De ûrote liefde
PREDIKBEURTEN
VRAGEN VAN LEZERS
OL JAOR
NEEM
GEEN
RISICO
t
Magnesia en Kallcbemesting
Het doden van dieren is wreed
EXTRA TREINEN
LANDBOUW
PLANNIN
VOOR GROTE VOETRE1S
WAT GEEFT DE RADIO?
Me» aehrijft orna:
De laatste tijd begint me» meer
tm meei het grote belang in te zien
va» «en goede magnesia-bemesting,
naaat goede kalkbemesting. En te-
recht! Vooraanstaande landbouw
autoriteiten schatten bet kalktekorî
tn de Nederlandse bodem op onge-
▼ee» 300.000 ton CaO.
Magnesia la voor de plant en bo
dem evenzeer nodig als fcrr kali en
foaiorzuur en speelt met kalk een
grote yol by de opname van deze
▼oedingsstoflen.
By de granen neemt het gewas per
oogst en per jaar per H.A. uit de bo
dem ongeveer 12 kg zuivere magne
sia en by de wortelgewassen, zoals
suiker. en voederbieten, ongeveer
50 kg.
Hierbij moet opgemerkt worden,
dat de plantenwortels in de bodem
niet gaan zoeken naar voedingsstof-
fen, die zy nodig hebben, doch al-
leen opnemen, wat zy terstond aan-
wezig vinden. Vooral 4e jonge plant
heeft behoefte aan direct opneem-
bare magnesia.
Men moet dus zorgen, dat de ge-
wassen grotere hoeveelheden ter be-
schikking hebben en wel in de
grootst mogeiyke oplosbaarheid.
Van groot belang is, dat de magne-
sia-kalkmeststoffen zo gelijkmatig
mogelyk worden uitgezaaid en door
de grond verdeeld.
Men strooie, wanneer de bouw-
voor droog is, liefst in de herfst,
doch andere tyd la in geen geval na-
delig. Het verdlent aile aanbeveling
direct na het strooien de kalkmest-
■toffen licht in te eggen, waardoor
een intensievere verdeling in de bo
dem wordt bereikt. Mergel met kalk
en magnesia is de ideale meststof
voor humushoudende zandgrond
Wy mogen ons gelukkig pryzen,
dat de Nederlandse land- en tuin-
bouw ruimschoots voorzien kan wor
den van hoog magnesiahoudende
kalkmeststoffen, welke gedolven
wordt uit een groeve op Nederlands
grondgebied.
Het is een byzondere speling van
de natuur, dat in ons land een derge-
îyk natuurproduct gevonden wordt.
De Dolomietmergel stond reeds di
rect na zyn verschijning op de kunst-
mestmarkt, sinds 1 September 1935,
onder toezlcht van het Ryksland-
bouwproefstatlon te Maastricht, door-
dat toen dit product werd opgeno-
men in de codexmeststoffen,
Deze prima bekende kalkmeststof
le» bevatte» 4 9 en 14
MgQ en 35 zuurbindende be-
standdele».
Het is begrypeiyk, dat reeds een
grote omzet van deze kalkmeststof-
len is bereikt en dat de resultaten
behaald op velerlei gewassen en op
aile grondsoorten, waar de grond
maar kalkbehoefte bad, zeer bevre
digend waren.
W1JZIGING 8TSTEEM
VOEDER VERSTREKKING
VOOR MESTVARKENS
Mestcontracten vervallen
Het Bedrijfschap voor Veevoeder
heeft besloten, in het vervolg ook
voor mestvarkens periodiek voeder-
toewyzingen te verstrekken.
Tevens is een wijziging gebracht
in de periode-indeling. In het ver-
Volg zal het toewyzen van voeder
voor herkauwers, volwassen pluim-
vee en paarden per kwartaal, en
voor mestvarkens en fokvarkens per
half kwartaal geschieden.
Er werd reeds tôt 15 Januari 1950
voeder toegewezen, zodat de eerst-
volgende normen zyn vastgesteld
voor termynen, die 2 weken korter
zyn dan een kwartaal, respectieve
îyk half kwartaal.
