HET CONTACT IN INDONESIE.
waarin opgenomen OOST GOORECHT VAN 1871
EN het NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN 1888
MEN WIL DE OORLOG VERGETEN.
De Komkommerteelt.
Wat geef t d e R ad i o?
TweedeJaargang
WOENSDAG 29 Jan. 1947
No. 8
VOOR DE GEMEENTEN HOOGEZAND - SAPPEMEER - SLOCHTEREN
NOORD- EN ZUIDBROEK
MUNTENDAM
VEENDAM EN OMGEVING
Herziening der Belastingen.
in de Rijksverzekeringsbank.
Ex-N. S. B.'ers
JUBILEUM BANQUE DE PARIS
ET DES PAYS BAS.
Nog steeds is zuinigheid met
Gas en Electriciteit geboden.
AUTOMOBILIST VERONGELUKT.
ALFRED BERNHARD NOBEL
Uitvinder, Letterlcundige en Pacilist.
INDRUKKEN VAN AMERIKA
Programma van de R.O.N.
AUSTRALISCHE CONCURRENTIE
VOOR VERAART.
VLIEGVELD VOOR LUCHT-
TAXI's BIJ UITHUIZEN.
HET NIEUWSBLAD
ABONNEMENTSPRIJ S
f 1.25 p. kwartaal. Franco p. post f 1-50
(bij vooruitbetaling).
PRIJS DER ADVERTENTIE8:
12 cent per mm. Zogen. Kleintjes als
te koop, te huur, gevraagd enz. minlm.
75 et. (bij vooruitbetal-ing).
VERSCHIJNT
WOENSDAGS EN ZATERDAGS.
Uitgeefster:
Seggers' en Kremer's Uitgeverszaak
„Het Nieuwsblad" C.V.
Administratie- en Redactieadres:
Hoofdstraat 6, Hoogezand.
Telefoon 1S0 (b.g.g. 213 of 214).
In de Indonesische kwestie komt
weer enig schot. De Commissie Gene-
raal is al weer enige tijd in Indo-
nesië, en het eerste contact tussen de
beide delegaties heeft plaats gehad.
Men is het eens geworden over de mi
litaire maatregelen, die nodig zijn
om tôt verbetering van de huidige
situatie te komen, en om tôt nako-
ming van het bestand van 14 October
na te geraken.
Welke deze maatregelen zijn, zal
nog worden geheim gehouden, tôt
een vertrouwelijke bespreking heeft
plaatsgehad tussen Indonesische bur-
gerlijke en militaire autoriteiten.
Intussen zouden gisteren de beide
delegaties opnieuw besprekingen voe-
ren.
Belastingen.
Geen mens in ons land zal kunnen
klagen, dat Vadertje Staat hem niet
genoeg laat bijdragen in zijn onkos-
ten. De belastingschroef is zwaar
aangedraaid, en ieder heeft zijn deel
bij te dragen in de wederopbouw van
ons land en de kosten die ieder staat
nu eenmaal heeft. Men kan erover
mopperen, en er wordt vaak over
gemopperd er zijn weinig mensen,
die met een glimlach om de lippen
hun belastingschuld gaan voldoen
maar dat heeft weinig zin. Ons Va-
derland kan men beschouwen als een
groot gezin, en ieder moet bijdragen
tôt de instandhouding van dat gezin.
Van regeringszijde is een herziening
der belastingen voorgesteld, die in
1946 van kracht geworden zou zijn,
maar die intussen weer gewijzigd is,
en die een wijziging van inkomsten
en vennootschapsbelasting inhoudt.
Voorts wordt voorgesteld de belas-
ting voor hoofden van grote gezin-
nen te verlagen, en van deze verla-
ging zijn ongehuwden om het maar
eens populair te zeggen „de pisang'^
want de druk der belastingen op on
gehuwden zal, indien het ontwerp
wordt aanvaard, nog meer verhoogd
worden.
Bijzondere rechtspleging.
