„lk heb m'n grote mond
op de markt gekregen"
Allochtonen-sollicitatieclub
H
m
Even naar Oost Duitsland II
Exotisch festival in Hortus
M
f
Aangepaste
vakanties
Tips voor trips
Fietstoertocht
Tips voor trips
VW Agenda
De benen uit het
lijf in Ulrum
Inktvis 50 jaar
Tips voor trips
fl il
w H?*
Na ti ve-Am eri cans
China
Staphorst
Marktkoopvrouw Janna ten Wolde stond 30 jaar
met kraam in Sappemeer
SAPPEMEER - Deze maand wordt ze 65 jaar en de helft ervan
stond ze op de markt. Toen Janna ten Wolde 30 jaar geleden in
Sappemeer met de verkoop van gipsen vasen begon, was ze de
enige vrouw met een eigen kraam. De marktdrang blijkt via de
vrouwelijke lijn in het gezin te worden doorgegeven, want ook
dochter Anneke staat inmiddels al met een bijouteriekraam op
de markt: ,,Als je voor de markt geboren bent, ga je door tôt aan
je dood".
„Ik heb m'n grote mond op de
markt gekregen. Dat hebben
ze me daar geleerd. Nu hou ik
het wel netjes, maar ze moeten
weten wie er de baas is", ver-
telt me vrouw Janna ten Wol
de. Als dochter van een Sappe-
meerster borstelgroothande-
laar heeft ze het handelen van
thuis meegekregen. Ze trouw-
de een man, die tôt hun trou-
wen ook op de markt stond.
Pas jaren later kwam de pas-
sie voor de markt bij beiden
weer boven en haalden zij hun
marktpapieren. „M'n man zei:
Ga jij maar naar Hoogezand,
ik blijf wel in Groningen op de
markt. Als je met mij mee-
gaat, schuil je je maar achter
mij weg. Ga maar alleen". Zij
begonnen in gipsen vasen, la
ter werd het bijouterie.
De eerste zeven jaren -toen ze
alleen in de kraam stond-
kwam ze na een lange dag op
de markt vaak erg moe thuis.
Ze kan er urenlang over ver-
tellen. ,,Het is een hard beroep
hoor. Bij herfst en winter zie
je 't huis niet bij licht. En dan
zijn er ook nog de jaarmark-
ten, dan rinkelt de wekker al
om 5 uur. En de volgende dag
weer hè? Het huishouden moet
ook doordraaien en je kinde-
ren moet je op het recht spoor
houden, ook al ben je zoveel
weg. Maar het hele leven is
doorzetten".
En Janna zette door, ook al
wilde ze na de dood van haar
man ,,de hele handel liever in
het Winschoterdiep gooien".
Maar zover kwam het niet.
Dochter Anneke, bij wie ook
al op jeugdige leeftijd de
marktdrang geconstateerd
werd, schoot te hulp. Zij ver-
gezelde haar moeder en maak-
te ook haar partner enthousi-
ast voor de handel.
Janna ten Wolde heeft en hele.
generatie groot zien worden in
haar markttijd. Moeders met
kinderen, die nu weer met hun
kinderen langskomen. Op de
zaterdagmarkt in Sappemeer
is zij een vertrouwd gezicht,
dat eigenlijk niet meer weg te
denken valt. Ook al doet zij
haar kraam nu over aan haar
dochter, het is nog geen defini-
tief afscheid. ,,Voor iedereen
houdt het natuurlijk een keer
op. Ik ben nu 65 en nog goed.
Maar ik ga Anneke gewoon
helpen, want ik blijf nog niet
van de markt weg".
GRONINGEN/DELFTZIJL - De Sollicitatieclub Gronin-I
gen/Delftzijl van de Arbeidsvoorziening is als eerste in de pro-
vincie gestart met een sollicatietraining voor allochtonen. Ook
Hoogezandsters, die langer dan een half jaar werkloos zijn, kun-
nen naar deze training worden doorverwezen.
DEN HAAG - De afgelopen
tien jaar zijn er veel intéres
sante vakantiemogelijkheden
voor gehandicapten ontstaan.
Door de inzet van vele vrijwil-
ligers kunnen gehandicapten
via de Stichting Werken op va-
kantie.
Lichamelijk gehandicapte
mensen kunnen kiezen uit drie
vakantiemogelijkheden. Op
de eerste plaats individuele
-vakanties. Het vakantiebe-
middelingsburo van de Stich
ting Werken bemiddelt tussen
Allochtonen zijn in het land
van herkomst vaak een andere
sollicitatiemethode en -ge-
sprekvoering gewend dan wij
in Nederland kennen", aldus
Bob Solisa. Hij is één van de
begeleiders van de training
voor werkzoekenden.
