IVOftOL
Wanneer is de beste vacantietijd
Een smakelijlc stukje vlees
De club van 5 met Vacantie
BHSsi
„Schateiland'
DOPENT
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
Het gericht houden verpacht
VOOR DE VROUW
Verdwenen fabrieken en industrieën
Denk om uw tenen
Eerste
Sigarenbandjes-album
Blanketanden - Frisseadem
99
Tweede blad van „Het Nieuwsblad" 13 Sept. 1952
9 9
Mw. JLP. JÊ^w»
JEUGDRUBRIEK
Ooit last van Zuurbranden?
Jeugdfeuilleton door Wouter Zeldenrijk
Wall Disney's
eerste
speelfilm
OOODT EN MutS
Zuidbroek in vroegere tijden (XIII)
De Woldstreek in de Oudheid (XXVIII)
ADVERTENTIE I.M.
ELK ZIEN MEUG
ADVERTENTIE I.M.
.fj Krabben en peuteren maakt d*
Hlllfl- kwaal steeda erger. De helde*
■îitclon vloelbare D.D.D. drlngt diep
UllaldU ln rte porlën door, zulvert, ont»
J smet en geneest de huid.
geneesmiddel tegenVM "mt Tfei
huidaandoeningen
Een stukje vlees verhoogt niet
aleen de smakelijkheid van de
maaltijd, maar de voedingswaarde
bovendien. Vlees is immers een
goede bron van eiwit en B-vitami-
nes. Bijzonder waardevol zijn de
magere soorten spiervlees en de
ijzerrijke en vitaminerijke orga-
nen lever en nier. Wanneer deze
laatste voordelig te krijgen zijn,
moet men er zeker van profiteren
Men zette ze tôt aan het gebruik
liefst in koud water.
Men kan niet aile vleessoorten
op dezelfde manier bereiden. Naar-
mate zij langer*in de pan liggen te
sudderen worden bijvoorbeeld
doorregen of vette lappen smake-
lijker, maar de malse magere bief-
stuk, lever of carbonade droger en
taaier. De magere lap vraagt erom,
in heet vet aangebraden te wor
den, het spek en de speklap daar-
entegen komen beter tôt hun recht,
wanneer zij langzaam op tempera-
tuur zijn gebracht in de pan, tot-
dat er voldoende vet voor het bak-
ken is uitgesmolten. Verse worst
door bloem of paneermeel halen.
Kookvlees (zoals klapstuk) en
rookworst legt men in zacht ko-
kend water en tempert dan meteen
het vuur. Zoudt u de worst flink
koken, dan zoudt u na een tijdje
een droge worst vinden en bouillon
met vetogen. „Trekt" u daarentc-
gen de worst gaar, dan zult u op
uw bord een sappig stukje vlees
krijgen, waaruit het geurige vet
spuit wanneer u er de vork in zet!
Recepten voor de bereiding van
verschillende vleesgerechten vindt
u in het vouwblad „Vlees en jus",
te bestellen bij het Voorlichtings-
bureau van de Voedingsraad, Ko-
ninginnegracht 42, Den Haag, per
briefkaart, waarop aan de adres-
zijde 7 cents extra aan postzegels
geplakt is.
Recepten voor vier personen
Gesmoord vlees met geurige saus
Een doorregen runder- of var-
kenslap van 250 gr, een paar
uitjes, een kopje gesneden,
gemengde groenten, bijv. wor-
teltjes, cantharellen, 80 gr
(1/3 pakje) boter, margarine
of vet, zout, peper.
Het vlees in een paar grote
stukken snijden en zouten (en pe-
peren). De boter of margarine
verwarmen totdat het schuim net
wegtrekt, of het vet verwarmen
totdat de oppervlakte juist begint
te trillen. De stukken vlees toevoe-
gen en aan weerszijden bruin bak-
ken. De ui en de cantharellen
schoonmaken, in stukjes snijden
en meebakken. Een scheutje heet
water toevoegen, het aanzetsel van
de panbodem en -wand los roeren
en de pan sluiten. Rundgerecht
gaar stoven in ongeveer IV2 uur.
Na uur het vlees keren, weer
een scheut water toevoegen en de
rest van de gesneden groenten.
Wanneer het rundgerecht gaar is,
de jus afmaken met water (en
zout).
