Unieke tuin herontdekt in Slochteren
Nieuwe kieswet fout??
„Doorzetten': advies van
onderneemster Alie Westerhuis
Vrede op aarde
in Hortus
HET NIEUWSBLAD - DONDERDAG 14 DECEMBER 1989
Ruilverkaveling
«V
Authentiek karakter
Engelse
Landschapsstijl
Fraaie tuinen
Leegloop
HHHHSSSSSSSB
SLOCHTEREN - Een unieke, honderdvijftig jaar oude, Engelse tuin in het hartje van Slochte
ren. Weet U die te vinden? De ineeste inwoners van Slochteren blijkbaar ook niet.
Uit aile delen van het land komen er mensen kijken naar dit unieke stukje natuursehoon.
Niet de tuin achter de Fraeylemaborg wordt hier bedoeld. Maar een tuin op nauwelijks hon-
derd meter afstand van de Borg, die zo mogelijk nog unieker is.
Verscholen aan de oostkant van
de Geertsemaheerd, ligt een 152
jaar oude Engelse tuin waarvan
de karakteristieke vormen in de
loop der jaren wonderwel intact
zijn gebleven.
Dr. Lucia Albers, gepromoveerd
tuinhistorica, raakt niet uitge-
praat over deze unieke tuin.
Tijdens een onderzoek in op-
dracht van het Consulentschap
Bos en Landschapsbouw van
het Ministerie van Landbouw
en Visserij kwam zij de Slochter
tuin bij toeval op het spoor. Sa-
men met nog twee onderzoekers
voerde zij een onderzoek uit
naar waardevolle en historische
landschapselementen in het Ol-
dambt. Hoewel niet gelegen in
het onderzoeksgebied, be-
schouwt zij de tuin naast de
Geertsemaheerd als een van de
mooiste in zijn soort in het
Noorden. ,,Stel je voor, na 152
jaar kun je nog steeds de oor-
spronkelijke ronde vormen in
de tuin ontdekken zoals die op
de originele ontwerptekening te
vinden zijn. Dit geldt zowel
voor de siertuin als voor de
moestuin. In 152 jaar is er dus
niets wezenlijks aan de tuin ver-
anderd", zegt zij met bewonde-
ring in haar stem.
De ruilverkaveling van begin
jaren zeventig vormde een ern-
stige bedreiging voor de unieke
tuin. Het verbeteren van de wa-
terhuishouding voor de omlig-
gende cultuurgrond zorgde er-
voor dat het grachtenstelsel
rond de boerderij voor een groot
deel van het jaar droog kwam te
staan. Dit had voor de boerderij
en het omliggende erf vervelen-
de gevolgen. Met het zakken
van het grond-waterpeil begon-
nen de funderingen van de boer
derij mee te zakken.
De begroeiing op het erf en in de
tuin dreigde door het zakkende
waterpeil te verdrogen. Snel in-
grijpen was gewenst om de
boerderij en de tuin van de on-
dergang te redden.
Vanuit de omliggende afwate-
ringssloten werd water in de
gracht gepompt om het grond-
water rond de boerderij weer op
een aanvaard-baar niveau te
brengen. Een historisch stukje
Slochteren werd hiermee van de
ondergang gered. Een eeuw ou-
den een aantal linden in de oor-
sponkelijk vorm teruggesnoeid.
Andere bomen die oorsponke-
lijk niet in het landschap thuis
horen, zoals de Amerikaanse
eik, zijn gekapt.
De heer Geertsema vind het wel
jammer dat er vanuit de eigen
omgeving niet wat meer be-
langstelling voor de tuin is. Hij-
de plataan bijvoorbeeld, die op
het erf van de boerderij staat,
heeft volgens de huidige bewo-
ner de heer Geertsema, op een
mooie zomersedag alleen al zo'n
duizend liter water nodig.
Ook voor het wild is het in-
standhouden van een dergelijk
stukje natuurgebied van groot
belang. Door de ruilverkaveling
is er voor het kleine wild maar
weinig plaats meer. ,,Met name
deze tuinen zijn in een ruilver-
kavelingsgebied rustpunten
waarmee wat leefruimte voor
het wild kan worden gecreeërd.
Voor veel mensen is een tuin een
plaats waar alleen maar jong en
bloeiend leven te zien moet
zijn", zegt Mevrouw Albers.
,,Maar het aspect doodgaan is
overbiddelijk verbonden aap de
natuur. Afbraakprocessen zijn
in de natuur verbonden met
groeiprocessen en ze hebben ook
hun waaOrde. Laat je die af-
braakproprocessen in een tuin
niet voltrekken door keurig net-
jes aile dode plantenresten op te
ruimen, dan verstoor je hiermee
het natuurlijk evenwicht. Het
wild dat normaal gesproken in
een gebied leeft wordt hiermee
verjaagd doordat de voedselke-
ten door het ingrijpen van de
mens wordt verstoord".
