De No. 10. WOENSDAG 3 Februari 1892. 22e Jaargang. s VAN BORGESIUS ZOON, SAPPEMEER. Inzending van Advertentiën en Ingezonden Stukken des Dinsdags- en Vrijdagsavonds vôôr zes uur by de Uitgevers. Overzicht van 24 tôt 31 Jan. 1892. ULT GRUNO. FEUIHLETOK Yoor de Gemeenten HOOGEZAND, SAPPEMEER, SLQCHTERENNOQRDBROEK, ZUIDBROEK, ZUIDLAREN, HAREN enz. Dit BLAD verschijnt iederen ZONDAG en WOENSDAG. ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden 85 cents, franco per post 45 cents. Enkele nommers 5 cents. U 1 T G A V E PRIJS der ADVERTENTIËN: Van 1—5 regels 85 cents, iedere regel meer 1© cents. Groote letters worden naar plaats- ruimte berekend. Abonnement lager. Dezelfde advertentie, in eens voor 3-maal plaatsing besteld, is de derde plaatsing gratis. DIENSTREGELING OP DE STAATS-SPOORWEGEN. AANGEVANGEN DEN 1 OCTOBER 1891. BUITENLAND. In den pruisischen Landdag is het ontwerp van wet op het lager onderwijs, dat, toen het voor eenige weken bekend werd in de gelederen der libérale partijen een waren storm deed opsteken, in behandeling genomen. Volgens de pruisische grondwet heeft de lagere school een godsdienstig karakter, het onderwijs is verplicht en moet koste- loos zijn. Aan aile scholen moet godsdienstonder- wijs gegeven worden; aan de gemengde scholen werd daarin voor aile gezindten afzonderlijk voorzien. Het nieuwe ontwerp is vooral tegen die gemengde scholen gericht, door dat het voorschrijft dat een bepaald getal ouders van zekere godsdienstige rich- ting voor hunne kinderen een afzonderlijke school kunnen eischen, en de staat ook als godsdienston- derwijzer in al die scholen zal optreden. Het ver- heft de tôt nu slechts bij ministerieele besluiten geregelde bevoegdheden der kerkgenootschappen tôt wet, en legt aan de afvalligen een dwang op, die kwalijk met de in de grondwet gewaarborgde gewetensvrijheid is overeen te brengen. Geheel neutraie scholen, scholen zonder godsdienstonder wij s als verplicht leervak, zullen dus in Pruisen volgens het nieuwe ontwerp niet kunnen bestaan. De vader van dit ontwerp, waarin men 's keizers hand niet onduidelijk zien kan, is de conservatieve pruisische minister van eeredienst, von Zedlitz. Het draagt echter ook de handteekening van den liberalen minister Miquel, die zich ten kwader ure tôt deze daad, geheel in strijd met de beginselen zijner partij, heeft doen overhalen, maar na de ongunstige beoordeeling in de pers reeds zijn ont- slag heeft gevraagd. De eerste spreker tegen het ontwerp was de bekende Eugen Richter. Vooral kwam hij op tegen de verplichting, dat kinderen wier ouders zich van zekere godsdienstbelijdenis hebben losgemaakt, des- niettemin gedwongen zouden worden het godsdienst onderwijs dat de school biedt moeten volgen. Hij noemde de verwachting der regeering dat de schoolwet, door het godsdienstig gevoel te verster- ken, de socialistische dwaalleer zou tegengaan, een illusie. In de school moeten de kinderen leeren nadenken opdat zij later de onmogelijkheid der sociaal-democratische theoriën kunnen inzien. De minister von Zedlitz trad niet in een dergelijke bestrijding van de aangevoerde argumenten. Hij dreef min of meer met de aangevoerde hezwaren den spot. Ik zou, sprak de minister, ongaarne dwang oefenen, maar alleen de weldaad, die ik zelf geniet, ook ten deel willen doen worden aan die arme kinderen, wien geen vrome moeder de han- den tôt een gebed leerde vouwen en die geen woord der waarheid in hun huislijk leven te hooren krijgen. Had de heer von Zedlitz het aaneenge- sloten