VEMMOOTSCHAP NEi)ERLAiD.
JOHN HEINEMAN
Nff
Groningen, Heerestraat, hoek kl. Pelsterstraat,
BINKENLAND.
OFFICIEELE PÏÏBLICATIEN.
Grrondbelastiiig.
Geillustreerd Zondagsblad. Inhoud van
Wilde dieren in liet strijdperk (met illustrât
Een spoorweg voor houtvervoer met illustrât
Een receptie bij den Gouverneur van Geylor
illustratie.) Het Adelaarsnest. Fijn
seerd. Een woord van Bliicher. Afs
van goud en zilvergeld. De terugkom:
Mahomedaansche bedevaartgangers (met illust
Onbetaalbaar (met illustratie). Kar
Manning (met portret). Een anecdote r
leven van kardinaal Manning. De ove
Erfprins van Engeland (met portretKeu
Joachim I van Brandenburg (met illustrati
De twee visschers (met drie illustraties.)
vergissing (met illustratie). De kluizenaa
den Schaerberg (met illustratie). Iets ov
verwarmingsmaterieel. Vermaarde manne
Gered (met illustratie). Tandenkunstenaa
De vergissingen, ook in de wetenschap (met
stratie). Een aardig kunststukje. Een
deelige positie met illustratie). De ra
achtige papieren ring (met illustratie).
dotes. Schaakrubriek. Mededeelingen.
Te Raalte is Dinsdagmorgen de knecht vai
landbouwer G. Kattenwinkel, de 20-jarige V
man, terwijl bij bezig was schoven van den g
zolder te werpen, door de sleuf gevallen en z
nig op den dorsehvloer terechtgekomen, d
onmiddellijk aan de gevolgen is bezweken.
Van de werf van de heeren Gebr. Bodew.
Lobit, is een schip te water gelaten en ter
daarna de kiel geiegd voor een ijzeren sleep
grool 350 iast, voor rekening van den Heer
Buchloh, te Mûhlheim aan de Ruhr.
Tevens werd op stapel gezet een ijzeren zt
groot ruim 50 last, voor rekening van den
J. P. Kloek, te Ossendrecht.
De invoering van de nieuwe Postwet zal t
spoedig kunnen plaats vinden, omdat het b<
tôt uitvoering van die wet enkele weken gel
van den Raad van State is terugontvangen.
Tengevolge van kolendamp is te Westerwijl-
s nachts een kind van ongeveer één jaar ge:
Bij de Rechtbank te Heerenveen is tegen
predikant Gravemeijer, vroeger te Oldeboorn i
Gorinchem, geeischt 25 boete, subs. 10 d
gevangenisstraf, wegens beleediging van den
gemeester Smijter in een openbare godsdiensti
ning.
Nabij Heerlen werd de vorige week de jo
dochter S. op den openbaren weg aangerand.
dader was niet bekend, maar, dank zij den
der maréchaussées, gelukte het een mijnwerke
bekentenis te brengen, die in den arm nog de
miskenbare bewijzen droeg van de kracht, di
de tanden der schoone zat tijdens de aanranc
In de N. Bred. Ct. leest men de volgende ad
t entie
»Ik ondergeteekende verzoek vriendelijk mij
den titel van sMevrouw" toe te voegen, daar ik i
liever verlang dan sJuffrouw" genoemd te won
Met achting, Mejuffrouw Kwisthout—Van C
Ginnekenstraat, Breda."
In verscheidene fabrieken te Tilburg doet
gebrek aan werk gevoelen, doordien de aflevei
van het gefabriceerde niet in verhouding staat'
de productie. In afwachting van betere tijden, w<
het voorjaar kan brengen, worden de arbeiders t
geregeld aan het werk gehouden.
Zondagmorgen ontstond er brand in eene 1
renwoning te Harbrinkhoek (Gem. Tubberg.