De normen zyn aangepast aan de
gewyzigde periode-indeling, waarbij
werd uitgegaan van de in beginsel
vastgestelde normen per Jaar, per
■tal-, mest-, of opfokperiode.
In verband met deze nieuwe rege-
ling zyn met ingang van 27 Decem-
ber a.s. de mestcontracten voor var-
kens vervallen.
NIEUWE VOEDERREGELING
VOOR PLUIMVEE
Daar de deviezenpositie slechts
een beperkte import van voedermid-
delen mogelyk maakt, is aanvulling
van de voedervoorziening van het
pluimvee uit eigen bedryf noodzake-
lyk. Met het oog hierop werden dan
ook in de laatste jaren de kuikens
zoveal mogelyk toegewezen aan die
boerenbedryven, die voor deze aan
vulling uit eigen bedryf konden
zorgdragen.
Teneinde het ongeoorloofd brot,-
den, alsmede een verplaatsing van
de toegewezen kuikens tegen te
gaan, zal het Bedryfschap voor
Pluimvee en Eieren van 14 Januari
1050 af uitsluitend voedertoewljz'r.-
ger> voor pluimvee verstrekken aan
hen, die sinds 1 Januari 1947 een
toewijzing voor kuikens hebben ont-
vangen. Het santal dieren, waarvoor
de voedertoewijzing zal worden ge-
geve», zal een nog «ader te bepalen
pezcentage van het aantal in de ja
ren 1948 en 1949 toegewezen kuikenb
bedragen.
OOK EEN METHODE
Ben Oostenryker had veel last van
maagpyn. En er was maar één mid-
del dat afdoende bielp om de maag
pyn kwyt te raken, dat was sterkc
drank. Het gevolg van deze omstan-
digheden was, dat de Oostenryker
geregeld dronken was. In een dron-
ken bui besloot hy zelf een maag-
operatie uit te voeren. 'Hy nam een
snoeimes en sneed er op los.
Natuurlyky is hy aan de gevolgen
overleden.
DOET U DAT NA?
In Leur (N.B.) was een automo-
bilist, die pech had, naar een garu-
gehouder gegaan, om het euvel te
iaten hersteiien. De garagehouder
lichtte de auto op met een cric en
kroop onder de wagen. Plotseling
zakte de cric door, en de garagehou
der raakte met het hoofd bekneid
tussen de vloer en de cardanas.
Door de schrik beschikte de auto-
mobiiist over een enorme kracht.
Geheei alleen tilde hy van achteren
de auto op, zodat het slachtoffer zich
Op 5 Januari as. zal de commissa-
ris der Koningin in deze provineie
persooniyk afscheid nemen van twee
Groningers, die in verband met het
Heilige Jaar plannen hebben ge-
maakt om via België en Eramkryk
naar Rome te tippelen.
De loto's die zy onderweg maken,
en de handtekenen van prominentr-
figuren, die zy zullen verzamelen,
zuller» zy in twee albums plakken.
Eén biervan zal aan Z.H. de Paus,
en bet andere aan H.M. de Koningin
worden aangeboden.
tngelegd ta verband met de
Nieuwjaarsdag.
Heden:
lUtrechtGroningen: Utrecht CS
v. 14.21; Amersfoort v. 14.47; Zwolle
v. 15.52; Groningen a. 17.27.
Zondag;
GroningenDen Haag/Rotterdam
Groningen v. 16.59; Zwolle v. 18.42;
Amersfoort v. 19.36; Utrecht CS v.
20.02; Den Haag SS a. 21.02; Rotter
dam Maas 21.00.
Maandag:
Groningen—Den Haag/Rotterdam
Groningen v. 8.59; Zwolle v. 10.38;
Amersfoort v. 11.36; Utrecht CS v.
kon bevryden. Dit was ernstig, doch 12.01; Den Haag SS a. 13.01; Rotter
niet levensgevaariyk gewond. dam Maas a. 12.59.
ADVBRTENTIE l.M,
Sappemeer, Aoorucistraat 128 - Tel. 2823
Maar Indien U het doet, doe het dan
op de Juiste wyze.
