H. SCHAAP
CADEAUX
DE NIEDIE LANDBOUW-PRUSPOLIT1EK
Nieuw Guinea en
GOEDE KINDERBOEKEN
îcht
In de Beklaagdenbank
LET OP
NIEUWS UIT INDONESIË
a.
enk
Horen in huis!
TWEEDE blad
„HET NIEUWSBLAD" van Zaterdag 20 November 1948
No. 93
VAN DE BOEEENPLANE
su de wâar-
isstrijf en
en voor het
□a.
ZAKEN
i Haaru
KUNST.
paisMâiiBe
îellngeTï.
VOLKSZAAK
1 van textlSl
JULES VERNE,
FANTAST EN AUTEUR
NEDERLANDSE VERRADER
IN BELGIë VEROORDEELD
'AT GEEFT DE RADIO t
Het is niet zo, dat goede boeken echter uit naar de letterkunde. Eerst
algemeen gewaardeerd worden. In schreef hij enkele toneelstukken,
brede kring neemt de minder goede maar dat genre lag hem niet. In het op 24 Juni opzettelijk een koe met
lectuur nog een grote plaats in. Men schryven van reisverhalen vond hij een hoorntouw van 45 cm. lengte van
1 it - A V* i if r* I t fMf*i J.1 rt r» If r. nnm T If y~» I~y 4 V.
treng werpt
r de voeten
oging heeft
eton te bHj.
oa nu mel
3 de rechteï
omdat dii
jn.
ywillig be-
sident met
t verkecrde
dat ik dé
Terdiend,
zaak wordt
de gelijk-
e Timmerr
)t het pelo-
>ord.
verdediging
Jhr. Mr. v.
er tenlaste.
îcht ze aile
ij op dat et
a wat nu i»
i een hand-
i veel uit
Hy was
d meer, zo-
ing met de
den gehou-
re:
op de per
en, die zijn
hopeloos ifl
jd in aanra-
Zyn jeugd
dheid, ook
Waar kon
hij de eer-
daan?
Nu erkent
en hy U
Natuurlijk
n gestraft
1er uitzicht,
zijn leven,
en reclaa-
in.
:-esident ol
te zeggen,
i: „Ik hoop
vilt geven
3T 14 dagen
isjeihtnd,
r. iê een
1 pr.7] CL
1948
LoUelderS
Boerenkocrt
5.505.60;
f 7—7.80;
>l geel f 7;
Tomaten A
2m CC f l'î;
I; Witlof 2
te kool f 0
zyn verhalen een grote mate van
waarschijnlijkheid te geven. Het mo-
ge echter onwaarschijnlyk klinken
maar de schrijver van zovele reisver
halen heeft nog nooit een stap bui-
ten Frankrijk gezet. Is het toeval, dat wonde onder de hoorns.
de verkia- wjj graag een beetje sensatie om bevrediging. Door grondige studie
kon omdat wat kleur te brengen in de sieur van van de onderwerpen wist hy steeds
'endien zegt eigen bestaan, men wil spannen-
loten! de avonturen; onwezenlyke liefdes-
al reageert geschiedenissen. Indien men daarm,e-
een verloren uurtje wil vullen.
kan men dat doen, er is geen enkei
bezwaar tegen, mits men zich maar
onthoudt van minderwaardige lectuur
Er is veel minderwaardige lectuur in
omloop, dat is onlangs nog gebleken,
toen de politie heeft ingegrepen.
Maar nog meer dan by boeken voor
ouderen, dient men zich by kinder-
boeken te wachten voor minder
waardige lectuur. Slechte boeken
kunnen zeer gevaarlijk zijn voor de
karaktervorming van het kind. Ook
in de puberteitsjaren dient men zich
te hoeden voor slechte boeken, want
hoe vaak wordt niet slechtheid aan-
gekweekt onder de valse schijn van
flinkheid, of worden de kinderen op-
gezet tegen hun ouders-
Van een goed kinderboek kan een
opvoedende strekking uitgaan, 'hier-
uit kan de jeugdige lezer inderdaad
flinkheid en oprechtheid leren. Zijn
littéraire smaak kan erdoor gevormd
worden, zodat hy in zyn later leven
goede en slechte lectuur zal kunnen
onderscheiden. Bovendien zal het
goede kinderboek de kennis en het
iwicht van de jeugdige lezer verry-
ken, en het kan een verlangen doen
ontstaan naar ontwikkeling.
Nog meer dan bij lectuur voor vol-
wassenen is voor het schrijven van
kinderboeken een aangeboren talent
aodig, en dat talent ligt hier niet al-
leen op letterkundig, maar ook op
paedagogisch terrein.