Het voorlopig verslag van wetsont-
werp „Nadere voorziening met be-
trekking tôt de bijzondere rechtsple
ging" is verschenen. Het lijkt ons
onnodig dit verslag te bespreken,
waarin o.a. vermeld is, dat de Com
missie op bespoediging van de afwik-
keling van „zwaardere gevallen" aan
dringt en dat zij het volkomen eens
is met het feit, dat de minister de
doodstraf niet heeft geschrapt in de
bijzondere rechtspleging. Maar toch
izijn er enkele dingen, die verband
houden met de bijzondere rechtsple
ging en die wij belangrijk genoeg
achten om hier te vermelden.
Het gebeurt meerdere malen dat
aan de veroordeling van N.S.B.'ers
wordt toegevoegd, dat zij niet meer
als ambtenaar werkzaam mogen zijn.
Maar de overheid heeft een mid-
del gevonden om deze straf te ont-
duiken, een aantal N.S.B.'ers wil men
namelijk bij de Rijksverzekeringsbank
tewerk stellen voor het verrichten
van eenvoudige arbeid, op arbeids-
contract. De Rijksverzekeringsbank
wil er zijn aandeel in bijdragen, zo
werd onlangs in een redevoering
verklaard, dat de N.S.B.'ers, die ge-
boet hebben voor hun misdaad wor
den gerehabiliteërd.
Op een onlangs gehouden vergade-
ring spraken 19 leden van het perso-
neel zich over deze kwestie uit. Ze-
ventien gaven onomwonden hun af-
keuring over het plan te kennen,
onder luide bijval van het gehele per-
soneel. Twee van de sprekers stem-
den onder het maken van ëhig voor-
behoud met het plan in.
Wij kunnen niet anders dan ons
hoofd schudden. Indien ex-N.S.B.'ers
weer in onze samenleving willen wor
den opgenomen moeten zij zelf daar-
toe aanleiding geven, zij moeten la-
ten zien, dat zij de ideeën van Mus-
sert nu verwerpen, en zich verdien-
stelijk willen maken in de opbouw
van ons land. Wij hebben kolen no
dig: laten zij in de mijnen gaan wer-
ken; in de geteisterde gebieden moet
het herstelwerk dringend in zoverre
voltooid worden, dat ieder een dak
boven zijn hoofd krijgt: laten zij
daar werk zoeken.
Bovendien zullen voorvallen als de
moord op een 71-jarige vrouw door
een gewezen S.S.'er, en de Amster-
damse N.S.B.'er, die door zijn han-
del met de Duitse soldaten rijk ge
worden is, en nu weigert een gedeel
te van zijn woning af te staan voor
gerepatrieerden, weinig goed doen
aan de positie van de vrijgelaten ge-
detineerden.
ER WAS GEEN PERSCHEF.
Perschef is een beroep, dat in de
laatste tijd veel opgang heeft ge-
maakt. Regeringsinstanties hebben
perschefs en ook particulière maat-
schappijen. En het is de taak van deze
perschefs het de krantenredacties ge-
makkelijk te maken, ze sturen je de
copie persklaar in huis.
Zo vertelt de Nieuwe Nederlander
de volgende vermakelijke historié:
Een jonge verslaggever van een En
gels blad werd naar een openbare
festiviteit gezonden, maar keerde zon-
der verslag terug. „Waar is je ver
slag" werd hem gevraagd, toen hij
terugkeerde. ,,Ik kon geen verslag
krijgen" antwoordde hij, ,,want er was
geen perschef".
De Nederlandse Bankinstelling,
Banque de Paris et des Pays Bas, die
in Amsterdam, Brussel, Parijs en
Geneve kantoren heeft, vierde Maan-
dag j.l. haar 75-jarig bestaan.
CHILEENSE PIANIST IN ONS LAND
Per K.L.M.-vliegtuig arriveerde
van uit Londen in ons land de Chi-
leense pianist Claudio Arrau.
Arrau stamt uit een muzikale diplo-
matenfamilie. Als een wonderkind
gaf hij reeds op 5-jarige leeftijd
zijn eerste concert. De Chileense re-
gering was zozeer overtuigd van zijn
muzikale gaven, dat zij 10 jaar lang
de kosten voor zijn opvoeding voor
haar rekening nam.
