindingsweg
tusschen de Schulpweg en de WaalhaVen O.Z.
een ongeluk gebeurd, dat wondergoed is afge-
loopen. Een autobus, waarin twintig arbeiders
waren gezeten, is door een trein, bestaahde uit
een convooi van petroleumwagens, geramd en
*nn de linkerzyde totaal open gescheurd. De
autobus werd ruim dertig meter langs de
spoorbaan meegesleurd en tenslotte tusschen de
locomotief en een stootblok knel gereden. Won-
der boven wonder zijn slechts drie passagiers
geWond geraakt.

ENSGHEDE, 4 Jan.

Het verleden jaar gestichte Economisch-Tech-
nologisch Instituut voor de provincie Overyssel
heeft een belangryk succès kunnen boeken. Er
2al n.l. dank zy dit instituut in Goor een voor
Nederland geheel nieuwe industrie worden ge-
vestigd en wel een eternietindustrie, die zich
voornamelijk zal toeleggen op het vervaardigen
van eternieten gas- en waterieidingbuizen, wel
ke jaarlijks in grpote hoeveelhedcn moesten
worden ingevoerd uit het buitenland, speciaal
uit België.

ENSCHEDE, 5 Jan.

In den afgeloopen naçht is een felle brand
ontstaan in de kapperszaak van den heer E.
Wesemyer, in de Haverstraat. De bewoners wa
ren op reis. Toen de brandweer ter plaatse ver-
scheen, sloegen de vlammen met groote kracht
naar buiten. De brandweer stond in deze smalle
winkelstraat voor een moeilijke taak, daar de
belendende perceelen groot gevaar liepen. De
brand woedde spoedig in het geheele, ongeveer
twintig meter hooge pand. De groote nieuwe
mechanische ladder van de Enschedesche
brandweer beWees by het blussehingswerk goé-
de diensten. Het vuur werd zoowel aan de voor-
als aan de achterzyde bestreden en bleef tôt
het pand van den heer Wesemyer beperkt. Dit
pand is echter nagenoeg geheel uitgebrand. Een
belendend perceel, waarin het kleedingmagazijn
van de Fa. Gebr. Sanders is gevestigd, kreeg
ernstige waterschade. Ook werd veel sehade
aangericht in het aan den anderçn kant gelegen
pând van den kunsthandelâar A. Hefti. Ailes
is verzekerd. Het uitgebrande perceei is eigen-
doffi van den heer Hefti. De oorzaak is onbe-
kend.

TEGELEN, 5 Jan.

In den nacht van 3 op 4 Jan. is diefstal met
braak, gevolgd door brandstichting, gepleegd in
een parievink op de Maas in dé gemeente Bel-
feld. Een bedrag van ongeveer f 700 aan kolo-
niale waren is ontvreemd. Na de inbraak is de
boot, die een waarde van ongeveer f 2700 ver-
tegenwoordigde, in brand gestoken en totaal
uitgebrand. De brand is gesticht met behulp
van benzine, waarvan men de ledige bussen ge-
vonden heeft. Een roeibootje, dat in de naby-
heid lag, wordt vermist. De ryksveldwacht van
Belfeld heeft de zaak in onder2oek. Eigenaar
van de boot is een zekere van Hoora.

GRONINGEN, 4 Jan.

De kantonrechter te Groningen heeft heden-
ochtend overeenkomstig den eisch van het O.M.
een vioolbouwer daar ter stede, die terecht
stond wegens overtreding van de wet op de
uitverkoopm, omdat hy in zijn étalagé zeven
viol en had geplaats met een doorgehaalde
prysnoteering, o.a. een van f 150 voor f 80, ont-
slagen van aile rechtsvervolging overeenkomstig
den eisch van den ambtenaar van het O. M.

De overtreding werd niet strafbaar geacht,
omdat uit niets de tydeiykheid der prysverla-
ging bleek en door niets den indruk was ge
vestigd, dat zich hier byzondere omstandigheden
voordeden, zooals de wet voorschryft.

GRONINGEN, 4 Jan.

Na een pauze van eenige weken is vannacht
in Groningen weer ingebroken. De inbrekers
hebben getracht in de kistenfabriek op de Gi-
deon aan het Winschoterdiep de brandkast te
forceeren. Zy hadden daartoe een opening om
het sleutelgat gemaakt, doch hun pogingen mis-
lukten. Voor zoover bekend wordt er niets ver-
mist.

