X
EERSTE BLAD
NIET GESLAAGD
ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE V^KOLONIOSMgJ
OMLIGGENDE STREKEN
NUTSSPAARBANK
NIEUWE-PEKELA
36e JAARGANS No. 105
VERSCHIJNTi MAANDAGS,
DINSDAGS, DONDERDAGS,
en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS PER
DRIE MAANDEN 150 CENT
PER POST BINNENLAND
175 CENT. BLIITENLAND
OP AANVPAAG.
DONDERDAG 6 JULI 1939
UITGAVE VAN DE N. V. DE N O O R D-O OSTEK, GEVEST1GD TE WILDERVANK
OPLAAG 13.500 EXEMPUAREN.
ADVERTENTffiN van 1—5
regels 75 cent, iedere regel meer
15 cent» buiten de provindën
GRONINGEN en DRENTHE
20 cent per regel. Bij regel-
abonnement aanmerkelijk lager.
mmmn TELEFOON No. 420 en 660
(waarin opgenomen de NIEUWE VEENDAMME R, VEENDAMMER en PEKELDER COURAN1)
Dit nummer bestaat uit vier bladen
BUITENLANDSCH OYERZICHT
Japanneezen arres+eeren Engelschman.
BESPREKINGEN TE
MOSKOU WORDEN NOG
VOORTGEZET
De garantie voor de Baltische en
West-Europeesche staten.
Remilitarisatie van Dantzig
gaat voort.
GEMEENSCHAPPELIJKE STAP VAN
ENGELAND, FRANKRIJK EN POLEN?
DE TOESTAND SCHIJNT WAT
VERBETERD.
De toevoer van w penen.
OPDRACHT TOT VORMING VAN
KABINET NIET AANVAARD.
BAROMETERSTAND HEDENMORGEN
AAN ONS BUREAU.
Vragen in het Lagerhuis.
j Polen te Dantzig uit hun woning
verdreven.
Duitsche vliegtuigen boven Poolsch
sied.
gebi
De betalingen op den buitenlandschen
leeningsdienst gestaakt door de bank
van Dantzig.
LOCAALTREIN ONTSPOORT
TE BEDUM
Drie passagiers door glasscherven
verwond.
Een défilé voor Prins Bernhard te Assen.
DE N00RD-00STER
Red.-Uitg. M. KNOOP—BIERLING
(Aangesloten bij den Nederl. Spaarbankbond)
ZITTING ZATERDAGS van 47 uur, ten
huize van den heer J. B. RUBEN.
Rente 2.7
PERSSTEMMEN OVER MOSKOU
EN DANTZIG.
Nederland en Zwitserland moeten niet tegen
hun wil in een atelsel van garanties worden op
genomen, schreef gisteren de Londensche Times
in een hoofdartikel. Het standpunt der Sovjet-
Unie zou zijn, dat het voor de Oostzeestaten
goed is, tegen Duitschland verdedigd te worden
en dat zij gegarandeerd behooren te worden of
zy willen of niet, terwijl Engeland zich daaren-
tegen op het standpunt stelt, dat iedere staat
yoor zichzelf dient uit te maken, wat het beste
voor hem is. Dit is het natuurlijke uitvloeiel van
de Britsche vryheidsgedachte, schrijft het blad.
De juiste procédure schijnt volgens de Times
daarom te zijn, dat de diie groote garandeeren-
de mogendheden een verdrag van wederzijdschen
tystand onderteekenen, waartoe zij zich aile drie
hereid verklaard hebben en dat in feite reeds
bestaat, aangezien tusschen Frankryk en de
Sovjets een bondgenootschap bestaat en Enge
land met Frankrijk verbonden is.
