Wonen aan deJan Sangerslaan
VISON
40 kleuren
fotokarton en
crépe-papier
Huurdersvereniging informeert onjuist
KE
U
E
NS
KENWOOD
HET NIEUWSBLAD
iss-aaaaMatîios-sB
Jan Sangers werd op 5 okto
ber 1944 op 33-jarige leeftijd
in Martenshoek door de Duit-
sers gefusilleerd, omdat hij
had meegedaan aan het ver-
zet en aan onderduikers on-
derdak had verleend. Op 8
mei 1945, onmiddellijk na de
bevrijding werd de naam
„Eiklaan" door Burgemees-
ter en Wethouders die toen de
taak van de gemeenteraad
waarnamen, gewijzigd in
,,Jan Sangerslaan". Zij over-
wogen: ,,dat het gewenscht is
dat de namen van hen, die in
den strijd tegen den vijand
voor het vaderland hun leven
lieten, voor het nageslacht
bewaard blijven".
De Eiklaan liep vroeger van-
af het perceel van Geersing
aan de Zuiderstraat in zuide-
lijke richting tôt de Zuider-
laan.
Jan Sangers werd geboren op
21 februari 1911 in Hommerts
in Friesland (gemeente Wym-
britseradeel), als zoon van
Jan Sangers en Joit je van
Kalsbeek. Over zijn jeugd- en
schooljaren is weinig be-
kend. Begin dertiger jaren
was Jan werkloos. Voor een
functie bij de politie was hij
afgewezen. Hij woonde toen
in Leeuwarden waar hij lid
was van de plaatselijke korf-
balvereniging. Tijdens een
uitwisseling met een andere
club ontmoette hij begin 1934
de jonge korfbalster Tjiskje
Penning uit Dokkum, die la-
ter zijn vrouw zou worden.
Enkele jaren voor de 2e we-
reldoorlog werd Jan Sangers
vertegenwoordiger bij de
N.V. Friesche Textiel Groot-
handel, voor het rayon Gro-
ningen en Drenthe. Na het
overlijden van zijn ouders
verhuisde hij naar de Nieuwe
Wes in de stad Groninv^n
Huwelijk
Op 1 juni 1939 trouwt Jan
Sangers met zijn korfbalster
Tsjiskje Penninga, die op 11
mei 1914 was geboren in Ter-
wispel (gemeente Opster-
land) als dochter van Gerben
Penninga en Saakje Kuipers.
Omdat ze graag wat groter
willen wonen, reageren ze op
een advertentie waarin de
helft van een dubbele woning
aan de Eiklaan in Hoogezand
te huur wordt aangeboden.
Ze hebben geluk: de woning
wordt het jonge paar toege-
wezen. Op 13 augustus 1940
wordt in Hoogezand hun
eerste kindje geboren, een
dochter. Ze wordt Saakje ge-
noemd, naar haar Friese
Beppe (grootmoeder) van
moeders kant.
Inmiddels is de oorlog uitge-
broken. Daardoor wordt het
ook voor Jan Sangers steeds
moeilijker zijn werk als ver
tegenwoordiger te doen. Hij
laat zijn baan maar schieten
en gaat als kwekersknecht
aan de slag bij kweker Veg-
ter in Kleine Meer. Als spor-
tieve jongeman was hij al lid
geworden van de gym-
nastiekvereniging S.E.S.
waar hij mensen ontmoette
die hij later terug zou zien in
verzet en illegaliteit.
Ook in Hoogezand en Sappe-
meer gaat de bevolking
steeds meer gebukt onder de
oorlog en de ingrijpende
maatregelen die de bezetter
het volk oplegt. Jan Sangers
wil zich er niet bij neerleg-
gen. Hij komt in contact met
Fokko Boelens, leider van
het verzet in Hoogezand en
Sappemeer en gaat vanaf dat
moment actief deelnemen
aan het verzet tegen de Duit-
se bezetter. Hij verspreidt il
légale blaadjes, kranten en
pamfletten en helpt onder
duikers aan een schuilplaats.
Een tijdje heeft hij zelf twee
onderduikers in huis. Hij
vond het niet meer dan zijn
plicht, hoewel hij wist dat hij
gevaar liep, dat er risico's
aan verbonden waren.