Doordat de eigenaar van schrik geheel verward v
schrijft de berichtgever vergat hij zijne h
legerige vrouw het eerst te redden, maar sn«
naar den stal, om het vee in veiligheid te breng
Nog juist bijtijds werd de bedreigde vrouw d
een paar omstanders uit het brandende gebo
gedragen.
De oorzaak van den brand is onbekend. I
huis was verzekerd, doch niet de inboedel, wei
geheel verbrand is.
Men schrijft aan de Amst. Ct. uit Rotterdam
Dat het verdeelen, van eene erfenis zelden zom
ongenoegen gepaard gaat, ondervond Zaterdag-
daar een Delftsch ingezeten.
Hij was met nog eenige andere Delvenaars ni
Oud-Beierland geweest, om daar eene erfenis
ontvangst te nemen.
Deze persoon in quaestie had er op gerekei
zich eene goede portie te zien toewijzen, maar c
bleek niet in de bedoeling der overige erfgenam'
te liggen, Hij had zich in Oud-Beierland in h
huis van den erflater een grooten zak met centi
toegeëigend daarover ontstond bij de terugkom
aan het station te D. twist, die zoo hoog liep, d"
de geheele inhoud van den zak over het perr
rolde en aile erfgenamen aan het grabbelen ginge
De persoon, die den zak gedragen had, verli
het gezeischap, ging de stad in en verteerde ail
wat hij bezat, tôt zelfs zijn horloge en overjas e
is berooid naar zijne woonplaats Delft teruggekeerc
Te Gouda is Dinsdag, vlak voor het station, eei
goederentrein op eenige stilstaande wagens geloope
en wel met zoo n kracht, dat verscheidene wagei
a's in elkaar geschoven werden. Persoonlijke oi
gelukken zijn gelukkig niet te betreuren, doch c
schade aan materieel en goederen is zeer belangriji
Men wijt dit ongeval aan het verkeerd stelle
van een wissel. De wisselwachter is terstond i
zijne betrekking geschorst.
De Aartsbisschop van Utrecht heeft aan de 10
tholieken in zyn bisdom dispensatie verleend va
de vasten, met uitzondering van den Goeden Vrijdag
Ook in het bisdom te 's-Hertogenbosch is Zondat
jn aile kerken bekend gemaakt dat, wegens hef
Iievensver«ekeriiigopgericht in 1SSS.
Amsterdam.
De Agent: C. W. DE ROCHEFOBT.
is den 2den DONDERDAG van elke inaand (11
te
ire
aardig plekje ware voor een flink heerenhuis of
een net café. Vreemd, dat er menschen zijn, die
bij 't scheiden van 't ondermaansche nog aardigheid
hebben aan zulke verrassingen. 't Herinnert aan
dien anderen man, waarvan de bladen dezer dagen
meldden, dat hij bij laatsten wil had bepaald, dat
hij van zijne banknoten een hoofdkussentje moest
hebben.
Doch bij al den eerbied voor den overledene,
zullen de erfgenamen hem wel wat goedkooper
peluwtje verschafïen. Van erfgenamen gesproken,
dan moet dat in Utrecht een meevallertje geweest
zijn, waar iemand, die gewoon was altoos in lom-
pen langs de straten te loopen bedelen, eene erfe
nis naliet van eene tonne gouds. De man woonde
in eene slordige buurt en sliep 's nachts op den
zolder, om maar geen licht noodig te hebben.
Bij zijn leven zullen de bloedverwanten dan ook
wel niet veel notifie van hem genomen hebben.
Doch wat ze bij zijn leven verzuimden, kunnen ze
nu tracliten goed te maken na zijnen dood, en 't
is dan ook te denken, dat er menig glaasje gele-
digd zal worden op zijne nagedachlenis.
Doch van anliquiteiten gesproken, herinner ik even
aan het oud kanon, dat hier is opgegraven en 't
welk na jaren van rust onder de aarde nu eene
eereplaats is gegeven in ons muséum. Voor kort
werd evenzoo eene groote koperen scholel opge
graven, die eveneens naar het muséum is verhuisd
en door de directie in hooge eere wordt gehouden.
