WAARIN opgenomen POST GOQRECHT VAN 1871 en het N1EUWS- EH, ADVERTENTSEBLAD VAN 1888
Het Resultaat der Berlijnse Verkiezing
Een Nederl. Walvisvloot trekt het zeegat uit.
ZWEDEN
Eerste Jaargang
ZATERDAG 26 Oct. 1946
Ho. 25
abonnbbsentsfbus
VOOR DE GEMEENTEN HOOGEZAND - SAPPEMEER - SLOCHTEREN NOORD- EN ZUIDBROEK - MUNTENDAM - VEENDAM EN OMGEVING
en zijn gevolgen voor de bevelking.
De Wederopbouw
van West Zscuws VJaanderen
IN AMERIKA NADERT DE
VERKIEZINGSSTRIJD.
^YEENKOLONIALE BOERENBOND.
De Commissaris der Keningin
fieden te Hoogezand.
SCHIJHBAAR EEN LAND ZONDER ZORGEN
LANDBOUW
Beloning van arbeid
naar evenradighesd.
WAAR BLUFF
HET DELETTANTENTONEEL?
De Verzeisfentoonstelllng.
In het Concentratiekamp.
I 1.25 p. kwartaal. Franco p. post t 1.00
(bij vooruitbetallng).
FRIJS DER ADVKRTENTIEH
12 cent per ram. Zogen. Klelntjea als
te koop, te huur, gevraagd enz. minim.
75 ct, (bij voorultbetallng).
VEKSCHLJNT
WOENSDAGS EN ZATERDAG8.
Uitgeefster;
Seggers" en Kremer's Uitgeversza&k
„Het Nieuwsblad" C.V.
Adralnlstratie- en Redactieadres:
Hoofdstraat 6, Hoogezand
Telefcon 139 (b.g.g. 213 of 214).
Ondanks de grote reclame-die door
de Communistische Eenheidspartij is
gevoerd heeft zij bij de Zor.dag j.l. te
Berlijn gehouden verkiezingen een
nederlaag geleden. Het grootste
stemmenaantal verwierf de Soc. Dem.
Partij, en eerst dan komt de Comm.
Eenh. partij.Dit betekent een radi-
cale wijzigihg in het stadsbestuur,
aangezien het door den Russischen
commandant Berzarin ingestelde
stadsbestuur zal moeten worden ont-
bonden.
De Berlyners hebben te kennen ge-
geven, dat zij geen communisme wen-
sen, maar nu vrczen zij de geyolgen
daarvan, want de Russeh zijn begonr
nen maatregelen te nemen, die wijzen
op hun verbolgenheid over de neder
laag van de door de Spvjet Unie op
poten geholpen Comm. Eenh.partij, De
levering van electrische stroom aan
hun sector van Berlijn en aan Char-
lottenburg in de Britse sector is ge-
staakt, volwaardige arbeiders zijn
door de Russen uit hun huis ge-
haald, tezamen met de leden van hun
gezm, en hun huisraad, en zijn naar
het Oosten gebr'acht.Verderv: vreest
men een vermindering van de toe-
voer van levensmiddelen. Zo zijn de
Berlijners dupe geworden van de po-
litieke tegenstellingen.
Vergatlcring der V.N.
Woensdag is de algemene vergade-
ring der Verenigde Naties te New
York door president Truman geopend.
Door, de delegaties van 51 Ianden zul
len de 53 punten, die op de agenda
zijn geplaatst worden beliandeld. Men
verwacht, dat zij daarvoor ongeveer
0 weken nodig zullen hebben. Proble-
meh,- die van groot belong zijn voor
een- - naar vrede hunkerende wereld
zullen behandeld worden. Er moet ge-
bouwd worden aan een practische i --
tc-i*natlonale. samenwerking. Maar
vobraat dit is bcreikt zullen nog heel
wat klippen omzeild moeten worden..
Met de nederlaag van het Fascisme
is het systeem van de macht van de
sterke verslagen. En toch zijn het
weer de sterken, bij wie de macht
berust. Men denke aan net veto-reeht.
Verschillende ianden hebben ge
vraagd lot de V.N. te worden toege-
laten, maar reeds in de Veiligheids-
raad, die hen^moet voordragen, zijn
een-aantal door dit vetorecht van de
groten getrpffen. Ock dit veto-recht
zal in devvergadering worden bespro-
ken.' daarom-hebben Australie en Cu
ba gevraagd. - Australie heeft steeds
getoond.te willen strijden voor.de-bey
langen" - van dekleine riaties, maar
hot is- te betwijfelen of deze onwillig-
heid van de kleine veei resultaat zal
hebben. De groten leveren 'n macbts-
strijd zonder wapens, en willen de
kleinen voor zich inschakelen,
Het is zaalc de tegenstellmgen te
sl?chten en een fundament-te leggen
7 voor een duurzame wereldvrede. Mo-
gede delegaties zich van die taak
bevWst zijn.