Het is de tweede maal, dat Arrau
ons land bezoekt. In 1939 maakte hij
een tournée van een week door Ne-
derland.
Na het huidige bezoek aan ons land
zal hij nog enige Europese landen be-
zoeken, daarna keert hij terug naar
Amerika.
Z.ILLEN RAMPER SPORTBEOEFE-
NAARS BINNENKORT OP ZONDAG
MOGEN SPELEN?
Over de sportbeoefening in de ge-
meente Kampen op Zondag is altijd
herrie geweest. Nimmer hebben de
clubs vergunning kunnen krijgen des
Zondags in het openbaar wedstrijden
te spelen, zodat men achter schuttin-
gen moest uitkomen, in z.g besloten
kring.
Na de bevrijding heeft zich een
„Kamper Sportpark" gevormd, en het
geleek erop alsof de toestand anders
zou worden. Toen het in de gemeen-
teraad echter op stemmen aankwam
was het alweer mis: het aantal tegen-
standers was groter dan het aantal
voorstanders. Zo bleven de spelers ge-
doemd zich met hun tegenstanders
te meten in besloten ruimten.
Thans schijnt er een oplossing van
het probleem in zicht te zijn. „Het
Ramper Sportpark" heeft. n.l. beslag
kunnen leggen op een drietal terrei-
nen op Seveningen, die weliswaar
eigendom der gemeente zijn, maar
aan derden zijn onderverhuurd. Door
deze terreinen op Zondag ter beschik-
king te stellen van sportbeoefenaren,
verleent de gemeente geen recht-
streekse medewerking. Hiermede
schijnt het probleem opgelost.
AANTAL ZIEKTEGEVALLEN IN
BERLIJN STIJGT.
Reuter meldt uit Berlijn, dat aldaar
het aantal gevallen van tuberculose,
diphtérie en geslachtsziekte sinds De-
cember sterk is gestegen.
ZWEEDS STOOMSCHIP GEZONKEN
Volgens een bericht van Lloyd uit
Gdynia, is het Zweedse stoomschip
Maria Gorthon" voor de haven op
een obstakel, dat zich onder water
bevond gevaren. Het schip is gezon-
ken.
ENDE DESPEREERT NIET.
Opnieuw is de Nederlandse
luchtvaart in diepe rouw gedom-
peld. Zondag is een harer Dako-
ta's, bestuurd door den piloot
Geyssendorffer bij Kopenhagen,
kort na de start neergestort.
Daar de machine ontplofte en in
brand vloog kon geen van de 22
inzittenden, waaronder Prins
Gustav Adolf van Zweden en de
Amerikaanse zangeres Grâce
Moore, worden gered.
Er gebeuren vele vliegrampen
in de wereld. Wekelijks storten
machines neer, wekelijks verlie-
zen vele mensen het leven bij
luchtrampen. Ook in de afgelo-
pen dagen hebben vele vliegram
pen de mensheid getroffen. Bui-
ten de ramp met de Dakota van
de K.L.M. vonden nog verschil-
lende ongelukken plaats. Ten
Zuiden van Hamburg vloog een
Amerikaans legervliegtuig tegen
een hoogspanningskabel en ver-
ongelukte. De piloot werd gedood
In Engeland is een Mosquito
neergestort, waarbij de twee le
den van de bemanning op hiet
leven zijn gekomen. En nog een
ernstiger ongeluk heeft de En-
gelse luchtvaart getroffen. Bij
het starten op 't vliegveld Croy-
don botste een Britse Dakota te
gen een geparkeerd staand
Tsjechisch vliegtuig. Beide toe-
stellen brandden uit, 12 mensen
vonden de dood in de vlammen.
Wij kunnen deze sombere lijst
nog verlengen. Ook in China zijn
twee vliegrampen gebeurd.
Het heeft geen zin al deze
rampen uitvoerig te beschrijven.
Enige kolommen vol sensatie-
copie zou het geschokte vertrou-
wen in de luchtvaart nog meer
verminderen.
De luchtvaart is jong; twee
wereldoorlogen hebben de stoot
gegeven tôt haar volmaking,
maar nog is zij niet volmaakt.