Het Poolsche dagblad Dobry Wieczor schreef
gisteren in een hoofdartikel betreffende de
kwestie Dantzig: De Duitscher zullen tenslotte
moeten begrijpen, dat de verantwoordelijkheid
voor een voortduren van den tegenwoordigen
toestand, met aile onvermijdelijke gevolgen
daarvan, bij het Derde Rijk iigt,
Indien men dat niet wil begrijpen, zal de vast-
beraden houding der goedgewapende staten die
den vrede willen, er wel toe noodzaken deze po-
llttek te wyzigen. De door Duitschland begonnen
actie, welke een moreele uitputting beoogt,
duurt nog voort, aldus het blad, doch wij staan
aan een keerpunt van den internatlonalen toe
stand. Het vredesfront heeft snel bewapend en
het is tôt nu toe in 't defensief gebleven. Thans
is de toestand veranderd. De kwestie-Dantzig
werd de toetssteen voor de hechtheid van het
vredefront, welks krachtige houding Berlijn tôt
nadenken moet stemmen. Berlijn moet niet ver-
geten, dat iedere bedreiging van Dantzig nood-
zakelykerwijs op de Poolsche bajonet moet stui-
ten.
Zekere feiten, zooals b.v. de aankondiging van
de komst te Dantzig van den kruiser Koenigs-
berg zou op de neiging wijzen de betrekkingen
tusschen Polen en Duitschland te normaliseeren:
deze feiten blijven echter zeldzaam en zij zijn
zeer onvoldoende. Zoolang het Rijk niet afziet
1 van zfln imperialistische plannen zal Europa
daarom moeten waken met de wapenen in de
hand.
De Bulgaarsche minister-president en minis-
ter van buitenlandsche zaken, Kiosseivanof, is
gisteren te Berlin gearriveerd en heeft een on-
derhoud gehad met Hitler. Nadien werd het
onderhoud met von Ribbentrop voortgezet. Men
mag binnen enkele dagen een economische over-
eenkomst tusschen Duitschland en Bulgarije
verwachten.
De Japanneezen hebben te Hankau den eer-
sten officier van een Britsch koopvaardijschip,
den Engelschman Winterbottom, gearresteerd
wegens „beleedigend optreden".
Volgens gezaghebbende kringen te Mos-
kou zou het antwoord, dat Molotov aan de
ambassadeurs van Frankrijk en Engeland
ter hand heeft gesteld, eenige tegenvoor-
stellen bevatten. Het gaat dan ook niet, zoo
zegt men, om een definitief antwoord en de
besprekingen tusschen de drie landen zou-
den worden voortgezet.
Volgens dezelfde aanwijzingen schijnt het,
dat de Russische nota nog steeds draait om de
garantie der Oostzeestaten door Frankrijk en
Engeland en de garantie vopr de kieine West-
Europeesche staten, België, Zwitserland en N e-
d e r 1 a n d door de Sovjet Unie. Men zal zich
herinneren, dat Jdanov zich in de „Pravda," van
29 Juni heeft afgevraagd, waaroim Engeland
en Frankrijk wilden, dat de Sovjet Unie lan
den als Nederland en Zwitserland, die met de
Sovjet Unie geen diplomatieke betrekkingen on-
derhouden, garandeert zonder de meening van
laatstgenoemde landen te kennen, terwijl zij
aarzelden de Oostzeestaten te garandeeren, om-
dat deze zich tegen de Russische garantie ver-
zetten.
Sommigen meenen, dat Engeland wellicht be-
reid zou zyn, de Oostzeestaten te garandeeren,
als de Sovjet Unie Nederland en Zwitserland
zou garandeeren.
Het gerucht gaat echter, dat de Russen zich
zouden blijven beroepen op het ontbreken van
diplomatieke betrekkingen tusschen de Sovjet
Unie en Zwitserland en Nederland en zouden
verlangen dat de wederzijdsche bijstand ingeval
van bedreiging van de onafhankelijkheld der in
het garantiestelsel opgenomen landen verplicht
en onbeperkt is.
Raczynski, de Poolsche ambassadeur te
Londen, die Dinsdagavond per vliegtuig te
Warschau 1s aangekomen, zal, naar ver-
luidt, direct verslag uitbrengen aan Minister
Beck.