Wat de jongen of het meisje in de
ralda, weêt eërste plaats vraagt is actie. Lange
i. Maar hy beschryvingen of beschouwingen
kunnen hen niet boeien. Van voor tôt
achter moet er actie in het boek zit-
ten, een actie die de aandacht van
de lezer gespannen houdt, maar ieder
avontuur moet weer een weloverwo-
gen strekking hebben, zodat men er
iets van leert, er iets beter van
wordt. Als zodanig hebben ook de
sprookjes een grote waar de. Ieder
goed sprookje heeft zyn moraal, en
al kan ieder kind die moraal niet di
rect vinden, toch neemt het iets in
:ich op van de les die door de kabou-
tîrs en elfjes wordt gegeven. Een
goed sprookje is een waarachtig
kunstwerk, dat zelfs door ouderen
met Veel genoegen zal worden gele-
zen. De sprookjes van 1001-Nacht en
in zekere mate Grimm's sprookjes
hebben zich eeuwen lang gehand-
haafd. Nog steeds genieten we van
de wondere verhalen die Shehereza-
de in de 10e eeuw aan een aan slape-
loosheid lijdende sultan vertelde, om
haar leven te rekken. (Volgens de
overlevering nam deze sultan iedere
nacht een andere vrouw mee naar
;d, en aan het einde van de nacht
i e de vrouw tezamen met de sultan
nad doorgebracht werd zy gedood-
r'terehezade, die dit wist vertelde
sultan een verhaal, maar zy zorg-
e er voor, dat tegen de ochtend
ar verhaal nog niet uit was. De
olgende nacht vertelde zy het laat-
;e deel, en begon aan een nieuw.
Dat hield zij 1001 nachten vol).
Een Nederlands boek, dat zowel
voor kinderen als voor ouderen ge-
schikt is, is „De Kleine Johannes
van Dr. Frederik van Eeden, maar
de oudere lezer zal er iets anders uit
bçgrijpen dan het kind, want de
auteur heeft er zijn eigen leven m
weergegeven in de vorm van een
sprookje.
Politierechter Groningen
Aan E. F. Z., landbouwer te Zuid
broek werd ten laste gelegd, dat hij
MUZIEK EN FILM
de hoorns tôt een voorpoot heeft vast-
gebonden.
J., wachtmeester der Koninklyke
Maréchaussée Brigade te Munten-
dam, die als getuige werd gehoord,
vertelde, dat hij de koe in de weide
had aangetroffen, met een bloedende
enige van zijn veronderstellingen la
ter juist zyn gebleken?
In 1863 verscheen zyn eerste reis-
vérhaal: „Vyf weken in een Lucht-
18.45 De husfrou op'e tekst oer Frys-
ke berneboeken fan 'e lêste tiid.
ballon". Toen nam hy een secretaris
in dienst, en dicteerde met een snel-
heid van één boek per jaar. Verne 1s
voor zijn secretaris geen gemakkelij-
ke werkgever geweest. Wanneer hy
's nachts inspiratie kreeg, dan werd
de secretaris uit zyn bed getroni-
meld, en zomer of winter, in een
hete of in een koude kamer, dan
moest er geschreven worden.
Was Jules Verne op een feestje,
een uitvoering of was hij op visite,
en hij kreeg inspiratie, dan trok hij
zich plotseling terug. Niets was hem
dan heilig. Had hij geen papier dan
nam hij zijn boordje, zyn manchet-
ten, of scheurde een reep van zyn
overhemd en maakte notifies.
Merkwaardig was ook zijn geheu-.
gen. Wanneer men met Verne over
een gebeurtenis voorkomende in één
van zyn boeken sprak, dan wist hy
onmiddellyk op welke bladzyden
deze gebeurtenissen te vinden waren.
Verne overleed in 1905 te Amiens.
Hij heeft de wereld een schat van
boeken nagelaten, die jong en oud
kunnen bevredigen. De jeugd stelt
belang in de avonturen, de ouderen
in de steeds uitstekend verzorgde
achtergrond.
ADVERTENTIE I.M.
,KWIEK"
niddag:
v. 2.30 UU®.
nan, H. Bo-
iodewes, J.
Scholta, B.
Wit.
5EZAND"
g 10.30 UUB
slftal, sporb-
îstraat.
8PP11S
I
t.o. R. K. Kerk Sappemeer
Telefoon 275
heeft
collectie
eeD pxacht
Zie Etalage
Lage prijzen
Z. werd veroordeeld tôt f 40 b. of
20 d. h.
A
Mina W„ die voor moest komen,
omdat ze op 17 Juli een paar kousen
uit een winkel heeft gestolen, is niet
verschenen.
Bij verstek werd ze veroordeeld tôt
een maand gevangenisstraf met een
proeftyd van 2 jaar.
A
L. M. uit Muntendam heeft een
huis in Oude Pekela verhuurd aan
H. P. K., aldaar. Op een dag kwam
K. om aan de huiseigenaar te vertel-
len, dat er 5 balken stuk waren.'Hij
zou ze zelf wel repareren, als hij
maar hout kreeg. M. gaf het beno-
digde hout, en toen. hy na enige tijd
ging kijken hoe K. dat zaak je had
opgeknapt, bleek, dat deze het hout
had gebruikt om elders een vloer te
repareren.
De politierechter veroordeeldè" K.
tôt f 25 b. of 10 d. h. en wees de vor-
dering van M. ad f 20 toe.