Laten wij hopen, dat de vele
rampen de ontwikkeling niet
zullen schaden, want in een
vreedzame wereld is voor de
luchtvaart een belangrijke taak
weggelegd.
De steenkolenpositie van ons land
laat nog niet toe, dat men royaal kan
omspringen met gas en electriciteit.
Zelfs wanneer zowel de binnenlandse
productie als de import vlot verloopt,
dan nog is het niet mogelijk voorra-
den aan te leggen. Daardoor wordt
iedere tegenslag sterk gevoeld. Nog
is men de gevolgen van de staking
in Amerika niet te boven, en indien
de vorstperiode aanhoudt zijn de ge
volgen niet te overzien.
Er wordt derhalve nogmaals op
aangedrongen zo zuinig mogelijk te
zijn met gas en electriciteit. Ook dient
men zuinig te zijn met water, want
ook een lager gebruik van water geett
kolenbesparing.
DUITSE KRIJGSGEVANGENENDIE
IN AMERIKAANSE HANDEN ZIJN,
WORDEN BINNENKORT
IN VRIJHEID GESTELD.
Het Duitse nieuwsbureau in de
Amerikaanse zône, Dena, meldt, dat
het Amerikaanse militaire bestuur
heeft beloofd, dat aile Duitse krijgs-
gevangenen, welke zich in Ameri
kaanse handen bevinden, uiterlijk in
Juli 1947 zullen worden vrijgelaten.
DEENS SCHEEPJE LIEP OP
EEN MIJN.
Ten Zuiden van Jutland is een klein
Deens schip op een mijn gelopen. De
uit vijf koppen bestaande bemanning
is om het leven gekomen.
HET WERK VAN DUITSE
KRIJGSGEVANGENEN.
Twee Duitse krijgsgevangenen heb
ben twee munitieopslagplaatsen, op
een afstand van 1 k.m. gelegen van
Boulogne in de lucht laten vliegen.
In de stad zijn veel ruiten vernield.
PESTEPIDEMIE IN BRITS INDISCH
DISTRICT.
In het district Monghyr van de
Voor-Indische provincie Bihart zijn,
naar Reuter meldt, 1000 personen ten
gevolge van pest gestorven.
Een automobilist die Zaterdagavond
omstreeks een uur na middernacht
het viaduct bij Diemen passeerde,
ontwaarde in de onder het viaduct
doorlopende Muidertrekvaart een
brandend achterlichtje. Onmiddellijk
waarschuwde hij de Rijkspolitie, die
een half uur later met een takel-
wagen ter plaatse verscheen. Na on-
geveer 30 minuten werken had men
de luxe auto op het droge. De enige
inzittende bleek te zijn de heer J. R-
Robert, voorzitter van de kring Am
sterdam van de K.V.P., en tevens jon-
geren commissaris van de partij.
Volgens de politie heeft de heer
Robert, die uit Nijmegen kwam, ver-
moedeiijk met vrij grote snelheid ge-
reden. De pijl, die is aangebracht bij
de splitsing van de brede verkeers-
weg in twee eenrichtingswegen heeft
hij vermoedelijk te laat opgemerkt,
hij heeft toen, naar wordt veronder-
steld zwaar geremd, waardoor de wa-
gen op de gladde weg slipte en via
het voetpad met de neus naar bene-
den in de vaart is geraakt. Door de
kracht van de val is het ijs bezwe-
ken, zodat de wagen bijna geheel on
der het ijs verdween. Slechts de ach-
teras met het brandende achterlicht
bleven boven water uitsteken.
De overledene behoort tôt de eerste
verzetslieden van ons land. In 1941
werd hij door de Sicherheitsdienst
gearresteerd en verbleef tôt April 1945
in het concentratiekamp Buchenwald,
waar hij door de Amerikanen werd
bevrijd. Teruggekeerd in ons land
hield hij zich in het bijzonder bezig
met de organisatie der jongeren in
de Katholieke Volkspartij.
De heer Robert was 37 jaar oud.
Hij laat vrouw en drie kinderen
achter.
DIAMANTENSCHAT IN BELGISCH
INTERNERIN GSK AMP.
