Het Nieuwsblad nl | 1948 | 11 februari 1948 | pagina 1

Dr. Plesman wierp de
knuppel in het hoenderhok

Ï2Ê

voor DE g»en hoggezand en het N1EUWS- EN AHVERTENTIEBLAD VAN 1888

DE BEREKENING VAN DE MELKPRIJS.

WOENSDAG 11 Februari 1948

No. 1 2

^sLOcS.T"' NOORd" EN ZUIOBROEK - MUNTENDAM - VEENDAM EN OMGEVING

Wat wij in Groningen en
Drente nodig hebben.

"ïrSr... vliegveldkwestie.
en door uitlatingen van Dr. Plesman
de directeur van de K.L.M. is die
kwestie de laatste dagen acuut ge
worden. Eigenlijk is er mets meuws
çnder de zon. Want voor de oorlog
bestond er al een vliegveldkwestie
Toen had Amsterdam reeds ocnip
hol, waarin de stal vele millioenen
had gestoken, en dat toen reeds de
in^Ethnvpn van Nederland

vi" «w»«e

In het Prinses Margrietpark te Sappemeer zal een monument
worden opgericht. Onthulling op de Nationale leestdag.

5fS. ^od^N^r "di? i i=P vKL N^d een

S S'uSiern-aariir™! ÏÏS ysW ve^da

NIEUWE BONNEN
CONSUMENTENCREDIET.

HET

UWSBLAD

VERSCHIJNT
WOENSDAGS EN ZATERDAGS

Dprci»

ABONNEMENT SPRIJ 8

f 1.25 p. kwartaal. Franco p. post f 150

(bij vooruitbetaling.)

PRIJS DER ADVERTENTIES

12 cent per mm. Zogen. Kleintjes als

Uitgeefster:

Seggers' en Kremer's Uitgeverszaak

„Het Nieuwsblad" C.V.
Kantoor Hoofdstraat 6, Hoogezand.
Telefoon 139 (b.g.g. 213 of 214)
Postrekening No. 435883.

Wanneer wij deze ™eek met ons
bmnenlands overzicht beginnen,
dienen wij even in de wolken te ver-
toeven. Niet letterlijk natuuilqk,
want bij niets moet men zo zeer met
beide voeten op de grond staanals
bij het schrijven van
Maar we willen ora
even spreken over de
vliegvelden en de

overzichten.
te beginnen
Nederlandse
Nederlandse

Duitsland, welke ingaande 19 dezer
te Londen zouden worden gevoerd
tussen Amerika, Engeland en Flal}k
ri/kzou volgens latere berichten

"EtamVe" uit - Brussel dat
Mac Neil zou hebben verklaard, dat
België, Nederland en
zouden worden
standpunt inzake

Luxembrug
uitgenodigd hun
de toekomst van
West-Duitsland uiteen te zetten.
Frankriik zal daartegen geen be-
zwaren hebben. Het zal derhalve
van Amerika afhangen, of de Lage
t nndpn zullen worden uitgenodigd.

Men denke%r echter aan dat de
Benelu x-land en „gehoord zuLien
vorden" dat wil dus met zeggen,
fat m op voet van gelijkheid met de
drie groten aan de besprekingen
zullen deelnemen.

centrale luchthaven van
was. Daarnaast had Rotterdam
Waalhaven. Plotseling kwam men
toen op het idee een luchthaven -an
te leggen voor West-Nederland bij
Leiderdorp. Maar Amsterdam Wilde
Schiphol behouden, en Rotterdam
Waalhaven, en toen kwam de ooriog
waarmede aile goede plannen voor
lopig moesten blijven lîggen.

Amsterdam is nog steeds trots op
zijn Schiphol. Deze luchthaven werd
in de oorlog grondig verwoest, maar
nieuwe millioenen zijn erm ges -
ken. Weer wordt er gebouwd. Rot
terdam heeft Waalhaven tengevolge
van de oorlogshandelingen verlore

De afgelopen week heeft Dr. Ple®
man de pers bijeen geroepen om de
heren te overtuigen van het beiang
van één centrale luchthaven voor
het Westen, gelegen teTPurfen^"'
(In het Zuiden van de Haarlemmer-
meerpolder).

