Fietsen in weer en wind
Fa N&OREN
Uit de levende natuur
Snelheids-
controles
500 W FIETSPLEZIER
100 W FITNESSPLEZIER
Hoogezand-Sappemeer tijdens
de tweede wereldoorlog
Vakantiewerk
in Amerika
BYOB in Nije
RADIO COMPAGNIE JUKEBOX
Singer Van Geuns
Blauwe visser
Wiener
Sangerknaben
zingen Mozart
Spanning
VVV-Agenda
Van de driehonderd Joden die
voor de oorlog in Hoogezand-
Sappemeer woonden heeft
maar een handjevol de oorlog
overleefd. Het merendeel
werd afgevoerd naar de ver-
nietigingskampen. In het boek
„Hoogezand-Sappemeer tij
dens de tweede wereldoorlog"
treffen we het verhaal aan van
de familie Geuns.
Eén van de weinige gezinnen
die de oorleg wel overleefde
was de familie Van Geuns, sla-
ger en veehandelaar in Sappe-
meer-Oost. Toen het bevel
kwam dat aile Joden zich
moesten melden, stond Van
Geuns voor een moeilijke
beslissing. Het was melden of
onderduiken. Hij besloot om
met zijn vrouw voor het laat-
ste te kiezen. Ook zoon Arnold
ging onderduiken. Zijn doch-
ter Julia, in 1942 in aile haast,
misschien wel na een seintje
uit het gemeentehuis van Sap-
pemeer, getrouwd met Jan
Zuidema, zou waarschijnlijk
geen gevaar lopen omdat
Zuidema geen Jood was. Het
was dus een gemengd huwe-
lijk. Zij hoefden zich voorlopig
nog niet te melden. Op een dag
in 't begin van 1942 klopten te-
gen 11 uur 's avonds vader Van
Geuns en schoonzoon Jan
Zuidema aan bij de familei A.
van Kampen, sluismeester te
Jipsinghuizen. Via de firma
Smit en Dontje aan de Borger-
compagniesterstraat hadden
ze dit adres gekregen omdat
de sluiswacherswoning zo een-
zaam en afgelegen stond.
Besloten werd dat Van Geuns
in ieder geval eerst enige da-
gen zou blijven om ondertus-
n 3 irg «r® 3
WîBSfîjtïjtfSS
rn w *11351
Bttfi
sen uit te zien naar een ander,
meer definitief schuiladres.
Het zou anders komen. Omdat
het verdwijnen van de beken-
de slager en veehandelaar
voor niemand onopgemerkt
bleef, ook niet voor de ,,ver-
keerde" kant, zou Me vrouw
Van Geuns gevaar kunnen lo
pen door de Sicherheitspolizei
gearresteerd te worden. Enige
weken na haar man dook ook
zij onder bij de familie Van
Kampen.
Julia dacht aanvankelijk dat
ze safe was. Keer op keer werd
haar door Jan Douma en ie-
mand van de Grûne Polizei ge-
vraagd waar haar ouders wa-
ren. Op 13 februari kwam niet
de Grûne Polizei maar de Si-
cherheits Dienst in haar win-
kel, om haar te arresteren.
Waarschijnlijk hadden Julia
en haar man een vluchtplan
bij mogelijke arrestatie door-
gesproken. Julia vroeg de
SD'ers of ze nog even haar jas
mocht halen.
Via een open dakraam, de
dakgoot en een stukje plat-
dak, belandde zij in de tuin,
waar haar man, ondertussen
thuis gekomen, haar opving.
Vandaar naar het huis van
Geert Gorter, waar al een fiets
KIELWINDEWEER - Als we alleen zouden luisteren naar de vele, verontrustende berichten over
de natuur die ons dagelijks bereiken, zou er geen natuur meer over zijn! Maar als je er op uit gaat
en goed om je heen kijkt, valt er nog heel veel te genieten. Maar je moet het wel opzoeken, want
de natuur komt niet naar je toe.