Bijzonder Gerechtshof, Kamer Assen
Voor de Asser Kamer van het Bijz.
Gerechtshof te Leeuwarden stonden
vier ex-leden van de staatspolitie,
t.w. Sander van Droffelaar, J. Lam-
berts, H. S. J- Lammerse en A. Slui-
ter, die later by de S.D. in Assen wa
ren gedetacheerd, terecht. Meer dan
100 getuigen kwamen vertellen van
de beestachtige gedragingen van het
viertal in bezettingstyd. Niet slechts
in Assen, maar in geheel Drenthe
hebben zy schrik en ontzetting ver-
spreid, en tal van slachtoffers ge-
maakt. Talryke arrestaties hebben
zij verricht, en hun slachtoffers ern-
stig mishandeld, bovendien hebben
zij deel uit gemaakt van een execu
tie-peleton.
Tegen de eerste drie eiste de advo-
caat-fiscaal de doodstraf, tegen de
laatste 20 jaar zonder aftrek.
Bijzonder Gerechtshof Amsterdam
Bewakers van kamp Amersfoort
staan terecht
Het is alsof het Neurenbergse Tri-
bunaal tydelyk naar Amsterdam i3
overgebracht. Want in de rechtszaal
van het Amsterdamse Tribimaal
staan zeven bewakers van het con-
centratiekamp te Amersfoort terecht
Hier worden moorden behandeld
aan de opende band. Daar heeft men
Joseph Oberle, een man met een for-
piidabele snor, eens schaapherder
van beroep, en daarnahy heeft
zyn groene tmiform nog aan; meer
dan 70 personen heeft hy de dood in
gejaagd, evenals Kotalla, eens kan-
toorbediende ergens in het Oostelijk
deel van het moffenland, en zoals de
getuigen vertellen nog wreder dan
Oberle. Verder staat er de 42-jarige
Karl Berg, de baas van ailes, een
Rijnlander, die eens het beroep van
timmerman uitoefende. Verder zitten
er nog vier andere verdachten, Her-
mann Hugo Wolff, Brahm, May en
Alscher. Die hebben allen hetzelfde
gedaan; ze hebben mishandeld en ge-
moord, ieder op zyn manier, de een
een paar meer, en de ander een paar
minder.
En als de verschrikkelijke mishan-
delingen, die in het kamp hebben
plaatsgehad worden besproken, dan
gaat veelal een huivering van ontzet
ting door de stampvolle tribune. Som-
mige kunnen zich niet langer be-
dwingen en uiten kreten van erger-
nis.
Toen in het kamp bekend was dat
de oud-wethouder van Amsterdam,
de heer de Miranda zou komen, werd
vooraf stemming tegen hem gemaakt.
In drie dagen was hij dood. Eens
kwam er een groep Russen. Zy wer-
den mishandeld op de meest wrede
wijze, en toen zij door folteringen
en honger reeds met één been in het
graf stonden, werden ze doodgescho-
ten.
Eén van de bewakers had de aar-
digheid, de gevangenen met een
kruiwagen naar het prikkeldraad
van de omheining te laten ryden, en
als zy daar waren, dan werden ze
doodgeschoten, want ze mochten niet
bij de omheining komen.
Steeds meer wreedheden passeer-
den de revue, zij vullen de zaal met
de angst en verschrikking die 50.000
slachtoffers hebben meegemaakt in
het concentratiekamp Amersfoort. En
ze zullen nog enige dagen de zaal
blijven vullen, want men verwacht
dat dit procès langer dan een week
zal duren.
geluk met dodelyk afloop. Die dag
werden er een aantal gasten in de fa-
briek rondgeleid. Onder deze gasten
bevond zich de heer Jonker, carton- Bioscoop Hoogezand
fabrikant te Haren en zyn echtgenote „Zanzibar" is de eerste rolprent
Toen men zich op de derde etage van de filmweek. Het gegeven speelt
bevond, verwy derde de heer Jonker zich af in het voormalige Duitse
zich een eindje, en kwam terwijl hij Zuid-Oost Afrika, met zijn enorme
achteruit liep, in een gat in de vloer en ondoordringbare wildernissen, op
terecht. Op de lagere etages bevon- vele plaatsen beheerst door de wilde
den zich corresponderende gaten, dieren, die er leven. Er heerst onder
Kantongerecht Zuidbroek
Op 18 Augustus gebeurde er in de
toen nog in aanbouw zynde Vezel-
platenfabriek te Hoogezand een on-
BIET VAN K.G.