De sollicitatieclub van de ar-
beidsbureaus, waaraan ook
Hoogezand deelneemt, werkt
nu ruim een jaar en boekt goe-
de resultaten: volgens het ar-
beidsbureau vindt 78% van de
deelnemers binnen 11 weken
werk, terwijl bijna de helft
langer dan drie jaar werkloss
is geweest. De werkloosheid
onder allochtonen is hoog.
Spéciale aandacht, zoals de
sollicitatietraining, lijkt een
goed middel hun positie te
verbeteren.
HAREN- Hindoestaanse klassieke muziek, de gevechtsport Tae-
kwondo, waaiers en Wajangvoorstellingen. In de Hortus in Ha-
ren kunt u zich komend weekeinde in tropische sferen begeven
tijdens het Exotisch Festival.
ZUIDLAREN - Fietstoerclub
Dobberieders uit Zuidlaren
stapt van 23 tôt en met 26 juli
weer op de fiets voor de jaar-
lijkse fietsvierdaagse.
Deelnemers kunnen kiezen uit
ritten van 40, 60 en 80 kilome-
ter. Speciaal voor de deelne
mers wordt er maandagavond
22 juli in café-restaurant
Sprookjeshof een dia-presen-
tatie gehouden. Er wordt als-
vast een voorafje genomen
van de bezienswaardigheden,
die langs de route te zien zijn.
U kunt zich tijdens de avond,
die om 20.00 uur begint, ook
opgeven voor de fietsvierdaag
se.
gehandicapte vakantieganger
en vrijwlliger. De gehandicap
te bepaalt het reisdoel in
binnen- of buitenland, en de
duur van de vakantie.
Daarnaast worden er groeps-
vakanties georganiseerd voor
oudere lichamelijk gehandi
capte mensen in Ermelo en
Luyksgestel.
Bovendien verhuurt de Stich
ting bungalows aan (echt)pa-
ren en gezinnen, waarvan één
van de leden gehandicapt is.
Gehandicapte mensen en na
tuurlijk vrijwilligers uit het
hele land kunnen zich opgeven
bij: Stichting Werken, Lange
Voorhout 48, 2514 EG Den
Haag,tel. 070-3649920.
Slachters en slagers
BIDDINGHUIZEN - Afgelo
pen maandag opende Ir. Gerrit
Braks het Nationaal Slagerij-
en Vleesmuseum in het
Vleespaviljoen van de Flevo-
hof in Biddinghuizen. Niets
voor vegetariërs misschien,
maar voor geïnteresseerden in
de ambachten slachter, slager
en worstenmaker is er genoeg
te zien.
In het muséum is een winkel
en werkplaats uit het begin
van deze eeuw nagebouwd. Er
zijn antieke voorwerpen en
machines uit de slagerijwereld
overgebracht, waaronder een
met staven ijs werkende koel-
kast.
Het festival is een kleurrijk
spectakel, bedoeld voor jong
en oud. De bijzondere geuren
van de exotische keuken lok-
ken u direct naar de kraamp-
jes.Antilliaanse, Vietnamese,
Surinaamse en Tunesische lek-
kernijen worden afgewisseld
met sieraden, stoffen, kleding
en verse groenten. Zaterdag-
middag worden er tal van de-
monstraties gegeven, op dans-,
vechtsport en muziekgebied.
Beide dagen door zijn er Wa
jangvoorstellingen. Wajang is
een Javaanse theatervorm,
waarbij vaak gebruik wordt
gemaakt van een dalang, een
verhalenverteller. Het schim-
menspel met de uit leer gesne-
den platte poppen (Wajang
Kulit), houten speelpoppen
(Golek) of het spel met de mas-
kers (Topek) beelden oude le-
genden en sprookjes uit. Het
publiek kan ook meedoen,
door mee te spelen met de ga-
melanmuziek.
Tijdens het exotische festival
is er een expositie samen-
Evenementen
20 juli: dansavond paviljoen
"De Rietzoom", jaren '60 mu
ziek met orkest Flame. Aan-
vang 22.00 uur.
21 juli en verder iedere zondag
en woensdag: Rondvaart par-
tyboot "Wolfhorn". Vertrek
vanaf "De Bloemert" om 14.00
uur. Reservering gewenst, tel.
05905 - 5950/3548.
21 juli: Klaverjassen in "De
Leine". Aanvang 10.00 uur.