In het Belgische interneringskamp
„Leopoldsburg" is een schat gevon
den van ongeveer 100.000.000 diaman-
ten. Men neemt aan, dat deze schat
is geput uit door nazi's aangelegde
voorraden.
Bij de was reinigen van enige ge-
detineerden ontdekte men diamanten,
en dit gaf aanleiding tôt een onder-
zoek in het kamp.
De schat was in beheer bij een
van de geïnterneerden. Het schijnt
dat men het kapitaal wilde gebruiken
voor de financiering van anti-Bel-
gische propaganda.
BEL EN LICHTJE WAARSCHUWEN
VOOR NADEREND ONWEER.
Na 10 jaar onderzoekingen verricht
te hebben, heeft Dr. B. F. J. Schon-
land te Johannesburg een toestel uit-
gevonden, dat door middel van een
bel en een lichtje waarschuwt, dat
een onweersbui op komst is.
Een vijftal Nobel-prijs winnaars. No. 1 en No. 3, Prof. John Howard Nor-
thrup en Prof. Wendell M. Stanley kregen ieder 1/3 gedeelte van de prijs
voor scheikunde 1946; het resterende gedeelte verkreeg Prof. James Bat-
cheller De vredesprijs deelden No. 5, Prof. Emily Gr. Balch, ere-voor-
zitter van de Int. Vrouwen Liga voor Vrede en Vrijheid, en No. 2, een
evangelist n.l. Dr. John R. Mott. No. 4 ten slotte, Prof. Percy Williams
Bridgman' werd in 1946 winnaar van de Nobelprijs voor natuurkunde.
De heer H. L. Moltersum, directeur
van de Rotterdamsche Bankvereeni-
ging, heeft een bezoek gebracht aan
de Verenigde Staten, en heeft iets
verteld over „het land van de onbe-
grensde mogelijkheden" in de na-oor-
logse tijd.
Zo vertelt hij, hoe de Nederlander,
die voor de oorlog Amerika heeft ge-
zien, en het nu weer bezoekt niet al-
leen getroffen wordt door de veran-
deringen welke hebben plaats gehad,
maar ook door het grote verschil in
de levenswijze en levenshouding van
de mensen daar te lande en de Euro
pese bevolking. Ongetwijfeld is de
nawerking van de oorlog in Amle-
rika anders dan hier, en dat is be-
grijpelijk. Evenals de andere gealli-
eerde mogendheden heeft ook Ame
rika zijn bijdrâge moeten leveren aan
jonge mannen, die in het vuur moes-
ten, het heeft ook zijn lijsten gehad
met gesneuvelden en vermisten, maar
de oorlogshandeling hebben het land
niet rechtstreeks beroerd, er zijn geen
verwoesitingen, zoals wij die in de
bij de oorlog betrokken Europese lan
den vinden, en het Amerikaanse volk
heeft geen ontberingen gekend.
Het moet iedere Europeaan bij het
reizen door Amerika treffen, dat hij
daar practisch geen militaire unifor-
men meer ziet. Met gote spoed en
met inachtneming van een uitsteken-
Wat de komkommerteelt in de na-
bije toekomst zal brengen is nog een
onopgeloste vraag, omdat men voor
de oorlog voor de export van dit pro-
duct bijna geheel op Duitsland was
aangewezen. Laat ons als voorbeeld
nemen de période 1934-'43. Toen be-
droeg de totale veilingaanvoer plat-
glaskomkommers 51.000 ton, waarvan
32.000 ton geëxporteerd werden. Van
deze export ging 31.000 ton naar
Duitsland.
In een te Delft gehouden lezing
heeft de heer Beunder, hoofd van de
economische afdeling van de Directie
van de Tuinbouw enige mededelingen
gedaan over de komkommerteelt.
Velen zijn van mening, aldus de
heer Beunder, dat we in de nabije
toekomst rekening moeten houden
met een vermindering van de ex-
portmogelijkheden, door het wegval-
len van het Duitse afzetgebied. Deze
mensen geven er daarom de voor-
keur aan de teelt van bepaalde cul
tures (w-o. komkommers) in te krim-
pen, in plaats van deze uit te brei-
den, zodra daartoe een mogelijkheid
b 6 staat
Volgens de heer Beunder is dit een
kortzichtige politiek. In Duitsland zal
weer een geordende economische sa
menleving moeten ontstaan. De Duit
se deuren zullen te eniger tijd weer
open moeten gaan, en dan zal onze
tuinbouw, die in zo sterke mate op
dit achterland is aangeWezen, haar
kans niet ongebruikt laten voorbij-
gaan.