Bevin over Engelands Buitenl.
Po-itiek.
In een voor. net Lagerhuis gehou
den rede heeft Bevin de Britse bui-
tenlandse politick toegelicht. Hij acht-
te een nieuwe x-egeling op brede ba
sis noodzakelijk in het bijzonder
Minister Gielen heeft een bezoek
gebraeht aan West; Zeeuws-Vlaande-
ren,' en ter gelegenheid van dit be
zoek hebben verschillende d'agbladen
artikelen geschreven over de snelie
vorderingenvan de wederopbouw
van deze hoek van ons land. Men
leest uit. deze artikelen, dat alles
hier. naar. wens zou gaan, zo zegt
het Nwsbl. en Alg. Adv.blad, dat in
Oostburg verschijnt, en dat is abso-
luut niet waar! Wat te denken van
een vlotte afwikkeling, indien een
aanvrage 33 instanties moet passe
ren?
Na' Uvee -jaar zijn vele bewoners in
..hun gemeenten teruggekeerd, maar
nog/ steeds zijn er honderden geevacu-
eerd. Dat is dank zij de ,,goedkope"
■noodwoningen. Het blad wijst op de
..schandalige lijntrekkerij" bij de
bouw van, de-noodwoningen, die heel
wat gebreken hebben en niet min
der .dan f 10.000 kostten, hetgeen
voorrekening van de gedupeerde
komt. Met het definitief heistel is
het aiveven slecht gesteld; ;Een groot
aantalhuizenwacht op herstel. De
bewoners behelpen zich, maar de hui
zen verwaarlozen meer en meer.
Geen: materiaal.ambtelijke mo-
lens
■k: Verder "bespreekt het blad de toe-
standenop onderwijsgebied, in het
byzonderte Oostburg, waar zich
verschllJinde instellingen bevinden
voor voortgezet onderwijs. Er zijn ve
le; leerkrachten aangenomen. Maar er
is-jgeen onderdak voor hen en hun ge-.
zinnen. Verschillende van hen heb
ben elders werk gevonden, hetgeen
niet moeilijk is in verband rnet- het
huldigetekort aan onderwijzend per-
soncel. Te Oostburg" zouden 20 le-
raar-noodwoningen gebouwd worden,
die- 3 Sept. klaarzouden zijn, Ze zijn
nog nietgereed, en komen dit jaar
ook niet-klaar.
De'minister van Onderwijs bezocht
deze - streek, speciaal om- zich op de
hoogte te stellenvan de toestanden
op heti gebiedvan onderwijs. Men kon
dus verwachten dat de beiangstel-
ling voor Oostbunjhet grootst zou
zijn. Maar Z, Ex. was te vecl gepas-
seefd. Hij bezochtalleen de R.K: 'la
gere school, de kleuterschool, UIj
school ..-en Ambachtschool
deze scholen vertoefde hij
voor Midden- en Verre Oosten. Ver
der wees hij op een ontwakend na-
tionalisme. De Russische aanspraken
op de Dardenellen noemde Bevin on-
gcoorioofoe inbreuk op de Turkse
souverciniteit. Sprekende over Duits-
land wees hij oo de wenselijkheid
van een definitieve opiossing. tenein-
de de betrekkingen tussen de vier
groten te verbeteren.
Als opiossing voor de Duitsekwcs-
tie noemde Bevin de overweging van
een Duitse constitutie welke het mid
den houdt tussen een onsamenhan-
gende federatie van autonome sta-
ten en een gecentraliseerd Cenheids-
bestuur. Met Frankrijks wens tot in-
lijving van het Saargebied kan En-
gelandjdch verenigen, maar niet met
de inlijving van Rijn- en Roergebied.
Amerika's voornemens met Duits-
land werden reeds uiteengezet door
minister Byrnes in zijn rede te Stutt
gart. Engelands bedoelingen zijn nu
ook bekend, politick en economiseh.,
want Bevin heeft ook gezegd dat het
niet Engelands bedoeling .is de Duit
se Industrie te vernietigen, met uit-
zondering dan van die indusirieen,
die de veiligheid in gevaar brengen-
Langzamerhand krijgen onze Oos-
terburen weer grond onder de -voe-
ten. Alleen de Russische bedoelingen
zijn thans nog een vraagteken.
Momenteel is de onverdeelde aan-
dacht van Amerika gevestigd op de
verkiezingen van 5 November en de
vraagstukken die hiermede samenhan-
gen. De strijd om het nationale base-
ballkampioenschap is achter de rug,
doch het kampioenschap in de poli-
tieke- arena is nog steeds onbeslist.