LEEUWARDEN, 4 Jan.

Naar van bevoegde zyde wordt medegedeeld,
heeft de commissie van voorbereidlng tôt
stiehting van een Noord-Nederlandsche Econo-
misch-Teohnologische Organisatie bèricht ont-
vangen van het Friesche collège van Gedepu-
teerde Staten, dat dit collège niet voornemens
is, aan de Provinciale Staten een voorstel te
doen, mede te werken tôt stiehting. van zulk een
organisatie voor de drie Noordelijke provinciën
gezameniyk.

In indUstrieele kringen in Friesland, doch
vooral in Groningen en Drenthe heeft dit be-
sluit groote teleurstelling gewekt. Meer en
meer toch voelt men behoefte aan de vorming
van een organisatie op het gebied van de ont-
wikkeling der nijverheid. Het vermoeden wint
veld, dat het diepste punt der economische de-
pressie eindeiyk is bereikL Zelfs vallen hier en
daar ehkele lichtpunten te bespeuren.

De promotor van het plan, tôt samenwerking
tusschen de drie Noordelijke provinciën, prof,
dr. p. van Os te Groningen, is van oordeel,
dat die samenwerking allèen zou kimnen worden
verkhegen, indien het enthousiasme) van den Gro-
ninger en de werkeiykheidszin vàn den Dren-
tenaai' worden gecomblneerd en eendrachtig het
beoogde doel trachten te bereiken.

Ê6n Instituut voor Friesland, Groningen en
Drente gezameniyk zou ook veel voordeeliger
kunnen werken. De provinciën, Limburg, Gel-
derland, Overysel en Noord-Holland hebben
ieder een budget van ongeveer f 20.000. De com
missie kwam voor een organisatie voor de drie
Noordelijke provinciën tôt een begrooting van
f 30.000. Daar ook de provincie Utrecht aan het
provinciaal bestuur heeft geadviseerd tôt oprich-
ting van een instituut over te gaan, is Friesland
dus de eenige provincie, waar nog geen beslis-
sing of een negatiëve beslissing is genomen.

Er zyn in Friesland Zeer velen, die de hoop
koesteren, dat anderen zich geroepen zullen ge-
voelen, het initiatief te nemen tôt een nieuwe
poging, om tôt samnwerking met Groningen en
Drenthe te komen. Inmiddeis hebben beide
laatstgenoem.de provinciën besloten met de com
missie van voorbereidlng samen te werken en
te trachten een organisatie voor Groningen en
Drenthe tôt stand te brengen. De kamers van
Koophandel van Meppel en het département
Veendam van de Maatschappy voor Handel en
Nyverheid besloten reeds medewerking te ver-
leenen.

BORGER, 3 Jan.

Verg. zangvereeniging „Aurora".

Uit de boeken van den penningmeester bleek
dat deze waren afgesloten met een voordeelig
saldo. Hierha bestuursverkiezing wegens af-
treden van de heeren H. Eising, voorz. en H.
Koornstra, secr. (Niet herkiesbaâr). Hiervoor
werden gekozen de heeren G. Ebbinge, voorz.
en K. Koornstra, secr. Tevens werd de direc
teur der vereeniging, de heer H. K. Moed, be-
noemd tôt eere-voorzitter. Vervolgens bespre-
king 20-jarig bestaan der vereeniging. De voor-
zitter deelde mede dat op 8 Maart a.s. het 20
jaar was geleden, dat de zangvereeniging was
opgerieht. Besloten werd deze dag eenigszins
feestelyk te herdenken. Tevens werd ter ken-
nis gebraeht dat mej. M. Scholtens te Borger,
vanaf dien datum lid was geweest. De voorz.
braoht vervolgens een woord van dahk aan de
aftredende bestuurleden. Hierna sluiting.

GIETERVEEN, 4 Jan.

Een droevlg ongeluk.

Toen hedenmiddag het zoontje van wed. Pot
van school naar huis terugkeerde, was hy met
andere leerlingen aan het stoeien en zag niet
dat een auto naderde met het noodlottig ge
volg, dat hy hier pardoes tegen aanliep en on
der een achterwiel geraakte. Met gebroken
beenen werd het jongetje opgenomen en na
verbondeû te zyn door Dr. Huizinga, naar Gro
ningen vervoerd.