Verder bestaat er een mogelijkheid
tôt export naar Engeland, waar de
invoer van komkommers in 1947 niet
aan een contingent gebonden zal zijn.
Hier is het zaak ervoor te zorgen
dat wu een groot gedeelte van de
consumptie leveren, en niet anderen.
Van de komkommerteelt, staat de
teelt van kaskomkommers er de eerst-
volgende période het minst gunstig
voor. De kassen kunnen Op korte ter-
mijn moeilijk voor iets anders ge-
bruikt worden, daarom voelen de te-
lers de druk thans 't zwaarst. Kaskom-
kommerteelt is bovendien wat be-
mesting, ziektebestrijding enz. betreft
een dure teelt. Wellicht, dat door ra-
tionalisatie bij verschillende bedrij-
ven nog bezuinigd kan worden.
Bij de platglasteelt is de toestand
iets gunstiger. Het platte glas biedt
meer mogelijkheden, en zo zien wij
hoe meloenen de komkommers begin-
nen te verdringen.
Ook bij de platglasteelt is het, al-
dus de heer Beunder, zaak te ratio-
naliseren. Kosten besteed aan we-
tenschappelijk werk in dit opzicht
zijn ten voile verantwoord-
de verzorging op materieel, geestelijk
en cultureel gebied, heeft Amerika
leger, vloot en luchtmacht gedemo-
biliseerd, voor zover deze althans niet
voor de bezetting van Duitsland en
Japan noodzakelijk zijn, en hen, die
vrijkwamen weer in het maatschap-
pelijk leven ingeschakeld. Aan gede-
mobiliseerden, die in geldgebrek wa-
ren werden uitkeringen verstrekt,
jeugdige personen kregen een herop-
leiding in het beroep hunner keuze,
en voor de verzorging van invaliden
en nagelaten betrekkingen is het no-
dige gedaan.
Teruggekomen militairen spreken
niet gaarne van hun belevenissen in
de strijd. Oorlogsverhalen hoort men
er slechts weinig. Amerika wil de
oorlog zo spoedig mogelijk vergeten.
Het kan zijn, dat de Amerikanen dat
sneller kunnen, dan wij, aan deze zij-
de van de Oceaan, waar we iedere
dag opnieuw aan zoveel herinnerd
worden, maar de gevolgen op politiek
en economisch gebied welke deze we-
reldoorlog tengevolge heeft gehad
zullen ook de Amerikanen niet kun
nen negeren. En zo komen wij dan
op het grote probleem, dat leidende
figuren in Amerika bezig houdt.
Na de vorige oorlog hebben de
Verenigde Staten zich zo spoedig mo
gelijk uit de Europese zaken terugge-
trokken. Dat zij aan deze oorlog heb
ben deelgenomen was niet om poli
tiek en economisch de grote mo-
gendheid van de wereld te worden,
maar de gevolgen van de oorlog zijn
nu eenmaal zo uitgevallen, dat Ame
rika ongewild in een leidende positie
is gekomen. Dat leiderschap heeft
Amerika nu eenmaal gekregen, en
dat brengt met zich 'n grote verant-
w,oordelijkheid en 'n zware last. Doch
om der wille van de gehele wereld,
en ook in het belang van de V.S. zel-
ve kan het zich daaraan niet ont-
trekken.
