Noord-lerse Kinderen naar Hoogezand
Maar hoe zat het ook al weer met Noord-lerland
Wie heeft er plaats voor
twee Noord-lerse logeeties?
Van badkuip naar dierenparkbassin
Zeefdrukken voor
meiden
Jongerenaktiviteiten in Gorecht
Veel KCA ingezameld
In Noord-lerland wonen geen Noord-Ieren. Er leven alleen Protestanten en Katholieken
die er moeite mee hebben om samen een volk te zijn. Na 800 jaar strijd is er nog geen spra-
ke van echt samengaan. Er zijn aparté scholen, sportverenigingen, cafe's en zelfs aparté
woonwijken voor beide groepen. Die wijken zijn vaak door hekken van elkaar gescheiden.
De IRA, het verboden Republikeinse leger vecht voor aansluiting bij de Katholieke Repu-
bliek Ierland, die sinds 1920 zelfstandig is. Dit stuit op heftig verzet van de Orangisten,
de aanhangers van de protestantse King Billy van Oranje (een Hollander). Zij wilden kost
wat het kost aansluiting bij Engeland handhaven. De strijd speelt al jaren onderhuids; de
laatste 15 jaar echter woedt er een echte burgeroorlog die al meer dan 2400 mensen het le
ven heeft gekost.In feite komt het hele conflikt voort uit de Engelse overheersing van het
eiland. Dat is de grondslag van de sociale onderdrukking tussen Protestanten (afstamme-
lingen van Engelse kolonisten) en Katholieken (nazaten van de Ierse bevolking). Je kunt
dan ook beter spreken van een sociale oorlog (van een culturele minderheid met keltisch
bloed) tegen een meerderheid van anglo-saksische afkomst. Er zijn meer Protestanten
(2/3) dan Katholieken (1/3).
HOOGEZAND-SAPPEMEER - Waarschijnlijk hebt u al ver-
schillende keren iets gelezen over de werkgroep Noord-lerse
kinderen. Deze werkgroep probeert van 1 tôt en met 21 juli 20
Noord-lerse kinderen naar Hoogezand-Sappemeer te halen
voor een fijne vakantie. Zij doet dit door geld inzamelingen
en door het werven van gastgezinnen.
Benadeeld
Al sinds de 12e eeuw is er
sprake van Engelse over
heersing. Grote gebieden
worden in beslag genomen.
Katholieke eigenaren moe-
ten plaats maken voor Pro
testantse kolonisten.
Opstanden worden hardhan-
dig onderdrukt. Cromwell's
overwinning op de ..afgodi-
sche en met bloed bevlekte
papisten" is de zwartste
bladzijde uit de Ierse ge-
schiedenis.
Homerule
Er komt een lichtpuntje als
de Ieren in het Londense
Parlement een wipplaats
gaan innemen tussen de
Conservatieven en Libera-
len, die geen van beide een
meerderheid hebben. Week
geworden door dit voordeel
stelt de Engelse Liberaal
Gladstone voor de Ieren zelf-
bestuur te geven. Home Ru-
le. De vlieger gaat niet op als
de Conservatieven de Pro
testanten weten te bewegen
hiertegen te ageren, omdat
ze anders hun invloed zou-
den kwijtraken in het over-
wegend Katholieke Ierland.
Ook hier zijn de Engelsen
splijtzwam tussen de Ierse
bevolking.
Ierse republiek Eire
De Home rule zal niet wor
den ingevoerd. Na een aan-
vankelijke solidaritietsver-
klaring van de Ieren met de
Engelse strijd tegen de Duit-
sers, besluiten zij toch de
Engelse verzwakte militaire
positie te benutten om in
opstand te komen: de Paa-
sopstand van 23 april 1916.
Engeland weet de opstand te
onderdrukken, maar ziet
wel in dat Home Rule niet
uitvoerbaar is. Men zoekt de
oplossing in een verdeling
tussen Noord en Zuid, over-
heersend Protestant (Noord)
en Katholiek (Zuid).
In 1920 krijgt dit zijn beslag.
Een onafhankelijke repu
bliek em een van Groot Brit-
tanië afhankelijk gebied.
Pas in 1948 is de Republiek
echt zelfstandig, bij het uit-
treden van het Gemenebest.
In het Zuiden gaat het goed.
In het Zuiden gaat de strijd
door. Onder leiding van de
IRA (het leger dat zich na
1916 nooit heeft opgeheven)
vecht de minderheid voor
een hereniging met het Zui
den, terwijl de unionisten
(aanhangers van de Unie
met Groot Brittanië) onder
leiding van mensen als do
minée Ian Paisley zich daar
met man en macht tegen ver-
zetten.
Noord-lerland nu
De spanning laait van tijd
tôt tijd hoog op. Paisley
heeft zijn ..derde macht"
geïnstalleerd, een particu
lier leger van Protestanten.
