X EERSTE BLAD NIET GESLAAGD ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE V^KOLONIOSMgJ OMLIGGENDE STREKEN NUTSSPAARBANK NIEUWE-PEKELA 36e JAARGANS No. 105 VERSCHIJNTi MAANDAGS, DINSDAGS, DONDERDAGS, en ZATERDAGS. ABONNEMENTSPRIJS PER DRIE MAANDEN 150 CENT PER POST BINNENLAND 175 CENT. BLIITENLAND OP AANVPAAG. DONDERDAG 6 JULI 1939 UITGAVE VAN DE N. V. DE N O O R D-O OSTEK, GEVEST1GD TE WILDERVANK OPLAAG 13.500 EXEMPUAREN. ADVERTENTffiN van 1—5 regels 75 cent, iedere regel meer 15 cent» buiten de provindën GRONINGEN en DRENTHE 20 cent per regel. Bij regel- abonnement aanmerkelijk lager. mmmn TELEFOON No. 420 en 660 (waarin opgenomen de NIEUWE VEENDAMME R, VEENDAMMER en PEKELDER COURAN1) Dit nummer bestaat uit vier bladen BUITENLANDSCH OYERZICHT Japanneezen arres+eeren Engelschman. BESPREKINGEN TE MOSKOU WORDEN NOG VOORTGEZET De garantie voor de Baltische en West-Europeesche staten. Remilitarisatie van Dantzig gaat voort. GEMEENSCHAPPELIJKE STAP VAN ENGELAND, FRANKRIJK EN POLEN? DE TOESTAND SCHIJNT WAT VERBETERD. De toevoer van w penen. OPDRACHT TOT VORMING VAN KABINET NIET AANVAARD. BAROMETERSTAND HEDENMORGEN AAN ONS BUREAU. Vragen in het Lagerhuis. j Polen te Dantzig uit hun woning verdreven. Duitsche vliegtuigen boven Poolsch sied. gebi De betalingen op den buitenlandschen leeningsdienst gestaakt door de bank van Dantzig. LOCAALTREIN ONTSPOORT TE BEDUM Drie passagiers door glasscherven verwond. Een défilé voor Prins Bernhard te Assen. DE N00RD-00STER Red.-Uitg. M. KNOOP—BIERLING (Aangesloten bij den Nederl. Spaarbankbond) ZITTING ZATERDAGS van 47 uur, ten huize van den heer J. B. RUBEN. Rente 2.7 PERSSTEMMEN OVER MOSKOU EN DANTZIG. Nederland en Zwitserland moeten niet tegen hun wil in een atelsel van garanties worden op genomen, schreef gisteren de Londensche Times in een hoofdartikel. Het standpunt der Sovjet- Unie zou zijn, dat het voor de Oostzeestaten goed is, tegen Duitschland verdedigd te worden en dat zij gegarandeerd behooren te worden of zy willen of niet, terwijl Engeland zich daaren- tegen op het standpunt stelt, dat iedere staat yoor zichzelf dient uit te maken, wat het beste voor hem is. Dit is het natuurlijke uitvloeiel van de Britsche vryheidsgedachte, schrijft het blad. De juiste procédure schijnt volgens de Times daarom te zijn, dat de diie groote garandeeren- de mogendheden een verdrag van wederzijdschen tystand onderteekenen, waartoe zij zich aile drie hereid verklaard hebben en dat in feite reeds bestaat, aangezien tusschen Frankryk en de Sovjets een bondgenootschap bestaat en Enge land met Frankrijk verbonden is. Het Poolsche dagblad Dobry Wieczor schreef gisteren in een hoofdartikel betreffende de kwestie Dantzig: De Duitscher zullen tenslotte moeten begrijpen, dat de verantwoordelijkheid voor een voortduren van den tegenwoordigen toestand, met aile onvermijdelijke gevolgen daarvan, bij het Derde Rijk iigt, Indien men dat niet wil begrijpen, zal de vast- beraden houding der goedgewapende staten die den vrede willen, er wel toe noodzaken deze po- llttek te wyzigen. De door Duitschland begonnen actie, welke een moreele uitputting beoogt, duurt nog voort, aldus het blad, doch wij staan aan een keerpunt van den internatlonalen toe stand. Het vredesfront