Het feit, dat de Poolsche commissaris gene-
raal te Dantzig de nota nog niet aan den se-
naat heeft overhandigd, de aanwezigheld
van Raczynski te Warschau en het overleg
van de Britsche en Fransche ambassadeurs,
onderscheidenlyk met Halifax en Bonnet,
heeft aanleiding gegeven tôt de meening,
dat een gemeenschappelijke stap der drie
mogendheden overwogen zou worden
Algemeen werd gisteren verwacht, dat de
Poolsche regeering een besluit zou nemen ten
aanzien van de stappen, die zij naar aanleiding
van de voortdurende militaire voorbereidingen
in Dantzig zal nemen.
Men gelooft, dat deze zaak tusschen président
Moscicki, Maarschalk Smigly Ryds, minister-
president Skladkowski en den minister van
Buitenlandsche Zaken Beck besproken is.
Uit Poolsche bron wordt vernomen,
dat de werkzaamheden tôt remilitanseering
van Dantzig voortgaan. Naast de dokken
van Schichau zijn thans ook de „dokken
van Dantzig" begonnen te werken voor de
herbewapening van Dantzig.
Op de werkplaatsen is een begin gemaakt met
den bouw van zes pontons, die waarschijnlijk
gebruikt zullen worden voor overgangen over
den zyarm van den Weichsel, den Nogat, die de
grens vormt tusschen Oost Pruisen en Dantzig,
waarover slechts een brug ligt, op Poolsch ge-
bied, te Tczew. Om de voorbereidingen geheim
te houden, heeft de leirling der dokken van
Dantzig honderd arbeiders van Poolsche natio-
naliteit ontslagen en de Poolsche arbeiders, die
de Dantzigsche nationaliteit hebben gewaar-
schuwd, dat zy hun betickking over twee weken
zullen verliezen. Gelijk bekend 1s bezit Polen 50
pet. der aandeelen in de dokken van Dantzig,
De rest behoort aan de Vrije Stad.
De toestand te Dantzig schijnt voor het
oogenblik verbeterd, doch hij kan slechts
gewapende vrede worden genoemd, zoo
meldde Reuter gisteravond.
Aan beide zijden wordt gezegd: ,,Wy zijn
sterk, wy kunnen wachten" doch er is .geen
aanwijzing voor een stap in de richting van
een oplossing.
Vandaag zal Foerster de gouwleider voor
Dantzig, op een partijdag het woord voeren.
Met belangstelling ziet men zijn redevoering te-
gemoet. Men acht het viet waarschijnlijk, dat
zjj een meer opbouweuden toon zal hebben dan
de vorige. Afdeelinge.. van den Poolschen ar-
beidsdienst zyn in de uurt van Gluckau aan de
grens der vrye stad aa igekomen, waar zij thans
versterkingen aanlegj u
De toevoer van wa; mi naar Dantzig gaat
voort. Er is thans cintdekt, dat de wapens uit
Koningsbergen komei door het Frisches Haff
de binnenzee, die -, tusschen Koningsber
gen en de gr' zen van de Vrye Stad. De wapens
worden vervoerd in Uchjers, xlie in staat zijn te
varen doo r den arm var' \ïier> water, die naar
de greni vim de Vrii voer et^1 vervolgens
langs de de v^lciisel en e ,,-loode
Weichsel. De plaats, waar de wapenen gelost
worden, varieert. Gisteravond b.v. werden wa
pens gelost op het eiland Holm, de vroegere
Duitsche duibootbasis. Met vrachtwagens wor-
den de wapens dan naar verschillende punten
in de Vrije Stad gebracht.
Van Zondag tôt Maandag zijn nog twee tanks
aangekomen en twaalf vrachtwagenladingen
lichte wapens arriveerden Dinsdagavond.
De leiders der zes voornaamste Tweede Kainer-fracties, v.l.n.r. de heeren dr. Dockers (R.K.),
j Schouten (A.R.), jhr. De Geer (Chr. Hist.), Ir. Albarda (S.D.A.P.), dr. Bierema (Lib.) en
mr. Joekes (V.D.) hebben Woensdagmiddag een conferentie gehouden met dr. Colyn ten Dépar
tement® van Alg. Zaken te Den Haag. Het gezelschap verlaat het gebouw na afloop der
besprekingen.