President Truman, do leider van de
Democratische Partij, droeg opnieuw
bij tot de heftigheid van de verkie-
zjngscampagne, toen hij in zijn ra-
diorede de schuld vopr het falen van
de prijsbeheersing op vlees op reke
ning schreef van een groep roekeloze
zelfzuchtige personen en vervolgens
de opheffing aankondigde van vele
maximumprijzen. De nationale prijs-
structuur staat thans. evenals de po-
litieke structuur open voor vrije con-
currentie.
In aile politieke kwartieren ver-
eorzaakte de. boodschap vail Truman
een snelie en krachtige'reactie, doch"
het bleef een open vraag of de ,kie-
zers de schuld van -shet,,. yleestekorf
zullen-' geven. aan het .democratisch
bewind of aan de Republikeinse par-;
tij, vanwege de oppositie, die deze.
partij heeft gevoerd tegen het pro-
gramma der regering voor de prijs-
beheersing. (U.S.I.S.)
VRAAG EERST JNUCHTINGEN.
voordat G werkgelegenhcid in het
Buitenland accepteen.
Wees voorzichtig met het aanvaar-
den van in het ouitenland aangebo-
den betrekkingen. Vooral- de zedelijke
gcvaren voor vrouwen en meisjes zijn
niet denkbeeldig. Reeds is een ,-geval
van iiandel in blanke slavinnen ge-r
coustateerd terwijl daarnaast^ ver>-
scheidene van de aangeboden betrek
kingen niet van* gevaar ontbloot bie-
ken te zijn.
Neem daarom voordat U op een aan-
bod ingaat eerst' grondige inlichtin-
gen. Voor desbe'ereffende inlichtingen
kan* men zich wenden tot de Ned. Ver.
tot behartiging der belangen van jon-
ge meisjes, Weteringschans 51, Am
sterdam en de R.K. Ver. ter bescher-
ming van Vrouwen en Meisjes, Ko-
ninginneweg 8 bis. Haarlem.
REUSACHTIGE BRAND TE
BANDJERMASSIN.
In de haven van Bandjermassin
heeft een brand gewoed die een rnil-
lioenen-schade heeft veroorzaakt. Bij
de onderzoekingen bleek dat-de brand
gesticht is door een troep samen-
zweerdcrs. Dit complot is ontmas-:
kerd. Zeven personen zijn gearres-
teerd.;-
EEN D.C. 4 VAN DE K.L.M. BRENGT
100 PASSAGIERS VAN
AMSTERDAM NAAR NEW YORK.
Onlangs vertrok een D.C. 4 van de
K.L.M. met 100 passa'giers van Am
sterdam naar New York. Onder deze'
100, pasfeagiers bevonden zich echter
60 kanariepietjes.
.It ivilki itt
hool, ULQ4-
1, en iJjjMl
lij een inl;f
nuut. Het Nwsbl. en Alg. Adv.blad
-vraagtzich af of een' dergelijk be-
-'zoek-wel nut heeft.
KRANS VOOR NAZILEIDERS.
Aan het monument voor oorlogs-
slachtoffers, dat zich voor dekerk
van het dorp Geschwend! bevindt,
vond men op een ochtend een krans
waarop de namen Goering, Keitel en:
Jodl waren vermeld.
ALFRED HUGENBERG, EEN GEMA-
TIGD NAZI MAAR GRENZELOOS
ONBESCHAAMD.
Onlangs werd Hugenberg; een der
mannen die medehielp" Hitler aan het
bewind te krijgen, en die geldt als
een gematigd nazi, gearresteerd: Kort
na zijn arrestatie had een verslagge-
ver van een Zwitsers blad een onder-
houd'met hem. Met het einde van
Hitler werden de sluizen voor een
Communistische vloedgolf geopend';
het Duitse rijk verviel en ellende en
chaos beheersen het leidlngloze-yolk";;
dorfde de arrogante grijsaard te zeg-
gen. En hij durfde nog meer, .hij]
durfde te zeggeh, dat hij maar Ijriletj
begrijpen kon waarom de Ruhrkoleri7
naar Nederland. BelgiS en Frankrijk
worden uitgevoerd. ,,Naar rnijn me-
ning mag geen pond kolen het,:lar.d
verlaten", zci hij. „omdat steenkooh
het levensbloed van het Duitse. rijk is.";
Hij beklaagde zich erover, dat de
Amerikanen met handgranaten de fo-
rellen uit de vijvers van zijn buite'n-^
verblijf ,,visten", inplaats van n-ietlV
een hengel hun maaitijd-te vangen.
„Zinneioze baldadigheid", zei hij.
..GEEFT U Mil DE DOODSTRAF
MAAR".