Indien U een dier, bestemd voor de
consump ie, slacht, dan moet het
mes of hakmes of de byi, die U ge-
brulkt, viymscherp zyn en zonder
acharen (schaarden). Is b^dw^w'"»
van het te slachten dier niet mogelyk,
dan zorge men ervoor, dat na oc ,u.<-
snede de kop niet naar beneden hangt.
Zolang bloed ln de hersenen ls, leeft
en voelt het dier, By een opgerichte
kop, waarby de snywond in de haie
naar beneden llgt, sterft het dier
spoediger.
QEVOGELTE. Waar de kopvorm
het toelaat, bedwelme men door een
krachtlge slag met een houten hamer,
op de door een tafel gesteunde kop.
Daarna wordt dit llchaamsdeel afge-
sneden, Voor grotere vogels (zoals
ganzen) verdlent het aanbeveling, de
ze van te voren ln een zak te doen,
zodat alleen de kop eruit steekt. Is
bedwelming niet mogelyk, dan snyde
men met een scherp mes snel de kop
af.
„VISSEN bedwelme men eveneens
met een krachtige slag op de op een
vaste onderlaag liggende kop, en sny.
de dan dat llchaamsdeel af. Moet de
vis met kop worden opgedlend, dan
snyde men na bedwelming de wervel-
kolom achter de kop door. Pas daar
na mogen de vissen worden ontschubd
Aal kan men het beste aanpakken
met een droge doek en ze daarna be-
handelen als andere vissen. Leven<j ln
zout of azyn leggen, of de huld eraf
trekken, wanneer de dieren nog le-
ven ls ult den boze,
KONIJNBN houde men ln de len-
denen vast, zodat de kop naar bene
den hangt dan geve men met een ste-
vlg stuk hout, b.v. een hamersteel een
krachtlge vertikale slag op het ach.
terhoofd, achter de oren. Daarna late
men verbloeden.
Pasgeboren HONDEN EN KATTEN
ioodt men het best, door ze onderge-
iompeld te houden in laùw water.
Grotere honden en katten make men
af door een schot ln de hersenen, Al
leen ln geval van ulterste nood ver-
drinke men ze in een stevlg dlch ge-
bonden zak, die dusdanlg met stenen
of yzer wordt verzwaard, dat zeker-
held bestaat, dat de zak onmideliyk
zlnkt.
RATTEN en MUTZEN vange men
met vallen, die de dieren dadeiyk do
den, maar niet gedeelteiyk vastklem-
men. Knaagdieren, gevangen in val
len, waarln ze ongedeerd biyven, dom-
pele men met de val ln lauw water
en houde ze onflergedompeld, tôt de
dieren geen levensteken meer geven.
wy komen nog even terug op de
brlef van de heer J. S. te Stootshorn,
die als volgt schreef
„In hec Nieuwsblad van 14 Decem-
ber stond onder de rubriek Landbouw
oen artlkel „Besmetteiyke verwerpen
bestreden door Spore-elementen.
Zoudt U my van dlenst wlllen zyn
door deze vraag te beantwoorden
Waar zyn deze Spore-elementen te
verkrygen en tegen welke pry§
Wy hebben op deze vraag reeds
een kort antwoord gegeven in ons
blad van vorige Zaterdag. Thans
volgt hier een ultgebreider antwoord.
Aile gewenste Inlichtlngen, alsmede
de namen van fabrlkanten van meng-
sels van Spore-elementen kunnen ver-
kregen worden by Mr. J. F. Wlsch-
husen, Dlrector, Manganèse Researah
Foundation, Cleveland, Ohia (USA).
Het recept, dat ln de Verenlgde
Staten met succès wordt gebruikt ls
net volgende
Een ounce per 1000 lbs levend ge.