23 juli: Zomeravondbridge in
"De Reensche Compagnie".
Aanvang 19.30 uur. Gaarne om
19.15 uur aanwezig.
Exposities
Halte Kropswolde 6 t/m 28 ju
li: Yolanda Bootsma, Som
Tjeng Tang eh Hanny v.d.
Vlugt, schilderijen, tekenin
gen en installaties, geïnspi-
gesteld van allerlei soorten
waaiers. Door de informatie
eromheen meer dan alleen een
lust voor het oog.
De Hortus aan de Kerklaan 34
is geopend van 10.00 tôt 16.45
uur. Entreeprijs voor volwas-
senen negen gulden, voor kin
deren van 4 tôt en met 11 jaar
vier gulden. Tôt en met 13 au-
gustus is de Hortus ook op de
dinsdagavond geopend van
19.30 tôt 22.30 uur. Iedere
week staat er een thema cen-
traal.
ULRUM/LAUWERSOOG
Sportievelingen kunnen op 27
juli terecht bij de ,,Prestatie-
loop Ulrum 1991", een halve
marathon die start van de pier
in Lauwersoog en eindigt in
Ulrum.
Voor aanmelding en informa
tie (vôôr 20 juli) gebeld wor
den met L. Cullens 05956 -
1251.
>v 0
M*
.m
%ki
reerd op de kleur blauw.
Gemeentehuis 5 juli t/m 30
aug.: schilderijen van Ruloff
Manuputty.
Galerie Inside 9 juli t/m 17
aug.: Zomerexpositie, een im-
pressie van werken van
kunstenaars die er tôt nu toe
hebben geëxposeerd (betreft
werken van Karel Appel, Cor
neille, Rumscheidt e.a.).
Jos Boerjan, Kleine-
meersterstraat 32, Sappemeer.
Tôt 24 juli tekeningen en schil
derijen. Open van 18.00 - 21.00
uur.
Kinderboerderij Gorecht: geo
pend van ma. t/m vr. van 09.00
- 12.00 uur en van 13.30 - 17.00
uur. Za. en zo. van 13.30 - 17.00
uur.
Voor verdere informatie kunt
u terecht bij de VW Hooge-
zand-Sappemeer, Hoofdstraat
12, Hoogezand. Tel. 05980
91441.
Geopend van ma. t/m vr. van
09.00 - 16.30 uur.
HOOGEZAND-SAPPEMEER
Op 31 augustus viert de
Zwem en Poloclub de Inktvis
haar 50 jarig jubileum met een
groots opgezet sportfeest.
In het Bob Bruinsbad worden
de hele dag zwemwedstrijden
gehouden voor selectie en re-
creatieven, met deelnemers uit
de hele provincie Groningen
en uit de Duitse zustergemeen-
te Geesthacht.
In het buitenbad, de Kalk-
wijk, wordt een groot polo-
tournooi gehouden met deel
nemers van 7 tôt ongeveer 50
jaar. Voor het eerst doen ook
de aspiranten van 7 tôt 14 jaar
daar aan mee.
De kleine ,,zwemlessertjes"
worden niet vergeten. Voor
hen worden de hele dag spelle-
tjes georganiseerd.
Na afloop van al deze sportie-
ve aktiviteiten wordt er 'sa-
vonds éen groot slotfeest ge
houden in het Kielzog. Met
muziek, toneel, dans, en diver
se actsdoor de eigen leden. Ai
le leden en oud-leden zijn
daarbij van harte welkom.
Hoe u aan de (gratis) entree-
kaarten kunt komen staat bin-
nenkort te lezen in een adver-
tentie in deze krant.
Kunstnijverheidsmarkt
GIETEN - Aanstaande zater-
dag wordt er in Gieten een
Kunstnijverheidsmarkt ge
houden. Van 16.00 tôt 21.00 uur
kunt u dwalen langs de
kraampjes van de 40 deelne-
mende hobbyisten.
Straatmuzikanten en -teke-
naars zorgen met de Kop van
Jut voor vermaak. In de NH
kerk geeft het gemengd zang-
koor ,,Het Heidebloempje
om 19.30 uur een gratis voor-
stelling.
Toekomstige ondernemertjes
(m/v) kunnen met hun spulle
tjes gaan handelen opde kin-
dermarkt.
GRONINGEN - In het provin-
ciehuis in Groningen expo-
seert tôt 31 juli Evert Winkel
met grafiek. Door middel van
zijn grafiek probeert Evert
Winkel iets te doen aan de gra
ve schending van de mensen-
rechten van de Native Ameri
cans",die nog steeds als zo
veelste rangs burgers worden
beschouwt.