's-GRAVENHAGE, 6 JuU.
Naar wy vememen heeft Dr. Colyn zich
bedenochtend naar de Koningin begeven
teneinde aan H.M. mede te deelen, dat
hy de hem verleende opdracht tôt vor-
ining van een Kabinet, welke door hem
in beraad was gehouden, niet aanvaardt.
Dr. Colyn is te kwart over negen door
H.M. de Koningin ontvangen.
Het Labourlid Cocks heeft in het L,âge r huis
een vraag gesteld over den toestand in Dantzig.
Butler antwoordde namens de regeering, dat ze
kere militaire voorbereidingen, die gemeld wor
den, een inbreuk ltfken te vormen op artikel 5
van het statuut van Dantzig.
Op de aanvullende vraag van Oooks, of de
Britsche regeering zich voorstelt een démarche
te ondernemen, zeide Butler ,,wij zijn op het
oogenblik in contact met deze regeeringen over
aile aspecten der aangelegenheid en ik kan voor
het oogenblik niet meer zeggen".
Verder vroeg Cocks of de aangekondigde po-
litiek der Britsche regeering, volgens welke
Engeland terstond zyn geheele kracht zal inzet-
ten om zijn beloften tôt het bieden van weer-
stand tegen verdere agressie gestand te doen,
het geval dekt van een poging om een geweld-
dadige wijziging tôt stand te brengen in den
status van Dantzig. Butler antwoordde ,,ik zou
Cocks willen verwijzen naar de bewoordingen
van onze toezegging aan Polen, welke Groot
Brittannië zeker zal nakomen.
Op een verdere vraag antwoordde Butler:
„Cocks zal zich herinneren, dat de bewoor
dingen van de garantie, die wij aan Polen heb
ben gegeven, betrekking hadden op een zeer
duidelijke bedreiging van zijn onafhanke
lijkheid."
Uit Dantzig wordt gemeld, dat den laatsten
tijd talrijke Polen uit hun woningen worden
verdreven, vooral zjj, die kleermakerijen of
schoenmakerijen bezaten. Zij kunnen zonder toe-
stemmlng geen nieuwe zaak opzetten en deze
toestemming wordt aan Polen meestal gewei
gerd.
Het défilé voor Gouwleider Foerster ttjdens de groote demonstratte van leden der S.A. en
Yrjjkorpsen van Dantzig voor den terugkeer der Vrye Stad naar het Duitsche Ryk.
Uit Orlowo wordt gemeld, dat twee viermoto-
rlge Duitsche Junkervliegtuigen over Poolsch
gebied zyn gevlogen. Het eene kwam uit
Oost-Pruisen, het ander uit Groot-Duitschland.
De Poolsche grenswacht maakte door middel
van vuurpijlen duldelijk, dat het vliegen over
dit gebied verboden was. Beide vliegtuigen zijn
te Dantzig geland. Men weet niet wie aan boord
waren.
Een vliegtuig verongelukt.
De Poolsche pers meldt, dat In het district
Czesrochawa (Polen) een Dultsch vliegtuig is
verongelukt. De vliegers hebben met een val-
scherm het toestel kunnen verlaten. Zij bleven
ongedeerd. Een hunner werd gearresteerd, de
andere slaagde er in naar Dultsch gebied te
vluchten.
De bank van Dantzig heeft Dinsdag een ver-
ordening gepubliceerd, waarin wordt medege
deeld, dat tôt nader order de betalingen op den
dienst der buitenlandsche leeningen wordt stop
gezet.
Het betreft met name de leening van de stad
Dantzig van 1925 op het tabaksmonopolie, de
leening van 1927 der havencommissie, de tram-
leening van 1927, de leening van het lucifers-
monopolie van 1928 en de Pond Sterling leening
voor de haven en tramspoorwegen.