wicht per dag van het volgende
mengsel
200 delen Manganèse sulphate 65
feed grade"
20 delen „copper sulphate powdered"
8 delen „cobalt sulphate monohy-
drated"
1 deel „zlnc sulphate monohydrated"
Wy hebben deze Engelse termen
opzetteiyk onvertaald gelaten, tenein
de de mogeiykheid van verglsslngen
onzerzyds ult te slulten. Men lette er
wel op, dat een ounoe niet overeen
komt met een Nederlands ons, doch
ongeveer 29 gram bedraagt (er gaan
16 ounoes in een Engels pond van 456
gram). Overigens is het lang niet ze-
zeker, dat hetzelfde mengsel voor ai
le streken geschlkt is. Daarvoor moet
eerst de behoefte aan Spore-elemen-en
van de grond worden bepaald. Ben
willekeurige handelsfirma kan dus
niet zonder meer het Amerikaanse
mengsel aanbevelen daarvoor moe-
ten eerst ultvoerlge onderzoekingen
in Nederland worden gedaan. Het bo-
vengenoemde mengsel wordt op het
ogenbllk op honderden boerder(jen ln
Missouri gebruikt en volgens de rap.
porten met succès.
^Wellicht zoudt U zich het beste
klRsîen-waadsn tôt Dr. Bruin, direc
teur van het Xnstituut voor Bodem-
onderzoek te Groningen, van Hall-
straat 1.
voor Oudejaanavond
NI®. HERV. KERK
Sappemeer: 19.30 U. ds. Meyer Direes
(entra eoIL - aang)
Hoogeaand: 19 u. ds. v. d. Meiden.
Westerbroek: 19 u. ds. Vis.
Kropswolde: 20 u. ds. Denee.
Kielwindeweer: 17.30 u. ds. Meyer
Drees (extra coll.)
Zuidbroeh; 17 u. ds. Kapteyn.
Noordbroek: 10 u. ds. Strating.
Engelbert: 10 u. de. Bender v. Gro
ningen.
Middelbert; 10.30 u. ds. v. d. Ende.
Muntendam: 10 u. ds. Haveman.
Veendam: 10 u. de. Witteveen.
Slochteren: 10 u. ds. Vermeer.
Schaaphok: 14.30 u. ev. Jumelet.
Froombosch: 10 u. ev. Jumelet.
Kolham: 19 u. ds. Huisman.
Harkstede: .19 u. ds. van Hoogstraten
Schildwolde: 19 u. ds. Hulstyn.
Hélium: 19 u. ds. Politiek.
Siddeburen: 19 u. ds. Stockmann.
Tjuchem: 19 u. ev. Velthuysen.
Overschild: 19 u. ds. van Niekerken.
van Groningen.
NED, HERV. KERK (Ev,)
Sappemeer: 19.30 u. ev. Pruysen,
Noordbroek: 19.30 u. de hr Bergmans
Stootshorn: 18 u. de hr. Bergmans.
DOOPSGEZ. GEM.
Sappemeer: 19 u. ds. Kosters.
Noordbroek: 16 u. ds. Kosters.
Veendam: 19 u. ds. Onnes.
GEREF. KERK
Sappemeer: 19.30 u. ds. Bloem.
Martenshoek: 19.30 u. d». Klapwyk
Siddeburen: 19 u. ds. Hazenberg.
Tjuchem: 14.30 u. ev. Siebesma.
Schildwolde: 15 u. ds. Moene v. Ten
Boer.
GEREF. KERK (Art. 31)
Hoogezand: 19.30 u. ds. de Weger.
Harkstede: 19 u. ds. den Ouden
Overschild: 19 u. ds. Houtman.
Schildwolde: 19 u. ds. van Dyk.
BAPT. GEM.
Hoogezand: 19 u. ds. Reiling.
Foxhol: 19 u. dienst.
Muntendam: 19.30 u. ds. Hekhuis.
VRIJE EV. KERK
Veendam: 19.30 u. ds. de Zeeuw.
ALG. EVANG. GEM.
Veendam: 19,30 u. ds. Brouwer.
LEGER DES HE1LS
Hoogezand: 777
VER. V. VRÏJZ. HERV.
Muntendam (De Munte): 20 u. ds.
van Wezep.
Overschild: 0 en 2.80 u. ds. Houtma»
Sehildwolde: 0.30 en 2.30 u. de. va»
Dyk.
BAPT. KERK
Hoogezand: 10 u. Doop en H.A.; 19 u.
Nieuwjaarsvisite.
Foxhol: geen dienst.
Muntendam: 9.30 'u. ds. Hekhuis; 10
u. geen dienst; 19 u. Nieuwjaars
visite.