Een landbouwer in Hardinxveld
rooide een biet van 12% kg. Als bij-
zonderheid kan vermeld worden, dat
de biet is gegroeid uit een zaadsoort,
die de boer niet gaarne gebruikte,
maar die hij gekocht had, omdat hy
de soort, die hy gewoonlyk kocht,
niet kon krijgen.
lOGEZANL
i Sappemee.
gende week
-detaillisteû
te leveren
voorafgaen-
s wtokelîers
ta in de eer-
ndaagse pe-
îsdag-detail-
n voor de
p Vrijdag.
sfô bonnen
jien worden
;abaksdetail-
in te leve»
ste week,
m coupure»
g van onge-
tnmers 153,
ter verltrlj-
iureS, vindt
ezand plaat»
'oor de bak-
Donderdag
b
)ELING
houderc
brengen a»
op 16 dezeî
n Athletlek-
appemeer té
dering is M-
ift om ver-
ip van alcb*
voor het 10"
■S. veld aan
De Deeembermaand nadert, met
rijn verschillende gelegenheden om
cadeaux te geven. Er zullen heel wat
kinderboeken gekocht worden. In de
grote steden zullen, zoals gewoonlyk,
beein December straatventers met
karretjes kinderboeken door de stra-
ten lopen. Laat men voorzichtig zyn
bij het kopen. Men kan beter mets
geven, dan lectuur, die het kind on-
gunstig kan beïnvloeden. Wie zicn-
zelf niet in staat voelt te kiezen, die
raadplege een bona-fide boekhan-
delaar.
Er is wellicht geen schrijver aan
tewijzen wiens werken in zoveel ta-
len zijn vertaald als die van Jules
Verne; enkele van zijn reisverhalen
zijn zelfs in het Chinees en het Per-
sisch vertaald. Verne schildert in zyn
boeken avontuurlijke reisverhalen
met een wetenschappelijke onder-
grond. Hij neemt ons mee naar de
bodem van de zee, naar de maan,
naar het middelpunt der aarde, naar
andere planeten. Hy laat ons kennis
maken met allerlei onbekende mo-
gelijkheden. En verschillende van de
door Verne beschreven mogelykhe-
den zyn werkelykheid geworden,
b.v. luchtschepen, onderzeeboten, ra-
dir- en gramophoon. Wij kunnen nog
een stap verder gaan en zeggen dat
Veme's beschryvingen ontdekkers
en uitvinders enkele malen tôt basis
hebben gediend.
Jules Verne werd in 1828 te Nantes
geboren. Na daar lager en middel-
baar onderwys te hebben genoten,
studeerde hy te Pariis in de rechten.
Hij was voorbestemd om m de gem-
handel te gaan, en trad, nadat hij
zijn studie voltooid had in dienst van
een effectenkantoor. Zyn hart ging
ADVERTENTIE I.M.
Als een kou of griep U overvalt of
plotseling hoofd- of kiespijn komt
opdagen, is het een uitkomst Mijnhardt
poedars bij de hand te hebben. Doos 45 et.
Overstromingen op Sumatra. Vooral
op Sumatra en Bornéo is de natte
moeson met hevigheid ingezet. De
correspondent van Aneta te Medan
maakt melding van ernstige over
stromingen; ook de verkeersweg van
Medan naar de haven van deze stad,
Belawan, staat onder water. Andere
wegen werden eveneens overstroomd
zodat het verkeer hier en daar moest
worden gestaakt. Veel van de ryst-
aanplantingen ging verloren. En nog
streeds stroomt de regen neer.
De bevolking uit de omgeving van
Soekaboemi gaat meehelpen aan de
bestrijding van de terreur. In de
week van 10 t.m. 16 Nov. heeft er op
Federaal Gebied een groter aantal
terreurdaden plaats gehad dan in
enige andere week sedert de Ren-
Ville-Overeenkomst. In genoemde
week kwamen 233 gevallen van ter
reur voor, w.o. 73 rampok-partyen,
50 beschietingen van patrouilles, 43
moordaanslagen op ambtenaren en
bevolking.
De bevolking van de omgeving van
Soekaboemi is overgegaan tôt de vor-
ming van een „volksleger" terwijl
sommige dessa's „bataljons" hebben
gevormd, die zich in tijden van ge-
vaar tegen de terreurbenden zullen
verzetten. Een van deze bataljons
heeft onlangs een actie uitgevoerd
tegen een compagnie van het régi
ment Bogor van de T.N.I., dat op
de vlucht werd gedreven. Er werden
toen belangryke documenten huit
gemaakt, die aan de Nederlandse mi-
litairen werden gegeven.
Hatta sprak. In een radiorede heeft
de Republikeinse minister-presiden t
Moh. Hatta een beroep gedaan op lé
ger en politie om hun plicht te ver-
vullen. Hy verklaarde, dat de leger-
eenheden aan de status-quo-lyn ern-
stig zullen worden gestraft, indien zy
bestandschendingen plegen.
Omtrent de besprekingen met mi-
nister Stikker zei hij, dat deze nuttig
zijn geweest. Voorts verklaarde hij
dat hij samenwerking wenst met de
federalisten en dat het „belachelijk
is te spreken over marionettenrege-
ringen", omdat „wy één doel voor
ogen hebben, namelyk vryheid voor
geheel Indonesië. Er dient geen an
tithèse te bestaan tussen ons en de
federalisten doch een synthèse en
wy moeten gezamenlyk streven naar
het bereiken van het doel op 1 Janu-
ari 1949.