optreden der liberalen tegen de schoolwet nog maar bespot toen Gaprivi optrad nam hij een bepaald dreigende houding aan. Wanneerdat zoo voortging met de agitatie tegen de wet, dus verklaarde hij, zou de regeering nog wel eens op andere wijze kunnen toonen, dat ze best tegen den stroom op roeien kan. Er was, zoo beweerde hij, geen sprake van oorlogsverklaring aan het libéralis me. Het doel der regeering was het handhaven van het christendom tegenover de ongodisterij, een christelijke opvoeding moest de tegenwoordige levensbeschouwing helpen bezweren. Niet dat hij daarom de liberalen atheïsten wilde noemen o neen, hij wilde wel gaarne in vrede met hen leven maar dan moesten ze hun agitatie staken, welke in deze moeilijke tijden dubbel gevaarlijk was. Na deze kastijding den liberalen te hebben toe- gediend vertrok de rijkskanselier, een manoeuvre van von Bismarck afgekeken, en aile ministers sjokten met hem mede. Tegenspraak wachtte hij niet af. De indruk zijner woorden was niet zoo overweldigend als zijn groote voorganger wist te maken; na zijn vertrek voerden nog de nationaal- liberalen tegen het ontwerp het woord, en hield ook Virchow een lange kloeke rede tegen de wet, vooral tegen het stellen van den staat op het standpunt eener bepaalde relige, wat altijd voeren moet tôt priesterheerschappij. Dryft de regeering de wet door, en dat kan zij daar de conservatieven en het centrum, die zich voor het ontwerp hebben verklaard de meerderheid hebben, dan drijft zij daarmede ook de nationaal-libe- ralen, die zich nog al gemakkelijk voor verschil- lende regeerings voorstellen lieten vinden, naar het kamp der oppositie. Met 1 Febr. treedt hef nieuwe tarief van invoer in Duitschland, Oostenrijk en Italie in wer- king. Spanje heeft zich daarbij aangesloten. De belgische kamer machtigde de regeering voorloopige handelsovereenkomsten te sluiten. Volgens een bekendmaking van onzen minister van buitenlandsche zaken aan belanghebbenden, zullen van 1 Febr. af, de voortbrengselen ofkoop- waren van nederlandschen oorsprong bij invoer in Frankrijk aan het minimum-tarief onderworpen zijn. BINNENLAND. De behandeling der staatsbegrooting, in December van het vorige jaar door de le Kamer afgebroken is nu ten einde gebracht. Veel nieuwe gezichts- punten leverde het débat niet op. Bij de behandeling der begrooting voor binnen- landsche zaken bestreed de heer van Gennep, de meening, die meer en meer veld won, dat de ge- meentebesturen het recht zouden hebben om onderwijzers te ontslaan, die de acte voor de vrije- en orde oefeningen in de gymnastiek missen. De minister gaf daaromtrent geruststellende verklarin- gen, voor vele onderwijzers van groot belang. Wederom werden het kabinet de belangen van den landbouw bijzonder aanbevolen. De heer Bultman was in de eerste Kamer de tolk van velen, die meenen dat de tegenwoordige minister van binnen- landsche zaken de belangen van den landbouw minder hoog stelt. Nogmaals gaf de regeering de verzekering, dat zij aan dezen belangrijken tak van ons volksbestaan hare beste krachten zal wijden. De goochelaar, Luitenant Weston, is een man die wat aandurft. Onder tal van wonderen, waar- van ik u vroeger al vertelde, kondigde hij voor zijne nieuwe groteske voorstelling in den Schouw- burg een extra nummer aan: »het verdwijnen van een levend paard met ruiter en al." Stellig had dit nummer nog al invloed gehad op de belang- stelling van het publiek, ofschoon het natuurlijk voor velen op teleurstelling uitliep. Want wie het onmogelijke