Het kapitaal dezer verschillende leeningen is
grootendeels van Engelschen, Nederland
s c h e n en Amerikaanschen oorsprong.
Deze maatregelen hebben echter geen betrek
king op de Poolsch-Dantziger financieele be
trekkingen.
Duitsche kringen te Dantzig motiveeren deze
maatregel met de vermindering der haven-
ontvangsten ten gevolge van de „handelspoh-
tiek van Polen welke Gdynia ten koste van
Dantzig begunstigt".
In werkelijkheid schijnen deze maatregelen
te zijn genomen om de bank van Dantzig in
staat te stellen bij te dragen aan de toegenomen
financieele behoeften der Vrije Stad ten gevolge
van de genomen militaire maatregelen.
BINNENLANDSCH WEERBERICHT.
Verwachting geldig van hedenavond tôt mor-
genavond ongeveer 19 uur: Meest matige, later
afnemende Zuidelijke tôt Zuidwestelijke wind»
gedeeltelyk bewolkt. Weinig of geen regen. Iets
warmer overdag.
BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT.
In het laatste etmaal is de luchtdruk in
Frankrijk en Engeland sterk gestegen. Het ge
bied van hoogen luchtdruk op den Oceaan ten
Westen van Portugal breidde zich over Frank
ryk en het Zuidelijk deel van Centraal Europa
uit en vormde een verbinding met het continen
tale over de Baltische staten.
De depressie op den oceaan blyft stationnair
doch vult thans aan de Zuidzijde regelmatig op.
Langs haar Zuidrand dringen koele maritieme
luchtmassa's in het vasteland binnen.
De afkoeling was hedenmorgen voortgeschre-
den tôt in midden Duitschland. De daarmede
gepaard gaande regens bleven beperkt tôt .het
Westen van ons land. De atmosfeertemperatuur
was hedenmorgen te Soesterberg in aile niveau's
7 8 graad lager dan gisteren.
BEDUM, 5 JuU.
Vanmiddag om half een is even voor het
station van Bedum de uit Groningen binnenko-
mende lokaaltrein die om 12.11 uur vandaar
naar Delfzijl was vertrokken, waarschijnlijk ten-
gevolge van een verkeerden wisselstand, ont-
spoord. De locomotief bleef in de rails, doch de
twee personenrijtuigen en de bagagewagen de-
rallleerden, waarbij zy in schuinen stand op de
spoorbaan bleven staan. Tengevolge van den
schok en het breken van eenige ruiten werden
drie reizigers Ucht gewond. Het waren de han-
delsreiziger S. Hoogstraal uit Amsterdam en
de 35-jartge mevrouw S. Smaal uit Delfzijl en
haar tienjarlg zoontje. Twee dokters waren
spoedig ter plaatse. De heer H., die achaafwon-
den aan het hoofd had gekregen, kon na ver
bonden te zyn, zyn reis vervolgen. Mevrouw S.,
die wonden aan hoofd en armen had opgeloo-
pen en het jongetje, dat eenige schrammen en
builen had gekregen en zeer geschrokken was,
zrjn per ziekenauto naar hun woonplaats over-
gebracht.
Aangezien er bij het station dubbel spoor
ligt, ondervond het treinverkeer geen vertra-
ging. Onmiddellyk werdmet het opruimings-
werk begonnen. Aan het eind van den middag
had men een der rjjtulgen weer op het goede
spoor gebracht.
Naar aanleiding van het bezoek, dat Z.K.H.
Prins Bernhard op 13 en 14 Juli aan Drenthe en
speeiaal aan Assen zal brengen, kunnen wij
thans het volgende mededeelen.
De commissie van de Oranjevereeniging heeft,
na gehouden besprekingen, gemeend aan dit be
zoek eenigen luister bij te moeten zetten. Bealo-
ten is daarom Donderdag 13 JuU des avonds om
9.30 uur 'n optocht te organiseeren van jeugd- en
sportvereenlgingen. By het passeeren van het
huis van den Commissaris der Koningin zal voor
den hoogen bezoeksr worden gedelileerd.