En ik dacht zoo, wordt er niet veel meer gevonden
vooral in de provincie, dat niet in het muséum te
recht komt? 01 men houdt zulke dingen onder
zich, zonder er veel genot van te hebben, of men
werpt ze voor waardeloos weg. Adres aan de
friesche werklieden, die verleden week een aarden
pot vonden bij het graven. Eerst dachten ze dit
ding weg te werpen, en een dag of wat later bood
een Engelschman er tweeduizend gulden voor en
trok er mee naar Engeland. Zie, ons muséum is
er, en telt voor stad en provincie. Laten we
daarom allen zorgen, dat dit muséum rijk worde.
Ieder houde een oog in 't zeil, dat er bij afgra-
vingen van historische plekken goeds niets antieks
verloren ga. En wat er hier en daar geborgen
is in de binnenkamers, biede men aan 't muséum,
ten blijke, dat de geschiedenis van Stad en Lande
ons zoozeer ten harte gaat, dat ieder graag een
steentje wil bijbrengen om die geschiedenis voor
de nakomelingschap te bewaren. En er zit er veel
hier en daar, dat zoo goed als waardeloos vererft
van den een op den ander, zonder dat iemand er
wat aan heeft. Zelfs onder de oude koopacten
schuilen er vele, die van groote waarde zijn voor
onze oudheidkundigen. Waarom dan altoos die
dingen zoo geheimzinnig bewaard waarom ze liever
vererfd en geborgen, tôt de mot en de roest ze
hebben verteerd? Zie, een vreemdeling, een En
gelschman, geeft aan ons muséum eene groote gift
in geld alleen uit belangstelling met het streven
der directie en eigen stad en landgenooten doen
vaak zoo bitter weinig. Vasthoudendheid en sieur
en 't oud hollandsch spreekwoord houdt, wat ge
hebt," maken, dat ieder als een stokbewaarder het
zijne angstvallig behoudt; terwijl toch vaak het
offer ten dienste van allen zoo gering zoude zijn.
Er was hier een groote biljartwedstrijd in de afge-
loopen week. Twee avonden achtereen bevochten
elkander de kampioenen. En weer gold het de
groote strijd: zal de oude of nieuwe garde zege-
vieren? een strijd, die beide avonden door een
overgroot publiek werd bijgewoond. Oetzes, Buys
en anderen vertegenwoordigden de oude garde
terwijl de jonge garde telkens nieuwe krachten in
het vuur brengt. Eene prachtige serie heb ik zien
maken door den heer Albronda, die het van tien
direct tôt vierendertig caramboles bracht maar die
toch voor den prijswinnaar Nanninga het zand moest
bijten. Trouwens, de meesten hadden vooraf niet
anders verwacht, of de heer Nanninga zou over
allen zegevieren. Zooals ik zei, er was veel pu
bliek en veel belangstelling. En telkens als er een
mooie stoot of eene flinke serie werd gemaakt,
klonk een daverend applaudissement door de zaal
al bleek het bij aile spel, dat iedere partij er zijn
vriendje bij had, tegen wien men kwistiger was
met zijnen bijval dan tegen de tegenpartij. De
keurige prijzen werden ten slotte door den voor-
zitter der Harmonie aan de gelukkige winnaars
uitgereikt En 't was zoetjes aan mooi tijd gewor-
den om te scheiden.