De Britse troepen zijn met
600 man versterkt. De IRA
zorgt telkens voor nieuwe
terreurgolven, in of buiten
Noord-lerland.
Officiële en officieuze
besprekingen tussen Ierland
en Groot Brittanië geven de
Protestanten het gevoel uit-
geleverd te worden aan de
Katholieke Ieren. Er wordt
gewerkt aan een betere ver-
standhouding tussen de
twee Ierlanden. Een Anglo-
Ierse Raad houdt zich daar-
mee bezig op economisch,
cultureel en sociaal terrein.
Maar Paisley zegt zich nooit
meer neer te zullen leggen
bij een hereniging. De En
gelse premier is een ver-
raadster. Toch zijn er ook po-
sitieve reakties: de Noord-
lerse Sociaal Democratische
Partij noemt het dé oplos
sing voor beide partijen.
Maar het Noord Ierse volk
heeft - per référendum - het
vetorecht over dergelijke
beslissingen, en wat doet
dan de protestantse meer
derheid?
Noord Ierland is het noorde-
lijk deel van het eiland Eire.
Het ligt ten westen van
Groot Brittanië. De opper-
vlakte is 13.567 km2. Dat is
iets kleiner dan de helft van
Nederland. Er zijn 1.5 mil-
joen inwoners. Ongeveer
900.000 zijn Protestant,
600.000 zijn katholiek. De
hoofstad Belfast heeft
374.000 inwoners. Het land
leeft grotendeels van vee-
teelt. Industrie die echt niet
20e eeuws is gaf aan 32 pro-
cent van de Noord Ieren
werkgelegenheid. Mede
door de onlusten is veel van
die werkgelegenheid verlo-
ren gegaan. De eigenaren ko-
zen het zekere voor het onze-
kere en vestigden zich in vei-
liger oorden, zeker toen
verzekeringen gingen weige-
ren bedrijven in ..kwetsba-
re" plaatsen te verzekeren.
Er is hoofdzakelijk textiel-
en schoeiselindustrie. Het
klimaat in Noord-lerland
lijkt op dat van ons. Geen
extreem hoge of lage tempe-
raturen. De Ieren zeggen zelf
dat het te vaak regent, maar
dat vinden wij ook.
Noord-lerland
In Noord duurt de ongelijk-
heid voort. Het kiessysteem
speelt de Protestanten in de
kaart. Met dit systeem is het
mogelijk dat de Katholie
ken, die 1/3 van de bevol
king uitmaken, nog geen
kwart van het aantal zetels
hebben. In de jaren zeventig
lopen steeds meer betogin-
gen uit op rellen. De Noord-
lerse regering ziet zich ge-
noodzaakt de hulp van het
Britse leger in te roepen. Im
mers, de politie wordt niet
als onpartijdig gezien: ze is
protestant. Op 9 augustus
1971 doet de regering een
wanhopige poging de IRA
uit te schakelen. Groot-
scheepse razzia's in London-
derry en Belfast. Arrestatie-
bevelen, huiszoekeingen, in-
vallen verspelen de
aanvankelijke sympathie
die het leger had opgebouwd
bij de katholieke bevolking.
DE IRA wint aan populari-
teit. Nu breekt de chaos he-
lemaal los. Hele wijken ont-
trekken zich aan het gezag.
In Londonderry worden bij
een demonstratie 13 mensen
door soldaten doodgescho-
ten. De IRA patrouilleert in
katholieke wijken, en de
UDA (Ulster Defence Ar
mée) houdt parades die aan
duidelijkheid niets te wen-
sen overlaten. Opnieuw
grijpt het Britse leger in. Ze
herstellen zo goed en kwaad
als het gaat de orde in de
wijken. Het Noord-lerse
parlement wordt naar huis
gestuurd. Noord-lerland
staat weer rechtstreeks on
der Londen.
Het Compromis
Er komen besprekingen over
een mogelijke oplossing. Na
maanden komt er een wit-
boek op tafel. Voorstel: een
Iers Parlement kiezen met
evenveel Protestanten als
Katholieken. Het plan heeft
een goede kans van slagen.
Maar de Protestanten leggen
- onder leiding van Paisley -
de hele provincie plat door
een staking. De minister van
Arbeid weigert te onderhan-
delen. Hij plaatst daarmee
de nieuwe Noord Ierse pre
mier in een onmogelijke po
sitie. Hij treedt af.
HOOGEZAND-SAPPE
MEER - Binnenkort start er
in de Nije een cursus Zeef
drukken voor meiden onder
deskundige begeleiding. Heb
je belangstelling, bel dan zo
snel mogelijk naar Stichting
Welzijnsbevordering, tele-
foon: 05980-94148 en vraag
naar Silvana of Pauline.