Maar ook te Rotterdam zijn de ne-
ren van de pers bijeengeroepen, en
daar heeft men duidelijk trachten te
maken dat het noodzakelijk is dat
er naast het Amsterdamse Schiphol
ook een vliegveld voor înternatio-
naal verkeer voor Rotterdam komt,
en wel te Schieveen.

Wij willen in deze kwestie geen
oordeel uitspreken, wij willen slechts
-wij zen op de toestand m de
provincies Groningen en Drenthe.
Deze beide provincies «jn aangewe-
zen op het vliegveld Eelde, dat in
een slechte toestand verkeerde,
maar dat thans wordt verbeterd

Hier in het Noorden vragen we
niet om een vliegveld met acco-
modatie voor internationaal ver
keer. Dat heeft in het Westen
van ons land, met zijn veel dich-
bevolking en grotere ste-
reden van bestaan

DOOR GASVERSTIKKING
OM HET LEVEN GEKOMEN

Een jonge» Amsterdamse vrouw
had 's avonds voor ze naar bed gmg
een emmer water op het laag bran-
dende gasstel gezet. Toen s yachts
de gasdruk minderde gmg het stel
uit. Later toen de druk weer toenam
stroomde het gas in. de woning.
Buren, die de gaslucht roken, waar-
schuwden de Geneeskundige Dienst
De woning werd opengebroken. Het
bleek echter, dat de vrouw reeds

was overleden.-

PERSONEN DIE DOOR DE
S.D. WAREN GEARRESTEERD

huldigen hun bewakers.

Het zal wel niet dikwijls gebeu-
ren dat slachtoffers van de S.D. en
zijn handlangers hun bewakers gaan

hUDa?îs een dezer dagen te Arnhem
gebeurd. Degenen, die daar ter plaat-
se door de S.D. waren gearresteerd,
en naar het huis van bewaring
overgebracht, vonden daar een aan-
tal bewakers, die hun leven in de
waagschaal stelden om de arrestan-

Aan' dh'stei kranige Nederlanders
werd dezer dagen op gepaste wijze
door de ex-gevangenen hulde ge-
bracht.

OORIGINELE VONDST VAN
EEN ENGÊLSE SCHOOLJONGEN.

Een 14-jarige schooljongen uit het
Engelse plaatsje Putney schafte z.ch
een bloc-note en wat enveloppen
aan, en stichtte een zgn. „spijbel-
centrale". Wilde een of ander vriend-
ie 0f vriendinnetje spijbelen, dan
gingen zij naar de betreffende jon-
en die gaf hun een briefje uit

In de kuststrook bevinden zich
nog 200.000 mijnen.

Aan een door- minister Witteman,
te Arnhem uitgesproken rede, ont-
lenen wij het volgende:

Uit de ter beschikkmg staande
mijnkaarten is gebleken, dat zich m
de kuststrook nog ongeveer 200.000
mijnen moeten bevinden. Het on-
schadelijk maken daarvan zal onge-
twijfeld met moeilijkheden gepaard
gaan aangezien de mijnkaarten met
in aile opzichten betrouwbaar blij-

ken te ^ofendien^og aan-; naam van hun vader, dat,zij om een

TWAALF DODEN
BIJ AUTOBOTSIND.

Zondagavond is een autobus, van
de dienst Visé-Weerst geslipt, tegen
een boom gereden en in brand ge-
vlogen. In de bus bevonden zich 50
passagiers. Twaalf van hen kwam-
men in de vlammen om. Ongeveer
30 kregen zulke ernstige verwondin-
gen, dat zij in het ziekenhuis te
Luik moesten worden opgenomen.

HANDIGE AUTODIEF.

Maar de politie was nog handiger.

In Den Haag heeft een 20-jarige
koopman, die er op uit was een
auto te stelen, zich in een garage
laten opsluiten. Toen ailes veuig
was ging hij in een van de gestalde
wagens zitten en reed tegen de deu-
ren van de garage, waardoor deze
afbraken. Aanvankelijk bleven de
deuren op de auto liggen, maar door
het maken van enige scherpe boch-
ten raakte de dief ze kwijt.

