Menaka
DE NOORD-OOSTER
van Zaterdag 7
Maart 1936
TWFEDE RLAD
een VROEGE
VOGEL...
z&fyt V, Âi&ÙWAlî m
BOERENBEHUIZING
GEHE
Uixii.
HET „BEGRIJPEN"
VAN DEZE KUNST
Menara
VOOR ONZE
LEZERESSEN
EEN AVOND VAN OPPERSTE SCHOONHEID
HAAR DANSERS EN HINDOE-ORKEST
GEMENGDE BERICHTEN.
Ondervoeding bij Emmen's
schoolkinderen.
Schoolmeisjesgebaar kost f 1000.
Driejarig ventje door auto gedood.
Niet nakomen van trouwbeloften.
De deurwaarders-vacature.
Vierhonderd overjassen gestolen.
Slimme vrouwen.
Weer een liefhebber voor
11Lutine"-goud.
Twee dooden bij een ketelontploffing.
Auto-ongeluk bij Bandoeng.
kraag in schulpmotief. Wat vooral zoo
leuk aandoet is de kleine inkeeping van
voren in het midden, waardoor de
scherpe afscheiding tusschen blouse en
rok oneindig veel soepeler wordt.
De rok zelf is van een fîjn geribde,
bruine wollen stof. Heel eenvoudig, maar
daarom niet minder mooi.
Tenslotte het hoedje. (De wandelstok
zullen we maar buiten beschouwing laten,
er is durf voor noodig zich daarmee te
vertoonen).
Het hoedje dan, dat bijna Tyroolsch
lijkt is overtrokken (het is een vrîj slap
stramien) met bruin crepe de chine.
Er is nog een prettig iets aan een derge
lijke dracht. Zij vordert niet een zeer
gespekte portemonnaie. Een factor, die
in de mode veel te vaak over het hoofd
wordt gezîen
MODEL:
DOORNBOSCH Co..
VEENDAM
"oept al een
"kJokk]133''' optimis-
chels, Bok bijna zoo-
FEL KLO -,
gel! sch1 van waaruit
TAFEL'el, nieuw be-
VLOERKL I
BASCULE - m e t komt.
SELMACHnkenGoed,
NJilN,01'4 -,
schîjn zal <]e omqevmq
If. Maar dit-
ige vrouwen,
ten hoogste
r K.iTTigë,ksp3r7^e
leve dracht van
de nieuwe gunsteling der mode: de rok-
met-blouse combinatie. De blouse van
zacht-rose tafzîj met een opvallende,
glinsterende witte ruit. Met een fleurige
Veendam, 5 Maart.
De groote vraag, die al of niet uitgesproken
zich aan velen op dezen subliemen avond
(misschien het summum van wat er ooit in
Veendam is gegeven) zal hebben opgedrongen,
1s deze „hoe moeten wjj deze kunst verstaan?"
Waarschijnlijk onmiddellijk gevolgd door „wat
dienen wij er bij te denken
Mjjns inziens zijn er twee wegen langs welke
men kimst van dezen aard kan benaderen. De
eerste is de weg van begrjjpen in meer intellec-
tueel opzicht, dat wil dus zeggen in staat zijn
de verschillende gebaren en onderdeelen van be-
weging te analyseeren, precies weten dit be-
teekent dit en dat beduidt dat. Maar... daarvoor
is noodig een zeer grondige kennis van het Oos-
ten en in het bjjzonder van Voor-Indië, dat weer
geenszins men hoede zich er voor te ver-
gelÇjken valt met onze tropen. Men zou moeten
zijn doorgedrongen in de grootste levensmyste-
ilën van deze volkeren, hun sagen, hun zeden...
strakheid, hier wisselt het allerverhevenste
het allerbeminnelijkste af. En het een ver-
sterkt het ander. Deze dansers paren het
bewustzijn van de hoogst-denkbare en meest
verfijnde cultus aan een kinderiyke onbe-
vangenheid, een uiterst raffinement aan de
blankste onschuld. Men zou van deze dansen
een film kunnen maken, elk beeldje afzon-
derlijk van de ineenvloeiende rhythmen zou
een volmaakte stand, een compositie als een
beeldhouwwerk van Rodin onthullen. Want
in het schijnbaar willekeurige ligt opgeslo-
ten een pijnlijk nauwkeurig beheerschen tôt
in aile finesses van de techniek. Een tech-
niek, die eeuwenoud van grondslag en aan-
gevuld met enkele moderne hulpmiddelen
wel een oneindige scholing en aandachi
moet vergen.