VIeesragoût
Bij gebruik van varkensvlees de
stevige groenten toevoegen, zodra
het vlees bruin is en het geheel
niet langer dan V2 uur stoven.
150 gr runderpoulet, een piak
(50 gr) gekookte worst of ge-
hakt, (een eetlepel rijst), een
ui, lauriérblad, 40 gr (bijna 3
eetlepels) boter of margarine,
40 gr (4% eetlepels) bloem,
zout (nootmuskaat).
Het poulet in stukjes snijden, en
deze opzetten in een liter kokend
water met zout. (Rijst), lauriér
blad en ui toevoegen. Het vlees
zachtj es gaar laten worden in on
geveer IV2 uur. De massa zeven,
ui en lauriérblad verwijderen en
zo nodig van het vlees stukjes zeen
wegsnijden. De boter of margarine
smelten, de bloem er door roeren
en bij scheut j es tegelijk een halve
liter bouillon erbij schenken.
Voortdurend goed blijven roeren.
De saus even laten doorkoken, met
het vlees en de in kleine blokjes
gesneden worst of gehakt.
(De rest van de bouillon voor
soep gebruiken).
Gebakken varkensnieren
2 varkensniertjes, een paar
blokjes mager spek, een to-
maat, ui, 80 gr boter of mar
garine, bloem.
De niertjes in de lengte door-
midden snijden, de bloedvaten en
het vet zonodig verwijderen en het
vleçs flink wassen. De stukken
drogen en inwrijven met zout
(peper) en een stukje ui. De to-
maat in plakken snijden.
De boter of margarine smelten
totdat het schuim wegtrekt. De
stukken nier door bloem wentelen
en vlug aan weerszijden bruin
bakken. De plakken tomaat en het
spek meebakken. Een klein
scheutje heet water toevoegen en
de niertjes gaar stoven in ongeveer
10 minuten, totdat zij door en door
grijs zijn. De niertjes uit de pan
nemen, de saus afmaken met wa
ter en bijbinden met bloem.
Van een jeugdige neef uit Laren
(N.H.) kreeg ik een klacht: „Oom
Wout, we zijn veertien dagen ge-
leden (3e week van Augustus) met
vacantie geweest en we hebben
vrijwel iedere dag regen gehad.
Dat was vorig jaar zo en het jaar
daarvoor 00k. In 1951 waren we
eind Juli met vacantie, in 1950 in
de eerste week van Augustus.
Wanneer is, volgens u, de beste
tijd om met vacantie te gaan? Ik
bedoel: dat je de minste kans op
regen hebt?"
Ik vond dit zo'n intéressante
vraag, dat ik er een paar woorden
aan wil wijden. En om mijn ant-
woord een beetje serieus te maken,
heb ik eerst eens mijn licht opge-
stoken bij iemand, die dagelijks
met het weer te maken heeft. Nee,
ADVERTENTIE I.M.
Gcen glas, geen water, geen nare
smaak. Simpelweg één of twee
Rennies laten smelten op de tong.
Er zijn mensen die nemen Rennies
te pas en te onpas maagzuur of
niet alleen maar omdat ze ze
lekker vinden. Dat hoeft nou weer
niet, maar 't is wel plezierig altijd
Rennies bij de hand te hebben,
voor eigen gebruik of om ande-
ren te helpen. Vraag Rennies bij
Uw apotheker of drogist.
„Zeg," riep Wim eensklaps verschrikt uit, want hij had de spijs-
kaart nu ook eens bekeken; „er staan niet eens aardappelen op."
„Die krijg je ook wel," stelde René gerust. „Bij elk diner behoren
toch aardappelen."
„Of we die krijgen, moeten we nog afwachten," meende Evert,
„want ik vind, dat ze lang werk hebben."
„Misschien moeten ze eerst nog een schildpad vangen voor die
pot wasem," meende Jan.
„Die pot wat?" vroeg Gerrit.
„Pot wasem, dat staat toch voor soep op die kaart."
„Potage staat er," las Wim voor.
„Jongens, wat heb ik toch een trek," zei Gerrit. „En wat duurt het
lang. Ik vertrouw die vent in z'n zwarte pakkie voor geen halve cent."
„Ik moet tenminste eerst nog zien, dat we hier wat te eten krij
gen," zei Evert. „In die tijd had hij al wel tien diners hier kunnen
brengen."