Ikzelf doe dat geregeld en het
is verbijsterend te merken,
hoe weinig andere mensen de
natuur willen opzoeken. Zul-
len we samen eens een klein
tochtje maken?
Vanmorgen om tien uur stap-
pen we op de fiets en gaan
langs het Kieldiep, richting
Kielwindeweer. Het weer is
niet wat je noemt erg aanlok-
kelijk, maar dat nemen we
maar voor lief, want je kunt
per slot ook niet ailes hebben.
Na nog maar een klein stukje
gefietst te hebben (we zijn net
even de zendmast van Radio
Noord voorbij) ontdekken we
een Blauwe Reiger, die
doodstil langs de kant van het
Kieldiep staat. We stoppen
even om te zien wat dat beest
daar doet en we staan nog
maar nauweljks stil, of ra-
zendsnel gaat de kop van de
reiger het water in, en komt
weer boven met een visje in de
snavel. Om het visje recht in
de bek te krijgen, gooit de rei
ger het visje tweemaal de
lucht in en slikt het dan in.
Dan laat hij ook merken, dat
hij ons allang gezien heeft,
want met statige passen,
klimt hij bij de wal omhoog en
gaat dan op de wieken. Een
majestueus gezicht, die brede,
grote vleugels, die het vogelli-
chaam dragen in de lucht.
Even verderop in de polder,
strijkt de reiger neer bij een
klein zijkanaaltje.
Het Joodse kerkhof aan de
Knijpslaan in Kolham.
voor haar klaar stond om te
vluchten. Binnen enkele ogen-
blikken was ze aan de Boerge-
compagniesterstraat, bij de
moeder van Willem Pik. 's
Avonds heeft De heer Dontje
haar naar haar vader en moe
der in Jipsinghuizen gebracht.
Jan Zuidema werd als wraak
voor de vlucht van zijn vrouw
gearresteerd. Zeven weken
verbleef hij op het Scholten-
huis in Groningen, maar
kwam toch weer levend in
Sappemeer terug. Van de fa-
SLOCHTEREN - De Rijkspoli-
tie groep Slochteren heeft de
beschikking gekregen over ra-
darapparatuur van het Regio-
naal Orgaan Verkeersveilig-
heid te Groningen (R.O.G.),
om langs de weg de snelheid
van de verkeersdeelnemers te
meten.
De bestuurders kunnen ter
plaatse zien hoe snel zij rijden
doordat dit wordt aangegeven
op een soort electronisch score-
bord. U kunt deze contrôle op
willekeurige tijdstippen en
willekeurige plaatsen binnen
de gemeente Slochteren tegen-
komen. De politie is van plan
om de zichtbare contrôle af en
toe te combineren met een on-
opvallende radarcontrole met
apparatuur van de politie wel-
ke wel is geijkt.
Gerekend vanaf 1 juli 1990 tôt
31 december 1990 werden er
binnen de gemeente Slochte
ren in totaal 56 radarsnelheid-
scontroles uitgevoerd door de
politie. Tijdens deze contrôles
werden in totaal 1648 bestuur
ders bekeurd voor het te snel
rijden. Snelheidscontroles zijn
dus beslist niet overbodig, om
dat de te hoge snelheid in vele
gevallen (mede) oorzaak is van
verkeersongevallen.
Flirtpartij
Als wij wat verder fietsen,
zien we het gemaaltje „de Wa-
ker" aan de overkant van het
water liggen. Hier spelen drie
mannetjes van de Wilde Eend
om de gunst van een vrouwtje.
Wie uiteindelijk haar partner
zal worden staat nog lang niet
vast, want ze beslist daarover
pas bij het begin van het nieu-
we jaar. Nog even verder
scharrelt een Waterhoentje
langs de wallekant z'n kostje
bij elkaar en een paar Meer-
koeten doen hetzelfde in het
water.
Fietsend langs de huizen van
de Sluiskade in Kielwinde
weer, valt het ons op, dat er
nog zoveel bloeiende planten
in de goed verzorgde tuintjes
staan. Rozen, vlijtige Liesjes,
Petunia's en Afrikaantjes
staan op veel plaatsen nog in
voile bloei en even verder
pronkt zelfs nog een Lupine-
plant met z'n blauwe trossen.