Heeft Amerika daarvoor wel de
nodige ervaring; bezitten zijn rege-
ringsbureaux wel de daarvoor ver-
eiste kennis, die gewoonlijk slechts
na vele generaties kan worden ver-
kregen? Zijn er in het huidige Ame
rika wel krachten te vinden, die te
gen deze taak opgewassen zijn? Zij
die over deze vragen hebben nage-
dacht, die zich de moeilijkheden heb
ben gerealiseerd, weten, dat Amerika
een zware weg voor zich heeft, een
weg vol struikelblokken. Misschien
zal het vallen en opstaan worden,
maar het Amerikaanse volk is een
jong volk, met idealen, waarin het
eerlijk gelooft, het is energiek, geest-
driftig en moedig en het heeft vaak
oorspronkelijke ideeën, die, indien zij
tôt uitvoering komen, met grote
voortvarendheid, bekwaamheid en
organisatie-talent worden aangepakt.
Alfred Bernhard Nobel werd in be-
trekkelijk behoeftige omstandigheden
geboren te Stockholm op 21 Oct. 1833.
Negen jaar later verhuisde hij naar
St. Petersburg en voleindigde zijn
stûdie voor ingénieur in West-Euro-
pa. 1
Nadat zijn studie voltooid was traa
hij in dienst van de wapenfabriek
Ludwig Nobel te St. Petersburg.
In die tijd had de jonge Italiaanse
scheikundige Ascanio Sobrero een
nieuwe ontplofbare oplossing gevon
den, het nitroglycérine. Teruggekeerd
in Zweden legde Nobel zich speciaal
toe op de vervaardiging daarvan, en
gebruikte het voor ontsteking.
Ondanks moeilijkheden, en een on
geluk van catastrophale omvang, nam
de productie toe, evenals het gebruik
(nu nog wordt nitroglycérine voor
medische doeleinden gebruikt.) Maar
men ging te lichtzinnig om met deze
gevaarlijke vloeistof, die bij schokken
reeds kan ontploffen, vandaar vele
rampen.
Terneergeslagen door deze ongeluk
ken nam Nobel nieuwe proeven en in
1867 patenteerden Engeland en Zwe
den een mengsel van nitroglycérine
en kiezelaarde, dat onder de naam
dynamiet in de handel werd gebracht
en waarvan het gebruik voor uiteen-
lopende doeleinden steeds meer toe-
nam.
In 1873 verhuisde Nobel naar Pa
rijs, waar hij verschillende kleine
uitvindingen deed. San Remo in Ita-
lië was zijn volgende woonplaats.
Daarna liet hij een reusachtig labora-
torium bouwen in de Zweedse plaats
Bjorkborn. 's Zomers werkte hij nu
in Zweden en 's winters te San Remo
aan de prachtige azuurkust. In
laatstgenoemde plaats overleed hij
op 19 December 1896 op 63-jange
leeftijd.
De door Nobel gedane uitvindingen
betreffen hoofdzakelijk explosieve
stoffen en vervolmaking van het ge-
weer, maar ook ontwierp hij een pro
cédé voor de vervaardiging van
kunstzijde.
Naast uitvinder was Nobel ook
schrijver en dichter. Hij schreef niet
alleen in het Zweeds, maar ook in
Engels, Duits, Frans en Russisch. Bo
vendien was hij de uitvinder van
het dynamiet voorstander van de
vrede. „Mijn fabrieken", zei hij eens,
„zullen eerder een eind aan de oor
log maken dan congressen. Op de dag
dat twee vijandelijke légers elkander
in enkele seconden kunnen vernieti-
gen, zal men voor de oorlog terug-
schrikken
In 1893 had hij erover gepraat om
prijzen beschikbaar te stellen voor
hen, die Europa het dichtst bij de
vrede brachten, en in zijn testament
wordt de toekenning van Nobelprij-
zen ingesteld. Iedere vijf jaar zullen
vijf prijzen worden beschikbaar ge-
steld h.l. aan hem die zich het ver-
dienstelijkst heeft gemaakt bij het
vestigen van een duurzame vrede en
verder voor hen die de beste presta-
ties hebben verricht op het gebied
van natuurkunde, chemie, biologie of
medische wetenschap en letterkunde.
Indien gelijkwaardige prestaties zijn
verricht, kan de prijs ook gedeeld
worden.
Het was Nobels wens, dat zijn ka
pitaal, dat 31 millioen Zweedse kro-
nen bedroeg in waardepapieren zou
worden belegd, en dat uit de rente
de prijzen zouden worden betaald.