GIETEN, 6 Jan.

Vereeniging voor Dorpsbelangen opgerieht.

Vrydagavond had in het café Tent de op-
richtingsvergadering plaats van een vereeniging
voor Dorpsbelangen. Voorzitter was de heer
Frinkel, die by de opening doel en streven van
een zoodanige vereeniging Uiteenzette en meende
dat hiervoor een ruim arbeidsveld open ligt.

Nadat door verschillende aanwezigen hier-
over het woord was gevoerd, traden aile aanwe-

Aan de memorie van toelichting op de be
grooting van inkomsten en uitgaven, ontleenen
wy het volgende

De dienst 1934 sluit met in ontvangst
f 392076.22, in uitgaaf f 387154.76. Batig saldo
f 4921.46.

De gewone dienst 1934 sluit met een in de
laatste jaren ongekend klein batig saldo. Dit
bedrag zal geheel voor den dienst 1936 moe-
ten worden bestemd. De dienst 1935 werd ge-
opend met f 15.786.65 1934 met f 13041.37
1983 met f 19765.34 1932 met f 36353.27 en
1931 met f 34493.50.

De moeilykhèden by het opstellen der begroo
ting zyn grooter geworden als gevolg van het
geringe percent&ge (49 pet.) rtjksbydrage in de
uitgaven, in totaal f 80717.49, voor werkver-
schaffing en steun over 1934 en door inkrim-
ping van het belastingterrein der gemeente by
de wet 4 Maart 1935. De gemeente verliest
hierdoor nagenoeg 24 mille. Voorts doet de af-
nemende garantlesom ingesteld bij art. 11 der
wet van 4 Maart 1935 haar invloed gelden.

Ze vermindert jaarlyks nagenoeg met f 2900.
De hooge uitgaven tengevolge der werkloosheid
(f 82.000) en het overbrengen van belastingen
van de gemeente naar het. werkloosheidssubsi-
diefonds (24 mille) gevoegd by de styging van
de kosten voor ziekenverpleging, krankzlnni-
genverpleging en het armbestuur bedreigen de
gemeente-flnanciën zoodanig, dat de begrooting
zonder een extra-bydrage uit het werkioos-
heidsfonds en een belastingbydrage niet slui-
tend is te krygen. De dienst 1933 sloot met
een batig saldo van f 24986.65 van deze som
werd f 15786.65 vûor deh gewonen dienst 1935
bestemd. De rest f 9200 werd gereserveerd met
bestemming voor den dienst 1936. De uitkomst
van den dienst 1934 viel tegen. Omdat B. en
W. niet weten, hoe de dienst 1935 zal uitval-
len, willen zy slechts over de helft van de
gereserveerde som voor 1936 beschikken en de
andere helft voor 1937 benutten. De uitkeering
uit het gemeentefonds bedroeg f 1833.78 min-
der dan aanvankelyk was geraamd. De garan-
tiebepaling ondervangt dit verlies niet en heb
ben B. en W. hiervoor dekking moeten zoeken.

Ten aanzien van de beZoldiging en belooning
van het personeel in dienst van de gemeente
wordt voorgesteld om in het algemeen op de
bezoldiging van het personeel te korten 5 pet.
voor gehuwden en kostwinners en 6% pet.
voor ongehuwden geen kostwinners zynde
en om de bezoldigingen op de verlaagde be-
dragen vast te stellen.

Uit de begrooting van het Openbaar slacht-
huls biykt, dat de bestaande tarieven geen
waarborg bieden voor eene loonende exploitatie.
Er wordt minder geslacht als gevolg van den
aanvoer van rundvleesch in blik en gehakt in
blik. Het verlies voor de gemeente Sappemeer
wordt dan ook geraamd op f 1000.

Volkshuisvesting. De exploitatie van
64 woningen en een stuk houwterreln gaat ge-
paard met een verlies van naar schatting
f 7645, waarvan het rijk voor zyn rekening
neemt 3|4 gedeelte. ,De iflkomsten van het
Sportpark worden gérajitk' ;>p f 1000. Het cyfer
voor ondersteuninguit het

werkldosheidssubsidiefbnds wordt geraamd op
f 68.880. De gemeentebegrooting sluit met een
tekort van f 17300 als gevolg van de hooge
uitgaven ter bestryding der werkloosheid. De
regeering zal worden verzocht om een extra
bydrage van f 12300 en een belastingbydrage
van f 5000.