Kort na aangifte gelukte het de
politie de auto, geparkeerd in een
straat in de residentie, terug te vin-
den. De dief werd gearresteerd, en
heeft inmiddels bekend.

EEN SMAKELIJK HAPJE.

In Vterband met een serie te Hil-
versum gepleegde inbraken, werden
onlangs twee in die plaats gevestig
de jongelieden gearresteerd. In zijn
cel heeft een van hen de knopen
van zijn vest opgegeten. Een vork
die hij in zijn zak had, brak hij m
tweeën, en consumeerde die even-

merkelijk°vergroolf dooi-6 de voortdu-1 ofand^rë reden de school niet kon

rende veranderingen, waaraan het den heMekem spelletje echter

duinprofiel onderhevig is. ■^tt l immers mooi om

Ook uit de rest van het land stro- met, het was immers xe i ld

men nog steeds de meldingen bin-^ lang te tientallen schoolkin-

r.en van gevonden oorlogstuig, nog ner van zovee kinderrechter

steeds vallen slachtoffers te betreu-l deren zal nu or de^an^r vef-
us-, die of moeten verschijnen, en naar vei

ondanks luidt zal er zelfs een psycholoog

genaamd onschadelijk wordt_gernaakt| kronkel^in zi^ dergelijk mens-

of als
waard.

is

oorlogssouvenir wordt

be-j delijk is voor een
I lievend gedrag.

staat het
bovenaan,

con
dat

eens.

De onverteerbare maaltijd is langs
operatieve weg uit zijn maag verwij-
derd.

HIJ MAAKTE

SLAPENDE HONDEN WAKKER.

Een banketbakker te Haarlem
werd door ambtenaren van de C.C.
D geverbaliseerd wegens overtre-
ding van de vlees- en veewet. De
vrouw van de banketbakker bood
de ambtenaren ieder f 100 aan, in
dien ze van de overtreding geen
melding zouden maken, hetgeen de
ambtenaren weigerden. De volgende
dag reisden de banketbakker en
zijn vrouw naar Heilo, waar een van
de ambtenaren woont, waar het ge-
dane aanbod werd verhoogd. De
banketbakker bood de ambtenaar te
Heilo f 2000 en zijn collega f 1000
aan. Toen de ambtenaar bleef wei

Het Landbouw-Eeonomisch Insti-j ger. In dit opzicht
mut zendt ons een uittreksel toe van Pumptiemelj8e^ed ievgrt met gen

zijn rapport no. 84, waarop de^ voor- P» ^457 g.^ kg van 1? 3 cent.| iater op de trap een

"NT TJ~11 ntld mPt

Ontwerp van het monument ter nagedachtenis van de goede Nederlan
ders, die het leven hebben verloren in oorlogs- en bezettingstijd, da e
Sappemeer zal worden opgericht.

Op het kunstmatige heuveltje in het Prinses
Sanoemeer zal binnenkort een monument verrijzen ter nage
dachtenfs v,n hen, die als goede Nederlanders ,n de oorlos o(
tijdens de bezetting het leven hebben veldol,e"mfIet7n^ de het op
ling, dat het monument begin Mei gereed komt, zodat het op
de Nationale Feestdag (5 Mei) kan worden onthuid-

Zoals men zich herinneren_ zal.
wêrd begin 1946 een comité ge-|
vormd, om tôt de oprichting van een(
monument te komen. Hierin namen
zitting de heren A. W. Stronkhorst
(voorz.), Juko Boer, A. Kamps, Jac.
W Koeneman, A. Edzes Koerts, J.
Kleefsman, G. J. Ruding en H. Vie-
ning. In April van dat jaar werd een
collecte gehouden, en nadien heeit
men er niets meer van gehoord-

Toch heeft het comité niet stilge-
zeten. Allereerst heeft men gezocht
naar een kunstenaar, aan wie men
opdracht zou kunnen geven een
ëëren vertrokken zij, doch hij vond ontwerp te maken. Men heeft zich
pakje inhouden- toen gewend tôt de heer Nico Bulder

i J i. î- TT I Ain An aan-

de f 3000.