VRIJE EV. KERK
Veendam: 10 u. da. de Zeeuw.
ALG. EVANG. GEM.
Veendam: 10 en 10.30 u. ds. Brouwer
LEGER DES HEILS
Hoogezand: 10 u. Heiligingsdienat;
18.30 u. openl.samenk. v. h. Ge
huis; 19.30 u. Heilssamenk.
m
254. De volgende morgen werd Rob gewekt door
zyn nieuwe vriendin. „Kom mee, îangslaper,"
sprak ze vroiyk, „we gaan samen wat vruchten
voor het ontbijt zoeken.'' VroiJJk trokken ze sa
men naar buiten.
Al pratend liep ze de goed onderhouden tuln
in en Ama vertelde Rob van haar leven,
255. Haar vader en moeder waren vroeg gestor-
ven en toen had haar grootvader haar uit het
verre Noordse land weggehaald en hier gebracht.
FEUILLETON Wim, blauw, en het staat haar zo
lief. Ik zou zo graag willen, dët je
haar had kunnen zien lieve Wim.
Och, kon je toch maar even, voor
een paar minuten weer by me zijn,
lieve Wim.Ik kan je zo slecht, zo
heel slecht missen
Dan snikte ze het weer in een on-
beheerst verdriet uit en het duurde
dikwijls lange tijd, voor ze weer
zichzelf was.
Wanneer ze dan weer wat gekal-
meerd was, blikte ze met tranen in
haar ogen op naar het portret en
beloofde ze telkens weer dat ze sterk
zou zijn. Ik kan er niets aan doen,
lieve Wim, prevelde ze dan nauwe-
Hjks hoorbaar, maar het is ook zo
hard, nu je niet meer by me bent.
en je bent nu al zo lang weg. Je ligt
nu al zo lang begraven op dat klein?
kerkhof daar. Ik voel me zo ver-
schrikkelijk eenzaam, lieve jongen.
Je zult toch niet boos zyn op Je
vrouwtje, hé, aïs ik hier wel eens
zlt te huilen7 Maar ik zal goed voor
on» dochtertje zorgen, hoor Alleen
kan ik er niets aan doen, dat we Je
zo missen, lieve Jongen, Waarom was
toen die vreselijke oorlog nodig, Wi,J
waren toch altyd vredelievend, WJJ
wilden immeri geen oorlog, Waarom
moest juist jjj van ons gaan, Wim,
jongen het is zo verschrikkslijk, zo
verschrikkelijk,
In de lange naehttn lag ze soms
uren wakker te denken aan haar
man, Dan was het onmegslijk om in
slaap te komen en lag ze dikwijls
nattes in de I urenlang in het duister van de slaap-
evalingsklaur kamer te turen, Dan sponnen zich
Hy had haar veel geleerd, want haar grootvader
was een wetenschappeiyk man, en soms brach-
ten de Arabieren kisten met boeken voor hem
mee uit de landen, waar de beschaafde mensen
woonden,
Maar het meisje had een groot verlangen om te
rug te keren naar streken, waar geen wilden
wonen, en Rob zou haai daar heen brengen, en
verder voor haar zorgen. Zo wilde grootvader
het," zei ze lachend, en zo zou het gebeuren.
voor Zondag
NED. HERV. KERK
Sappemeer: 10 u. ds. Meyer Drees,
korte dienst.
Hoogezand: 10.30 u. ds. v. d. Meiden
korte dienst.
Kropswolde: 11 u. ds. Denee.
Kielwindeweer: Geen dienst.
Zuidbroek: Geen dienst.
Noordbroek: geen dienst.
Engelbert: Geen dienst.
Middelbert: 10 u. ds. v. d. Ende.
Muntendam: 10 u. ds. Haveman.
Veendam: 10.30 u. Jaaropening.
Slochteren: 10 u. ds. Vermeer.
Schaaphok: 10 u. ev. Jumelet
Froombosch: 7 u. ev. Jumelet.
Harkstede: 0.30 u. ds. van Hoogstra
ten
Schildwolde: 9.30 u. ds. Hulstyn.
Hélium: 10 u. ds. Politiek
Siddeburen: 9.30 u. ds, Stockmann.