Het gasbedryf sluit met een batig saldo van
f 3170.48, waaronder een Uitkeering Van f 3000
uit de winst van het electrisch bedryf. Over
1934 werd op de fabriek afgeschreven een be
drag van f 17.008.14 en kotnt ze nog op de
bâlans Voor met een bedrag van f 74.507. Het
net van het electrisch, bedEtjf kcunt op de ba-
lans voor met f 81.636.15. Over 1934 werd een
winst gemaakt Van f 7306.84. Voor het Burgerl.
Armhuis wordt een subsidle uitgetrokken groot
f 38.835.

zigen (67 personen) als lid toe. Hierna was aan
de orde bestuursverkiezing. Het Voorloopig co
mité stelde voor een bestuur te verkiezen be
staande uit twee arbeiders, twee landbouwers,
twee neringdoenden en twee middenstanders.
geen neringdoenden, en een apart te verkiezen
voorzitter. De vergadering kon zich met het idee
vereenigen, dat aile groepen der bevolking in
het bestuur vertegenwoordigd waren. De heer
H. Frinkel werd by acclamatie tôt voorzitter
benoemd. Voorts werden als bestuursleden geko
zen de heeren H. Baas, R. Weijer, L. Moek, H.
Moek Gzn., A. Wagenaar, O. Meeuwes en A.
Heetebry. De voorzitter deelde mede, dat het
bestuur eèn règlement zal ontwerpen en hoop-
te, dat de leden propaganda Zullen maken voor
de vereeniging. Na nog de voorloopige commis
sie bedankt te hebben voor haar voorbereidend
werk, werd de vergadering gesloten.

OUDEPEKELA, 5 Jan.

Zaterdag had alhier in 't café Fruitema de
trekking plaats van de verlotlng ten bate van
de postduivenver. „De Trouwe duif" alhier. De
prpzen vielen op de navolgende no's le pr.
rywiel, op no. 448 2e pr. dressoir, op no. 308
3e pr. pendule, op no. 764 voorts In volgorde
op 163 695 826 396 416 337 151 106 289 60
111 543 374 299 97 33 59 899 486 970 509 13
2 552 625 90 507 575 577 679 615 742 141 927
102 87 404 769 578 30.

VEENDAM, 4 Jan.

Vergadering Patrimonium.

De gewestelijke jaarvergaderîng zal worden
gehouden op 8 Februari a.s. te Groningen en
de Verbondsvergaderlng op 11 Januari a.s. te
Utrecht. Ingekomen was een overzicht van den
Fin. toestand van de tehuizen voor tewerkge-
stelden. Uit een en ander bleek, dat de fin.
krachtige versterklng noodig hebben.

De heer H. R. Eekhof wydde enkele harteiyke
woorden aan de nagedachtenis van het overle-
den eere-lid, den heer H. Drenth. Deze was
een der oprichters van de afdeeling.

De heer L. Zwiers te Sappemeer sprak over
„De Rustdag". In de eerste plaats Werd er op
gewezen, dat de rustdag eeD scheppingsordi
nantie is. Vervolgens werd stllgestaan by den
oud-Testamentischen- en nieuw-Testamenti-
schen rustdag, terwyi tenslotte werd uiteenge-
zet de taak van de overheid.

Hierna werden enkele vragen door spreker
beantwoord.

VEENDAM, 5 Januari.

In een meer dan stampvolle „Veenlust"-zaal
heeft vanmiddag de plaatselijke Plan-commissie
het „Plan van den Arbeid" van de moderne ar-
beidersbeweging laten bespreken. Op den ach-
tergrond van het ruime tooneel, waarop be
stuursleden hadden plaats genomen, stond in
zilveren schrift op rood doek de leuze „Ons
plan voor ons volk". Aan de wanden prijkten
de leiizen „Het plan brengt Welvaart" en „Het
plan brengt Arbeîà".