Verraad
Het is de ochtend van 5 okto-
ber 1944. Jan Sangers is nog
thuis. Tjiskje is hoogzwanger
van hun 2e kindje. Plotseling
verschijnen er bij het huis
aan de Eiklaan Duitse mili-
tairen. Een inval, zoals op
hetzelfde moment bij Jan
Huitzing en Kees de Haan
wordt gedaan. Sangers ken-
de Huitzing van de gym-
nastiekvereniging en de ille
galiteit. Aan Kees de De
Haan had hij de avond tevo-
ren nog pamfletten gebracht.
Hoe wisten de Duitsers dat
deze mensen bij het verzet za-
ten? Waren ze verraden?
Kort voor de inval bij San
gers was de Sicherheitsdienst
de winkel van D. Blaak aan
de Hoofdstraat binnengeval-
len, op zoek naar illégale lek-
tuur. De heer I. C. Overman
die er tegenover woonde zag
het gebeuren. Hij wist dat
Sangers, de Haan en Huit
zing in het verzet zaten en
dus gevaar liepen. Om Jan
Sangers te waarschuwen
fietste Overman naar de Eik
laan, maar hij kwam te laat.
De SD was al bij Sangers
thuis en ook Overman werd
door de beruchte oorlogsmis-
dadiger Siert Bruins opge-
pakt. Jan Sangers zou in zijn
huis mishandeld zijn evenals
Overman. Overman werd
ook weggevoerd, maar hij
zou het er levend vanaf bren-
gen.
Mevrouw Sangers mocht wel
even naar de keuken om eten
te halen voor hun dochtertje.
Haar man mocht ze niet meer
zien.
Toen Sangers na enige tijd
door de SD werd meegeno-
Vervolg van pag. 1
kan goed complimenten ge-
ven, door onderhandelen kan
ik goed samenwerken".
Doormiddel van rollenspel
wordt geexperimenteerd met
,,nieuw" gedrag. De cursus is
ontwikkeld door leerkrach-
ten van de J.C. van Andel-
school in Groningen.
De cursussen starten per 1 ja-
nuari.
HOOGEZAND-SAPPEMEER - De informatie van de huur
dersvereniging Hoogezand-Sappemeer, dat de woningbouw-
corporaties Talma en Volksbelang in het probleemgebied
Woldwijck huren die veel te hoog liggen in rekening brengen
is volgens wethouder H. Mobers niet correct. Volgens Mobers
liggen de huren 20 tôt 40 gulden per maand boven de mini
mum huurprijs en niet 108gulden, zoals de huurdersvereni
ging beweert.
Die club had in een brief aan
de raad verzocht, pas over te
gaan tôt de grote opknap-
beurt van Woldwijck, waar-
onder sloop van 70 woningen
en 134 garageboxen, op het
moment dat de corporaties
de huren zouden verlagen.
Wethouder Mobers zei wel
een pleidooi te willen houden
voor het verlagen van de hu
ren. Maar de suggestie van de
progressieve lijst Ronda dat
de woningbouwcorporatie
uit eigen zak het verschil tus-
sen de minimumhuurprijs en
een sterk verlaagde prijs zou
den moeten bijpassen
spreekt Mobers helemaal
niet aan. Verder wilde de
huurdersvereniging als voor-
waarde stellen dat er pas ge-
men namen g.e ook privébe-
zittingen van hem mee, zoals
kleren en 2 reiskoffers. Af-
scheid nemen van zijn gelief-
de vrouw en dochtertje
mocht hij niet. Jan durfde
zelfs niets tegen zijn vrouw
te zeggen en zij niet tegen
hem.
Met een auto, waar waar-
schijnschijnlijk ook Kees de
Haan in zat, werd Sangers
weggebracht naar een
schuurtje bij de kleuter-
school in Martenshoek. Na
enige tijd werd Jan Sangers
uit het schuurtje gehaald.
Even later klonken er scho-
ten. Jan Sangers was gefusil
leerd. Hetzelfde zou ook met
Jan Huitzing gebeuren. In
Martenshoek was bij een raz
zia ook bakker Meint Venin-
gadoodgeschoten.
Wat een afschuwelijk drama
heeft zich die 5e oktober 1944
in Martenshoek afgespeeld.
Een mensehleven telde niet.
Niet voor de bezetter maar
evenmin voor eigen landge-
noten zoals menïgNSB-er en
verrader.
Regels
Het stoffelijk overschot van
Jan Sangers werd door de
groep Bruins niet meteen
vrijgegeven. Pas de volgende
dag mocht de familie het li-
chaam ophalen. Het mocht
niet naar zijn eigen woning
worden gebracht om vandaar
uit te worden begraven. De
begrafenis moest wel binnen
2 dagen plaats vinden.