Naast het cursusaanbod gaat
ook het meidentheeuur weer
van start. Vanaf gisteren zijn
aile meiden uit Hoogezand en
omstreken iedere week van
harte welkom in de Nije van
16.30 en 17.30 uur.
De gastgezinnen ontvangen
gedurende drie weken twee
jonge Noord-Ieren, een Ka
tholiek en een Protestant.
Hun leeftijd varieert van 8 -
12 jaar. Tijdens het verblijf is
er een begeleidster uit Ier
land aanwezig, die u met
raad en daad terzijde zal
staan en uw gezin zeker een
keer zal bezoeken. 't Spreekt
ook vanzelf dat de leden van
de werkgroep zullen helpen
waar dit nodig is. Hebt u na
het lezen van dit artikel be
langstelling gekregen om
twee kinderen gedurende
drie weken een warm plekje
in uw gezin te geven, geeft u
zich dan alstublieft op bij één
van de onderstaande adres-
sen:
Annie Wortelboer tel. 94262
Caria Theuwissen tel. 93500
Henk van Vondel tel. 20556
Henk Gaasendam tel. 25011
Het sekretariaat is gevestigd
aan: Burg. Bartelstraat 4,
9601 CN Hoogezand, tel.
92665, ten name van Riny
Heeres.
EMMEN - Op 8 februari baarde manenrob Pasquale een jong.
Dat was niet de eerste keer. In 1981 en 1985 kreeg ze ook al
een kind. Helaas stierven beide jongen tijdens de geboorte.
De oorzaak was onbekend. Het was dan ook een hele verras
sing dat Pasquale nu het leven schonk aan een gezond en le-
venslustig kind.
Verzorger André van Gemmert laat baby ,,Walesa" zien aan
zijn soortgenoten
Pasquale zelf leek echter zo
overdonderd dat ze totaal
geen aandacht aan haar baby
schonk. Dit was bij de ma-
nenrobben in het dierenpark
nog niet eerder voorgevallen.
Ook literatuurstudies boden
geen soelaas. Daarom werd
contact opgenomen met Le-
nie 't Hart in Pieterburen.
Binnen een uur stond Lenie
met enkele van haar mede-
werkers in het dierenpark.
De eerst tien dagen werd het
manenrobje, dat inmiddels
door verzorger André van
Gemmert Walesa was ge-
doopt, met aile zorg omge-
ven. Hij werd, net als een
jonge zeehond, gevoerd met
vispap die via een sonde
rechtstreeks in zijn slokdarm
werd gebracht. Op de elfde
dag na z'n geboorte raakte
Walesa in een crisis. Zijn con-
ditie ging plotseling sterk
achteruit. Walesa was zo ver-
zwakt dat ..intensive care"
nodig was. Die .intensive ca-
re"-afdeling werd gevonden
in de badkamer bij verzorger
André thuis. Daar groeide
Walesa voorspoedig. Zijn ge-
wicht verdubbelde in onge
veer zes weken tôt 20 kilo.
Griezelig
Op 31 maart kon hij weer te-
rug naar het Noorder Dieren
park. Gisteren stelde pleeg-
vader André het manenrobje
voor het eerst voor aan z'n
echte vader, moeder en ande-
re familieleden. Walesa vond
dat allemaal erg griezelig.
Geleidelijk zal hij aan de
groep manenrobben moeten
wennen. Iedere dag neemt
André hem enkele keren
even mee naar buiten, naar
z'n soortgenoten. Steeds een
beetje dichterbij. Daamaast
krijgt Walesa dagelijks
zwemles. Hij eet nu al echte
vis. Walesa is een van de zeer
weinige manenrobben die
met de hand zijn grootge-
bracht. Tôt dusverre is dat
bijna nooit geprobeerd. Hij is
dus een beetje een primeur.
En ook een levend compli
ment aan de kennis en de in-
zet van het Zeehonden Op-
vangcentrum in Pieterburen.
HOOGEZAND-SAPPE
MEER - Het heeft een tijdje
stilgelegen, maar vanaf nu is
het jongerenplatform Go
recht weer aktief. Het jonge
renplatform Gorecht houdt
weer wekelijkse soos- en fil-
mavonden voor jongeren. De
plaats waar het gebeurt is in
het Krekeltje aan de Ruys de
Beerenbroucstraat. De dag is
iedere dinsdagavond van
19.00 tôt 22.00 uur. Wie meer
informatie wil, kan bellen
met Stichting Welzijnsbevor
dering, tel. 94148, vragen
naar Silvana.
SLOCHTEREN - Het gaat
goed met de inzameling van
klein chemisch afval in de ge-
meente Slochteren. In totaal
is er in het afgelopen jaar
21.275 kilo opgehaald, tegen
5.524 kilo in 1988. Een stij-
ging van 285 procent!
HET NIEUWSBLAD - DONDERDAG 19 APRIL 1990
I