Onmiddellijk deed hij te Hoogezand, die de opdracht aan-

tot 1 November 1948 is gebaseerd. I productie van 4187 kg^ pei i.

rmelden wij in de eerste plaats, een kostprijs per kg. van 17.79 cen
dat blijkens deze berekeningen de De Greidhoek heeft een Pr°d^QSt_
kostprijs van een kilogram melk bij van 3447 kg- pe1 een

een vetgehalte van 3.3 is bepaald prijs van 18.01 ct. cle dumstre
op 14.48 et. op de klei- en veengron-. opbrengst van 2695 kg. en,ee^streek
den van Friesland, 16.59 et. in Noord- prijs van 18.56 c ion7

Holland 16 99 et. bij de consumptle- 3831 kg. en een kostprijs van
melkers in Z.-Holland, 18.51 et. bij ct. en tenslotte de Wouden een pro-
de Z -Hollandse kaarboeren, 18.18 ct-| ductie van 3104 kg. en een
in de Friese Wouden en in de duin- van 20.72 ct.

Fokken op vetgehalte loont!

aangifte bij de politie van de poging vaardde.

tere

den, meer

Maar wat wij nodig hebben
een goed geoutilleerd - vliegveld
met behoorlijke drainering, op
dat ook in de winter de aan
voerlijnen' naar de vliegvelden
in het Westen kunnen worden
onderhouden.

In dat opzicht is Friesland, met
zijn vliegveld „Leeuwarden" ons
een armlengte voor geraakt. Hope
lrjk zullen de werkzaamheden,.
thans te Eelde worden uitgevoerd
dit vliegveld in een zodanige
stand brengen, dat het zal voldoen
aan de eisen, die aan een aanvoer-
luchthaven voor twee provincies
kunnen worden gesteld.

De Nederlandse vliegtuigindustne.
De Nederlandse luchtvaart is
groot geworden met Fokker-vlieg
tuigen, die destijds als een der beste
oroducten ter wereld golden. Mas!
nu de Nederlandse luchtvaart groot
•s hebben de Fokkers afgedaan. Toch
s' de Nederlandse vliegtuig-indu-
strie van betekenis. Enige tijd gele-
Hen is een fusie tôt stand gekomer
tussen de verschillende fabrieken,
en bij het gezamenlijk bedrijf zijn
thans' ruim 2000 personen werk-
zaam Behoudens enkele kleine mi
litaire trainers worden echter geen
eigen ontwerpen meer gebouwd. De
N V Verenigde Ned- Vliegtuigenfa-
briek „Fokker" houdt zich hoofdza-
'kelijk bezig met het herstellen en
ombouwen van vliegtuigen, en het
vervaardigen van vliegtuigen in li
centie. Bovendien worden carrosse
rieën gebouwd voor bussen voor de
Ned. Spoorwegen.

Natuurlijk kunnen wij grote vlieg
tuigen bouwen naar eigen ontwerp
zei dezer dagen een der directeuren
Ir Vos, maar wij moeten voor ogen
houden, dat het bedrijf moet rende
ren Daarom lijkt het ons niet ver
standig onder de bestaande verhou
dingen en mogelijkheden met eigen
ontwerpen voor de dag te komen.

De Bénélux en Duinkerken
De vorming van een West-Europe
se Unie vormt nog een der beiang
rijkste vraagstukken van het ogen
blik en voor ons is van beiang, wel
ke roi de Bénélux in een dergelijke
unie zal spelen. Na beëindiging van
de Benelux-conferentie te Luxem-
burg werd een communiqué gepu-
bliceerd, waarin opheldering werd
verzocht over verschillende punten
van Bevin's voorstellen. Daarna werd
te Brussel een gezamenlijk Benelux-
nrotocol bestaande uit 19. punten
aan een van Bevin's medewerkers,
Hector Me Neil, aangeboden. Een
van deze punten houdt in, dat de
Bénélux geraadpleegd wenst te wor
den inzake Duitsland, voordat zij op
de voorstellen van een West-Europe-
se Unie kan ingaan. De overige pun
ten behelzen vragen aan Engeland
inyake het begrip „Westerse Unie".