verlangt van den duizendkunstenaar, die komt bedrogen uit. En van den heelen hocus pocus met dat paard, werd door het publiek maar bitter weinig gezien. Wat misschien nog maar het best was; want wat het b. v. wel ziet van de op- stijgende fee, dat verhoogt de waarde van de voor stelling niet. Prachtig als altoos was evenwel de voorstelling met de beelden, die in uitdrukking, spraak en gebaren den mensch in al zijne potsier- lijkheid nabootsen en waaronder vooral het dronken mannetje weer een overgroot succès had. Ook de voorstelling van bekende personen en vorsten was recht schoon. Het publiek toonde zich over de geheele voorstelling dan ook wel voldaan. Inmid- dels is met den regen en het zachte weder de gladheid van de straat verdwenen, wat voor ons allen eene heele uitredding is. Want menigeen heeft de verraderlijke gladheid van straat en plein met eenen leelijken val moeten hoeten en de chi- rurgijns hadden het druk met het heelen van ge- kneusde en gebroken ledematen. Nu heeft zoo'n opdooi zijn vôôr, maar ook zijn tegen. Want aile vuil is dan dagen achtereen blijven liggen en maakt dat overal eene brijmassa van allerlei straatvuil het publiek de kleeren en tegelijk het genot van uitgaan bederft. En wij moeten wel bij de straat al was 't alleen om te gaan zien, wat aile winkels bij hunne groote opruimingen wel voor aanbiedin- gen doen. Moest men aile advertenties gelooven, dan werd het goed als om niet weggegeven en moest bij gewonen verkoop de verdienst schrikkelijk groot zijn. Doch luitenant Weston maakt reclame en Séquah eveneens en onze winkeliers doen het natuurlijk ook. Reclame is de geest der eeuw, en hij slaagt het best in zaken, die het handigst de klanten weet te lokken. En nu er al winkeliers zijn, die op de cacao de suiker toegeven, nu bele- ven we 't misschien nog, dat we op een dozijn zakdoeken of boorden een overjas toekrijgen. Ge- lukkig ruimen de meesten op wegens vertimmering of uitbreiding, wat altoos een goed teeken is voor den handel en den bloei onzer stad. Toch zou anders bij menigeen, die naast de bestaande winkels staag meerdere en grootere ziet verrijzen, soms de twijfel boven moeten komen, of er voor allen wel een broodje aan zit. Een voorrecht mag het in- tusschen heeten, dat ook om de Groote markt ge- durig meerdere winkels komen. Want winkelra- men schenken licht [en fleur aan markt en plein en verhoogen de gezelligheid der wandeling. En onze markt was bij avond maar wat doodsch en donker, wat voor het succès van het vuurwerk op den achtentwintigsten wel heel goed is, maar minder prettig voor al de andere avonden van het jaar. Een nieuw magazijn zal er eerstdaags worden ge- opend; terwijl allicht 09k de verkoop van een ander heerenhuis aan de markt tôt de oprichling van een nieuwen winkel zal leiden. Immers voor heerenhuizen zoekt men thans liever eene plek aan de frissche buitensingels en plantsoenen; ter wijl de handel het uit den aard der zaak met het centrum blijft houden. Jammer, dat aan dien éénen singel de Hofsburg nog zal blijven. Ik noemde u dat oude fort voor nachtlogies voor den reizenden man reeds, toen er 't vorige jaar al de glazen waren ingeworpen en de burg haast voor de bele- geraars had moeten capituleeren. De eigenaar, eene bij de meeste stedelingen bekende persoon- lijkheid en nog al excentriek in vele dingen, heeft zijnen erven een leelijke kool gebakken door ze heelemaal van aile erfenis uit te sluiten. De burg werd vermaakt aan het Groene weeshuis en als het toch een ander hebben moest, dan is het aan zoodanig weeshuis nog het beste besteed maar de man maakte er de bepaling bij, dat het ding nog dertig jaar lang in zijn ouden doen moest blijven. De stad blijft aldus nog dertig jaren met het oude fort opgescheept; terwijl het anders een niet on- Roman uit den Noord-Amerikaanschen burgeroorlog, BAIiDUIN MttLIiHAUSEN. 