Op dit ogenblik kwam er een net geklede heer naar het tafeltje
van de club van vijf gelopen. „Zo, jongens," begroette hy vriendelijk;
„op een fietstocht door Nederland?"
De jongens keken in het lachende gezicht van de aardige man.
Deze nam intussen een stoel en schoof aan het tafeltje, zodat hij
tussen René en Evert kwam te zitten. „Je neemt het me, hoop ik,
niet kwalijk, dat ik zo brutaal ben om bij te schuiven, maar ik zou
graag wat meer willen weten van jullie reis, als het niet te veel
gevraagd is. Waar komen jullie vandaan?"
Het rustige, zelfverzekerde optreden van de man bracht de jon
gens op hun gemak en boezemde hen vertrouwen in. René ant-
woordde dan ook dadelijk: „We komen van Overbeek, mijnheer, en
maken een tocht van een maand door Nederland."
„Dat is geweldig, zeg, want zo zie je juist het mooie van ons land,
niefwaar? Maar vertel me nu eens: hoe oud zijn jullie?"
„Dertien jaar, mijnheer," zei René.
„Tjonge, dertien. Ik had gedacht dat jullie al wel vijftien zouden
zijn, zo flink uit de kluiten gewassen. En thuis weten zij er natuurlijk
van, dat jullie deze tocht maken, is 't niet?"
„Natuurlijk, mijnheer", antwoordde René verder.
„Bovendien hebben wij een papier van de burgemeester van Over
beek, waarin hij bevestigt, dat onze ouders toestemming hebben ge-
geven tôt deze fietstocht. Hier hebt u het". Hij haalde het bewuste
papier uit zijn jaszak en overhandigde het de bezoeker die het aan-
dachtig nalas en het toen weer met een vriendelijk knikje overhan
digde.
„Ik dacht dadelijk wel, dat het met jullie iri orde zou zijn. Mijn
heer hier en de man wees hierbij op de kellner, die met belang-
stelling op enkele passen afstand stond te kijken vertrouwde het
niet geheel en waarschuwde daarom de politie. Maar zoals ik reeds
zeide, meende ik dadelijk al te weten, dat jullie flinke jongens zijn".
De politieman, want dat was hij, stond op. Hij reikte de jongens één
voor één de hand en zei: „Nu, jongelui, veel plezier op je reis, hoor.
Ik zal wel tegen de kellner zeggen, dat de zaak in orde is".
„Dat behoeft u niet meer te doen, mijnheer", zei René.
„Zo En waarom niet
„Omdat wij ergens anders gaan eten", antwoordde René. „We ko
men met voldoende geld op zak hier binnen en inplaats van dat men
ons wat te eten geeft, stuurt men ons de politie op dak. Een derge-
lijke handelwijze zijn wij in Overbeek niet gewend. Daar vragen
wij niet eerst aan de gasten: Hebben jullie geld bij je. Kom, Jongens,
we gaan ergens anders eten, waar de kellners wat vriendelijker zijn."
En de daad bij het woord voegende, kwam hij overeind en stapte re-
soluut naar de draaideur toe, gevolgd door de andere vier jongens,
die door een verbaasde kellner en een lachende rechercheur werden
nageoogd.
„Een mooie boel", stoof Evert verontwaardigd op, toen ze weer
buiten waren en op hun fietsen waren gestapt.
(Wordt vervolgd)
nu eens niet iemand in De Bilt,
maar een goede, oude kennis van
me in België, in Ukkel. Ukkel is
in België precies hetzelfde als in
ons land De Bilt. En nu zul je mis-
schien zeggen: ja, maar de weer-
voorspellingen in Ukkel gelden al
leen maar voor België. Inderdaad,
maar ik ga ook geen weer voor-
spellen. Daar pas ik voor en laat
het maar over aan mensen, die er
meer verstand van hebben, dan
jullie en ik samen
Nu begrijp ik best de vraag van
neef Eduard uit Laren. Zijn be-
doeling is deze: Wanneer hebben
wij in ons land de minste kans op
regen?
Als ik nu grappig wilde zijn, zou
ik antwoorden: Als het vriest.
Maar daar heeft Eduard niets aan
en dus zeg ik wat anders.