Het huwelijk van Mevr; K. D. was
niet gelukkig. Haar man leefde niet
bij haar, doch in het huis van zijn
zuster, waar in bezettingstijd vier" Jo-
den waren ondergedoken. Door af-V
gunst gedreven vertelde mevr. Kv^D.,'
blijkbaar een emotioneel mens,,dit
aan de S.D. Zij heeft dit alleen; ge-
daan om haar schoonzuster te' tre'f-;
fen, maar vergat dat door haar aan-x
gifte de Joden een wissen dood in
een concentratlekamp tegemoet - gin-
gen. De adv. fiscaal van het ,'Bijz.
Gerechtshof te Amsterdam, waar deze
zaak voorkwam, zeide, dat hij meer
met het fcit zelve dan met de 'gevol-
gen rekening zou houden en eiste een
rnilde straf n.l. 10 jaar R.W.I.
Uit de publieke tribune kionk de
uitroep van een moeder: „Twintig
jaar moet zij hebben, zij heeil mijn
kind vermoord".
De 50-jarige verdachte zei: ,,Geeft
U mij de doodstraf maar, ik weet;niet
hoe.ik verder. moet* leven".
GESCALPEERD.
Een Amsterdamse buffetjuffrouw in
een ijssalon .wilde nieuwe- voorraad
scheppen uit de ijsmachine. die, npg
in-.beweging-.was:- De -draalende stang;
greep de haren van het 21-jarige
meisje en trok deze van het hoofd,
een groot deel van de-hoofdhuid me-
descheurend.
Het slachtoffer moest in het zieken-,
huis worden .verbonden. waarna zij
huiswaarts kon gaan.
MOORD TE WINTERSVVIJK.
Een 67-jaige borstelVenter zou in
ondertrouw gaan. De ochtend, dat dit
zou gebeuren klopte een melkvent-
ster aan - de deur van zijn v/oning,
doch kreeg geen gehoor. Zij opende
toen de deur, en vond de man in de
gang, badend in-het bloed. Zij waar-
schuwde de polities en deze arriveer-
de spoedig met medische hulp. Het
bleek, dat de schedel met een zwaar
voorwerp was ingeslagen. Zonder tot
bewustzijn te zijn gekomen is het
slachtoffer overleden.
BANDEN TJIT BELGle.
Binnenkort wordt een partij van
ongeveer 100.000 gebruikte autoban-
den uit Belgie verwacht. Naar gelang
van de bruikbaarheid zullen de prij-
zen variSren tussen f 12.60 en-.f-34.501
E1KKT.S VOOR VEEVOEDER.
Van overheidszijde was verwacht,
dat in verband met het tekort aan
veevoeder vele rapers erop uit zou
den trekken om eikels te verzame-
len, omdat deze gedroogd en gema-
len goed varkensvoeder opleveren. Er
is slecnts een -klein gedeelte van ..de
eikels geraapt, zodat veel waardevol
materiaal dreigt verloren te gaan. In
verband -met de overvloed kan door
rapers een behoorlijk daggeld ver
diend worden. Eikels en andere .boom
zaden kunnen ingeleverd worden bij
agenten van de Stichting tot bevor-
dering van aankoop; distribute en
export van -boomzaden.- Wie - eike.ls
verzamelt en deze inlevert draagt eeri
steen bij tot de ver'sterking van onze
veevoederpositie.
"WEEST ZUINIG MET ZEEP.
- Weest zuinig met Uw zeep, want in
dd nabije toekomst kunnen wij niet
veel toewijzirigen verwachten. Begin
November zal een bon voor zeeppoe-
der,- en in de tvveede helft van die
raaand een voor zachte zeep worden
aangewezen.
VISVANGST OP HET ZUID-
LAARDERMEER.
f Vrijdag ving een vissei- op het Zuid-
laardermeer. 11 snoeken van een to-
taalgewicht van '28'pond. Drie henge-
laars vingen op 1 dag totaal 100 pd.
Een van deze drie bemachtigde 34
pond, aldus het Gron. Dagblad.
In d.c Maandagochtend gehouden
bestuursvergadering van de Veenkolo-
riialc Boerenbond wee's de voorzitter
op .de rnoeilijkheden die het arbei-
dersvraagstuk meebrengt en het be-
trekkelijk kleine aantal aardappel-
rooimachines, dat thans in gebruik is
(obrzaak materiaalschaarste). Tever-
leefs heelt men getracht de kalinor-
men.voor de Veenkolonien verhoogd
te. krijgen. Verschiliende aardappel-
rneelfabrieken verklaarden zich bereid
mede'te werken aan de vorming vari
een. aardappelrooimachinefonds.
j In- de 's middags gehouden alg. le-
denvergadering wees de voorzitter
op'de moeilijke tijden, die onze boe-
renstand in de komende jaren tege-
hioet- gaat.
-. QNT.VANGEN TJITGA^N.
„Erlca".