Dat een tuin niet per definitie
onkruidvrij hoeft te zijn om
mooi en uniek te zijn bewijst
ook deze tuin. De tuin heeft
niets van een keurig tôt in de
puntjes verzorgde doorsnee
tuin. Maar juist doordat niet ie-
der overbodig takje is wegges-
noeid en niet ieder onkruid-
plantje is verwijderd is het
unieke karakter van de tuin be-
waard gebleven. De acacia, de
magnolia, de beuk op het heu-
veltje en de treurbeuk, ze staan
er nog net zo als ze er 152 jaar
geleden zijn neergezet. De es-
doorn-, beuk- en ahornhagen, ze
staan er nog omdat ze aan de
opruimwoede en de terreur van
de rechte lijnen hebben weten te
ontkomen.
De huidige bewoner van de
Geertsemaheerd stelt ailes in
het werk om het oorspronkelij-
ke van de tuin in stand te hou-
den en goed tôt zijn recht te la-
ten komen. Met wat hulp van
anderen zijn een paar jaar gele-
De prachtige Engelse tuin bij de
Geertsemaheerd.
zelf is van harte bereid om
iedereen die dat wil een bezoek
aan zijn tuin te gunnen. ,,Zoiets
unieks, dat moet je met anderen
delen", vindt Geertsema.
Aan het Padje 9 in Slochteren
kan iedereen die dat wil dit
unieke stukje ongerepte natuur
komen bewonderen.
In 1837 werd de tuin door tuin-
architect Vroom uit Glimmen
aangelegd in de Engelse land
schapsstijl. Deze stijl was in die
tijd erg in de mode. De monu
mentale, gedeeltelijk geresrau-
reerde boerderij dateert uit
1795. Gebouwd door de familie
Geertsema is de Geertsema
heerd onderdeel het van be-
schermde dorpsgezicht van de
gemeente Slochteren.
Hoe komt een bescheiden dorp
als Slochteren nu aan zoiets
moois als de Geertsemaheerd
met zijn unieke tuin, zult u zich
misschien afvragen? Om deze
vraag te kunnen beantwoorden
moeten wij terug naar de uit-
zonderlijke situatie waarin de
provincie Groningen zich aan
het eind van de achttiende- en
het begin van de negentiende
eeuw bevond. In vrijwel het he-
le gebied, dat nu Nederland
heet, had de adel het voor het
zeggen op het platteland. Zoniet
in de provincie Groningen. Hier
zwaaide de bisschop van
Munster formeel de scepter.
Formeel, omdat de bisschop zo-
ver van het centrum van zijn
macht weinig daadwerkelijke
invloed kon uitoefenen. Al in de
zestiende eeuw waren de Gro-
ningse boeren begonnen om zich
aan de invloed van de kloosters
te ontworstelen.
De grote ommekeer kwam ech-
ter aan het begin van de negen
tiende
eeuw. Niet gehinderd door enige
kontrole en regelgeving van bo-
venaf, begonnen de boeren ge-
leidelijk aan van veeteelt over
te schakelen op de meer winst-
gevende verbouw van graan.
Door de voorsprong die ze hier-
in hadden kenden ze totaal geen
problemen om dit graan af te
zetten. Eigen baas, en met een
grote voorsprong in de verbouw
van graan ten opzichte van de
omgeving, werd de basis gelegd
voor een betrekkelijke rijkdom
Naarmate de boeren rijker wei-
den kregen ze de behoefte om
die rijkdom ook te tonen. Tui-
narchitecten van naam kregen
opdracht om fraaie tuinen aan
te leggen. Het grote voorbeeld
hierbij waren de Engelsen met
hun eeuwenlange ervaring in
het aanleggen van parken. Op
schaal werden die parken hier
nagemaakt. Weliswaar veel
kleiner van formaat maar met
de zelfde kenmerken als de En
gelse. Niervormige perken, een
niervormig vijvertje en met een
heuveltje in het midden om over
de landerijen uit te kunnen kij
ken. In de Slochter tuin zijn al
deze karakteritieke elementen
nog aanwezig.
In een belangrijk opzicht onder-
scheiden de Engelse tuinen in
Nederland zich echter van de
originele. In Nederland was het
veelal de gewoonte om naast de
siertuin een moestuin aan te leg
gen in dezelfde stijl en met de
zelfde vormen. Misschien komt
dat omdat de Groningse boeren
over minder grond beschikten
dan de Engelsen zodat ze de be-
schikbare grond zo efficiënt mo
gelijk moesten gebruiken. Of
misschien kwam het door de
calvinistische inslag. Het aange-
name werd in ieder geval met
het nuttige verenigd.