Kijk eens, in ons land met zijn
grillige klimaat, is het vrijwel on-
mogelijk om met enige zekerheid
het weer voor een hele week van
te voren te voorspellen. Want van-
daag kan het prachtig zonnig weer
zijn en overmorgen storm en rC"**
gen. Dat hangt nu eenmaal af van
de depressies in de lucht, van de
wolkenlagen, de wind en nog eeni
heleboel andere factoren. Het kan
in Januari regenen en in Juli, in
November en Mei. Maar men kan
ook zonnige dagen hebben in Fe-
bruari en stormwind in Juli. In
ons land is ailes mogelijk.
Gaan we nu eens kijken naar de
statistieken, dat zijn de aanteke-
ningen over het weer in de laatste
vijftig jaren, dan komen we toch
tôt enige zekerheid. En wel deze
In Nederland is er één période,
waarin we voor zover het de
zomermaanden betreft een re-
delijke kans hebben op droog
weer. Dat zijn de drie laatste we-
ken van Juni en ongeveer de tien
eerste dagen van Juli. Een tweede
période, maar met minder zeker
heid, is de laatste week van Augus
tus en de vier eerste dagen van
September. Misschien heeft het
dit jaar niet geklopt. maar vergeet
niet, dat dit resultaten zijn van
waarnemingen van de laatste
50 jaren in Ukkel. En die mijnheer
heeft gezegd, dat dit ook geldt
voor het grootste deel van Neder
land.
Nu moet je volgend ja§r, als je
in een dezer perioden met vacan
tie gaat en het toch regent, niet op
mij mopperen, want nogmaals: dit
zijn gemiddelden. Zo zijn er ook
perioden alweer in de zomer
maanden waarin de kans op re
gen het grootst is: de laatste vijf
dagen van Juli en de twee eerste
van Augustus. Ook de 13e en 14e
Augustus. En ten slotte 22 en 23
Juli.
Doch zoals gezegd: dit zijn
slechts resultaten van waarnemin
gen over een période van 50 jaar.
Het wee» laat zich toch niet dwin-
gen en het is dus helemaal niet
KLEINE VREUGDEN.
Wie op de honderdduizend aast,
zoekt naar verborgen schat,
Zegt dikwijls in zijn droef bestaan:
„ik heb weer pech gehad'.
Maar wie de kleine vreugden ziet
die er voor ieder zijn.
Ontmoet er elke dag opnieuw
wel minstens twee dozijn.
Zo'n kleine vreugde is alvast
de weggeschoren baard,
Waardoor een lekker, fit gevoel
ons door de leden vaart.
Een feest het eerste slokje thee
dat aOn de lippen kwam;
En dan die eerste sigaret
na d'ochtendboterham
Nu op de fiets, met tram of bus
langs morgenfris plantsoen
Het stoplicht bij het kruispunt
springt
zowaar precies op groen.
Er zit iets fascinerends in
het vroege straatgewoel
't Passer en van een leuke vrouw
geeft ook al vreugdgevoel.
In werkplaats, magazijn, kantoor,
zijn vreugden bij de vleet
Voor ieder die de kleine ook
echt te waarderen weet.
Dan komt de lange avond nog
met huiselijk geluk,
Met tijd voor boek of radio,
ook vreugden, stuk voor stuk.
En als dat dl genoten is
na 'n dag, zo onbezet,
Wacht geest en ledematen nog
het overheerlijk bed.
POES OP PENSIOEN.
De poes van Lucia Lurechi in
Rome kan de toekomst met een
onbezorgde poesenglimlach tege-
moet zien. Haar meesteres, die de
vorige week is overleden heeft
haar namelijk een bedrag van 500
gulden nagelaten
Lange tijd geleden schreef de
Engelse schrijver Robert Louis Ste
venson een uiterst spannende
avonturenroman: Treasure Island,
of, in het Nederlands vertaald
„Schateiland". Op vele Middelbare
scholen wordt het boek in de klas
gelezen wel een bewijs dat het
boek ook geschikt is voor de jon-
geren. Schateiland vertelt het ver-
haal van een kleine jongen Jim
Hawkins, die eeuwen geleden met
zijn moeder een herberg drijft, ge-
naamd De Admiraal Benbow-her-
berg. In een verlaten streek van
West-Engeland, waar de herberg
stond, kwamen niet veel bezoekers.