18) Van je vaders kant ben je van voorname afkomst, en bovendien ben je in weelde opgevoed. Hier vindt je den grootsten eenvoud bij je ouden 00m, die geen groote sprongen kan maken." Bij die laatste woorden ontweek hij den blik der eerlijke blauwe oogen, terwijl hij voortging: »Je zult echter geen gebrek bij mij lijden, al moest ik ook nog een hypotheek op mijn reeds zoo be- zwaard huis nemen. Als het je echter niet bevalt, wil ik je gaarne helpen wat beters te zoeken." Zoo ver zal het wel niet komen," antwoordde Margaretha met vroolijke stem, »nu moeten we den dag nog bepalen, waarop ik naar hier verhuis." Onder het voortgaan bevonden zij zich nu dicht bij de véranda, waar dokter Krehle met de houding van een Romeinschen keizer de negerin gadesloeg, die de tafel dekte. Martijn bleef staan en het eene 00g dichtknijpend, sprak hij nadenkend: »Laat eens zien. Je kamers staan nog vol doodkisten, die moeten eerst wegge- ruimd worden, daar is een dag voor noodig. Dan het schoonmaken bovendien zal de dokter de rnu- ren wel gaarne willen beschilderen, wat mij behang uitspaart. Wat de meubels betreft, je bent te verstandig om hooge eischen te stellen en we zullen in onze ouden voorraad genoeg vinden om je beide kamers voorloopig wat in te richten. Langzamer- hand schaffen wij aan wat nog ontbreekt, dan ver- heugt men zich des te meer over ieder nieuw stuk. Laten wij nu afspreken het is vandaag Zaterdag dat ge den volgenden Zaterdag komt. Nu nog een vraag, heb je ook aan muziek gedaan? Het staat mij voor, dat je vader je moeder eens een piano heeft gegeven." »Sedert mijn vroegste jeugd heb ik les gehad en mij trouw geoefend, zoodat ik nu een ander wel zou kunnen voorthelpen," antwoordde Marga retha. »Des te beter. Dan zullen wij zien een piano te krijgen; de dokter is een groot kunslenaar op de harmonica, dan kunl ge tezamen spelen. Zoo'n instrument zal wel veel geld kosten, maar ikweet een fabrikant, die op afbetaling levert. Ziezoo, nu aan het eten, of de dokter wordt ongeduldig hij houdt van stiptheid." Hiermee was de overeenkomst tusschen 00m en nicht gesloten, en weldra zetten zij zich gemeen- schappelijk aan den maaltijd, Terwijl Margaretha meer en meer den indruk kreeg, dat zij het met de beide oude heeren, ondanks hun eigenaardig- heden, zeer goed zou kunnen vinden, zou zelfs de dokter niet uit Martijns gelaat kunnen lezen, hoe zijn oordeel over zijn lieftallige vroolijke nicht was. Weder deed Martijn het jonge meisje uitgeleide tôt aan den tuindeur en zij ging van hem met het geruststellend gevoel een tehuis te hebben gevonden in de nieuwe wereld. Op den bepaalden dag verscheen Margaretha met haar koffer in het slakkenhuis. Haar broeders, die zich nog niet weer bij hun 00m hadden laten zien, vergezelden haar om eenige zekerheid te ver- krijgen omtrent haar toekomstig verblijf. De oude Martijn verwachtte hen tôt hun verbazing en ge- leidde hen bereidwillig naar de voor Margaretha bestemde kamers. Hoe eenvoudig ook ingericht, toch maakten ze een vriendelijken indruk. Een sterke terpentijn en olieverllueht moest, wel is waar op den koop toe genomen worden, daar de muren met talrijke historische voorstellingen