Maandagavond werd in het hôtel Struvé te Sap-
pemeer eene samenkomst gehouden van belang-
stellenden in betere armverzorging. Deze verga-
dering was belegd door het bestuur der kiesver-
eeniging Sappemeer," en wel naar aanleiding van
eene bespreking van deze zaak op de vorige
vergadering van genoemde kiesvereeniging. Nadat
de heer C. R. Sikkens Jz., als voorzitter der kies
vereeniging, de aanleiding tôt deze samenkomst in het
licht gesteld had en hij verklaarde op verzoek der
vergadering zich met de leiding verder te willen
belasten, opende hij de gelegenheid om onderling van
gedachten te wisselen. Allereerst werd de vraag
gedaan of er geene mogelijkheid bestond om in de
hervormde gemeente de gewone bedeeling door diake-
nen weder in te voeren, welke vraag terstond
beantwoord werd met onmogelijk, er moet komen
eene betere armbedeeling. Er werd op gewezen,
dat de armenwet bepaaldelijk de zorg van de armen
overlaat aan de kerkelijke gezindten en de instellingen
van liefdadigheid, dat dit beginsel juist is en dat
daarom een poging gewaagd moest worden om, al
was het ook met subsidie van het gemeentebestuur,
de diakenen der hervormde gemeente in staat te
stellen hun taak naar eisch te volbrengen. Een
ander bracht hulde aan het tegenwoordig burger-
lijk armbestuur, maar hij meende dat noodzakelijk
dat bestuur uitgebreid moet worden, dat in ver-
schillende deelen der gemeente onderscheidene per-
sonen moesten worden aangesteld om de armen
en hunne behoeften op te sporen, om hen overal
ook zedelijk te helpen door te zorgen dat
kinderen ter school kwamen, of van het inha-
lings- en handwerksonderwijs gebruik maakten.
Dit denkbeeld lachte velen toe in de gegeven om-
standigheden. Nadat hierover nog het een en
ander gezegd was en vooral gesproken over de
financiëele bezwaren, aan deze zaak verbonden,
werd aangenomen een voorstel van den voorzitter
om eene commissie te benoemen, die zich verplicht
om zoo spoedig mogelijk het laatst besprokene in
een bepaald voorstel te formuleeren, spoedig wordt
dan weer eene vergadering belegd, waarop een
bepaald plan besproken kan worden. Tôt leden
dier commissie wees de voorzitter aan de h.h.:
Mr. Garsten, Dr. Herwig, A. G. Mulder, J. M.
Mulder en G. B. Heeres, welke h.h. verklaarden
de opdracht aan te nemen.
Zaterdag werd van de werf van gebroeders G.
en H. Bodewes, scheepsbouwmeesters te Marlens-
hoek, met goed gevolg te water gelaten een ijzeren
aak, groot 65 last, voor rekening van schipper M.
Baldée van Papendrecht en- werd de kiel geiegd
voor een dergelijk schip, groot 160 last, voor re
kening van den heer Henri Sellerlaghs van Ten-
hagen (Belgie).
Ten overstaan van notaris Spruyt te Sappemeer
werd Dinsdag j.l. in 't hôtel Struvè aldaar, ten ver-
zoeke van den Heer 0. P. H. Lofvers, te koop ge-
presenteerd: Eene Heerenbehuizing aan de Noor-
derstraat te Sappemeer.
Geboden 4000 door W. Buining, Gommissionair
te Groningen. Ingehouden.
Ten overstaan van notaris H. F. Deel te Sloch-
teren, werd Donderdag den 28 Januari 1892, ten
huize van Hartenhof te Vroombosch onder Sloch-
teren, te koop gepresenteerd Eene Behuizinge
met erf, tuin en grond, te Slochteren, groot 38
A., 15 c.A.
Gekocht door Geert Patje en echtgenoote te La-
geland voor de som van 665 en 15 voor over-
name.
Slochteren, 2 Febr. 1892. Het getal lotelingen in
de gemeente Slochteren, die dit jaar aan de loting
moeten deelnemen, bedraagt 112, dat der ingeschre-
venen voor de lichting 1893 120.
Noordbroek, 1 Febr. 1892. Dat was 11. Zater-
dagmorgen een drukte in ons dorp; de agitatie
die gewoonlijk bij een brand is waar te nemen,
was er niets bij. Kwâjongens renden 't dorp door,
rukten de deuren der ingezetenen open en riepen
uit aile macht Ze hebben Schrôder »gepakt."