De lucht ruikt hier niet zo lek-
ker (mestoverschot?), en we
gaan gauw verder.
Geknot?
Even voorbij het café ,,De
Viersprong" zien we knotlin-
de's voor de huizen staan. Ge-
wone lindebomen, die echter
door de mensen geknot zijn,
als waren het wilgebomen.
Toch wel een mooi en vooral
strak gezicht. Je moet ervan
houden. De lucht begint nu be-
ter te ruiken, want we fietsen
voorbij een fabriek, waar al-
lerlei lekkers wordt gebak-
ken. Even verderop staat een
auto van het kadaster langs
het kanaal en de ambtenaar
staat op een bruggetje, de wa-
terkant te inspecteren.
Nieuwsgierig als we zijn, vra-
gen we de ambtenaar of er hier
iets gaat veranderen, maar hij
stelt ons gerust enzegt, dat er
al wat veranderd is. Het ka
naal heeft hier nieuwe be-
schoeiingen gekregen en dat
moet op de kadasterkaarten
worden ingetekend. We gaan
een bruggetje over naar de an
dere kant van het water en
kunnen nu over een nieuwe
weg de Kielsterachterweg be
reiken. Vlakbij het BP
tankstation steken we de weg
Het stille water en de diepe
grond van het Kieldiep
over en fietsen verder richting
Hoogezand. Hier aan de druk-
ke Kielsterachterweg is het
wel heel anders fietsen, dan
langs het stille kanaal. De au-
to's scheuren ons voorbij en
het is geen moment meer stil.
Op een dikke boom zien we
iets groenachtigs zitten en bij
nadere beschouwing blijkt het
een kleine, maar mooie
sprinkhaan te zijn.
Pingpongballetjes
Verder lijkt het of hier aan de
ze drukke weg niet veel te be-
leven valt. Maar dat is maar
schijn en dat merken we even
later, als we in het struikge-
was naast het fietspad een
troepje staartmezen ontdek
ken. Een soort pingpongballet
jes in het roze en bruin, met
hele lange staarten, die over
elkaar heenklauteren en dui-
kelen dat het een lust is. Elk
takje wordt door de kleine vo-
geltjes afgezocht naar insek-
ten, wormen en ailes wat eet-
baar is verdwijnt in hun hon-
(kopen of huren)
VOORDEEL IN KWALITEIT
Slochterstraat 53
9611 CM Sappemeer
Telefoon 05980-96596
HOOGEZAND-SAPPEMEER - Twee en half jaar is er non-
stop aan het boek gewerkt. Op 10 april zal het van de per-
sen rollen. „Hoogezand-Sappemeer tijdens de tweede we
reldoorlog". ,,Een boek waar behoefte aan is", stellen de
schrijvers K.G. en J.H. Bos. Bos (K.G.) was jarenlang di
recteur van de openbare basisschool Théo Thijssen, zijn
zoon J.H. is adjunct directeur op dezelfde school. Van hun
hand verscheen eerder een lesbrief over de problematiek.
De reacties van de kinderen daarop maakten duidelijk dat
er aan een chronologisch overzicht van de gebeurtenissen
in de duistere oorlogsjaren grote behoefte is.
Niet aile namen van de mensen die in de oorlog een belang-
rijke roi speelden zijn terug te vinden. Soms omdat het
gaat om onverwerkt verdriet, vaak om de nabestaanden
van collaborateurs niet op te straffen voor iets waar ze
part noch deel aan hebben gehad. Daar waar namen in
krantenartikelen en archiefstukken staan vermeld zijn ze
overgenomen.
Het boek is zo geschreven dat het makkelijk leest. Er is een
tijdtabel opgenomen waardoor gebeurtenissen die in de ge
meente plaats vonden kunnen worden gerelateerd aan ge
beurtenissen op nationaal- of wereldniveau. Een boek voor
iedereen, zo hopen de schrijvers, maar zeker ook voor het
onderwijs.