Toespraken mochten niet ge-
houden worden. Dat waren
de regels, opgelegd door de
onderdrukker. Zo werd Jan
Sangers in stilte begraven op
de Stille Hof.
Drie week na het drama, op
26 oktober, werd het 2e kind
je van Jan en Tjiskje gebo
ren, weer een dochtertje, dat
Jannetje werd genoemd. Zij
heeft haar vader nooit ge-
kend. Vlak na de geboorte
van Jannetje werd uit be-
trouwbare bron vemomen
dat de SD ook mevrouw San
gers wilde arresteren. Samen
met haar 2 dochtertjes werd
zij overgebracht naar de
nastorie van de gereformeer-
gespecialiseerd in
meentelijk geld in de op-
knapbeurt mag worden
gestoken op het moment dat
de corporaties hun admi-
nistratiekosten verlagen. Al
in 1988 bepaalde de rechter
dat die kosten opgelegd bij
aanvaarding van een wo
ning, bij Volksbelang 82 gul
den en bij Talma 50 gulden,
ten onrechte in rekening wor
den gebracht Geen van de
raadsleden steunde de door
de huurdersvereniging voor-
gestelde koppeling.
Akkoord werd gegaan met
de opknapbeurt van Wold
wijck. Daarin investeert de
gemeente 3.7 miljoen en de
woningbouwcorporaties 6.2
miljoen.
SHOP
•DE TABAKSPOT'
Groot Gorecht 24
Telefoon 05980-26030
de kerk in Sappemeer, onder
de hoede van dominée Tom.
Maar ook daar voelde me
vrouw Sangers zich niet vei-
lig. Met een auto van garage-
bedrijf Bisschof vertrok zij
met haar kinderen naar Dok
kum. De kraamverzorgster
zuster Smallenbroek, die bij
de bevalling van Jannetje
wasgeweest en haar in die
moeilijke tijd zo goed had ge-
holpen, ging als begeleidster
met haar mee.
Inmiddels was de woning
aan de Eiklaan verzegeld
door de bezetter. Maar geluk-
kig hadden vrienden nog
kans gezien het meubilair er-
uit te halen.
Na de bevrijding keerde me
vrouw Sangers met haar
dochtertjes terug naar het
huis aan de Eiklaan, een huis
met een „lege plaats". Tjisk
je Sangers- Penning is op 7
maart 1978 in Hoogezand
overleden. De oudste dochter
Saakje woont in Woudenberg
en de jongste, Jannetje,
woont in Amerika.
Aan de afschuwelijke ge-
beurtenis die op 5 oktober
1944 plaats vond in onze ge
meente zal de straatnaam
„Jan Sangerslaan" ons
steeds blijven herinneren.
Opm.: De inval van de Duit
sers bij D. Blaak aan de
Hoofdstraat was eigenlijk
bedoeld voor A. Blaak aan de
Beukemastraat. Daar lagen
inderdaad illégale spullen.
Een blunder dus.
(met hartelijke dank aan een
familielid)
Henk Booy
INFORMATIE - VERKOOP
REPARATIE
HET NIEUWSBLAD - DONDERDAG 1 NOVEMBER 1990
u» «a^-38 JB il
Versctiiint elke donderdag in een
oplage van 24.000 in de plaatsen:
Hoogezand, Sappemeer,
Kolham, Harkstede, Slochteren,
Schildwolde, Zuidbroek,
Kielwindeweer, Westerbroek,
Waterbuizen, Foxhol, Zuidtaren,
de Groeve
Kantoor Gorecht Oost 30
Tel./Fax. («980-24848
Postbus 18
9610 AA Sappemeer
Redaktie: Persburo Edzes
Tel. 05980-97145
Adv.afd.: Na 18.00 uur
J. Wagt
Tel. 05990-17975
keukens, functioneel
en passend bi| uw
intérieur staan in
onze toonzaal
Sluiskade 30 Winkelcentrum Martenshoek
9601 LC Hoogezand 05980-93405
ALLE MERKEN UITLATEN
EN TREKHAKEN
VOOR DOE HET ZELVERSOE
SNELLE MONTAGE OOOR ONS
BEL VOOR DE LAAGSTE PRIJS!
AUTOSHOPS
Crontnftn
Rilkiweq 129» IDGroil TU 050412458
Noofazand
Mcint VemngaitrMt 30 Tel 05980 91 12C
Zuidiaren - 05905-4047 Fax: 4403