Alleen reeds de handen zjjn in staat elk men-
scheljjk gevoelen tôt uiting te brengen op een
MENAKA.
en vooral hun religieus aanvoelings- en uitings-
vermogen kunnen peilen tôt op de grootste
diepte. Wellicht zou deze wyze van ..begrijpen"
het meest overeenkomen met onze Westersche
mentaliteit, het meest beantwoorden aan onzen
drang tôt uiteenrafeling. Doch... en gelukkig
slechts zeer weinigen onzer beschikken over
voldoend ..wetenschappelqk" inzicht in deze
„materie".
Dan blijft er echter de tweede weg, die voor
ieder open staat. De weg, waarop men den
eersten voetstap zet door het programma
dicht te slaan, het „verhaaltje", den uitleg
die daarin van het gebodene wordt gegeven,
finaal uit zich te bannen en zich over te
geven, voor honderd procent, met voile
liefde. Dit beduidt nog niet het laten varen
van elken critischen zin de hoogste liefde
is waarljjk niet blind en ontleent zijn intense
verrukking juist hieraan, dat zij steeds aan-
schouwt hoe het voorwerp der liefde tôt in
aile onderdeelen de critiek kan doorstaan
Hieruit welt dan tenslotte op de roes van
geluk, het gevoel van opperste volheid en
algeheele bevrediging.
Voor hen, die op deze wy'ze Menaka en haar
dansers zyn genaderd, w a s er absolute bevre
diging. Niet dat aile vragen beantwoord zijn,
niet, dat elk gebaar, iedere nuanceering van
vingertoppen, wenkbrauwen, hais of van het
totale lichaam „begrepen" werd in de beteekenis
van „déôr hebben". Maar dat hoeft ook niet.
Wie langs het pad der Liefde deze Kunst in
zich heeft opgenomen, merkt, dat al dergelijke
onopgeloste vragen van secundair belang zijn
geworden. Wil men deze liefde nog versterken.
goed, men trachte zich in te spinnen in het we-
zen van Hindoes en Brahmanen, men leere be-
seffen de sereniteit van Gothama Boeddha
Lees Waldemar Bonsels' ..Indiënfahrt" „Der
Pilger Kamenita" van Karl Gjellrup en vooral
„Siddartha" door Hermann Hesse. Doch nood
zakelflk is dit niet.
Want om huiveringwekkend te staan tegen-
over dit bovenmenschelijke, dat anderzijds weer
zoo in-menschelijk blijft, is overgave voldoende
Ik zeg daar in-menschelijk, ik bedoel daarmee,
dat de woede, de smart, de liefdesgloed, die
wordt uitgebeeld ons op sommige momenten
ongenaakbaar schijnt, het is als de toorn van
een Almachtigen God, die ons verplettert.
wjjze, subliemer dan wjj ooit zullen kunnen. De
voeten plat en stevig, accentueeren deze vorm-
geving en scheppen het rhythme dat nimmer
eentonig wordt.
Nimmer eentonig... het is ook niet juist de
muziek hiervan te beschuldigen, het is alleen
juist te erkennen dat ons gehoor in doorsnee niet
is afgestemd op het zeer geringe verschil in
toonhoogte. Om het eens heel eenvoudig te zeg
gen ieder van ons kan een quint of een terts
onderscheiden, het verschil van toonhoogte tus-
schen een c en een a hoort men direct. Moeilijker
kan men c-cis waarnemen. De moderne muziek.
gebruik makend van talrijke dissonanten, die
bovendien vaak vlak naast elkaar liggen, wordt
derhalve door velen niet naar waarde geschat
lets dergelijks doet zich hier voor de gradueele
verschillen zijn z66 miniem klein, dat ze aan
een grof afgestemd gehoor ontgaan.
Evenmin als de muziek monotoon althans
in onze beteekenis is, evenmin is de dans
strak. Het is eenvoudig het broeiende leven on
der een fel gespannen huid, die slechts door
kleine bewegingen verraadt welke vulkaan daar
binnen kookt.
Geen enkele stand dezer dansers is ,,gestold"
waren ze dat wel, het effect zou „dood" zijn.
Laat men dit beseffen bij zijn oordeel.
In zooverre bevredigden de afzonderlijke dan
sen van voor de pauze nog meer-dan het ballet
er na. (hoe prachtig ook van kleur) omdat
iedere nuance afzonderlijk hier meer tôt zijn
recht kwam.