Om u een indruk te geven van de inhoud drukt Het
Nieuwsblad hiernaast een deel van het hoofdstruk De Jo
denvervolging af.
milie Geuns is er gedurende de
hele oorlog niets vemomen,
totdat ze na de bevrijding le
vend voor ieders neus stonden.
Hieronder een deel uit een
brief van Julia die ze recent
schreef.
,,De dagen duurden lang, le-
zen, kaarten en hopen op bete-
re tijden. Gelukkig hadden we
radio. De stemmen van Den
Doolaard en Lou de Jong zal
ik nooit vergeten. Dolle Dins-
dag gingen we de schoenen
poetsen in deveronderstelling
het is zo ver", maar helaas.
We kregen wel eens bezoek
DEN HAAG - Camp Counse-
ors USA, is een organisatie
die gespecialiseerd is in het se-
ecteren van counselors voor
Amerikaanse zomerkampen.
Daarvoor is de organisatie op
zoek naar studenten in de leef-
tijd van 19 - 28 jaar en die geïn-
ueresseerd zijn om komende
zomer te werken in een Ameri-
taans vakantiekamp.
CCUSA biedt een programma
aan, waarbij open, verant-
woordelijke en zorgzame en
thousiaste mensen 9 weken in
de zon, lesgeven en meedoen
aan aktiviteiten met een groep
kinderen in de leeftijd van 6 -
16 jaar. Als je werk in het
kamp erop zit heb je de moge-
lijkheid om tôt maximaal 6
weken rond te trekken in
Amerika.
Mocht je informatie over het
CCUSA programma willen
hebben, bel of schrijf dan
naar:
Camp Counselors USA, Ko
ninginnegracht 35, 2514 AC
Den Haag.
HOOGEZAND-SAPPEMEER
- Morgenavond speelt de hard
core-metal band BYOB, af-
komstig uit Dwingelo, in de
Nije in Hoogezand. BYOB
staat voor: Bring your own
beer. Het belooft een groot
feest te worden, overigens, de
naam moet je niet serieus ne
men! De zaal is open om 21.00
uur en het begint om 21.30 uur.
gerige keeltjes. Het is een
prachtig gezicht om deze vo-
geltjes bezig te zien en we blij
ven dan ook een kwartiertje
kijken en fietsen dan door
naar huis. De lucht is onder
tussen helemaal blauw gewor-
den en als je buiten bent, heb
je geen idee, dat het al novem-
ber is. Maar hopelijk hebt u nu
wel een indruk gekregen, van
ailes wat er buiten nog te ge
nieten is.
F.G.
van meneer Smit uit Sappe
meer en later ook van m'n
man. Die wisten waar we za-
ten. Dan was het feest, maar
de angst dat ze werden ge-
volgd was er altijd. Als ze
maar eerst een paar dagen
weer weg waren dan waren
we weer rustig. Hoe wel rust
kende je niet meer. Twee jaar
en twee maandenis lang, om er
niet te mogen zijn, maar toen
de bevrijding er eenmaal was,
wist je ook met jezelf geen
raad. Een heel andere wereld.
Verder le ven? Waarom? Je
mag het niet zeggen. De fami
lie Van Kampen en m'n man
GRONINGEN - De Wiener
Sangerknaben, het beroemd-
ste jongenskoor ter wereld
geeft 5 februari een bijzonder
concert in de Groningse
Oosterpoort. Ter gelegenheid
van het Mozartjaar, brengen
de Sangerknaben in dit feeste-
lijke concert een ode aan Mo
zart.
Een optreden van de Wiener
Sangerknaben is nog altijd
een gebeurtenis en in de
Oosterpoort kan onder de
beste omstandigheden genoten
worden van dit levende monu
ment van de muzikale geschie-
denis van het aloude Wenen.
In Wenen is het nog altijd een
enorme eer als men wordt aan-
genomen voor dit koor.
Slechts één van de dertig jon-
gens wordt na een vooroplei-
ding aangenomen. Een optre
den van de Wiener Sangerkna
ben is een ode aan Amadeus,
Schubert en Brahms, maar
vooral een ode aan de schoon-
heid en puurheid van het kind.