HOOGEZAND-SAPPEMEER - De nieuwe kieswet klopt niet, dat
vindt de Progressieve lijst Ronda in Hoogezand-Sappemeer. Bin-
nen de oude kieswet was het mogelijk, om bij de registratie voor
de verkiezingen contant te betalen. In de nieuwe wet is contante
betaling uitgesloten.
Volgens raadslid R. Bodewes
van de progressieven is de nieu
we kieswet in strijd met de wet-
ten binnenlands geldwezen om
dat daarin staat, datbiljet-
ten de hoedanigheid hebben
van wettig betaalmiddel". De
progressieve lijst Ronda hecht
erg aan het recht van contante
betaling. ,,Als contant betalen
niet meer mogelijk is dan houdt
dat in, dat iemand beslist een
bank- of girorekening moet
hebben. Het tast de privacy en
keuzevrijheid van mensen
aan", aldus Bodewes. ,,Straks
kunnen ze ons ook nog verplich-
ten om gas, water en electrici-
teit per bank te betalen". Een
woordvoerder op het ministerie
van Binnenlandse Zaken er-
kent dat de wetten elkaar in de
ze tegenspreken ,,maar dat is
geen probleem, het parlement
heeft bepaald dat contante be
taling niet meer mogelijk is.
Willen ze niet per bank betalen,
dan kunnen ze dus niet mee-
doen aan de verkiezingen". De
Progressieve lijst Ronda heeft
inmiddels een brief aan de mi-
nister van binnenlandse zaken
geschreven met het verzoek de
wet te veranderen.
HOOGEZAND - Vandaag opent Alie Westerhuis haar Flits Mode
zaak in de Autorama-afdeling van het Winkelcentrum Groot Go-
recht. Gedwongen door de leegloop van Winkelcentrum Hooge-
zand, gaat Alie proberen in Gorecht haar klantenkring uit te brei-
den.
Alie Westerhuis, geen onbeken-
de in Hoogezand-Sappemeer,
begon in 1982 begonnen met de
verkoop van tweedehands kin-
derkleding aan de Hoofdstraat
in Hoogezand. Dit bleek echter
een te idealistisch streven,
want al na een half jaar bleek
dat geen haalbare zaak meer en
moest ze uit noodzaak over
gaan op nieuwe kinderkleding.
Ze voert met name de bekende
kinderkledingmerken Barbera
Farber en Pointer.
In hetzelfde pand aan de Hoofd
straat was toen ook de kleding-
zaak voor volwassenen
,,Trend" gevestigd. Eind 1984
ging Trend failliet. Alie nam
het hele pand in gebruik en
richtte naast de kinderkledin-
gafdeling een volwassenenaf-
deling en een spijkerhoek in.
Flits Mode bouwde een vaste
klantenkring op, maar zag die
teruglopen door de leegloop
van het Winkelcentrum Hooge
zand ,,Ik ga niet wachten tôt de
zaak verlies gaat lijden", dacht
Alie Westerhuis, en nam stap-
pen tôt het vestigen van een
zaak in het Winkelcentrum Go
recht. Ze vroeg mevrouw Van
der Linde, de vrouw van de
nieuwe burgemeester, de zaak
te openen. Die vond dat ze dat
niet kon maken omdat ze nog
geen kennis had gemaakt met
wethouder M. Lantinga van
Middenstandszaken.
De nieuwe Flits Mode" van
Alie Westerhuis gaat vandaag
dan ook gewoon open, zonder
officiele openingshandeling.
Wel is er een spéciale openings-
aanbieding van patentsteek-
truien.
HAREN - Met een internationa
le kersbomenexpositie toont de
Hortus Haren aan zich betrok-
ken te voelen bij belangrijke
gebeurtenissen in de wereld.
Deze expositie berust op de fol-
kloristische kertgebruiken uit
vijftien landen. Er zullen een
vijftiental traditioneel versier-
de kerstbomen te zien zijn om-
ringd met spéciale kerstartike-
len. Vele (inter)nationale vere-
nigingen en instanties hebben
geholpen bij het speuren naar
traditionele versierselen en
kerstgebruiken. De belangrijk-
ste initiatiefnemer van de expo
sitie was de vereniging Henri-
cus Munting.
In ons land kennen we ook een
aantal kersttradities. Zo is het
versturen van kerst- en nieuw-
jaarswensen al een heel oude
traditie. Speculaas heeft ook te
maken met onze decembertra-
dities. Naast de speculaasplan-
ken is er in Hortus Haren een
kleine uitstalling te zien van
kerstspeelgoed en spéciale de-
cemberspellet j es
De Kerstexpositie wordt op 16
december geopend door de wet
houder van culturele zaken uit
Haren, Mevrouw ir. B. Thieme,
om 10.00 uur en duurt tôt 1 ja-
nuari.