heeft snel bewapend en het is tôt nu toe in 't defensief gebleven. Thans is de toestand veranderd. De kwestie-Dantzig werd de toetssteen voor de hechtheid van het vredefront, welks krachtige houding Berlijn tôt nadenken moet stemmen. Berlijn moet niet ver- geten, dat iedere bedreiging van Dantzig nood- zakelykerwijs op de Poolsche bajonet moet stui- ten. Zekere feiten, zooals b.v. de aankondiging van de komst te Dantzig van den kruiser Koenigs- berg zou op de neiging wijzen de betrekkingen tusschen Polen en Duitschland te normaliseeren: deze feiten blijven echter zeldzaam en zij zijn zeer onvoldoende. Zoolang het Rijk niet afziet 1 van zfln imperialistische plannen zal Europa daarom moeten waken met de wapenen in de hand. De Bulgaarsche minister-president en minis- ter van buitenlandsche zaken, Kiosseivanof, is gisteren te Berlin gearriveerd en heeft een on- derhoud gehad met Hitler. Nadien werd het onderhoud met von Ribbentrop voortgezet. Men mag binnen enkele dagen een economische over- eenkomst tusschen Duitschland en Bulgarije verwachten. De Japanneezen hebben te Hankau den eer- sten officier van een Britsch koopvaardijschip, den Engelschman Winterbottom, gearresteerd wegens „beleedigend optreden". Volgens gezaghebbende kringen te Mos- kou zou het antwoord, dat Molotov aan de ambassadeurs van Frankrijk en Engeland ter hand heeft gesteld, eenige tegenvoor- stellen bevatten. Het gaat dan ook niet, zoo zegt men, om een definitief antwoord en de besprekingen tusschen de drie landen zou- den worden voortgezet. Volgens dezelfde aanwijzingen schijnt het, dat de Russische nota nog steeds draait om de garantie der Oostzeestaten door Frankrijk en Engeland en de garantie vopr de kieine West- Europeesche staten, België, Zwitserland en N e- d e r 1 a n d door de Sovjet Unie. Men zal zich herinneren, dat Jdanov zich in de „Pravda," van 29 Juni heeft afgevraagd, waaroim Engeland en Frankrijk wilden, dat de Sovjet Unie lan den als Nederland en Zwitserland, die met de Sovjet Unie geen diplomatieke betrekkingen on- derhouden, garandeert zonder de meening van laatstgenoemde landen te kennen, terwijl zij aarzelden de Oostzeestaten te garandeeren, om- dat deze zich tegen de Russische garantie ver- zetten. Sommigen meenen, dat Engeland wellicht be- reid zou zyn, de Oostzeestaten te garandeeren, als de Sovjet Unie Nederland en Zwitserland zou garandeeren. Het gerucht gaat echter, dat de Russen zich zouden blijven beroepen op het ontbreken van diplomatieke betrekkingen tusschen de Sovjet Unie en Zwitserland en Nederland en zouden verlangen dat de wederzijdsche bijstand ingeval van bedreiging van de onafhankelijkheld der in het garantiestelsel opgenomen landen verplicht en onbeperkt is. Raczynski, de Poolsche ambassadeur te Londen, die Dinsdagavond per vliegtuig te Warschau 1s aangekomen, zal, naar ver- luidt, direct verslag uitbrengen aan Minister Beck. Het feit, dat de Poolsche commissaris gene- raal te Dantzig de nota nog niet aan den se- naat heeft overhandigd, de aanwezigheld van Raczynski te Warschau en het overleg van de Britsche en Fransche ambassadeurs, onderscheidenlyk met Halifax en Bonnet, heeft aanleiding gegeven tôt de meening, dat een gemeenschappelijke stap der drie mogendheden