Elke vrijdag kunt u uw favoriete plaat in de jukebox
plaatsen.
Bel tussen 18.00 en 21.00 uur naar de studio (96688). Zeg
welke twee platen uit de onderstaande lijst moeten wor
den gegooid en plaats twee nieuwe platen naar keuze in de
lijst. Drie mensen kunnen er aan het spel meedoen. Onder
hen wordt in het laatste uur een doos tompoucen verloot.
Radio Compagnie is te vinden FM 105.2 op de kabel 94.4.
hadden hun leven voor ons in
de waagschaal gestld. Doordat
je jong bent, gaat het ook wel
weer langzamerhand. Maar nu
je ouder wordt komt het meer
en meer terug. Dit mag nooit
meer gebeuren. Waar ik nog
heel veel houvast aan heb
ghad, was m'n mooie onbe-
zorgde jeugd. Dat kon me niet
meer worden afgenomen.
Voor de familie Kampen in
Jipsinghuizen is het verlenen
van onderduikmogelijkheid
zeer riskant geweest. Op het
verlenen van een onderduika-
dres aan Joden stond immers
de doodstraf. Keer op keer
leek het mis te gaan. De SD
kwam soms aan de deur. En
toen in 1944 bij de sluis een
B-52 bommenwerper neer-
stortte van de geallieerden
volgden huiszoekingen in de
hele buurt, omdat de beman-
ning van de bommenwerper
was verborgen. Gelukkig
werd bij de huiszoeking het
huis van de sluiswachter over-
geslagen. Een volgende bedrei-
ging vormde het plan van de
Duitsers om aile bruggen in
het Ruiten A-Kanaal op te bla-
zen. Dan zou ook het huisje
aan de sluis vemietigd wor
den.
De sluiswachter had al
een evacuatieadres gekregen,
maar waar moesten de onder-
duikers heen. Gelukkig werk-
ten de gebruikte bommen niet
en werden de bruggen met de
hand afgebroken. Overdag
waren Duitse militairen bij de
sluiswachter ingekwartierd. 's
Nachts sliepen ze gelukkig in
de school. Bevrijd werd het
sluis wachtershuis door vijf
tanks va de eerste Poolse
tankdevisie. De familie Kam
pen kreeg later een hoge Israë-
lische onderscheiding.
Evenementen
23/1 De Kern: Bridge-drive,
aanvang 13.30 uur
24/1 Wijkcentr. Woldwijck:
Jeugdsoos, vanaf 12 jaar, akti-
viteit: knutselen, 18.30 - 20.30
uur
25/1 De Nije: Hardcoreband
BYOB (Bring your own beer),
aanvang 21.30 uur
26/1 Vrouwenprojekt Hooge
zand-Sappemeer: Informatie-
middag over seksuele intimi-
datie, 't Kielzog, 14.00 - 18.00
uur
(alleen toegankelijk voor
vrouwen!)
Buurtver. Gorecht: Toneel-
avond
Exposities:
Gemeentehuis: 'Zeven op een
rij', etsen van gevels en huizen
in de Veenkoloniën door Ema
van Mondfrans, de hele maand
januari
Bibliotheek Boekhoven: 'Te-
rugblik op Hoogezand-Sappe
meer in 1990', de hele maand
januari
Galerie 'De Smederij' (De Vos-
holen 58a): Batikwerk van
Lies Kliphuis en keramiek en
plastieken van Hillie Abbring
en Henny van Dijk, 5 januari
t/m 2 maart, geopend dinsdag
t/m zaterdag 13.30 - 16.00 uur
Galerie Inside: Olieverfschil-
derijen en gouaches van Wil
van Leeuwen, t/m 26 januari
'De Klabbe' Foxhol: Penteke-
ningen van Klaas Pruisman,
de hele maand januari, geo
pend op werkdagen van 15.00 -
17.00 uur
Galerie Kropswolde: Foxart
exPress: tentoonstelling 'Peri-
odiek NOLS nr. 3', bijdragen
van 18 kunstenaars, 13 januari
t/m 3 februari, en het projekt
'Kunst aan het station', door
Magda Lagerwerf, de hele
maand januari
geopend donderdag t/m zon-
dag van 13.30 - 18.00 uur en
volgens afspraak
St. Probe: Corry Bijma-van
Venrooy, aquarellen, tôt 15 fe
bruari
Kinderboerderij Gorechtpark:
geopend maandag, dinsdag,
donderdag en vrijdag van
15.00 - 16.30 uur; woensdag, za
terdag en zondag van 14.00 -
16.30 uur
Voor verdere informatie en in-
lichtingen kunt u terecht bij
de VW Hoogezand-Sappe
meer, Hoofdstraat 12, Hooge
zand, tel. 05980 - 91441.