Tjuchem: 9.30 u. ev. Velthuysen.
NED. HERV. KERK (Ev.)
Sappemeer: 10 en 4.30 u. ev. Pruysen
Noordbroek: geen dienst.
Stootshorn: geen dienst.
DOOPSGEZ. GEM.
Sappemeer: Geen dienst.
Veendam: Geen dienst.
GEREF. KERK
Sappemeer: 9.30 u. ds. Klapwyk;
16.30 u. ds. Bloem.
Martenshoek: 9.30 u. ds. Bloem;
16.30 u. ds. Klapwyk.
Siddeburen: 9.30 u. ds. Hazenberg.
Bevestiging ambtsdragers.
Schildwolde: 10 u. Leesdienst; 2.30 U.
ds. ten Kate van Stedum.
Tjuchem: 9,30 u. ev. Siebesma.
GEREF. KERK (Art. 31)
Hoogezand: 9.30 en 16.30 u. ds. de
Weger.
Harkstede: 9.30 en 2.30 u. ds. den
Ouden.
Op dizze leste dag van 't jaor
(Van nachts moud'e ja wiek'n)
Liekt mie wel goud om mit mekaor
Ais achterom te kiek'n.
Wie moak'n dus, 'n kbrt bestek
En zegg'n in gedacht'n,
„Hou evve boert, hou liekt de kans
Wat bin'n we te verwacht'n.
Dat Indië is nou van de baon
Ze hebb'm beur wille kreeg'n,
Ze koom'm nou op zuk zulf te staon
Enfin, liât, de zeeg'n.
Dadde gulden dit jaor keldert is
Wik laiver over zwieg'n,
Want hou dat ln 'n kander zlt
Kln'k gain verstand van krieg'n.
Del Bénélux is zo vaok nuimt
Daor wik ook mor niks van schriev'm,
Din was 't es Fribel, din weer Zwiebel
Mor 't zel wel Bene bliev'm.
D'r is aigenliek naît veul gebeurt
Dat belangriek was veur 't leev'm,
Ons doun en denken nait versteurt
't Is aal ja 't zulfde bleev'm.
Je heurn daogelieks nog aal:
„D'r wacht ons nait van 't beste,
De krant'n schriev'm ook zo maal
Je worden bang in 't leste.
De grode landen, zo heur je vaok
Kin'n 't nait mit'n kander vinden,
En balde stell'n zok tôt taok
De wereldmacht te winn'n.
'k Heb gain verstand van poletiek
Daor wik mie nait aan waog'n,
Mor as ik tog zo heur en kiek
Din bin'n der hail wat vraog'n.
Over d'oorlog zegt haost ieder, néé
Man 61 mie d'r over stille,
Wie kin'n dat, wie will'n vree
,,,.Elk is van goye wille.
In d'haile wereld zegg'n ze dat
Kiek, dit kin 'k nait verwaark'n.
As dat nou echt en mainens was
Din mos je dit ja maark'n.
Din verwachtte ons het neya jaor
As haildaal aandere mensen
En aar het zin dat wie mekaor
Het allerbeste wensten.
S.
PROGRAMMA R.O.N.
Zondag 1 Januari; 18.3018.35 De
Stem van het Noorden; 18.35—19.00
Gérard Frôhling, viool; Ru Seven-
huysen, viool; Léo de Vries, viool en
Welmoed Westerman, cello: a. Pava
ne en Chaconne - Purcell; b. Trio
voor drie violen Badings.
Maandag 2 Januari: 18.1518.30
Sportpraatje door Henk Oostinga;
19.3019.45 De Stem van het Noor
den.
Dinsdag 3 Januari: 19.0020.00
Fryske utstjûring. 19.00—19.15 Medi-
taesje fan de Hear L. Nauta, theolo-
gisch studint to Grins, 19.15—19.30
Stimmen ût it Heitelân; 19.30
20.00 De Reinbôge fan Fryslâns dich-
ters: Foardrachten ût it boek fan
Anne Wadman troch Auck de Boer,
D. A. Tamminga en Sjoerd Leiker
mei forbinende tekst fan Fokke
Sierksma.
ADVERTENTIE l.M.