De muziekvereeniging ..Vooiwaarts" speelde
vooraf eenige mooie nummers. De stemming in
de groote ruimte was opgewekt. Het publiek
bestond geheel uit arbeiders en arbeidersvrou-
wen.

DE OPENING.

De heer BROUWERS opende de samenkomst
met een woord van Welkom en hield het een en
ander aan uit de Plan-conclusie, op het Utrecht-
sche Congres aangenomen. Niets-weters, die zich
nlmmer om het leed en den nOod van ons Volk
hebben bekommerd, keffen tegen het Plan van
den Arbeid en spuwen er op. Maar de libérale
hoogleeraar prof. De Vries te Rotterdam heeft
het een emstig stuk werk genoemd en geconsta-
teerd, dat geen enkele andere party of beweging
het reeds tôt een „plan" heeft gebraeht en ook
de regeering nog nimmer een plan heeft ont-
vouwd, In den stryd tegen de crisis en tôt in-
perking van den crisis-nood. Spreker citeerde
verder uit een anti-revolutionnair pamflet, dat
zwoer by minlster Coiyn en constateerde, dat
ailes wat nationaal-socialistisch is, twee jaren
geleden wellicht nog niet van Karl Marx had
gehoord, maar thans reeds over voldoende ge-
zag meent te beschikken, om het volk tegen de
..verderfeiyke" invloeden van het Marxisme op
te zetten. De arbeidersbeweging stond echter
wel voor heeter vuren. En ook nu zal de kracht
aan den dag worden gelegd, waardoor het mo-
geiyk is, aile bezwaren tegen de actie der arbei
ders te keeren of te breken. (Luid applaus).

De zangvereeniging „V.I.O.S." bracht vervol
gens een tweetal zangnummers ten gehoore.

ONTHUIXING DER
PLAN-VLAGGEN.

De plaatselijke Plan-commissie had een twee
tal mooie Plan-propaganda-vlaggen laten ver
vaardigen, welke onder trompetgeschal door één
Sportbonder en één A.J.C.-er werden aange-
dragen. De heer BROUWERS onthulde de vlag-
gen met een indrukwekkend woord over de
waarde van de vlaggen voor Voikeren en be-
wegingen. Ook de arbeidersbeweging heeft voor
de nu opgezette actie de vlag noodig als sym-
bool, allereerst om aan te toonen de eenheid,
welke er bestaat tusschen politleke party en
vakbeweging, een symbool ook van de trouw en
de offervaardigheid en de bereidheid, Welke de
beweging van haar stryders eisçht. Spr. wees op
het op het podiiun opgéstelde portret van den
onvergetelijken stryder Pieter Jelles Troelstra,
dis vrij naar Luther, by den aanvang van zyn
loopbaân verklaarde „Ik kan niet anders, ik
moet t" Spr. besloot met het uiten van den
wensch, dat de arbeidersbeweging in de actie's,
achter de onthulde vlaggen te voèren, haar
plicht zal kennen en haar plicht zal betracbten.

Het zangkoor viel daarna direct ih met het
plechtig gezongen: „Eens komt de klare, schoo-
ne dag

De heer M. TER BORCH sprak vervolgens
over het onderwerp

WAT HET „PLAN" WIL EN
HOE HETGEEN HET WIL,
TOT STAND KAN KOMEN.

Spreker wilde een beknopte toelichting geven
over de „hoofdiynen" van het plan, n.l. over de
noodzakeiykheid, den economischen iiihoud, de
politleke beteekenis en de actie voor het Plan.
De stryd om het bestaan der menschen la zoo oud
als de geschledenis der menschheid zelf. Steeds
openbaarde zich de zucht om er te komen, des-
noods ten koste van anderen. Maar even
vaak trad er een streven aan het licht, om zich
tegen dit pogen te verweren. Spr. gaf eenige
voorbeelden. Duurzame resultaten heeft echter
de actie voor economische vryheid niet opge-
leverd, met hoeveel trouw in wezen socialistisch
gezinde gemeenschappen en proeven ook werden
gediend en genomen. En tal van denkers en
schrijvers hebben zich op de verdeeling van den
maatschappeiyken rykdom bezonnen.

We leven onder het kapitalisme, dus onder
de kap. productiewijze. Productie en afzet dek-
ken elkaar echter niet steeds. Wordt 't verschil
tusschen die twee te groot, dan treedt crisis in.