De uitnodiging van de Benelux-
landen bij de besprekingen over

streek 18.12 cent. Aangenomen wordt
nu, dat de handenarbeid van_ de boer

Uit dit ailes blijkt, dat het verho-
gen van het vetgehalte zeer lonend
Ton eerste daalt daardoor de kost-
boter en ten tweede

moet worden beloond naar het uur-
loon van de landarbeider en ver-
meerderd met ondernemerswinst. Bij
een melkprijs van 18 ct. ontvangt
dan een boer in de Friese Greidhoek
op een bedrijf 26.04 ha. f 2389.
arbeidsloon f 2666.- winst, dus
een totaal van f 5055.-. In Noord-
Holland beloopt het arbeidsloon
f 2450.en de winst f 915-teza-
roen f 3364.—. Voor de consumptle-
melkers zijn deze bedragen f 27U4.

7 f 917 _1, in totaal f 3621.-, voor
de zelfkazers f 2501— loon, doch

f 322.verlies, zodat er maar 1 21 <y

inkomen overschiet. In de Friese
Wouden f 2414— loon met een ver-
lies van f 117—, dus een ink°men
van f 2297.en de dumstreek f 2693
loon, te verminderen met f 50. ver-
lies dus een inkomen f 2643Nu
moet men daarbij in aanmerking
nemen, dat de gemiddelde bedrijfs-
grootte ook varieert. Deze was in de
Greidhoek, zoals gezegd 26.04 ha_,
doch in Noord-Holland slechts 14 5,
in het consumptiemelkgebied 19/2,
in de kaasstreek 16.1, in de Wouden
19 y2 en in de duinstreek 16

Enkele toelichtingen. uçaooemeer va.T een halve eeuw geleden.

De cijfers voor de kaasboeren zijn
echter slechts grotendeels the0F.e"i in Zuidbroek woont. Enige weken

brengt dan een veel hogere prijs re handen ziin weg len over zijn geboortestreken. Maar

dan 18 ct. op. Het is te hopen dat( maakt en die turlvondzqn ^weg len dan wg jn een

daarmee rekenm| houdt^en langge™k,e dor- enkel artikel kond.»v«™wT

middei van bestaan. De afgegraven over de sociale toestanden in deze

eronden waren geschikt voor land- streken, thans laten wij hem aan het

en fuhibouw en iii grote mate ging woord over industrie en landbouw.

de industrie zich vestigen langs het Evenals nu nog, zo vertelde

prijs van de boter en ten
stiigt de waarde van het vee, dat
men te verkopen heeft. Anderzijds
blijkt, dat ook het verhogen van de
productie per ha- een zeer belang-
rijke invloed op de productiekosten
heeft.

In dit rapport wordt ronduit er-
kend, dat de vorige berekeningem
die op een melkprijs van gemiddeld
15 ct. uitkwam, onvoldoende is ge-
weest, omdat de voederkosten en de
post beloning van de boer te laag
waren opgenomen. Voorts moet men
in aanmerking nemen, dat de nieuwe
berekening is opgezet met uitscha
keling van de invloed van de lange
winter en de droge zomer van 1947
Zonder twijfel is deze nieuwe bere
kening een bruikbaarder maatstaf
voor de* productiekosten over het
lopende jaar, of echter een bevre
digende prijs is verkregen, is echter af^gf^°uden
nog te bezien.

tôt omkoping, waarna een tweede|
proces-verbaal tegen de banketbak
ker volgde. I
Aangezien de overtreding slechts
van lichte aard is, is het de C.C.D.
niet duidelij-k, waarom de banket
bakker een zo groot bedrag aan-
bood. Men vermoedt thans, dat er
wel meer achter deze zaak zal zit-
ten. Er zal een grondig onderzoek
worden ingesteld.