overwogen zou worden Algemeen werd gisteren verwacht, dat de Poolsche regeering een besluit zou nemen ten aanzien van de stappen, die zij naar aanleiding van de voortdurende militaire voorbereidingen in Dantzig zal nemen. Men gelooft, dat deze zaak tusschen président Moscicki, Maarschalk Smigly Ryds, minister- president Skladkowski en den minister van Buitenlandsche Zaken Beck besproken is. Uit Poolsche bron wordt vernomen, dat de werkzaamheden tôt remilitanseering van Dantzig voortgaan. Naast de dokken van Schichau zijn thans ook de „dokken van Dantzig" begonnen te werken voor de herbewapening van Dantzig. Op de werkplaatsen is een begin gemaakt met den bouw van zes pontons, die waarschijnlijk gebruikt zullen worden voor overgangen over den zyarm van den Weichsel, den Nogat, die de grens vormt tusschen Oost Pruisen en Dantzig, waarover slechts een brug ligt, op Poolsch ge- bied, te Tczew. Om de voorbereidingen geheim te houden, heeft de leirling der dokken van Dantzig honderd arbeiders van Poolsche natio- naliteit ontslagen en de Poolsche arbeiders, die de Dantzigsche nationaliteit hebben gewaar- schuwd, dat zy hun betickking over twee weken zullen verliezen. Gelijk bekend 1s bezit Polen 50 pet. der aandeelen in de dokken van Dantzig, De rest behoort aan de Vrije Stad. De toestand te Dantzig schijnt voor het oogenblik verbeterd, doch hij kan slechts gewapende vrede worden genoemd, zoo meldde Reuter gisteravond. Aan beide zijden wordt gezegd: ,,Wy zijn sterk, wy kunnen wachten" doch er is .geen aanwijzing voor een stap in de richting van een oplossing. Vandaag zal Foerster de gouwleider voor Dantzig, op een partijdag het woord voeren. Met belangstelling ziet men zijn redevoering te- gemoet. Men acht het viet waarschijnlijk, dat zjj een meer opbouweuden toon zal hebben dan de vorige. Afdeelinge.. van den Poolschen ar- beidsdienst zyn in de uurt van Gluckau aan de grens der vrye stad aa igekomen, waar zij thans versterkingen aanlegj u De toevoer van wa; mi naar Dantzig gaat voort. Er is thans cintdekt, dat de wapens uit Koningsbergen komei door het Frisches Haff de binnenzee, die -, tusschen Koningsber gen en de gr' zen van de Vrye Stad. De wapens worden vervoerd in Uchjers, xlie in staat zijn te varen doo r den arm var' \ïier> water, die naar de greni vim de Vrii voer et^1 vervolgens langs de de v^lciisel en e ,,-loode Weichsel. De plaats, waar de wapenen gelost worden, varieert. Gisteravond b.v. werden wa pens gelost op het eiland Holm, de vroegere Duitsche duibootbasis. Met vrachtwagens wor- den de wapens dan naar verschillende punten in de Vrije Stad gebracht. Van Zondag tôt Maandag zijn nog twee tanks aangekomen en twaalf vrachtwagenladingen lichte wapens arriveerden Dinsdagavond. De leiders der zes voornaamste Tweede Kainer-fracties, v.l.n.r. de heeren dr. Dockers (R.K.), j Schouten (A.R.), jhr. De Geer (Chr. Hist.), Ir. Albarda (S.D.A.P.), dr. Bierema (Lib.) en mr. Joekes (V.D.) hebben Woensdagmiddag een conferentie gehouden met dr. Colyn ten Dépar tement® van Alg. Zaken te Den Haag. Het gezelschap verlaat het gebouw na afloop der besprekingen. 