Eens echter kwam er een oude
zeeman op bezoek, die zijn intrek
in de herberg nam. Toen veran-
derde ailes. De zeeman was een
uiterst ruwe klant, dronk reusach-
tig, richtte grote drinkgelagen aan,
en kreeg op een zekere dag bezoek
van Blinde Pew, die in de herberg
Het Zwarte Teken maakt, het teken
des doods. De gebeurtenissen vol-
gen elkaar dan snel op. De zeeman
geeft Jim een kaart, die hij naar
het dichtstbijgelegen dorp moet
brengen en daar moet verstoppen.
Als Jim terugkomt is de herberg
door piraten geplunderd en de
zeeman gedood. Het blijkt later dat
de kaart, die Jim in ontvangst
heeft genomen, de plaats aanduidt
waar eens een belangrijke schat
is begraven door zeerovers. Er
wordt een schip uitgerust, waar-
mee men naar Schateiland zal va-
ren.
Maardan beginnen de avon-
turen van Jim en zijn vrienden,
dr. Livesey en jonkheer Trelwaney
eerst goed. Er breekt muiterij uit
aan boord, op het Schateiland ont-
staan spannende gevechten totdat..
ja dat kunt u zien in de eerste
speelfilm die Walt Disney van dit
uiterst spannende zeerovers- en
piratenboek heeft gemaakt. Walt
Disney, de man van de tekenfilms,
heeft een uiterst fantastische geest.
Dat is gebleken in zijn tekenfilms,
dat blijkt ook in deze echte speel
film, die hij in kleuren liet ver-
ADVERTENTIE I.M.
doos 75 et
fabriek tôt grote bloei
uitgesloten, dat het b.v. in 1953 op
die dagen wèl regent. Daar is niets
aan te doen. Je moet nu eenmaal,
als je met vacantie gaat, een
beetje geluk hebben en als je va-
cantieweek verregend, dan is -dat
erg spijtig, maar daar kan De Bilt
niets aan doen en Ukkel niet en
geen enkel weerkundig instituut
ter wereld.
Als we hieraan maar altijd den-
ken. En regent het, wel, dan truos-
ten we ons maar met de gedachte:
volgend jaar misschien beter
„Oom Wout"
In Londen heeft de directeur
van eeh grote schoenfabriek
Woensdag j.l. een grote dubbel-
deksbus uit die stad over zijn te
nen laten rijden. Hiermee werd
niet de deugdelijkheid van des
directeurs tenen gedemonstreerd
maar wel die van zijn schoenen,
die een versterkte neus hadden.
De stalen neuzen van de schoenen
wegen maar 60 gram maar kun
nen drie ton torsen. Een uitkomst
voor mensen met eksterogen
In het geïllustreerde gedenk-
boekje, dat de gemeente heeft uit-
gegeven, is ook de houtzaagmolen
van de heer Meijer opgenomen.
Zoals hierin reeds vermeld staat,
is deze molen in 1912 afgebroken.
Tegenover de molen van de heer
Meijer stond ook een houtzaagmo
len van de heer Ubbens, direct
over het spoor aan de Munten-
dammerweg. Bij de molen stond
toen ook een kazerne, d.w.z. een
kazernebouw, waarin zeker wel
een twintigtal huisgezinnen woon-
den.
Bij de kazerne was het spoor-
dok, waar veel gewerkt werd door
de kazerne-bewoners. Dit ailes be-
hoort al lange tijd tôt het verleden
want ook de molen van de heer
Ubbens en de kazerne, zijn al vele
jaren geleden, afgebroken. Ook
het spoordok doet geen diensten
meer.
In Zuidbroek zijn in de laatste
eeuw heel wat fabrieken en indu
strieën verdwenen.
Waar nu de zaaddrogerij is, was
in de eerste wereldoorlog de ma-
chinefabriek van Brons, die slechts
een paar jaar gewerkt heeft. Ook
de Vlessingfabriek was een oor-
logsproduct, van ssar korte duur,
die de st'at «ÎRioenen heeft gekost
De vlasfabriek, welke ook ge-
noemd wordt in het boekje van de
gemeente is al vele jaren verdwe
nen.