GESTOLEN SUIKER WERD
PER KINDERWAGEN VERVOERD.

Zondagmorgen wandelden twee
vrouwen met een kinderwagen door
Amsterdam. Ze werden door de po
litie aangehouden en toen "die onder
de baby keek bleek zich daar
hoeveelheid suiker te bevinden

De beide dames hadden kennis
aan zekere K., die op een suikerfa-
briek werkte. Deze man had reeds
eerder terechtgestaan wegens suiker-
diefstallen. Om de 14 dagen had K.
Zondagsdienst, en dan kwamen de
beide dames bij. hem op bezoek met
de kinderwagen. Door de deur werd
haastig een hoeveelheid suiker van
40 50 kg. aangereikt, en dat werd
onder de baby verstopt, waarna de
dames zich verwijderden. Zes maal
was het spelletje goed gegaan. Maar
toen Zondag j.L voor de zevende
maal de baby op zoetigheid was ge-
legd, werden de dames, zoals boven
vermeld, gearresteerd. Ook K. werd
aangehouden. Hij bekende de diel-
stal te hebben gepleegd.

In Juli 1946 kwam het eerste ont
werp gereed, gemaakt volgens de
wensen van het comité. Doch voor
het oprichten van een monument is
vergunning nodig van het ministerie
van Onder wij s, Kunsten en Weten-
schappen, dat terzake wordt voor-
gelicht door een landelijke advies-
commissie, waarin deskundige zit
ting hebben, en deze landelijke com-
missie wordt weer voorgelicht door
een provinciale sub-commissie. Op
22 Juli 1946 werd het ontwerp ter
goedkeuring naar Den Haag gezon
den, doch in September daaraanvol-
gend werd bericht ontvangen, dat
het was afgekeurd.

Door de voorzitter van het comité
en de heer Bulder werden vervol-
gens besprekingen gevoerd met de
provinciale sub-commissie, waarvan
het resultaat was dat aan de heer
Bulder een nieuwe opdracht werd
verstrekt, waarbij hij niet alleen re-
kening had te houden met de wen
sen van het comité, maar ook met
de verlangens van de sub-commissie
Op 24 Juli '47 werd 't nieuwe ont
werp opgezonden aan de sub-com
missie, die zich in grote lijnen wel
met het ont.werp kon verenigen,
doch die toch nog een aantal wijzi-
gingen noodzakelijk achtte. Opnieuw
moest een nieuwe schets vervaar-
digd worden. Deze werd op 3 Sep
tember 1947 naar Den Haag gezon-
den en verkreeg op 1 November van
dat jaar de ministeriële goedkeuring

Eindelijk begonnen.

Onmiddellijk werden onderhande-
lingen gevoerd om tôt gunning der
werkzaamheden te kunnen komen.
Aile werkzaamheden konden aan
Sappemeerster firma's worden opge-
dragen, met uitzondering van het
smeedwerk, dat door een Amster
damse firma zal worden verricht.
Momenteel zijn de betonpalen voor
de fundering gereed.

De uitvoering en
symbolische voorstelling'-

Als bekroning van een opstreven-
de naald van Franse kalksteen, sa-
mengesteld uit door middel van do-
gen en cernent samengevoegde
trommels, is een uit brons gegoten
monument gedacht, waarin een
doornachtige verstrengeling de angst
en de beklemming van de bezet
tingstijd moet uitbeelden. Hierop
verheft zich een stralende verguld-
bronzen ster, als symbool van hoop
en vrede; de vier horizontaal uit-
schietende punten zijn in de asrich-
ting van de windroos gedacht.

Als afsluiting van het geheel is
ontworpen een laag muurtje, in de
vorm van een cirkelsegment, waar-
twee trappen toegang geven tôt

in

het met fijn grint bedekte platform.