De opstand te Madioen noemde
Hatta een betreurenswaardige ge
beurtenis.
omdat het in de bedoeling lag hier
een buis aan te brengen. De heer
Jonker kwam op een cement-vloer
terecht, en de arts constateerde de
dood.
In verband met het gebeurde was
de directeur van de fabriek, de heer
J. L. Smid uit Groningen gedagvaard
door het Kantongerecht te Zuid
broek. Hem werd ten laste gelegd,
dat het gat niet doeltreffend was be-
schut.
De ambtenaar van het Openbaar
Ministerie achtte schuld aanwezig en
eiste f 75 boete subs. 20 dagen hech-
tenis.
De verdediger Mr. Vos uit Gronin
gen merkte op, dat z.i. de veiligheids
wet alleen van kracht is op een in
bedrijf zijnde fabriek, maar niet op
een fabriek, die in aanbouw is. Mr.
Vos, die drie getuigen décharge
had opgeroepen, concludeerde tôt
vryspraak.
De kantonrechter zal over 14 da
gen schriftelyk vonnis wyzen.
Vonnissen uitgesproken in de zit-
ting van 17 November:
S. B., Westerbroek f 30 b. of 12 d.
h. wegens ryden met een onvoldoen-
i de gestuwde vracht.
H. K., Muntendam f 20 b. of 8 d. h.,i
wegens zonder vergunning een
vrachtauto gebruiken.
F. R., Westerbroek f 15 b. of 6 d. h.
wegens onder de invloed van alco-
hol zynde, een rywiel besturen.
G. T., Hoogezand f 12.50 b. of 5 d.
h. wegens een motorrytuig bestu
ren zonder in het bezit te zyn van
een rybewy's.
O. O., Hoogezand f 5 b. of 2 d. h.
wegens het bemoeilyken van het
verkeer.
A. M., Foxhxol f 6 b. of 3 d. h. we
gens het niet in acht nemen van een
verkeersteken.
H. W-, Hoogezand f 4 b. of 1 week
tuchtschool; P. L., Zuidbroek, J. L.,
Hoogezand; E. L. Muntendam; G. M.
Zuidbroek; M. W. Noordbroek; J. B.
Sappemeer; E. ten H. Zuidbroek; M.
S. Muntendam; J. V. Sappemeer; L.
B. Slochteren f 4 b. of 2 d. h.; G. M.
Zuidbroek en K. W. Westerbroek f 3
b. of 1 wk. tuchtschool; H. B. Sidde-
buren; J. D., Zuidbroek; A. L., Noord
broek; W. S., Kielwindeweer; E. H.,
Zuidbroek; J. D., Zuidbroek; R. K.,
Hoogezand; E- W., Westerbroek en
J. H., Hoogezand f 3 boete of 2 d. h.
allen wegens fietsen in donker zon
der verlichting aan de fiets.
Th. H. D., Sappemeer en B. P.,
Slochteren f 3 b. of 2 d. h. wegens
fietsen op een voetpad-
de inboorlingen daar onrust, in ver
band met het verdwynen van de
schedel van een sultan, die als heilig
wordt beschouwd. Onverantwoorde-
lyke elementen trachten deze onrust
aan te wakkeren, terwyl anderen
hun best doen rust en veiligheid te
rug te brengen.
In die omstandigheden leren een
jengeman en een jonge vrouw el-
kander kennen. Hun wederzydse
sympathie groeit, wordt meer dan
sympathie alleen. Maar de onrust-
stokers doen hun werk voortreffelijk
en de geliefden dreigen als slachtof
fers te vallen van deze onverant-
woordelijke elementen.
Ten slotte komt er echter redding,
en het eind van het lied je is, dat de
onruststokers zelf slachtoffer wor
den.
De film is doorspekt met spannen-
de avonturen in de wildernis.
De tweede film „Schimmen Jacht"
is eveneens een avonturenfilm, maar
hier speelt het verhaal zich niet af
in de wildernis, maar in de Ameri-
kaanse millioenairsplaats Miami,
waar niet alleen veel millioenairs,
maar ook veel lieden uit de Ameri-
kaanse onderwereld wonen. En wat
dat laatste betekent ondervond
Chuck Scott, een gedemobiliseerd
matroos, die door het vinden van een
portefeuille "biet een boef in aanra-
king komt, en door deze als chauf
feur wordt aangenomen.
De aanraking brengt Chuck echter
niet alleen ongeluk zoals het aan-
vankelyk schynt maar ook het ge
luk, want de misdadigers vinden de
dood en Chuck vindt de vrouw, die
hy lief heeft.
Jubileum-Concert „Orpheus"
Niet iedereen houdt van klassieke
muziek, of liever er zyn maar weinig
mensen, die een concert bestaande
uit louter klassieke nummers op
prys zullen stellen. Daarmede heeft
men rekening te houden; daarom
,moet een concert zo zyn, dat er een
opvoedende waarde van uit gaat.