Daaruit volgt, dat de prijzen niet al
tijd gelijk zijn. Zij bedragen onge
veer 150.000 kronen.
Donderdag 30 Januari:
18.15 De Stem van het Noorden.
18.35 Landbouwactualiteiten.
18.45 Jac. Goudappel, piano: 1. Parti-
ta in Bes gr. t. van Bach; 2.
Prélude, choral et fugue van
C. Franck.
19.15 Groninger kwartier. Sien Jense-
ma draagt voor uit eigen werk.
Vrtfdag 31 Januari:
18.15 De Stem van het Noorden.
18.35 C. Bijleveld, fluit en Ada van
Leeuwen, piano; o.a. sonate van
J. S. Bach.
19.Hilversum II.
19.15 Literair kwartier. Fokke Sierks-
ma bespreekt Maurits Dekker.
19.30 Sluiting.
Zaterdag 1 Februari:
18.15 De Stem van het Nooden.
18.35 Disco-contact. Gevraagde gra-
mofoonplaten.
19.Drs. Fop. I. Brouwer: Nestkast-
onderzoek in Noord-Nederland.
19.15 Noordelijk weekoverzicht.
19.30 Sluiting.
ONZE UITVOER IN HET
AFGELOPEN JAAR.
De stijgende lijn, welke onze uit-
voercijfers de gehele tweede helft
van 1946 te zien gaven, heeft zich ook
gedurende de laatste maand van het
jaar voortgezet. Zo bedroeg de export
in December 503.876 ton, een waarde
van f 128 millioen vertegenwoordi-
gend. Evenals in November legden de
aardappelen ditmaal met f 24.6
millioen beslag op de eerste plaats.
Daarna volgden op groten afstand
cacao en chocolade met f 6.5 millioen,
radioartikelen met f 6.1 millioen, ka-
toen en manufacturen met f 5.6 milli
oen en groenten met f 5.2 milioen.
De invoer liep terug van 1.091,066
ton met een waarde van f 238.6 mil
lioen in November tôt 1.022.328 ton
en f 222.9 millioen in December. Er
werd voor f 17.7 millioen ijzer, voor
f 12.2 millioen tarwe, voor f 11.7 mil
lioen auto's en auto-ondedelen, voor
f 9.4 millioen ongesponnen katoen en
voor slechts f 4.1 millioen kolen, cokes
en briketten ingevoerd.
De totale uitvoer bedroeg in 1946
3.922.000 ton en de invoer 11.749.000
ton. De uitvoer had een waarde van
f 784.6 millioen. Voor wat den invoer
betreft, zijn alleen gegevens beschik
baar over de laatste zeven maanden
van het jaar. In deze période werd
voor f 1.442.9 millioen geïmporteerd.
(Weekbericht v. d. Robaver)
Australië heeft ook een Veraart,
het is Dr. E. B. Kraus. We herinne-
ren ons allen de proeven, die de heer
Veraart destijds genomen heeft om
regen te verwekken. Thans worden
dergelijke proeven in Australië ge
nomen. Ook daar stijgen vliegtuigen
op om droog ijs op de wolken ta
strooien teneinde aldus neerslag te
verwekken. Het experiment staat on
der leiding van Dr. E. B. Kraus.
VERBODEN KINDEREN
TE FOTOGRAFEREN!
Merkwaardige toestand in Warschau.
Twee verslaggevers van het Ame
rikaanse tijdschrift „Life" zijn wegens
het fotograferen van kinderen in het
centrum van de stad Warschau, door
de Poolse polttie gearresteerd. Op
verzoek van den Amerikaansen ge-
zant zijn zij op bevel van de pers-
dienst van het Poolse ministerie van
buitenlandse zaken, na twee uur ge-
vangenschap weer in vrijheid gesteld.
Er bestaan plannen om tussen de
gemeenten Uithuizen en Uithuizer-
meeden een vliegveld aan te leggen
voor luchttaxi's. In zakenkringen be
staat grote belangstelling voor een
dergelijk vliegveld, en er is reeds een
plaatselijk comité gevormd onder
voorzitterschap van den burgemeester
van Uithuizen, den heer J. Brinkman.