waren be- schilderd. Krehle beweerde, dat een dergelijke geur volstrekt niet schadelijk voor de gezondheid was, hetgeen Martijn bevestigde. Men beschouwde nu iedere schets afzonderlijk en betuigde bewonde- ring voor den scheppenden aard van den kunstenaar tôt groote voldoening der beide oude jonggezellen. De beide broeders gevoelden zich van een zwaren last bevrijd, dat hun geliefde zuster een tehuis had gevonden, waar zij blijkbaar welkom was en een gevoel van dankbaarheid kwam in hen op jegens hun 00m, zoodat ze zijn telkens terugkeerende ha- telijke toespelingen geduldig verdroegen. De eenige wraakoefening, die zij niet konden weerstaan, was de mededeeling, dat zij beiden een betrekking hadden gevonden, meer in overeenstemming met hun lust en bekwaamheid dan het vak van schrijn- werker. Bij die onverwachte tijding sprak bittere teleur stelling uit Martijns gelaat, terwijl hij Maurits door- dringend aanzag. Zoo stond hij een oogenblik, als zocht hij naar een wapen om aan te vallen en zeide toen op grimmigen toon »Ik mag zeker wel weten welk beroep ge gekozen hebt, zonder iemands goedkeuring te vragen." sZeker moogt ge dat weten", luidde het antwoord, »Hier in de buurt ligt een zekere kolonel Ruther- field met zijn regiment. Ik ben naar hem toegegaan en ik had slechts mijn papieren uit den dienst te toonen, om terstond een plaats als officier te ver- krijgen. Mijn uniform is reeds in den maak en binnen enkele dagen trek ik met mijn regiment tegen den vijand op." »Zoo?" mompelde Martijn ontstemd, terwijl hij zijn bezoekers naar de véranda bracht, waar allen zich neerzetten om ditmaal den aangeboden dronk niet te weigeren. »Dus officier? dat is zeker beter naar je smaak." Hij verkropte zoo goed mogelijk zijn verontwaardiging en voegde er spottend bij »Mij dunkt, dat is een ondoordachte streek, want als het niet noodig is, dan laat men zich niet graag doodschieten. Dat belet mij echter niet je veel geluk te wenschen met je nieuwe waardigheid." Zich daarop tôt Markolf wendend, vroeg hij »Heb jij je ook voor den oorlog laten inpalmen?" »Ik heb tehuis genoeg van het soldatenleven leeren kennen om mijn vrijheid hooger te stellen, dan het bukken onder een ijzeren tucht. Ik gaf er dus de voorkeur aan in dienst te treden van den pelshandel te St. Louis. De volgende week ga ik de Missouri op, naar de Couneil-Bluffs, een station voor ruilhandel van pelsen." »Zoo?" zeide Martijn hoonend, »de Missouri op om je door de wilden de ooren van het hoofd te laten slaan? Nu, wat mij betreft, ga naar den duivel zelf. Je kunt ten minste niet zeggen, dat je niet gewaarschuwd bent. Bij den hemel, ik had de zoons van mijn zuster wel wat beters ge- gund »Zoo heb ik ook al met hem gesproken," klaag- de Margaretha, waarop haar 00m haar driftig in de rede viel met de woorden »Laat hen begaan. 's Menschen wil is 's menschen leven en troost je met de gedachte, dat de beide zwervers eerder weer hier zullen zijn, dan wij hen verwachten. Wie weet of mijn blauw schootsvel hun dan niet beter aanstaat. Wat zegt gij er van, dokter?" Krehle trok aan zijn knevel en verklaarde op orakeltoon: »Dat hangt van inzichten af. Als aile menschen gelijk dachten, zouden wij leven als in een paradijs. De edele kunst kon ongehinderd beoefend worden en de natuurvorscher kon zonder gevaar onder menscheneters leven." »Nu hoort ge het," zeide Martijn, «wanneer een man als de dokter zoo spreekt, moet het wel zijn reden hebben." Hij zag voor zich zonder de spottende blikken der beide broeders te