Daarmede menen wy, dat er naast
een aantal klassieke nummers ook
muziek van de lichte muze gepresen-
teetd moet worden. Zy die er heen
gaan om de lichte muziek, horen ook
de klassieke nummers, en wellicht
zullen er mensen zyn die op deze
manier langzamerhand de zware mu
ziek gaan waarderen.
Het programma voor het jubileum-
concert van de orkestveréniging
„Orpheus", dat wij één dezer dagen
ontvingen, kan in dit opzicht ver-
dienstelijk worden genoemd. Boven
dien is er een attractie voor liefheb-
bers van zang aan verbonden, want
de ténor G. Keyer zal een zestal lie-
deren zingen.
Het orkestprogramma van voor de
ouvertures, de
rti f Ipkf r-rt Te -r dserenade „Kleine Nachtmusik" en
1 balletmuziek uit de opéra Faust.
Na de pauze worden uitgevoerd de
zettingstijd voor een waarde van
150.000.000 francs aan dekens en an
der uitrustingsstukken aan het Duitse
leger geleverd.
Deswege had hy zich dezer dagen
voor het Belgische gerecht te verant-
woorden. Hij werd veroordeeld tôt
levenslange dwangarbeid en betaling
van een schadevergoeding van
10.000.000 franc aan de Belgische
staat.
na dagteke-
g kan eeit
len hiervan
Burgemee»-
ngen.
jer 1948,
aders voont,
PROGRAMMA R.O.N.
Aondae 21 November: 18-3018.55
Kkas Kueter, ceilo en Jacoba Kue-
tw—Zwager, pianc. 1. Sonate (1915)
Claude Debussy; 2. Tancred (Balla
de) op. 35 Jan Brandts—Buys; 18.55
-19.15 „Sport van vandaag". Uitsla
gen en cummentaar.
ïla^ndag 22 Nov.: 18.30—18.45
De Stem van het Noorden; 18-45
19 00 Sportpraatie
Din.sdag 23 November: d. 1519.00
%sk programma. 18.15 Stimmen ut
lt Heitelân; 16.25 „It skot", in radio-
itik yn 4 ûtkomsten fan Hein F. Fa
lier (I) ûnder regy fan de skriuwer;
Toen de vorige week Minister
Mansholt zijn Memorie van Antwoord
aanbood aan de Tweede Kamer, wa
ren wy, eerlyk gezegd, een beetje
verbluft. Voor het eerst sinds jaren,
wij mogen wel zeggen sinds 1933,
wordt een geheel nieuw stelsel van
prysvorming voor de landbouwpro-
ducten aangekondigd en wat dit vôor
de boeren zal betekenen kunnen wy
nog niet overzien. Dat het nieuwe
stelsel ingrijpende veranderingen zal
brengen, is echter zeker en dat er
aile mogelyke en vaak onaangname
verrasfeingen in de lucht hangen,
lijkt ons vrywel onvermijdeiyk- De
Minister wil een redelijk inkomen
voor de boeren verkrijgen, niet door
een prysvaststelling „af-boerdery",
doch by voorkeur door alleen de pry-
zen te beheersen van de artikelen,
die er van gemaakt worden. Voor het
ogenblik zyn de belangrykste voort-
brengselen, als melk en vlees, daar-
van nog uitgezonderd, doch in de ak-
kerbouw moet men er zeker reke
ning mee houden. Een dergelyk
systeem onttrekt de contrôle op de
prysvorming zowel aan de regering
als aan de georganiseerde landbouw
en levert de boeren in feite over aan
de werking van vraag en aanbod.
Alleen zolang de vraag groter is dan
het aanbod zal dit systeem behoor-
lyk werken. Maar zo spoedig het
aanbod ook maar iets groter wordt
dan de vraag zullen de boeren vry
wel machteloos staan tegenover hun
afnemers.
In de landbouw zien we steeds, dat
de verschillende artikelen elkander
beïnvloeden. Zo heeft byv. de over-
vloëd van aardappelen weer tenge-
volge, dat veevoeder-gewassen sterk
in prijs zyn gedaald. In tal van plaat
sen van ons land, o.a. in Zuid-Hol-
land worden de voerbieten aangebo-
den voor f 7.50 en f 8.per 1000 kg.,
hoewel de suikerbietenprys f 32is.
De voerbietenprys regelt zich dus
geheel naar de aardappelprys. Wie
zai dan de boeren de garantie geven,
dat soortgelijke dingen niet gebeu-
ren zuflen met andere producten.
De suikerkwestie.