De grafiek van Evert Winke
is te bezichtigen op maandag
tôt en met vrijdag van 9.00 toi;
12.00 en van 14.00 tôt 16.00 uur.
(Foto Dennis F. Beek)
Zijn ogen waren bijna dichtgevallen, toen het gebrom be
gon. De warrnte stond nog volop in de slaapkamer. Hij lag
nog maar net in bed. De ramen stonden wagenwijd open.
Een vlieg. Hij dacht: „Als ik stil blijf liggen verdwijnt het
beest misschien. Het brommen hield aan. Slapen bleek
onmogelijk. Zuchtend stond hij op en haalde vanuit de
keuken een kolossale spuitbus. Schudden voor gebruik,
stond er op. Hij glimlachte. Geen drijfgas in de bus, dus
milieuvriendelijk.
Voor hij wilde spuiten om de vlieg het zwijgen op te leg-
gen, besefte hij dat de ramen beter gesloten konden wor
den. Anders verdween het gif voordat de plaaggeest vol-
doende gedrogeerd was.
Met gesloten ramen werd het binnen nog warmer. Dat
moest hij er maar voor over hebben. Die vlieg ging er aan.
Gewapend met spuitbus ging hij een woest gevecht aan.
Het kleine insekt bleek aile hoekjes van de kamer te ken
nen.
Uitgeput zakte de man neer op zijn bed. De kamer hing vol
gifdampen. De spuitbus was leeg. Hij sloot de ogen en
merkte niets meer van de brommende vlieg. Nooit meer.
Met een vliegenmepper gaat de vlieg eraan, maar u niet.
Zelfs een opgerolde krant kan genadeloos doel treffen.
Zonder gifwolken slaapt u gezonder en de krant wordt
meteen hergebruikt.
- -
Het gerestaureerde marktplein
oude bomen werden gekapt.
derlijke leuzen op muren en
spandoeken ,,Op onze kol-
choos is Frau Hildegard kam-
pioen aardappelrooister") zijn
verdwenen.
Allerlei straten en pleinen zijn
omgedoopt, hetgeen proble-
men oplevert als je in een fol-
der leest: ,,De VW vindt U op
het plein van de Socialistische
Vriendschap". Voor een plein
van die naam zul je nu min-
stens naar China moeten rij-
den.
We voelen ons als cabaretier
Fons Janssen in Israël: ,,Is this
the originally Holy Land or is
there another one?"
In het doodgewone stadje Ber-
neburg vinden we een over-
nachtingsplaats. Eenoud
staatshotel, zonder enig com-
fort. Slapen is in dit land al-
tijd duur geweest, maar een
warme maaltijd is er nog
steeds goedkoop. Gegroeide
achterdocht: Waarom is dat
snoer uit de muur getrokken?
Werd onze hotelkamer vroeger
inderdaad afgeluisterd?
Dat we s'avonds ûberhaupt
nog kunnen eten is een mee-
valler. Vroeger viel het leven
stil na het vervullen van het
plan van de arbeid. Dat blijkt
,nog steeds zo. De voormalige
DDR is s'avonds als Staphorst
op zondag. Ailes is gesloten,
cafe's vind je er nauwelijks.
Overdag is op elke splitsing
van de weg wel een Imbiss
met etenswaren te vinden.
van Berneburg. Aile prachtige
Oost Duitsland bezoeken is vooral kijken, ruiken en je verbazen. Hoe het allemaal toch zover
heeft kunnen komen. Zoals blijkt uit deze tweede aflevering van een persoonlijk reisverslag.
Direct na Halberstadt is er
weer een file en dus willen we
weg van de grote weg. Daar is
ook aanleiding toe, want
inks, 14 kilometer verderop,
.îgt Groningen. Daarover is in
c e Noordelijke pers een aantal
malen geschreven, dus daar
moeten we heen. Op zoek naar
stamverwantschap, die we
niet vinden. De grauwe treu-
righeid doet in geen enkel op-
zicht denken aan onze noorde-
ijke metropool. Helaas kent
niemand hier het Nieuwsblad
van het Noorden, maar een
mevrouw die met veel vlag-
vertoon Cola en Marlboro ver-
koopt begrijpt nu waarom er
vaker Nederlanders komen.