Geopend maandag t/m vrij
dag van 10.00 - 16.00 uur
Mocht u nog een evenement or-
ganiseren dat in aanmerking
komt voor plaatsing in de
VW-evenementenagenda,
geef het dan tijdig aan de VW
door, dan wordt het gratis in
deze agenda opgenomen.
htl NltUWSBLAL) - UONUtRUAti 24 JANUMHI l9tn - RACilNA b.
De Jodenvervolging in HS
i >'S U
*«MM» m «H
y* w"V<»
>mt
S.1H fflLTOF
118(1? PSiwHASmT
<t
nr: artiest(en):
1. Maastreechter Staar
2. Mathias Reim
3. Henk Wijngaard
4. Living Color
5. Pe Daalemmer Rooie Rinus
6. Mathias Reim
7. The sweet
8. Nick Kamen
9. Trockener Kecks
10. Queen
11. Bangles
12. BZN
13. Simple Minds
14. Pavarotti
15. Bon Jovi
16. Everything but the Girl
17. Vicky Brown
18. Wham!
19. George Michael
20. Hot Chocolat
21. Frank Farian
22. Vaya Con Dios
23. Icehouse
24. Robert Plant
25. Normaal
26. Supertramp
27. Rick Astley
28. David Parton Tony Steward
29. Corry Konings
30. Nicole
31. Chris Montes
32. Quincy Jones
33. Orig. Naabtal Duo
34. Havenzangers's
35. Jantje Koopmans
36. Creedence Clearwater Revival
37. Pink Floyd
38. Foreigner
39. Die Flippers
40. Depeche Mode
41. Manhattan Transfer
42. Paul Simon
43. Roxy Music
44. Marillion
45. Joe Cocker
46. Terence Trent d'Arby
47. The Carpenters
48. Hi Power
49. Enigma
50. Frank Boeyen Groep
SE.K.-Produkties dankt Diko Computers en R.S.Audio Produkties
titel: gestort in afl:
De 12 rovers
35
Verdammt ich lieb' dich
35
He Suzie
35
Love rears its ugly head
32
Hoornse plas
27
Ich hab' getraumt von dir
29
The blockbuster
29
I promised myself
10
Met hart en ziel
24
Breakthru
26
Eternal flame
26
Christal gazer
20
Waterfront
28
Passione
31
Livin' on a prayer
24
Take me
31
Guess I never will
19
Last Christmas
32
Différent corner
25
Started with a kiss
25
Rocky
27
What's a woman
8
Touch the fire
1
Big log
36
Oerend hard
23
Cannonball
1
Cry for help
36
Isn't she lovely
30
Mooi was die tijd
32
Ein bisschen Frieden
34
Let's dance
27
Tomorrow
8
Ein alter baum bluht
35
Nachts na tweeën
24
Rode rozen
34
Suzie Q
23
Another brick in the wall
10
Waiting for a girl like you
21
Die rote sonne von Barbados
35
Enjoy the silence
31
Operator
36
Diamonds on the soles of...
29
Avalon
30
Kayleigh
36
You're so beautiful
33
Sign your name
1
Top of the world
29
The cuit of snap
22
Sadeness
31
Zeg me dat 't niet zo is
35