Van de'Uitgeverij A' Roelofs van
Goor te Meppel ontvingt-n wij „Eri-
ca" eenmaandblad voor het cultu-
rele leven in Noord-Oost Nederland,
het is het cerste nummer van de
tweede- jaargang, een nummer, dat
speciaaUgewijd is 'aan Groningen,
Het. is met genoegen dat wij dit
blad. in het kort wilien bespreken,
omdat het, in tegenstelling met heel
veel- wat wij ontvangen, een bespve-
king waard is. Uiteraard bevat het
tyd^chrift enkele artikelen gewijd
aan het culturele leven. Onder de
medewerkers zien wij verschillende
bekende namen, zoals Fop Y. Brou-
wer. Tussen de artikelen door vinden
wij goede gedichtjcs, in dit nummer
veelal in Gronings dialect. Het gcheel
wordt verlucht door mooie foto's en
afbeeidingen van kunstwerken.
KNOEIERI.JEN BIJ ENGROS-
SLACHTERIJ ..WELLING".
Bij de; Engros-Slachterij ..Welling"
te Borculo hebben knoeierijen plaats
gevonden. Bij onderzoek vond de C."
C.D. eon ,,zwarte pot" van f 7000.
welk bedrag bijeen was gekregen door
de verkoop van; zwarb.vices, mac-hine-
ohderdelen en; lege vaten tegen zeer
hoge prijzen. Aanvankelijk dacht men
cj,at de orsregelmatigheden een veel
hoger bedrag beliepen. Er zijn geen
arrestaties verricht, alleen een pro--
cuatiehouder en de secretaresse der
airectie moesten enige uren ondc-r po-
litietoezicht doorbrengen.,
Zoals wij reeds eerder meldden zal
heden door den Commissaris der Ko-
rtingin in de Frovincie Groningen de
eerste steen worden gelegd voor het
kantoorgebouw van de N.V. Noorde-
lijke Industrie voor Vezelbev/erking
te Hoogezand. Naast den heer E. h".
Ebels-zal o.m. tegenwoordlg zijn Prof,
de Lange. Allereerst komt men bij-
een in het hotel Faber, 's morgens om
11 uur. Hier zullen enkele redevoe-
ringen worden gehouden. Daarna bo-
geeft het gezelschap zich naar de in
aanbouw -zijiide fabriek, waar de
plechtiglieid plaats vind. Na afloop
wordt -in het hotel Faber een lunch
geserveerd.
Herleving van een pud bedrijf.
Vandaag verlrekt een kleine Neder-
landse walvisvloot, beslaande uit een
drij.vende iraankokerij, 8 jagers en 2
vliegtulgen, bemand met plm. 350
man personeel uit ons land. De route
leidt eerst naar Kaapstad, en van
daar naar de .vitte eindeloosheid van
de Zuidpool, nu het poolvoor-
ja'ar de' wa'lvissen uii 'hun schuilplaat-
sen lokt.
Het is niet de eerste liter, dat een
Nederlandse walvisvloot naar barre
oorderi trekt: reeds in 1612 gingen
onze walvisvaarders naar het Pool-
gebied om er de kostbare walvis-
traan te winnen. Maar de thans ver-
trekkende vloot is de eerste na een
langdurige periode van volkomen lam-
legging.
Het eigenlijice vangen van de vis-
sen gebeurt door de jagers, die uit-
gerust zijn met harpoenkanonnen.
Deze jagers brengen hun buit naar *t
tankschip. de ,,Willem Bfe'ndsz", een
omgebouwd Zweeds schip. Daar wordt
de vis ontieed. Meer dan 10 van de
ze vissen, die ongeveer 140.000 kilo
per stuk wegen hoopt men per dag
te vangen.
Indien dat lukt hoopt men in de pe
riode van 8 December tot 8 April
20.000 ton traan te verzamelen, die
o.a. waarde heeft voor de margarine
fabricage. Bovendien zal het spek ge-
bruikt worden.
Het initiatief van dit herleefde be
drijf is uitgegaan van den heer A. M.
Versluys, directeur van de Amster
damse Droogdok Mij. Reeds in zijn
ondei'duikperiode voerde de heer Ver
sluys besprekirigen en zocht contact
met verschillende personen.
Na de bevrijding vorrnde zich een
eommissie van oriderzoelc en die ging
naar Oslo voor het inwinnen van in
lichtingen. Eenmaal in-het Noorden
gekomen vond de eommissie in Go
thenburg (Zwgden) een tanker van
15.000 ton, die te koop was, en die
bijzonder geschikt was voor traanko-
kerij. Maar er was geen geld ,en" de
Nederlandse financien stonden nog
op losse schroeven. Er volgde een be-
spreking op het Departement van Fi
nancien en daarbij zegde de minister
zijn vMledige medewerking toe. De
NEDERLANDs" EXPORT.