Een ieder snelde naar 't Gemeenfehuis om den man
te zien die geboeid en doornat in de wachtkamer bij de
kachel zat, en wien zoovele velerlei misdaden wor
den ten laste geiegd. Hoewel nu de bijzonderheden
van zijn voorloopig laatste nacht vrijwel bekend
zijn blijft er toch ten opzichte van bedoelde
Schrôder veel onverklaarbaars over.
Waarom, kan men vragen, loopt de man als een
bezetene van 't eene huis naar 't ander, zonder iets
mee te nemen? Wat mag toch wel het doel zijn
van zulk een zonderling bedrijf, om als in haast
op ruim 20 plaatsen in te breken. Geen wonder
dat de man op velen meer den indruk maakt van
iemand met een manie behebt, dan wel van een
gewonen booswicht of dief. Men vertelt dat Schrôder
vroeger in een paardenspel heeft gewerkt, vandaar
dan misschien zijn verbazingwekkende vlugheid en
handigheid. Zijn voorloopige inhechtenisneming
geeft hier de menschen veel gerustheid, want,
overdreven als het gewoonlijk met zulke historie's
gaat, ieder sprak in de laatste dagen over Schrôder
en vreesde zijne nachtelijke bezoeken.
Noordbroek, 2 Febr. 1892. 't Ziet er hier
treurig uit met den waterstand. Mede door het
defect geraken van 2 onzer watermolens staat een
groot deel van het »Meerland" onder water en zijn
er vele andere kleigronden die zwabbelen. Het
buitenwater schijnt erg woelig te zijn. In de laatste
dagen bereikten de afvoerkanalen maar slechts per
etmaal een paar uur het peil dat er gemalen mag
worden. Komt dan nog daarbij dat de waterge-
malen onklaar geraken dan wordt de toestand kritiek
en zeer schadelijk voor den landbouw.
De overstrooming, veroorzaakt door de kolossale
watermassa's, in deze dagen langs onze kanalen afge-
voerd, gaf aan 'tBeneden Westerdiep teVeendam een
eigenaardig voorkomen. Zoo was het voorste ge-
deelte van den tuin van »Buitenwoel" bijna één wa-
terplas, terwijl de golven ook onmiddellijk spoelden
om de behuizing van de dames Sannes. Op de
Lange Leegte stond het water Zaterdagavond tôt
aan den grindweg en van daar zag men op een
tamelijk groot meer, waaruit hier en daar boomen
en struiken opstaken. In den afgeloopen nacht is
het water wel een decimeter gedaald.
Siddeburen, Jan. '92. De heer J. J. Reijer, on-
derwijzer aan de o. 1. s. alhier, heeft op zijn adres,
den 3 dezer aan de Koningin-Regentes verzonden,
waarin vernietiging werd verzocht van het besluit.
van den Raad der gemeenfe Slochteren, d.d. 31
December 1891, voor zoover daardoor is ingetrok-
ken een besluit van voornoemden Raad van 5 Mei
1886, waarbij adressant van de o. 1. school te
Slochteren, op gedaan verzoek is overgeplaatst
naar die te Kolham, een afwijzend antwoord ont-
vangen en wel dat er, gelet op art. 28 der wet
op 't L. Odoor tusschenkomst der Regeering
geen termen bestaan. Daaruit moet men dus op-
maken, dat elke overplaatsing op eigen verzoek
als onwettig beschouwd moet worden en dan zullen
allen die als zoodanig van standplaats zijn verwis-
seld, toch eigenlijk weer naar hun vorige standplaats
moeten worden gezonden.
Zondagmorgen had het lljarig zoontje van Jan
Blaauw te Meedhuizen, gemeente Delfzijl, terwijl
hij in den paardenstal van mej. de wedw. M. aldaar
aan het spelen was, het ongeluk tegen een geweer
aan te loopen, met het treurig gevolg dat het ge
weer viel en de jongen de hagelkorrels in het
rechterbeen kreeg. De heer dr. B. W. Siemens
van Hoogezand, die daar ter plaatse aanwezig was,
oordeelde het raadzaam om met den patient maar
dadelijk naar Groningen te gaan, waar hij 's middags
ter verdere verpleging in het ziekenhuis is opge-
nomen.