Ook op het gebied van de suiker-
bieten zijn wonderlijke dingen mo-
gelijk. By het nieuwe stelsel zal de
regering een vaste suikerprys bepa-
len en het aan de fabrikanten over
laten welke prys zij zullen betalen
voor de bieten. Men rekent dan
blijkbaar op de concurrentie tussen
coôperatieve en speculatieve fabrie-
ken om de hoogste prys voor de boe
ren te krijgen. Maar dat kan ook ge
heel anders uitvallen. De suikerprys
zal enkele guldens hoger liggen dan
tôt nu toe, waardoor de bietenprys
waarschynlijk zal stygen van f 32.—
tôt f 34.f 35.De bedoeling is
blijkbaar meer aan te passen by de
Belgische prijs van f 36.De Mi
nister verwacht, dat hierdoor de sui-
kerbietenteelt zich zal uitbreiden van
45-000 op 60.000 ha., maar de suiker-
fabrikanten achten het heel goed
mogelyk, dat de boeren veel meer
bieten zullen telen in de plaats van
aardappelen, waardoor een over-
aanbod van bieten kan ontstaan. De
suikerfabrieken kunnen ni. niet
meer verwerken dan een oogst van
60.000 ha. De gemiddelde campagne
van een fabriek duurt 36 dagen en
verlenging van de campagne stuit op
byna onoverkomelyke moeilykhe-
den. Het bewaren van grote massa's
bieten voor latere verwerking brengt
zowel vorstgevaar als kans op broel-
ing. Wy vernamen dan ook, dat de
fabrieken het volgend jaar voorne-
mens zyn uitsluitend bieten op con-
tract te nemen. Wie meer bieten
teelt, dan hy met de fabriek gecon-
tracteerd heeft, zal geen enkele ze-
kerheid hebben, dat hy deze bieten
aan de fabriek zal kunnen verkopen.
Treedt deze overproductie toch op,
dan zal de overmaat aan suikerbie-
ten wellicht nog niet de helft opbren-
gen van de fabrieksprys. Ook zal
men de tarra-bepalingen waarschyn
lijk weer ten voile toepassen. Zoals
men weet staat in de contracten, dat
aile tarra boven 25 dubbel wordt
gerekend. De laatste jaren paste men
deze bepalingen niet toe. omdat de
fabrieken weten met welke moeilijk-
heden de boeren te kampen hadden;
door het tekort aan arbeiders kan
men de bieten ni. niet schoonge-
maakt krygen, terwyl ook de mecha-
nisatie van het rooien de tarra enorm
doet toenemen. Zwaardere kortingen
zijn dus vrywel zeker. De bieten-
prijs wordt voorts ook nog beïn-
vloed door de opbrengst van pulp,
mêlasse, enz. en daar byv. pulp weer
afhangt van de algemene veevoeder-
prys kan men wel nagaan, dat 't ga-
randeren van een suikerprys op zich-
zelî geen zekerheid geeft omtrent de
bietenprijs.
Een troost is, dat het veevoeder
goedkoper zal worden, waardoor de
productiekosten van melk en vlees
zullen dalen. Maar aangezien deze
'kostenverlaging voor rekening van
de boeren zelf komt, schiet de land
bouw als geheel daar weinig mee op.
WICHELROEDELOPER
CONSTATEERT SCHADELIJKE
AARDSTRALEN
Waren deze stralen oorzaak van
voorgekomen gevallen van kanker?
De wichelroedeloper en stichter
van het Eerste Ned. Bureau tôt on-
.derzoek van schadelyke bodemin-
;'vloeden, de heer J. G. Mieremet,
heeft onderzoekingen gedaan in het
Zuidelijk deel van de gemeente Ede.
Hy heeft vastgesteld, dat door 6
aaneensluitende huizen een aardstra-
lenbaan loopt, welke schadelijke ge-
volgen zou kunnen hebben voor de
gezondheid van de bewoners van
deze huizen.
Merkwaardig is, dat zich in de be-
treffende huizen inderdaad in de
laatste jaren gevallen van kanker
hebben voorgedaan.
Met behulp van zijn wichelroede
heeft de heer Mieremet het verloop
van de stralenbaan vastgesteld en
hy zal er binnen enkele dagen af-
scherm-apparaten plaatsen, welke de
bodem binnen een straal van 80 m-
stralenvrij zullen maken.
if, waterverbindingen talryker worden);
Voor de verenigmg „Oost en West ,je gezondheidstoestand (men 1s van
heeft de heer G. L. Tichelman van
het ,„Indisch Instituut" een voor-
dracht gehouden over het onderwerp
„Nieuw Guinea en Kolonisatiemoge-
îykheden.
Spr. wees erop, dat ondanks de
grote objecten, die hier te lande wor
den uitgevoerd, zoals" de drooglegging
van de Zuiderzee, er een overbevol-
king zal biyven. Maar in Nieuw
Guinea ligt land, dat geschikt is voor
blanke kolonisatie. Kolonisatie van
dat grote gebied kan leiden tôt ver-
betering van de levensstandaard van
velen, en tôt versterking van het Ne
derlandse element, en onze natie zal
zich moeten versterken en verstevi-
gen op punten waar dit het meeste
nodig is.
Dat Nieuw Guinea gekozen kan
worden als oord van kolonisatie is
verklaarbaar. Dit gebied is immers
byna geheel „leeg" en het wordt een
land van vele mogelykheden ge
noemd. De zeer primitieve bevolking
heeft geen bezitrechten en kent geen
beschikkingsrechten op de grondjDe
bodem is van „niemand". Hy, die een
stuk grond ontgint, is er de bezitter
van.