Het is te hopen

het B.Z.
geen melk van

de consumptiemelkvoorziening op-|

vordert, zolang er nog kaas gemaakt

kan worden. a j

Wat verder opvalt is, dat de lage
productiekosten in de Greidhoek
voortvloeien uit twee omstandighe-
den. Ten eerste door het hoge vetge
halte van de melk en ten tweede
door de hoge verkoopswaarde van
het vee. Het gemiddelde vetgehalte
is in de Greidhoek 3.84, in de Wou
den 3.76, in Noord-Holland 3.54, in
de kaasstreek 3.40, in de duinstreek
3.38 en in het consumptiemelkge
bied 3.36 De waarde van de aan-
was van het rundvee en van de ver-
koop van rundvee was per ha. bere-
kend in de Greidhoek f 150.83, in de
Wouden f 95—, in Noord-Holland
f 171.35, in de kaasstreek f 108.19, in
de duinstreek f 88-48 en in het con
sumptiemelkgebied f 109.40. Door
deze omstandigheden wordt de kost
prijs per 3.3 kg. botervet in de Greid
hoek 15.48, in de Wouden 18.18, in
Noord-Holland 16.59, in de kaas
streek 18.51, in de duinstreek 18.12
en in het consumptiemelkgebied

16 99 guldens. De Friese Greidhoek
heeft dus de laagste productiekos
ten van de boter. Doordat echter de
productie van melk per ha. bere
kend in Noord- en Z.-Holland hoger
is dan in Friesland zijn de produc-

Winschoterdiep. Er kwamen scheeps
werven, en de producten van die
werven waren van zodanige kwali-
teit, dat de roem van de Groninger
kustvaarders niet beperkt bleef tôt
binnen de enge nationale grenzen

Het zeilschip is stoomschip gewor
den. De houten boot is omgezet in
een ijzeren vaartuig. De tijden zijn
veranderd, en met hen de industrie
De hellingen hebben zich aangepast
aan de nieuwe tijd, en de Groninger
kustvaarders zijn beroemd gebleven.
Zoals de scheepsbouw zich aan de
nieuwe tijd heeft aangepast, zo heb
ben ook de andere industrieën het
gedaan, evenals land- en tuinbouw.

Ik zou u kunnen vertellen hoe het
is. Maar dat is onnodig. U kunt zelï
door Hoogpzand en Sappemeer wan-
delen, en als u dan uw ogen de kost
geeft, kunt u zelf waarnemen hoe de
veenkoloniale dorpen zijn uitge-
groeid tôt industriële plaatsen van
betekenis.

Maar hoe was het in Hoogezand en
Sappemeer voor een halve eeuw,
voordat de laatste evolutie zich vol-

tiekosten van een kg melk daar la-Urok. De man, die dat weten kan is

de

heer Buurma, stonden in mijn jeugd
aan het Winschoterdiep talrijke
scheepshellingen, maar toen werden
er slechts houten schepen gebouwd.
Destijds was een van de grootste
scheepsbouwers de heer Ype Hooi-
tes, die g'edurende enige jaren bur-
gemeester van Hoogezand is geweest

Toen men zich later ging toeleg-
gen op het bouwen van ijzeren
schepen, nam deze tak van industrie
hier een grote vlucht en op de voor
grond traden toen de werven van
Berend Kiesters, Gebr. Bodewes en
Fa. Smit.

In Foxham stond 60 jaar geleden
de grote tarwemeelfabriek „De Fui-
ton", die er destijds aanspraak op
maakte de meest modem ingerichte
fabriek van Nederland te zijn. Eige
naar van deze fabriek was de heer
Koert Reinders, een zeer vooruit
strevend mens, die woonde in het
grote huis nu behorende aan De
Twentsche Bank. Door de moorden-
de concurrentie van het geïmpor-
teerde Amerikaanse meel kon „De
Fulton" het echter niet bolwerken.
Het faillissement van de eigenaar