En naar mate 't kapitalisme zich ontwikkelde
en de productiemogelijkheden meer werden ge-
perfectioneerd, treden de crisissen in snellere op-
volging op en worden grooter in omvang en
langer van duur. Overproductie Veroorzaakt cri
sissen. Er is te veel voortgebracht, waarmede
de eonsumptie geen weg weet.

Karl Marx heeft dit ailes het eerst en het
seherpst als een maatschappeiyke wet getee-
kend en de arbeidersklasse opgewekt, zich door
massalen stryd en organisatie tegen het kapita
lisme te verzetten. In samenwerking met Fried
rich Engels legde hy den grondslag voor de mo
derne soeialistische litteratuur. In den breede
gaf spr. daarna de directe oorzaken van de
huidige crisis aan, welke door de verkeerde re-
geeringspolitiek hier te lande in omvang toenam
en in duur verlengd werd. Die politiek wil her-
stel van de economische verhoudingen, en ze
gebruikt het neerhalen van het levenspeil des
volks als een middel. Het mlddel streeft het doel
echter geheel voorby, omdat het neerdrukken
van het levenspeil des volks,

de koopkracht des massa breekt.

De arbeidersbeweging heeft critiek geoefend
op het kapitalisme. Dat was negatief. Nu ziet
ze zich geplaatst voor den plicht een weg ter
outkoming aan te geven en positief werk te le-
veren. Positief werk om de productie-methoden
gewpzigd te krijgen en om de crisis-ellende te
beperken.

De inhoud van het „Plan van den Arbeid" is
onderverdeeld in diie punten.

Het Pian geeft aan znaatregelen, die
lo. de crisis bestrijden en verbetering
der eonjunctuur op het oog hebben
2o. orisissen zullen keeren of beperken
en So. het weivaartspeil verhoogen.

Gevraagd wordt een crisis-crediet van 600
millioen gulden, in drie jaren te verbruiken. Per
jaar is dus 200 millioen noodig. De menschen
moeten te werk gesteld. Daardoor neemt hun
welvaart toe, neemt hun koopkracht toe en ont-
heft men den Staat van de plicht om de betrok-
ken, nu werkïooze arbeiders te steunen. Uit-
gestelde werken van Ryk en gemeenten moeten
worden aangepakt en ultgevoerd tegen normaal
loon. En de 40-urige werkweek zal noodzakelljk
blijken.

Vanwaar moet het geld komen

Prof. J. vah Gelderen heeft becyferd, dat er in
ons land nog honderden mlllioenen slapen, d.wjs.
niet actief in het bedryfsleven worden betrok-
ken. De bezittende klasse kan geen geld vinden
voor een goede welvaartspolitiek. Maar geduren
de de oorlogsjaren 19141918 wist de Neder-
landsche staat 1 milliard 244 millioen gulden
voor de mobilisatie te vinden. En nu, nu er geen
geld te vinden is voor een behoorlijken werke-
loozensteun vraagt de regeering-Coiyn een cre-
diet Van 53 V2 millioen voor verbetering van de
land- en de kustverdediging. Als er een wil is,
zal er een weg gévonden kunnen worden. In
meerdere landen doet men het beter en weet
men wel geld te krijgen voor een positieve cri-
sispolitlek. Doordat materialen goedkoop en loo-
nen niet hoog zijn, komt Nederland goedkoop
aan nuttige productieve werken.

De critiek twyfelt aan de juistheid van het
Plan. Maar deze critiek mag zich afvragen, waar
ons volk met de vruchten van de Colijnsche po
litiek heen zal gaan, anders dan naar den kelder.

GIsteren schreef nog de „N. Rott. Crt." dat
het Int. Arbeidsbureau vooruitgang van het wei
vaartspeil In de wereld kan constateeren. Maar
In Nederland en nog enkele kletne landen loopt
dat peil achteruit. De practijk waarschuwt dus:

het ioopt met het huidige crisis-systeem
in ons iieve laudje mis

Spr. vroeg vervolgens de aandacht der verga
dering voor een beschouwing van allerlei takken
van bedryf, om er daarna op te wyzen, dat de
ouden uit het arbeidsproces moeten worden ge-
haald, de jongeren moeten langer naar school en
minder vlug in het bedryfsleven worden betrok-
ken. Daardoor Wordt mede de werkeloosheid
onder de onderwyzers krachtig bestreden.