Er zyn wel eens verschillende
moeilykheden genoemd: de ongun-
stige verbinding (de luchtvaart
brengt daarin verbetering, terwyl de
oordeel dat de gezondheidstoestand
zal meevallen, vanzelfsprekend is
een medisch-hygiënische verzorging
noodzakelijk) de onvruchtbare bo
dem (bemesting kan daarin verbete
ring brengen); de onveiligheid (ten-
gevolge van de veranderde omstan
digheden kan deze in korte tyd ver
dwynen).
Spreker besloot zijn causerie als
volgt: De oude méthode, waarby een
naakte of byna naakte mensenmassa
zich gejaagd zag in de stryd op leven
en dood met de nieuwe omgeving ls
verlaten. De overheid verschaft zich
de vereiste kapitalen, verzamelt een
staf van organisatoren, hygiënisten,
water- en landbouwkundigen, om
het werk te leiden.
Eerst wanneer de grond rijp is voor
de ploeg van de kolonist, wordt deze
op het terrein toegelaten om onder
betere omstandigheden dan tevoren
de stryd om het bestaan te hervatten.
Dat is een voordeel, maar ook een
nadeel. Het nadeel is, dat het element
van het heilig moeten hier ontbreekt
Maar aangepakt, volgens dit pro
cédé, kan Nieuw Guinea aan Neder
lands kapitaal, aan intellect en ar-
beidskracht van beide gebiedsdelen
een onafzienbaar arbeidsveld ver-
schaffen, zoals zelfs de gedempte
Zuiderzee niet kan geven.
Raymond' ouverture, twee stukken
van Delibes, w.o. het bekende ballet
„Coppelia", een ouverture san Suppé
een Weense wals en ten slotte een
vroiyke mars. H. B.
Kerkconcert te Kielwindeweer
Het kerkconcert te Kielwindeweer
gegeven door het Ned. Herv. Kerk-
koor, aldaar, is geslaagd. De kerk
was geheel gevuld. Er werd mede-
werking verleend door het zuster-
koor ,,Polyhymnia" van Annerveen-
se Kanaaï, door de sopraanzangeres
Mevr. P. H. de Boer van Stadskanaal
en door de heer E. L. van der Glas,
Veendam, piano. Het geheel stond
onder leiding van de heer E. L. van
der Glas.
In totaal werden op beschaafde,
zuivere en gevoelvolle wijze 13 lie-
deren gezongen, ten dele door de ko-
ren afzonderlijk en ten dele geza-
menlijk- Mevr. de Boer zong, met pi-
anobegeleiding van de heer v. d. Glas
enige oud-Hollandse en andere lie-
deren, terwijl twee korte pauzen
door de pianist werden gevuld, die
etudes van Chopin speelde.
De voorzitter van het koor Kiel
windeweer, de heer A. J. Schrage,
bood Mevr. de Boer onder een har-
telijke toespraak bloemen aan, ter
wijl de heer van der Glas een ets in
ontvangst had te nemen. J. A.
Uitvoering Chr. Gem. Zangvereniging
„Halleluja"
Donderdagavond heeft de Chr.
'Gem. Zangvereniging „Halleluja"
«onder leiding van haar dirigent, de
heer G- W. Verver een uitvoering ge
geven in het hôtel Faber. Daar het
voor een zangvereniging vrijwel on-
mogelijk is een gehele avond te vul
len, had zij medewerking gevraagd
aan het Chr. Fanfarecorps „Cres-
cendo" van Groningen en de Chr.
Kunstkring, eveneens van Groningen
Nadat de voorzitter, de heer van
Dyk in zijn openingswoord op de
successen van het koor gewezen had,
werd door de geheel gevulde zaal het
Wilhelmus gezongen.
Daarna opende de Groninger gas
ten (Crescendo) het programma met
itwee zeer goede nummers, n.l. de
Kroningsmars uit „De Profeet" van
Meyerbeer en Ouverture ,,Fancredi"
van Rossini. Reeds uit die eerste
nummers bleek, dat 't corps op zeer
hoog peil staat, en dat de leiding by
de heer van Kammen in uitsteken-
de handen is.
Het koor zong in totaal op zeer
verdienstelyke w;1 ze 8 nummers,
waaronder ernstige en vroliike num
mers. De heer Verver is erin geslaagd
uit het koor te halen, wat erin zit,
en de prestaties hoewel op geheel
ander terrein konden een verge-
lyking met Crescendo doorstaan.
Van de gezongen nummers werd één
gezongen met pianobegeleiding van
de heer Bogaerts, n.l. Halleluja, welk
nummer door de ovatle, die het pu-
bliek bracht moest worden herhaald.
Het zangprogramma werd afgewis-
seld met muzieknummers van „Cres-
cendo".
Na de pauze kwamen de andere
gasten uit Groningen voor het voet-
licht. Zy voerden op het biyspel
„Veurjaor ifi Bainen".