MENTHO-RBX
Varkoudbeldiiall
be»irijdi dl ko»
vtn buitenal
lang» iwm Wfgui!
inademan an Inwrljvan
door
HENK VAN HEESWIJK
31) Maar de avonden en nachten wa
ren vaak een verschrikking. Gedu-
rende de mobilisatletyd had Wim een
foto laten vergroten en kleuren. Nu
zag Wim laehend neer op haar, als
ze 's avonds eenzaam in de grote
voorkamer zat by het raam. Uren
kon ze zo zitten in gepeins, Dikwyis
zag ze in gedachten haar man weer
zitten in de ruime crapaud by het
raam, naast het rookstandaardje, een
huweiyksgeschenk van de collega's
van Wim by de krant. Zyn sigaret-
tendoos met enkele sigaretten er in
en het halfvolle doosje lucifers er
naait, stond nog altyd precies zo,
sinds Wim de laatste maal by het
raam gezeten had, Ze veranderde er
niet» aan,
Dat heekje zou altyd zo blijven,
als een soort heiligdem, Niemand zou
daar ooit meer mogen zitten,
Soms hitld ze fluisterende ge-
snrekken in de avond met haar man,
Dan blikte ze op naar ziln vritnde'
UJke glimlerh en was het, alsof hy
by haar zat in de kamer,
Lieve jongen, zei ze zaeht, ik
heb vandaaa voor E'sje een nieuw
manteltle gekocht, Het oude Jasle be
gon zo keal te worden en ik weet.
dat je haar steeds graag
kleren sag, Het il Je 11<
beelden yan Wim voor haar geestes-,
oog, zoals hy was
leven, vlot, vrol;
na een drukke
in zyn dageiyks
en druk; als hy
ag 's avonds thuis
kwam, zyn hoofd vol van de avond,
waarvan hy een verslag maken
moest, Dan zonderde hy zich af aan
haar schryfbureautje en hy maakte,
zonder dat ze hem stoorde zijn ver
slag, Zacht bracht ze hem dan een
kopje thee of koffie, of, als het erg
warm was, een glas verkoelende li
monade. Als hy dan klaar was, zijn
copie had overgelezen met hier en
daar nog een verbetering aanbren-
gende, kon hy met een zucht van
verlichting zyn typemachine sluiten,
de copie er boven op leggende. Ziezo,
zy hy dan opgeruimd, dat is alweer
klaar, Nu nog een lekkere sigaret.
En dan ging hy nog een kwartiertje
of een half uurtje zitten in zyn hoek-
je by het raam. Hoe duideiyk zag zy
dan zyn beeld voor zich!
Of. op een minder drukke dag,
middags vroeg thuiskomende, nam
hy zyn kleine meid en ging
haar spelen, Dat waren zo d
punten in haar leven geweest,
wat met
le hoogte-
I:
im
meri, zyn drukke wtrk maakte, dat
hy niet altyd veel tyd had om zich
met zyn kind te bemoeien,
Soms rolden ze dan beiden over
elkaar door de kamer heen of kroop
de vader als ten paard voor zijn
dochtertje, haar hoog torsend op zyn
brede ruf, door de kamer, Dan
kraaide de kleine van intens bele-
vend genoegen
Nu was d!» ailes voorbyVoor-
goed voorbijHet levsn met haar
man, dat zo gelukkig was geweest,
was afgesloten, Nu was ze alleen met
Elsje,,., Vader sliep de eeuwige
slaap onder de kleine dennen op dat
kerkhof, ver weg van de Overtoom.