volgde, waarna deze naar Zwolle
vertrok, waar zijn zoons en kleln-
zoons nu olieslagerijen exploiteren.
Enige jaren, na 't faillissement heeft
de heer Reinders de vorderingen van
middenstanders uit onze gemeenten
betaald. De fabriek in Foxham werd
afgebroken en van de afbraak is een
complex arbeiderswoningen ge
bouwd, dat nog steeds „De Fulton
heet. Er waren toen ook nog ande
re industrieën, b.v. de ijzergieterij
van de fa. Ten Oever, Koning en
Keizer te Martenshoek, nu behoren
de aan firma D. Gorter en de ma-
chinefabriek van de fa. D- H, Lande-
weer. Te Foxholsterbos stond toen
de aardappelmeelfabriek Eurêka",
waarbij later de fabriek „Tonden
kwam behorende aan de heer Wil
lem Albert Scholten. Wanneer îlç.
me deze eenvoudige, energieke fa-
brikant herinner, dan zie ik hem
voor me, staande op klompen voor
zijn fabriek. De distilleerderijen van
Van Calcer en Zonen aan het Kiel-
diep en de Gist- en Spiritusfabriek
te Sappemeer bestonden in mijn
jeugd ook al. De moutwijn werd toen
nog aan deze fabrieken gefabri-
ceerd. Met 't afval, „korries", wer
den honderden ossen gemest, waar-
voor toen grote stallen bij de fa
brieken stonden.

De landbouw stond destijds nog op
een laag peil. Maar de kunstmest,
die door de oude boeren spottend
„puutjemizze" werd genoemd, bracht
grote verbetering. Er werd op de
hoge gronden van Kropswolde en
Kolham veel boekweit verbouwd,
en dç boeren leverden dit graan af
aan de stoomgrutterij, die mijn va
der te Martenshoek exploiteerde.
Aldus besloot de heer Buurma zijn
mededelingen over industrie en
landbouw te Hoogezand en Sappe
meer van voor een halve eeuw.

Vanaf Maandag j.l. zijn de bonnen
11, 14 en 15 van het Consumenten-
crediet geldig geworden.

RIJWIELBANDEN
VOOR INVALIEDEN.

Het is thans mogelijk aan invalie-
den op ruimer schaal banden te
verstrekken, omdat de restrictie, dat
alleen banden kunnen worden ver
strekt aan invalieden met been- en
voetgebreken, is vervallen.

Er is thans bepaald dat voor ban
den in aanmerking kunnen komen
al diegenen, die door de aard van
hun invaliditeit absoluut gebruik
moeten maken van een rijwiel of
invalidewagen om zich te kunnen
verplaatsen.

De aan deze mensen te verstrek
ken banden zijn goedkoper dan de
gewone banden, omdat het zgn.
foutbanden zijn.

Via de plaatselijke afdelmgen
van het Rode Kruis kan men op
spéciale daartoe te verstrekken
formulieren aanvragen indienen
bij de afd. Sociale Zorg van het
Ned. Rode Kruis, Prinsessegracht
27, Den Haag.

ZACHTE ZEEP EN SODA.

Maandag j.l. zijn de rantsoenbon-
nen G 40 voor 250 gram zachte zeep
geldig geworden. Per bon zal bo
vendien een hoeveelheid soda wor
den verstrekt vajj 125 gram.

EEN FLAUWE GRAP.

„Hallo, er is een baby geboren op de
openbare weg".

Een nerveuze damesstem deelde
's nachts aan een kraaminrichting
te Rotterdam telefonisch mede dat
op de Diergaardelaan, zo maar op
de openbare weg, een baby was ge
boren. Een paar verpleegsters pak-
ten haastig enige dekens, en trokken
naar de Diergaardelaan. Inmiddels
waarschuwde de hoofdzuster de Ge
neeskundige Dienst en de politie.
De eerste stuurde een ambulance-
auto naar de Diergaardelaan, de
tweede een aantal gemotoriseerde
agenten.

In het duister van de nacht oni-
moetten de colonnes elkander- Men
zocht, maar er was geen moeder of
baby. Men ging de huizen langs om
te vragen of iemand zich wellicht
over de stakkers had ontfermd.
Geen resultaat.

Na enige uren zoeken was men er-
van overtuigd, dat dé een of ander
een ongepaste grap had uitgehaald.

I

iijj cciuer wei aansprakelijk.

--«ruiwiiio acnetut; acnt.

J Kropswolde. Tj. A.