Ook de bierbrouwerij, die ge-
staan heeft aan het Winschoter-
diep, waar de laatste tijd het arm-
huis is geweest, behoort reeds lang
tôt het verleden. De oliemolen van
Hekman hebben vele oud-Zuid-
broeksters nog wel gekend. Deze
stond aan het Winschoterdiep-West
Vroeger woonde in de Kerkhorn,
welke later op initiatief van de
heer Jac. Maathuis in de raadsver-
gadering, de naam Torenstraat
heeft gekregen, een zekere Breur-
ken, die toen het weversbedrijf
uitoefende. De laatste fabriek Wel-
ke thans verdwenen is, de zuivel-
fabriek te Uiterburen. was door
de boeren gesticht. De eerste di
recteur was de heer Jutting, welke
destijds op Drostenborg woonde,
zoals dit huis nog altijd wordt ge-
noemd, ofschogn de oorspronkelij-
ke Burcht van de Drost, al lange
jaren verdwenen is.
De heer Zijl, die destijds boek-
houder was, heeft de eerste stoot
gegeven aan deze industrie, die
bloeiende was onder leiding van
de directeuren, de heer Bergsma
en later onder de heer Quareé. De
heer Quareé bleek een bekwaam
directeur te zijn, want toen hij als
directeur in Laude bij Sellingen,
is benoemd,, heeft hij deze Wes-
terwoldse
gebracht.
Na de oorlog is ook de melkfa-
briek verdwenen en overgeplaatst
naar Slochteren, waar thans onze
boeren hun melk leveren.
In vroegere jaren is er een lu-
cifersfabriek geweest, op de plaats
waar later de melkfabriek stond.
Directeur van deze luciferfabriek
was de heer Hamstra. De fabriek,
die een kwijnend bestaan had, is
afgebrand en niet herbouwd. Zo
zijn reeds vele industrieën en fa
brieken in ons dorp verdwenen.
S.
vaardigen. Hij heeft al het moge-
lijke gedaan om in deze film da
sfeer van de 17e eeuw te benade-
ren. Zijn hoofdrolvertolkers zyn
de uiterst ruwe klanten geworden
die Stevenson in zijn boek be-
schrijft. Als bijzonderheid kan ge-
meld worden dat men voor de op-
namen op zee nu eens geen gebruik
heeft gemaakt van een miniatuur
schip, zoals dat meestal met filma
als deze gebeurt, maar met een
echt 17e eeuws schip. Het geheel
wordt daarom eens zo realistisch.
Het boek Schateiland wordt door
een ieder, die het in handen krijgt,
in één adem uitgelezen. De roman-
tische, ruwe mannelijke sfeer van
enge eeuwen geleden immers trekt
een ieder! De film Schateiland be-
looft eens zo spannend te worden,
omdat de kleurrijke taferelen uit
dit boek zich uitstekend lenen
voor een rolprent. Bovendien
waarborgt de naam Walt Disney
een uiterst knap geregisseerda
film.
§inds jaar en dag worden in Ne
derland sigarenbandjes gespaard,
eerst door kinderen als spel, later
serieus door de ouderen. Een
grote handicap was echter nog al
tijd het ontbreken van een goed
album, waarin men de bandjes be-
hoorlijk kon bewaren, en waarin
men afdrukken van de diverse in
ons land bekende bandjes kon aan-
treffen. Aan die toestand is thans
een eind gekomen. Bij de N.V. G.
Kolff Co. Uitgeversmaatschappij
te Amsterdam is thans Het Eerste
Nederlandse Sigarenbandjes Al
bum verschenen, waarin men de
afdruk van 50.000 Nederlandse
bandjes kan aantreffen. Alphabe-
tisch gerangschikt naar het merk
sigaren heeft men een gemakke-
lijk overzicht van de mogelijkhe-
den die er voor de Nederlandse
verzamelaars liggen.
WERELDKAMPIOEN
AARDAPPELSCHILLEN.
Huwbare jongemannen maken
wij attent op een Deense juffrciCSfr-
Herdis Larsen geheten, die op
uiterst snelle wijze de aardappelen
kan schillen voor de middagpot.
Deze week verdedigde zij haar ti-
tel van wereldkampioene op dit
gebied. In 2 minuten en 17 secon-
den schilde zij een kilo aardappe
len.
ADVERTENTIE I.M.