Iedere Zondag bezocht ze zyn graf
en steeds bracht ze dan verse bloe-
men mee, die bloeiden op de dorre
aarde, Eerst had ze het ruwhouten
Sedenkteken waarop dp namen van
e vele gesneuvelden van het 7e en
8e escadron wielryders geschilderd
waren, willen doen vervangen door
een marmeren grafzerk, Maar de
burgers hadden haar verteld dat ei
een comité was gevormd, dat gelden
inzamelde voor een monumentaal
gedenkteken voor de in het dorp ge-
sneuvelde Nederlandse militairen,
welk gedenkteken op dit massagraf
zou komen te staan. Ontroerd door
deze geste, had ze het plan laten va-
ren. Immers ook dit eenvoudige hou
ten kruis was een symbool, dat de
nagedachtenis der gesneuvelde sol-
daten nauweiyks meer kon eren als
het moolste gedenkteken,
Op een late najaarimiddag in No-
vember van het rampjaar werd het
edenkteken onthuld door Jo zelf,
o voorz, van het comité had over-
leg met haar gepleegd en haar ver-
zoeht gedurende de tyd, dat het mo
nument op 't graf werd epgebouwd
niet op het kerkhof te komen, Tevens
belooidi hy haar, dat de bloemtn op
't graf steeds vernieuwd zouden wor
den, Bagrypende en het verzoek bil-
lykende, was ze drie Zondagen weg-
gebleven, Toen ontving ze het be-
rieht, dat hst monument onthuld zou
worden en werd zy verzocht de so-
bere plechtigheid te willen vervul-
len in naam van aile andere familie-
leden van de aldaar begraven mili
tairen. Jo had er in toegestemd. En
terwyi de najaarszon vrlendeiyk
door de ontbladerde takken der bo-
men schitterde op de stille graven,
trok Jo hfft kleed, dat het monument
bedekte, langzaam weg. Een grote
marmeren plaat, waarop aile namen
der gesneuvelden waren gegraveerd,
omringd door een schat van bloemen
en van planten, vertoonde zich voor
het oog der in rouw gedompelde
vrouwen en mannen, die uit aile de
len van het land gekomen waren.
Zacht klonken de woorden van de
spreker, die dankte voor hetgeen de
ze mannen voor het vaderland had
den gedaan, Hy zeide, dat de dank
der bevolking zich in dit monument
had willen uiten en verzocht de ta-
mllieleden dit monument als biyk
van warm medeleven in het leed te
willen aanvaarden els een stille hul-
de van degenen, die hier gesneuveld
waren, De gemeente zou zorg dragen,
dat het monument tôt !n lehete Van
dagen verzorgd bleef. Een schat ven
bloemen en kransen werd «an de
voet van het gedenkteken neergo-
legd, Zo terde de eenvoudige dorpi-
bevolking de dappere mannen die
hun leven hadden gegeven voor de
vrijhtid van land en volk,
Geroerd en stll door verborgen
verdriet, kwam Jo die avond weer
ln Amiterdam terug. Voor zyn por
tret in de kamer bleef ie itaan.
Lieve Jongen, zei ««obi terwijl
zijn glimlach op zag, nu zal
zijn. D weet, dat jy me
ze naar
ik fîink
steeds zult gadeslaan en ik voèl, dat
je ln gedachten altyd by me zult zijn.
Lieve, lieve Wim
(De gegevens, betreffende de
stryd, de begrafenis en onthulling
van het gedenkteken ter nagedach
tenis der Nederlandse militairen, zyn
hlstorisch, Uit piëteit tegenover da
verwanten en familieleden van de
betrokken gesneuvelden, zyn namen
en plaatsen, in deze roman voorko-
mend begrypeiykerwys, geheel go-
fingeerd. De schryver),
X.
Drie Jaren gingen voorby. Lang
zaam gênas de wonde, veroorzaakt
door het sneuvelen van Wim de Waal
Elsje groeide op tôt een lief meisje
en vele malen werd des Zondags de
reis aanvaard naar het stille kerkhof,
waar Wim met zyn wapenmakker»
voor altyd ruitte. Toen de kleine Ela
wat groter was geworden, vertelde
Jo haar van de vader, waarvan het
kind maar een vage vooritelllng had.
En het kind leerde deze nagenoag
onbekende vader eerbiadigen als een
dappere held, waarvan alleen nog
dat grote portret in da voorkamer
was overgebleven,
Eenzaam was het leven van die
twee. Moeder en kind waren geheel
op elkaar aangewezen en bemoeiden
zich met niemand. De boekwinkel
beleefde een gouden tijd, zodat or
van flnancitfle zorgen, ondanks de
minder gunitige tijdiomstandifhad«n
gelukkig geen sprake wae,
(Wordt vearvolgd)