De Nederlandse uitvoer bedroeg in
September - x 91.6 millioen, het hoog-
ste cijfer sinds de bevrijding; De beide
daaraan voorafgaande maanden be
droeg de uitvoer resp. f 60.4 en f 64.1.
De bloemboHeh-export bedroeg in
September f 31.3 niilliogn, zijnde meer
dan 1/3 van de totdle export.
(Weekber. v. d. Robaver).
DE NEDERLANDSE
KOLENPRODUCTIE.
In September bedroeg de totale
productie der, Limburgse mijnen
750.000 ton steenkool tegen 658.000 ton
in \ugustus. De bereikte stand over-
trof de raming met 13.500 ton. De
gemiddelde dagelijkse productie in
September bedroeg 60 van die in
1938. In verband met de staking zal
October waarschijnlijk een daling te
zien geven,
RADIO NEDERLAND STAAKT
BETALINGEN AAN DE AVRO,
- Radio Nederland heeft de betaling
aan de AVRO voor losse medewerkers
gestaaki, aangezien deze omroepver.
het voor 1946 voor haar gereserveerde
bedrag' geheel heeft gebruikt. Hiebij
wordt opgemerkt, dat alle orkesten,
koren, technische installaties van Ra
dio Nederland gratis ter beschikking
van de omroepverenigingen staan.
Het betreft dus alleen de vergoeding
voor losse medewerkers, waarvoor 'n
half millioen was gereserveerd.
Herstelbank stelde 5 millioen ter be
schikking en particulieren brachten
bijeen wat verder nodig was, daartoe
in staat gesteld door maatregelen van
den minister in verband met de toen
afgekondigde blokkering.
Aan de walvisvangst danken wij
vele grondstoffen, maar een geslach-
te kip legt geen eieren meer, en een
uitgeroeide walvisstand houdt op
grondstoffen te leveren. Aanvankelijk
is door de exp.edities zo huisgehouden
in de Poohvateren, dat de Volken-
bond zich ermede bemoeide en een
Intern. Walvisconventie tot stand
kwam. Hoewel de inzichten over de
bepalingen van deze conventie zeer
verschillen, eri de bepalingen door
verschillende deskundigen als niet
scherp genoeg werden gequalificeerd'
blijkt de stand van deze vissoort
mede dank zij de stilstand van de
vangst in oorlogsjareri'thans zo-
danig te zijn, dat het mogelijk w&3
de bepalingen te verzachten.
Dit seizoen zullen 4 Ianden ter wal
visvangst trekken, dat zijn Engeland,
Noonvegeri, Japan en Nederland.
Moge het herleefde bedrijf zich ont-
fikkelen en uitbreiden en mogen er
stoere kerels gevonden worden, die
bereid zijn de ontberingen van de
zware tochten te trotseren. Een brok
van Nederlands gouden eeuw is her-
leefd in een tijd van herstel uit de
diepste malaise.
hoog. Verschil in
niet merkbaar; de
Wie verre reizen-doet, - kan veel
verhalen. Maar in deze tijd van„ijze-
ren gordijnen'.'i en deviezenrestrictsca
maken slechts weinig mensen verre
reizen. Alleen- -het personeel -van
transportmiddclen maakt hierop een
uitzondering. En wie inlicntingen wil
hebben" over toestanden in het bui
tenland ..kan- zich' het best totdeze
mensen, wenden;
Zo hebben wij een schepeling iets
gevraagd-- over Zweden, het land dat
in neutraliteit door .de oorlog kwam.
Zweden - heeft het uiterlijk van. een
rijk land, zo vertelde hij. De levens-
Wie ophet ogenblik in een volks-
wijk vi^jj^een. van de grple stederi
loopt !i|i^ni;^daar overal aanbiedingen
zien \rhw?-'prachtige' wmteraardappe-
len'voor- 8 en 9 cent per kg. Voor de
verbruikers is het een tot voldoenlng
stemmende ervaring, dat een zo be-
langrijk volksvoedsel thans weer in
overvloed en tegen lage prijzen be-
sehiltbaar is, maar voor de boeren is
dit toch niet zonder bedenking. Ook
de groenten .zijn overvloedig en be-
trekkelijk goedkoop,. al zljri de prij
zen daarvan belangrijk hoger dan
voorheen. Wanneer een huisvrouw
echter met voorzichtig - overleg koopt
kan zij haar middagmaal thans sa~
menstcllen zonder in al tergrote. uitr
ga.ven te- vervallen. Tegelijkertijd ts
het vleesrantsoen tijdelijk verhoogd
en is de vis: al thans in hetWesten
van ;het land .volop te krijgen, Dit
goedkoopste eiwitrijke voedsei (vooral
de verse haring kost weinig) zou rjog
$tlger gebruiktworden als .-de- vet-
S f^borziening wat'1 royaler was, doch
een feit blijft, dat uit deze grond
stoffen een uitstekende .en niet dure
maaitijd is samen te stellen.