's-GRAVENHAGE, 6 JuU. Naar wy vememen heeft Dr. Colyn zich bedenochtend naar de Koningin begeven teneinde aan H.M. mede te deelen, dat hy de hem verleende opdracht tôt vor- ining van een Kabinet, welke door hem in beraad was gehouden, niet aanvaardt. Dr. Colyn is te kwart over negen door H.M. de Koningin ontvangen. Het Labourlid Cocks heeft in het L,âge r huis een vraag gesteld over den toestand in Dantzig. Butler antwoordde namens de regeering, dat ze kere militaire voorbereidingen, die gemeld wor den, een inbreuk ltfken te vormen op artikel 5 van het statuut van Dantzig. Op de aanvullende vraag van Oooks, of de Britsche regeering zich voorstelt een démarche te ondernemen, zeide Butler ,,wij zijn op het oogenblik in contact met deze regeeringen over aile aspecten der aangelegenheid en ik kan voor het oogenblik niet meer zeggen". Verder vroeg Cocks of de aangekondigde po- litiek der Britsche regeering, volgens welke Engeland terstond zyn geheele kracht zal inzet- ten om zijn beloften tôt het bieden van weer- stand tegen verdere agressie gestand te doen, het geval dekt van een poging om een geweld- dadige wijziging tôt stand te brengen in den status van Dantzig. Butler antwoordde ,,ik zou Cocks willen verwijzen naar de bewoordingen van onze toezegging aan Polen, welke Groot Brittannië zeker zal nakomen. Op een verdere vraag antwoordde Butler: „Cocks zal zich herinneren, dat de bewoor dingen van de garantie, die wij aan Polen heb ben gegeven, betrekking hadden op een zeer duidelijke bedreiging van zijn onafhanke lijkheid." Uit Dantzig wordt gemeld, dat den laatsten tijd talrijke Polen uit hun woningen worden verdreven, vooral zjj, die kleermakerijen of schoenmakerijen bezaten. Zij kunnen zonder toe- stemmlng geen nieuwe zaak opzetten en deze toestemming wordt aan Polen meestal gewei gerd. Het défilé voor Gouwleider Foerster ttjdens de groote demonstratte van leden der S.A. en Yrjjkorpsen van Dantzig voor den terugkeer der Vrye Stad naar het Duitsche Ryk. Uit Orlowo wordt gemeld, dat twee viermoto- rlge Duitsche Junkervliegtuigen over Poolsch gebied zyn gevlogen. Het eene kwam uit Oost-Pruisen, het ander uit Groot-Duitschland. De Poolsche grenswacht maakte door middel van vuurpijlen duldelijk, dat het vliegen over dit gebied verboden was. Beide vliegtuigen zijn te Dantzig geland. Men weet niet wie aan boord waren. Een vliegtuig verongelukt. De Poolsche pers meldt, dat In het district Czesrochawa (Polen) een Dultsch vliegtuig is verongelukt. De vliegers hebben met een val- scherm het toestel kunnen verlaten. Zij bleven ongedeerd. Een hunner werd gearresteerd, de andere slaagde er in naar Dultsch gebied te vluchten. De bank van Dantzig heeft Dinsdag een ver- ordening gepubliceerd, waarin wordt medege deeld, dat tôt nader order de betalingen op den dienst der buitenlandsche leeningen wordt stop gezet. Het betreft met name de leening van de stad Dantzig van 1925 op het tabaksmonopolie, de leening van 1927 der havencommissie, de tram- leening van 1927, de leening van het lucifers- monopolie van 1928 en de Pond Sterling leening voor de haven en tramspoorwegen. Het kapitaal dezer verschillende leeningen is grootendeels van Engelschen, Nederland s c h e n en Amerikaanschen oorsprong. Deze maatregelen hebben echter geen betrek king op de Poolsch-Dantziger financieele be trekkingen. Duitsche kringen te Dantzig motiveeren