Ik zal U niet vermoeien met namen, die ge
toch niet zult onthouden. Iedere danser (es),
ieder musicus vormt een facet van deze groote
stralende Oostersche diamant, onverschillig of
het eene vlak een diepere kleurenmengeling, en
zuiverder geslepen is dan het andere.
Menaka, Ramnarayan, Malati en Majumdar,
om toch enkele uitverkorenen te vermelden, ik
bewonder U in Uw grenzenloos kunnen
Maar direct er na breekt de glimlach door
als een genade, als een verlossing brengende
daad, een bevrijding van aile zonden. Be-
houdt de Javaansche dans op elk niveau zijn
De zaal was slechts matig bezet en dat is
héél jammer, want het zal de vraag zijn of
Ernst Krauss in een volgend tournée met een
der grooten uit de wereld van de kunst Veendam
zal inschakelen.
Doet hij het niet, dan hebben wij voortaan
geen enkele reden te verzuchten, dat het wer-
kelrjk groote Veendam passeert, want als het
komt, negeeren wij het. En dan zeggen juist zij
die niet kwamen dezen avond, schouderop-
halend de geest van den tijd.
Daar heb ik niet van terug.
ERENST.
De gemeenteraad van Emmen heeft de be-
grooting vastgesteld. In verband met den
steeds stijgenden noodtoestand en de dreigende
of reeds ingetreden ondervoeding bij de school
kinderen, is de post „schoolvoeding en school-
kleeding" welke uitgetroken was op f 7500 ver-
dubbeld en uitgetrokken op 15000. De voorzitter
onderschreef de woorden van den heer Akker-
man dat men bij het beoordeelen van de tekor-
ten van de gemeente. moet weten het bijzon
der karakter dier gemeente en tevens dat net
percentage werklooze arbeiders hier bijzonder
groot is en dat in de gemeente, in tegenstelling
met vrijwel aile andere gemeenten in Nederland.
vanaf 1921 de crisis heerscht. Dat heeft op de
financiën van de gemeente en op den noodtoe
stand een grooten invloed. Niettemin heeft de
regeering van 19271935 a fonds perdu «un de
gemeente verstrekt f 2.439.000. De schuld van
de gemeente is in het jaar 1935 met f 160.000
verlaagd. Over den gang van zaken, wat de fi
nanciën betreft, zijn B. en W. niet pessimis-
tisch gestemd.
De begrooting is vastgesteld met een tekort
van ongeveer f 450.000 en een bedrag voor on-
voorziene uitgaven van ruim f 17000. B. en W.
zullen nogmaals bij de regeering aandringen om
de loonnormen te verhoogen in de werkverschaf-
fing.
Mevrouw Maria Luisa Demillan Delbosch,
schoondochter van den bekenden Spaanschen
generaal Delbosch, houdt zeer beslist niet van
den nieuwen Spaanschen premier Azana. Dit
is naar ieder redelijk mensch erkennen zal
haar goed recht. Niet iedereen behoeft van
Azana te houden. Maar mag dit mevrouwtje nu,
ter staving van haar antipathie, naar school-
meisjestrant haar tong tegen den premier uit-
steken en dan „walgelijk" zeggen Neen, zôô
duidelijk mag zij haar gevoelens niet uiten. De
rechtbank te Madrid heeft het zoo juist uitge-
maakt en zij heeft mevrouw Delbosch voor ge
baar en woord een boete opgelegd van 5000
peseta's of te wel in een ronde Hollandsche
som f 1000. Die rechtbank heeft gelijk, want
waar zou 't heengaan, als men zijn onwelwil-
lende gevoelens jegens hooge overheidsperso-
nen zoo maar den vrijen loop mocht latep
Het slachtoffertje speelde onder den wagen.
Te Zierikzee is een driejarig zoontje van de
famille Klink door een bestelauto van de Rot-
terdamsche Tramwegmaatschappij overreden en
enkele oogenblikken later in de nabjj zijnde
ouderlijke woning overleden. De bestuurder van
de auto, had goederen gelost en had eenige
kinderen gewaarschuwd niet op den wagen te
klimmen. Hij had echter niet bemerkt, dat het
slachtoffertje onder den wagen speelde.