Terwijl dus de voedingskosten naar
verhouding van deoverly,e prijzen
niet te hoog zijn, laten de officiele sta-
tistieken .zien, dat'de ultgaven voor
andere artikelen veel meer gestegen
zijn. Terwijl invergelijking met.de
laatste -jaren van voor, de oorlog de
prijzender levensmiddelen nog niet
ten voile zijn verdubbeld, zijn die van
kleding, schoeisel en.bewassing, meer
dan verdrievoudigd.,
Wanneer dan ook een groot deel van
de bevolkingmet zijn inkomen niet
kan toekomen is dat, zeker, niet van
wege deduurte van de landbouw-
producten en daaruit blijkt.dat er
reeds weer een wanverhouding is be-
zig te ontstaan tussende voortbren g-
selen van landbouwj. en die van In
dustrie. A'an een dergelijke pntwikke-
ling zit steeds een,'heel, gevaarlijkc
kant, want dat betekent, dat hat in-,
komen van-de boereri en tuinders naar
verhouding te laag is. Deze zijn
daardoor weer niet in staat om, vol-
doende kleding e.d.zaken tekopen-
waarvan de stedelijke enindustriele
bedrijven -spoedig de terugslag zul
len ondervinden. Er .kan nu eenmaal
alleen maar een7 gezonde samenlevirig
ontstaan, wanneer de beloning van
ieders arbeid naar.cvenredigheid. ge-
schledt.
Nu wetenwe wel; dat daartegen-
over op het ogenblik hot argument
wordt aangevoerd, datrde boeren in do
ooriogsjaren veel verdiend hebben.
Op papier is dat-geaeeltelijk .waar,
maar in feite heeft. de .landelijke be
volking aan deze papieren oorlogs-
'winst vrijwei niets, want het geld,
zoals dat gedeponeerd is bij de - boe-
renleenbanken tot een bedrag van
honderden. millioenen. is voor een
groot, deel -.geblokkeerd. Maar veel
ernstiger is, dat deze. depositors .in.
feite geen winst waren,.maar slechm
een papieren vergoeding voor de,ha>J
over hand toenemende uitputtirg van
de bedrijven.. In normale tijden *:ou'
men .voor dat geld kunstmest en vec
voederhebben -.gekocht en er do in-
ventaris van hebben doen.. onderhou-
den en aanvullen. Onder de oorlogs-
omstandigheden.. echter; werden de be
drijven met toenemende snelheid uit-,
gehold en daar stond slechts.papier-
geld tegenover, Wil het landbouy:-
bedrijf weer geheel bp kraehten ko
men, zodat het kan voldoen aan de.
els om metminder kosten meer
voort te. brengen, dan moet er vol-,
doende- geld; vande tegenwoordige
waarde binnenkonien om de bedrij
ven opnieuw in te richten. Dat kan
alleen als de prijzen van de land-
bouw niet in een wanverhouding
staan tot die voor industriiile produc-
ten. Evenmin als, de- liefde kunnen
lage prijzen van 6611 kant, komen. -
standaard is er
stand is bijna
chauffeur van een expedilieonderne-
rrier woont in een flat boven of naast.
die van zijn directeur.
De sieden bieden een welverzorgde
indruk.- Stockholm baadt zich des
avonds in een zee van bont gekleurd
licht, want overal branden neon re
clames. En wanneer wij denken aan
onze oude, halfversleteri tramwagens,
die dikwijls om zo te zeggen uitpui-
len vanwege de compac'ce lbvende la
ding, dan doen de nieuwe, ruime wa-
-gens, die door Zvvedens hoofdstad rij-
den vreemd aan.
In de Stalages, die tot 's avonds
laat verlicht zijn worden alle moge-
lijke artikelen te koop aangeboden.
F.n deze zijn te koop, zonder distribute
zonder textielpunten, zonder speciale
vergunningen. Er zijn slechts 3 arti
kelen, die op de bon z'.jn, dat zijn
brood, boter en vlees,. maar het rant-
soen is ruim. Htlcss krijgen sehepe-
lingen slechts 1/3 gedeelte van hun
gage in Zweeds geld, en aangezien een
reis iii de Zweedse wateren rneestal
slechts kort duurt, is„dat precies vol-
dcande om enige" bioscoopjes te pik-
ken. Al die mooie en goede kleren, al
die prachtige fietsen met goede
banrten, die de Stockholmenaren zo
maar dag en nacht bulten laten staan,
daarnaar kunnen de schepelingen
kijken, maar kopen- kunnen ze het
niet.