Allergisch geworden voor fi
es, houden we zoveel moge-
_ijk kleine en dus slechte we-
gen aan. Gemiddelde snelheid
ongeveer 35 km. We kruisen
prachtige rivieren, met namen
als Unstrutt en Saale. Het is
het land waar Luther ,,ket-
i;ers" kon zijn omdat de vorst
îet tolereerde, terwijl we
dachten dat tolerantie in die
nijd alleen in Nederland voor-
kwam.
In de verte staan hoge
schoorstenen, staketsels van
verroeste buizen doemen op,
omwonden met plastic en jute-
zakken. We rijden door een
stalen woud van chemische in
stallaties, dat net als de echte
wouden aan het vergaan is.
Een omgeving voor een lugu-
ber visioen; een golf zoutzuur
kan zo de lager gelegen huizen
binnen stromen en mens en
dier volledig oplossen. Maar
dat is hier zonder chemie al
voldoende gebeurd.
Waar zijn overigens de beel
den van Stalin, Lenin en Marx
en zoveel anderen gebleven?
Nergens zie je die kolossen
van standbeelden meer. Hoe
zal men over honderd jaar hen
en ook hun knechten als Ul-
bricht en Honnecker beoorde-
len? Hoe bestaat het toch dat
dezelfde mensen die in de oor-
log hun leven in de waag-
schaal zetten, doordrongen
waren van socialistische idea-
len, later steunpilaren zijn ge
worden van dit totalitaire re-
giem dat het land zichtbaar in
een derde wereld situatie ach
ter heeft gelaten. De actuele
geschiedenis is duidelijk, die
ontziet niets. De herinnerin-
gen zijn bijna allemaal haastig
weggepoetst. De eens zo kin
i rv jf
mm S* 1 x—
P fm M§j
-'âlsfe
Van het door Helmut Kohi „beloofde land" is nog weinig te
recht gekomen. Veel Oost Duitsers voelen zich ,,betrogen", en
hebben dat hier kenbaar gemaakt op de muur van een CDU-par
tijbureautie.
Particulier initiatief door de
grote werkloosheid uit nood
geboren. Zet in je tuintje een
parasol en een paar stoelen
neer, en de verkoop van de
eerste producten der schep-
ping, cola en marlboro kan be-
ginnen. Maar s'avonds wer-
ten, in de binnenstad een café
Deginnen, daarvoor zijn ken-
nelijk andere pioniers en in-
vesteringen nodig. Het gam-
mele hôtel waar we overnach-
ten, (u kunt beter iets
comfortabelers zoeken) zou of-
ficiëel al gesloten zijn maar de
echte eigenaar is in Keulen op-
gedoken en denkt nog na over
een nieuwe bestemming van
het pand. Het personeel is hem
dankbaar, er is nog even
werk.
Wat maakt nou zo'n gewoon
en vervallen stadje, tôt een on-
gewoon, verschijnsel. Je moet
het zien en ruiken: De geur
van de kolenkachels die bij
ons sinds de komst van de Ga-
sunie niet maar bestaat. De
scheve en smerige huizen in
een vervallen hobbelige
straat. Maar kijk! Het tweede
pand aan de rechter kant is he-
lemaal opgeknapt, daarin zit
nu een videotheek. Aan de
overkant een speelgoedzaak,
de étalagés vernieuwd en ge-
heel ingericht met Lego pro
ducten. Bij de advocaat zijn
nieuwe ramen en een statusrij-
ke deur aangebracht. Even
verderop staan enorme
bakstenen fabrieken zich te
vervelen langs een schitterend
waterfront. Zo te zien werkt er
niemand meer. Het goorwit
schuimende water ruikt als
vroeger in Pekela. Aan onze
kant van de rivier staat aan
een deftige oprijlaan nog het
,,Kulturhaus". Leeg. In onze
verbeelding is het een komen
en gaan van limousines die het
partijkader afleveren om de
voorrechten van deze
heilsstaat te genieten.
Op de terugweg naar het hôtel
zien we dat in veel huiskamers
de TV aanstaat. De mensen zit-
ten er in donker naar te kij
ken. Waarom? Deden wij dat
vroeger ook?
Veel is hier onbegrijpelijk.
Om niet ailes af te kraken
prijzen we een recent gerestau-
reerd plein de hemel in. De
reactie is treurig: ,,A1 onze
mooie bomen zijn daarvoor
twee jaar geleden nog ge
kapt". Zouden die commu-
nisten nou nooit iets goed heb
ben gedaan?
(Wordt vervolgd)
HET NIEUWSBLAD - DONDERDAG 18 JULI 1991 - PAGINA 5
Marktvrouw Janna ten Wolde voor de laatste keer in haar eigen bijouterie
kraam.
r-r^Tr -~-w.