bemerken noch het voorhoofd fronsen van Margaretha, waarmee ze hen bestrafte. Zijn harde trekken waren hooggekleurd van op- gewondenheid en telkens trof een toornige blik beurtelings zijn beide neven. Plotseling stond hij op, ging in huis, maar keerde na eenige oogen- blikken terug. Zijn gelaat droeg de gemengde uitdrukking van spot, list en onschuld. Hij ging zitten en sprak daarop: »Toen ik voor ettelijke jaren naar de nieuwe wereld trok, ontving ik van uw vader zeshonderd gulden ter leen," boosaardig fonkelde zijn blik bij die woorden. »Daarmee ben ik begonnen. Zoodra ik het missen kon, legde ik het geld weg, tôt ik het kapitaal weer bijeen had. Getrouw voegde ik de rente erbij, omdat ik het geld niet als mijn eigendom beschouwde. Ik rekende er op, het eens op de een of andere wijze aan den geheimraad of aan zijn erfgenamen te kunnen teruggeven en daarom acht ik mij nu gelukkig mijn schuld in eere te kunnen afdoen." (Wordt vervolgd.) VOLKSBLAD 0OST-6OORECHT IN 0ISTREKE1L VAN Van NIEITWE SCHANS naar HARLINGEN. Van HAELINGEN naar NIETJWE SCHANS. 9,23 12,08 3,21 9,84 12,19 3,32 9,45 12,28 3,48 9,50 12,34 3,49 Vertr. N.-Schan» *6,16 £,7,40 *8,55 11,41*2,52 Winachoten 6,33 7,58 9,12 11,56 3,09 Scheemda 6.47 S 8,10 Zuidbroek 7,00 O 8,21 Hoogezand 7,13 a 8,34 Rropawolde 7,19 jo 8,40 Aank. Groningen 7,32 54 10,3 12,47 4,1 Vertr. - 7,36 10,8 1,45 5,4 Leeuwarden 9,03 11,31 3,13 6,27 9,44 11,4 Aank. Harlingen 9,89 12,7 3,49 7,6 10,20 11,40 De met een gemerkte treinen stoppen aan den Borgercompagniesterweg (wachtp. 87), tôt het opnemen en nitlaten van reizigera. De trein welke dea yoorm. 8.56 van N.-Schan» vertrekt, neemt Dinadaga geen reizigera op voor Groningen 5,80 5,44 6,51 6,00 6,08 6,13 6,26 6,32 8,38 8,48 8,56 9,07 9,16 9,21 9,33 9,40 Vertr. Harlingen Leeuwarden Aank. Groningen Vertr. a Kropawolde Hoogezand Zuidbroek Scheemda Winachoten Aank. N.-Schana 1,10 3,29 5,46 1,56 5,6 8,00 3,8 6,24 9,18 3,22 *6,32 10,45 3,36 6,46 10,59 3,42 6,52 11,05 3,51 7,3 11,14 4,6 7,19 11,29 4,14 7,27 11,37 4,28 7,43 11,51 Van GRONINGEN naar Aankomat DELFZIJL Sneldienat van Groningen 8,naar Amaterdam *6.30 6,44 6,50 7,1 7,16 7.24 7,40 7,2 7,43 9,1 9,6 9,20 9,26 9.35 9,50 9,58 10,12 9,40 11,26 12,44 *12,49 1,03 1,09 1,20 1,35 1,43 1,59 Van GRONINGEN naar MEPPEL—ARNHEM. Van ARNHEM naar MEPPEL—GRONINGEN. Vertr. Groningen Haren De Punt 6,26 6,35 6,42 Vriea-Znidl. 6,51 Aasen Meppel Aank. Zwolle Deventer Zutfen Arnkem DELFZIJL 7,7 8,15 8,54 9,40 9,59 10,37 8,— 10,23 10,32 10,40 10,49 8,26 11,7 9,17 12,23 9,49 1,3 10,24 2,15 10,42 2,56 11,16 3,37 12,52 4,9 1,1 4,18 1,9 4,26 1,18 4,35 1,35 4,55 2,50 6,10 3,30 6,50 4,16 7,38 4,38 8,3 6,80 6,56 8,10 8,19 8,27 8,36 8,52 5,26 8,57 10,50 7,47 10,10 8.17 10,50 9,41 10,5 Vertr. Arnhem Zutfen Deventer Zwolle Meppel Aaaen Vrie8-Zuidl. De Pnnt Haren Aank. Groningen 9,20 10,6 10,24 10,58 11,83 12,20 9,20 10,10 10.6 11,48 10,24 12,13 11.7 1,59 11,50 1,8 1,17 1,26 1,34 1,42 2,47 4,2 4,16 4,25 4,33 4,41 2,52 3,88 4,22 6,51 7,42 7,5 7,41 8,5 8,52 9,2 7,45 11,18 1,48 5,14 7,56 10,46 9,20 12,50 3,23 6,49 9,33 12,20 welke dea avonda te 10,42 aldaar retonrneert. 6,2 7,18 7,48 5,58 8,3 6,42 9,18 7.56 10,84 8,16 10,48 8,24 10,57 8,32 11,5 8,40 11,13 12,45 Van DELFZIJL naar GRONINGEN 6,— 7,12 10,44 1,24 4,52 8,30 Aankomat GRONINGEN 7,83 8,58 12,27 2,57 6,25 10,2 8,56 10,17 9,10 9,19 9,27 9,85 10,42 DOOR

Kranten- en periodiekenviewer van het Historisch Archief Midden-Groningen


(Volksblad) Oost-Goorecht en Omstreken nl | 1892 | | pagina 1