deze maatregel met de vermindering der haven- ontvangsten ten gevolge van de „handelspoh- tiek van Polen welke Gdynia ten koste van Dantzig begunstigt". In werkelijkheid schijnen deze maatregelen te zijn genomen om de bank van Dantzig in staat te stellen bij te dragen aan de toegenomen financieele behoeften der Vrije Stad ten gevolge van de genomen militaire maatregelen. BINNENLANDSCH WEERBERICHT. Verwachting geldig van hedenavond tôt mor- genavond ongeveer 19 uur: Meest matige, later afnemende Zuidelijke tôt Zuidwestelijke wind» gedeeltelyk bewolkt. Weinig of geen regen. Iets warmer overdag. BUITENLANDSCH WEEROVERZICHT. In het laatste etmaal is de luchtdruk in Frankrijk en Engeland sterk gestegen. Het ge bied van hoogen luchtdruk op den Oceaan ten Westen van Portugal breidde zich over Frank ryk en het Zuidelijk deel van Centraal Europa uit en vormde een verbinding met het continen tale over de Baltische staten. De depressie op den oceaan blyft stationnair doch vult thans aan de Zuidzijde regelmatig op. Langs haar Zuidrand dringen koele maritieme luchtmassa's in het vasteland binnen. De afkoeling was hedenmorgen voortgeschre- den tôt in midden Duitschland. De daarmede gepaard gaande regens bleven beperkt tôt .het Westen van ons land. De atmosfeertemperatuur was hedenmorgen te Soesterberg in aile niveau's 7 8 graad lager dan gisteren. BEDUM, 5 JuU. Vanmiddag om half een is even voor het station van Bedum de uit Groningen binnenko- mende lokaaltrein die om 12.11 uur vandaar naar Delfzijl was vertrokken, waarschijnlijk ten- gevolge van een verkeerden wisselstand, ont- spoord. De locomotief bleef in de rails, doch de twee personenrijtuigen en de bagagewagen de- rallleerden, waarbij zy in schuinen stand op de spoorbaan bleven staan. Tengevolge van den schok en het breken van eenige ruiten werden drie reizigers Ucht gewond. Het waren de han- delsreiziger S. Hoogstraal uit Amsterdam en de 35-jartge mevrouw S. Smaal uit Delfzijl en haar tienjarlg zoontje. Twee dokters waren spoedig ter plaatse. De heer H., die achaafwon- den aan het hoofd had gekregen, kon na ver bonden te zyn, zyn reis vervolgen. Mevrouw S., die wonden aan hoofd en armen had opgeloo- pen en het jongetje, dat eenige schrammen en builen had gekregen en zeer geschrokken was, zrjn per ziekenauto naar hun woonplaats over- gebracht. Aangezien er bij het station dubbel spoor ligt, ondervond het treinverkeer geen vertra- ging. Onmiddellyk werdmet het opruimings- werk begonnen. Aan het eind van den middag had men een der rjjtulgen weer op het goede spoor gebracht. Naar aanleiding van het bezoek, dat Z.K.H. Prins Bernhard op 13 en 14 Juli aan Drenthe en speeiaal aan Assen zal brengen, kunnen wij thans het volgende mededeelen. De commissie van de Oranjevereeniging heeft, na gehouden besprekingen, gemeend aan dit be zoek eenigen luister bij te moeten zetten. Bealo- ten is daarom Donderdag 13 JuU des avonds om 9.30 uur 'n optocht te organiseeren van jeugd- en sportvereenlgingen. By het passeeren van het huis van den Commissaris der Koningin zal voor den hoogen bezoeksr worden gedelileerd.

Kranten- en periodiekenviewer van het Historisch Archief Midden-Groningen


Nieuws- en Advertentieblad, De Noord-Ooster nl | 1939 | | pagina 1