Vordering tôt schadevergoeding afgewezeu
In een procédure, waarin schadevergoeding
wegens geleden verlies als gevolg van het ver
breken van trouwbeloften was gevorderd, neeft
het Haagsche gerechtshof met bekrachtiging
van het betreffende vonnis van de Rotterdam-
sche rechtbank beslist, dat zoodanige schade
vergoeding alleen dan kan worden gevraagd,
wanneer het geleden verlies een gevolg is van
handelingen, bijvoorbeeld aankoopen, na de aan-
gifte b(j den burgerlijken stand, gevolgd door
de afkondiging van het voorgenomen huwelgk.
Daar in het onderhavige geval de aankoop van
meubilair, bruidskleeding, enz., was geschied
voor die aangifte, werd de bruid in haar vorde
ring niet ontvankeljjk verklaard.
De Rechtbank te Gronlngen heeft voor de
vervulling van de deurwaarders-vacature-Mee-
senbroek te Gronlngen de volgende voordracht
vastgesteld
1. H. N. Brauns, procureursklerk te Assen
2. J. Leertouwer. bureelchef Griffie Kantonge-
recht te Groningen 3. J. Lutken, chef der
Griffie Kantongerecht te Emmen.
Te Mtinchen is een zekere Wilhelm Sched ge-
arresteerd, die een specialist was in het ste-
len van overjassen. Hij nam in de wachtka-
mers van dokters en tandartsen plaats en wan
neer de patiënten zich naar binnen begaven ging
hij er met hun jassen vandoor. Een tandarts
heeft hem tenslotte op heeterdaad betrapt.
Sched is veroordeeld tôt anderhalf jaar gevan-
genisstraf. Hij heeft bekend de laatste vier
maanden meer dan 400 overjassen te hebben ge
stolen.
In een noordeiijk stadje van Frankrijk was
t den laatsten tijd zeer opvallend dat heeie
stoeten vrouwen herhaaldelijk de stad binnen
kwamen met groote manden waschgoed. Zij pas-
seerden ongehinderd het octrooi-bureau en lach-
ten met haar liefsten lach naar den dienstdoen-
den beambte. Op een keer werd deze vervan-
gen door een collega, die zich verheugde in een
scherp reukorgaan. Hij boog zich over de man
den waschgoed en bevond dat al het linnen door-
drenkt was van alcohol. Thuis wrongen de vrou
wen het linnengoed uit en wonnen daardoor een
groote hoeveelheid brandewijn.
Xieuwe uitvinding zal toegepast worden.
Nu de concessie van den heer Beckers, wiens
toren er nog altijd staat, is verstreken, is een
nieuwe liefhebber voor het goud van de ..Lu
tine" komen opdagen.
Het is de heer Stobbe, wonende te Rotterdam,
doch Terschellinger van geboorte. Hij is de uit-
vinder van een tank voor het verwijderen van
zand onder water, waarmee vroeger reeds
proeven genomen zijn. Hij heeft medewerking
gevonden van den duiker Van Duimmeten, die
mede het voorbereidende werk zal verrichten.
Concessie voor het ter hand nemen van het
werk is tôt dusver niet verkregen, daar het
vereischte kapitaal nog niet bijeen is. Komen de
voorgenomen plannen tôt uitvoering, dan zal er
in 1936 opnieuw gedoken worden naar het «oud
van de Lutine.
Te Grand Tower, in Illinois, heeft aan boord
van een gouvernementsvaartuig. dat op de Mis-
sissipi voer, een ketelontploffing plaats gehad.
Twee opvarenden werden gedood en vier ernstig
gewond.
BUITENZORG, 5 Maart. Hedenmorgen te
negen uur is te Bendoengan nabij Bandoeng een
auto tegen een boom gebotst. De Inlandsche
chauffeur werd op slag gedood. De inzittende
passagiers, de heer De Raadt en zijn twee kin
deren, werden ernstig gewond en zijn naar het
hospitaal overgebracht. De auto is volkomen
vernield.
Op DONDERDAG 12 MAART
1936, 's nam. 2 uur, zal ten ver-
zoeke van de erven wijlen den heer
Hm. A. EDENS in het hôtel RIJN-
BERG te Wedde, publiek worden
verkocht
I. EENE
met ERF, TUIN
.^OUW- en
£ROFNLAISDEN
BOSCHGRÔND
en LANEN te
Hoorn, gemeente
Wedde. strekkende van den Prov
tôt de Veensloot, gr. 4(772.20 HA
te veilen in 2 perc., t. w. perc. 1 de
behuizing met erf. tuin, bouw- en
groenland, boschgrond en laan, uit-
makende het Westelijk gedeelte gr
ong. 28.25.50 HA.; perc. 2 bouw
van Mej.
te Gieten
worden ve