Zweden, schijnbaar een land zonder
zorgen, maar toch heeft het zijn pro-
blemen. Daar is het arbeidersvraag-
stuk. Wie een Zweedse krant be-
kijkt die vindt heel veel advertenties
betreffende gevraagd personeel. En
dan is er de monetaire -positie. De
schatkist is lang niet welgevmd. Het
cerste probleem tracht men op te los-
Ar* unn Ti.aliflnnSG
Reeds meer dan eens is er vanaf
deze plaats op gewezen, hoe belang
rijk de rol is, die het serieuze dilet-
tantentoneel te vervullen heeft, van
welk een waarde de roeping is, die
het moet volgen. En wanneer men
zo eens nagaat en hoort met welk
soort stukken de verschillende ver-
enigingen in verschillende plaatsen
voor de dag komen of denken te ko
men, dan blijkt daaruit, dat nog lang
niet door alien dat wordt beseft.
Want anders zouden talrijke draken,
zoals wij niet aarzelen ze te noemen.
reeds lang ter ziele zijn gegaan. Of
zien de beoefenaars van het dilettan-
tentoneel misschien op tegen de
rnoeilijkheden? Durft men niet, omdat
men denkt, dat de krachten ontbre-
ken? Of handelt men uit sleur of
laat men zich misleideh-door de idee,
dat dit of dat stuk zo ,,loliig" of zo
,;dramatisch" is? Laat men toch ein-
delijk eens breken met de oude ge-
woonte! Laat men eindelijk bens met
frisse stukken komen, vrolijke of
ernstige, het doet er-'niel 'toe,' m'aar
laat rneh die cade draken nu maar
eens laten rusten! Meer dan ooit
krijgt het dilettantcn-toneel thans
zijn kans: laat men ze aangrijpen!
In de „Vernichtungslager" voor
Joden ging alles punctueel toe. De
kleren van vergaste perspner, werden
onder de overigen gedistribueerd.
Icder kampbewoner was dan ook in
het bezit van een textielkaart- Even-
eens kregen zij speciaal geld en aller-
lei andere papieren. Wie de dikste
portefeuilie had, met allerhand „or-
laubnisse" enz., was er het beste aan
toe,
Bijna een hele stand van de Ver-
zetstentoonstelling is er mee gevuld.
Verder grijnzen ons op deze Concen-
tratiekampstand o.m. de koppen van
Robert Lehmhof en zijn spitsgenoten
toe.
Deze tentoonstelling wordt heden-
middag geopend te Groningen.
INGEZONDEN.
IN HET VERLEDEN LIGT HE?t
HEDEN!
Een overpeinzins: op Wereldspaardag
1946.
Voor het eerst na de 2e Wereldoor-
log zal 31 October 1946 weer als we
reldspaardag worden - gehouden. Hoe
moeilijk lijkt het. in deze allesbehalve
rooskleurige tijden tot sparen aan te
moedigen, nu er nog zo velen zijn,
die zelfs de allereerste levenseisen
niet kunnen vervullen.
Hoe hebben wij ons verheugd op de
naderende bevrijding. De bevrijding
kwam, maar zij bracht niet de bevrij
ding van schaarste en zcrgeh. Niet te
vergeten is echter dat ons land arm
is aan goederen en dat dit alleen kan
verbeteren door arbeid en spaar-
zaamheid, Het is ongeveer 130 jaar
geleden, dat Nederland er even slecht
voorstond. Ook toen was de herwin-
ning van onze onafhankelijkheid ge-
vierd. Ook toen was ons land arm ge
worden. Sparen? Wie kon er sparen?
Toch waren er toen mensen, die.er
anders over dachter., en die het idee
opperden spaarbanken op te richten.
Velen leek dit een waanzinnig idee.
Toch zijn er spaarbanken gekomen,
en ze bestaan nog. Er zullen ook
toen „bezwaren" en „maren" zijn
geweest, evenals nu.
De spaarbanken zijn tot .op heden
instellingen gebicvee. die niet ten
voordele van eandeelhouders of coni-
missarissen werken, doch uitsluitend
voor het welzijn van 't gehele voIk,
waarvan de kleinespaarderszulk een
onmisbare kern vormen. In vele
plaatsen staan de spaarbankgebouwen
als monumentale bewljzen van de
macht van het kleine.
„Kleine droppels water, kleine
korrels znnd vormen.saam de m.achti-
ge oceaan en het wonderschone land".
Zoals Nederland zich 130 jaar geleden
uit do misbre verhief tot een der
arbeiders; het tweede door hoge be- j vvelvarendste naties, zo zuIIoa wi),
lastingen: een Zweed bctaald niet 1 ieder voor zich, ook thans de wei-
minder dan 25 van zijn inkomen j vaart hervinden door werken en
aan belasting.
Isparen.