U zult 's morgens „kiplekker"
uit bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gai in UW
ingewanden doen stromen, anders verteert UW
voedsel niet, het bederft. U raakt verstopt,
wordt humeurig en loom. Neem de plantaardigo
CARTER'S LEVERPILLETJES om die litef
gai op te wekken en uw spijsvertering en stoel*
gang op natuurlijke wijze te regelen. Een
plantaardig zacht middel, onovertroften om dd
gai te doen stromen. Eist Carter's Leverpilletjei»
Het gericht houden werd in
vroegere tijden verpacht, zo ook te
Kolham. In de 14de eeuw geschied-
de dit door de Graaf van Benthem.
In 1323 b.v. werd Eyso Snelger
van Scharmer met dit recht be-
leend, waarvoor jaarlijks een zeer
klein bedrag aan de Graaf moest
worden uitgekeerd. Later was er
een rechter, die afzonderlijk over
Slochteren, Kolham, Foxham en
half Schildwolde gericht hield. De
plaats waar de straf werd uitge-
voerd, heette Kaakheem. In Sloch
teren lag dit vlak bij de toren op
de plaats, waar vroeger de familie
A. Brondijk woonde.
Kolham wordt het eerst als kerspel
vermeld' in 1291. In dat jaar ont-
stond twist tussen de dekens van
Loppersum en de drie kerspelen
Schildwolde, Slochteren en Kol
ham, die zo hoog liep, dat aan de
eersten niet werd toegestaan in de
Woldstreek zeend synode) te
houden. Deze drie kerspelen wa
ren van mening, dat de dekens
van Loppersum over hen niets te
zeggen hadden. Het volk werd
hierom in de ban gedaan en onder
interdict geplaatst: openbare gods-
dienstoefeningen werden niet ge-
houden, de kerken werden geslo-
ten, geen klokken mochten wor
den geluid, geen sacramenten be-
diend, geen lijken met kerkelijke
plechtigheden begraven worden
enz. De zaak werd aan de Abt van
het klooster Bloemhof te Wittewie-
rum en aan de Proosten van
Schildwolde en Oosterlee Hei-
ligerlee) als scheidslieden overge-
geven en toen werd de eensgezind-
heid spoedig hersteld.
Plm. 1800 stond tegenover de
Knijpslaan één huis, maar ten O.
hiervan langs de Noordzijde van
de Woldweg geen een.
Over het huis de Ruthen werd
in no. XIX van deze artikelen
reeds het een en ander vermeld.
Het bos hierbij was een geschikte
verblijfplaats voor revers. Plm.
1780 hield hier een dievenbende
zijn verblijf, die des nachts dief-
stal, roof en moord pleegde en
overdag goede sier maakte. Van
deze bende zijn 5 man gevangen
genomen; een van deze heeft in
de gevangenis zelfmoord gepleegd,
tenminste één is bereçht, één is
ontvlucht en één werd over de
grens naar Drente verbannen.
Ten Zuiden van Kolham ligt
langs het Winschoterdiep Foxham.
Dit is niet zo genoemd naar de
ridder Fox, maar heeft zijn naam
waarschijnlijk te danken aan de
vele vossen, die hier kunnen ge
weest zijn. Foxhol b.v. werd ook
Vossenhol genoemd. Deze namen
bestonden reeds vôôr de tijd van
Fox. Een tolhek, dat voor 100 jaar
nog te Foxham stond, werd in
oude geschriften de bek af ge
noemd. Ten Oosten ervan stond
een buitenplaats, Jagtwijk gehe
ten, waarschijnlijk in plm. 1760
aangelegd door Oesebrand Johan
Rengers, heer van Slochteren, enz.
Ze werd in 1834 aangekocht door
de heren van Lennep en voorzien
van een branderij, waar uit aard
appelen moutwijn, brandewijn en
azijn werden vervaardigd. Deze
branderij was de eerste, die van
deze soort in de provincie Gronin-
gen is ingericht. Later werd de
heer P. van Arnhem medeeigenaar.
Misschien heeft op de plaats,
waar voor plm. een eeuw de boer-
derij van F. J. Idema stond, in de
buurt Gaafveen, een kerk of ka--
pel gestaan. In die buurt werden
ni. vele en grote bakstenen ge-
vonden. Deze kerk moet reeds in
't begin der 13de eeuw hebben be
staan. Abt Emo van Wittewierum
verhaalt in zijn kronieken, dat hier
in 1227 wegens ergerlijk levensge-
drag een diaken werd gedood.