Crisissen moeten in de toekomst worden voor-
komen of beperkt. Daaraan moet het bank- en
belastingwezen worden dlenstbaar gemaakt. Or-
dening is noodig. Het productie-apparaat moet
meer rekenen met de behoefte en niet worden
uitgebreid zonder noodzaak. De absolute be-
drijfsvrijheid wordt nu reeds door de voorwaar-
den, aan regeeringssteun verbonden, getroffen.
Voor aile bedi-yven zal de capaciteit geregeld
moeten worden.

Het gebrek aan ordening is een van
de voornaamste oorzaken van de
huidige ellende.

Dat het dien kant uit moet, bewijst de midden-
standbeweging, Welke reeds de ordening in het
program heeft geschreven. Ook de boerenbewe-
gingen en enkelè politleke partyen pleiten voor
Ordening. Alleen de liberalen en de libérale
groote bladen zijn daarvan afkeerig. Ze spottèii
met allerlei foutiéf genomen maatregelen. Maar
daarmède raakt men de ordenings-gedachte toch
niet in het hart

Spr. gaf Vervolgens een overzicht van hetgeen
door de soeialistische beweging reeds over de
ordenings-gedaChte is gepubliceerd en wees op
het socialisatie-rapport en het rapport over
„hieuWe organen".

De tegenwoordige bepalingen der Nederi.
Grondwet maken het scheppen van nieuwe or
ganen reeds mogeiyk. Ook is uitbrelding van de
industrialisatie noodig. Dat ziet men reeds hier
te lande.

De heer Ter Borch weeà er daarna met nadruk
op, dat een nationaal lichaam aile maatregelen,
welke naar meer welvaart kunnen voeren, heeft
te overwegen. Een zoodanig lichaam heeft mede
te letten op internationale omstandigheden, wyi
Nederland een uitvoerend land is.

Het îyvige Plan-rapport is onderverdeeld in
verschillende hoofdstukken, welke zich met de
détails van elken tak van bedryf bezlghouden.
Spr. beval de lezing warm aan.

Het Plan heeft groote politleke beteekenis.
Aile partijen houden zich er mee bezig. De wan-
hoop, waaruit communisme en nationaal-socia-
lisme zyn voortgekomen, verdryft het en slaat
het stuk. Het houdt zich niet alleen bezig met
de belangen van de arbeiders, maar met de be-
langen van gahsch het volk. Het voedt nieuwe
hoop, het haalt de arbeiders uit de greep der
vertwyfeling weer te voorschijn en het geeft
een basis voor den strijd om de meest reëele
dingen van den tijd.

Tenslotte een woord over de actie voor het
Plan. Er is waardeering gegroeid ook by an-
dersdenkenden voor de wetenschappeiyke
waarde van het Plan. Men houdt zich er alotn
mee bezig. Alleen het libéralisme dat steeds
het volk suggereerde, dat het de wijsheid in
pàcht heeft biy'ft klagen en smalen, althans
twyfelen.

Maar de arbeidersorganisaties gaan voort het
Plan en zgn groote welvaartsgedachten in te
dragen in de hoofden en de harten van allen die
van goeden wil zyn. Het Plan le een appèl «an
het geweten des volks, dat zich niet langer kan
neerleggen bij den droeven toestand van het
oogenblik.

Veel zal van de leden der arbeidersbeweging
worden gevraagd allereerst dat ze

wèrkers moeten worden.

Het gaat om den opbouw van het land en het
geluk des volks. En met dat doel voor oogen
mag niemand zich onttrekken aan de verplich-
tingen, welke de actie van het Plan hem of haar
oplegt

Spreker besloot zjjn met stille aandacht
gevolgde rede met te citéeren de slotregels
van een strydlled

„Door een muUr van vuur
Zullen wy onwrikbaar gaan,

Om den arbeid vry te maken

(Langdurig applaus).

Na een kprte pauze liet de Arbeidersmuziek-
vereeniging zich andermaal hooren, waarna de
heer W. BROUWERS een kort slotwoord sprak
en de geslaagde vergadering uiteenging.

Er werd voot het bestryden der onkosten g
cpllecteerd.