In eene vergadering van »Broedertrouw," te St.
Anna-Parochie, is Donderdag tegen den spreker,
den socialist Van Helsdingen, door de maréchaussée
procesverbaal opgemaakt wegens opruiende taal.
Te llozendaal hebben de bakkers het brood met
1 cent en de slagers het vleesch met 5 cent per
kilogram afgeslagen.
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Aan het postkantoor Hoogezand en de daaronder
ressorteerende hulpkantoren werd gedurende de
maand Januari: Ingelegd 281.05; Terugbetaald
14,75.
Het laatste door dat kantoor uitgegeven boekje
draagt het nummer 225.
INGEZOÏDEUT.
y>Daar is maar als ééne schrede tusschen ons
en den dood."
Ruim een kwart eeuw geleden woonde aan het
Achterdiep onder deze gemeente een jeugdig echt-
paar, Jakob de Vries en Zwaantje ten Cate. Uit
dit huwelijk werden vier kinderen van het manne-
lijk geslacht geboren. De man, zeeman van beroep.
zwalkte met schepen, te klein en min zeewaardig,
zelfs langs de kusten van Zweden, Noorwegen, de
Oostzee enz. Min ruime verdiensten stelden hem
niet in staat in de behoeften van het gezin te voor-
zien. Hij keerde daarom ook in het huiselijk ge
zin terug, in de hoop, langs andere eerlijke wegen
zijn bestaan te zoeken. Ongelukkig duurde dit
echter niet lang want spoedig werd hij door eene
uitterende ziekte aangetast, die weldra een einde
maakte aan zijn voor vrouw en kinderen nog zoo
noodig en dierbaar leven. De oudste zoon werd
door eene gelijksoortige ziekte door de zeis des
doods geveld. De tweede vond op de terugreis
van Jamaica aan de gevolgen van de gele koorts
zijn dood en werd den zeeroofdieren ter prooi. De
derde overleed ook aan het lichaam langzaam
sloopende ziekte, zoodat de moeder nog één over-
bleef van het viertal. Deze laatste jongeling met
name Jan, die zich op de lagere school steeds als
een ijverig en gehoorzaam leerling deed kennen,
werd door zijne onderwijzers zeer geacht en bemind.
De Directeur en de onderwijzers der Rijks Nor-
maallessen vonden in hem een zedig, werkzaam
en belangstellend jongeling, die steeds tôt aller
tevredenheid werkte. Aan de Rijks lloogere Bur-
gerschool deed hij zich van even gunstige zij de
kennen. Ook daar was hij de leerling, die in ailes
zijn plicht betrachtte. Hij legde dan ook met goed
gevolg het examen van onderwijzer af en werd
spoedig daarna door den Raad dezer gemeente met
algemeene stemmen tôt onderwijzer aan de school
West benoemd en later overgeplaatst naar de school
Oost. Deze benoeming was voor zijne moeder en
hem eene zaak van innige vreugde. Zijne ontspan-
ning bestond, in gezeischap van zijne vrienden
Veenhuizen en Visscher, in het zwerven door hei-
develden en over hoogten, om nieuwe planten en
natuurbloempjes te verzamelen. De strenge winler
van 18891890 met zijne langdurige, vinnige koude
en snerpende Noordewinden begonnen ook aan
zijne gezondheid te knagen en ruim een jaar later
30 Januari 1892, blies hij tôt onuitsprekelijke
droefheid zijner moeder den laatsten adem uit. De
moederlijke liefde was in zijn lijden voor hem een
zoete troost en zal der moeder opbeuring schenken
bij het groote verbes, dat zij geleden heeft. Bijna
27 jaren werd hij oud, maar, omdat hij met zijn
tijd heeft gewoekerd, heeft hij lang geleefd.
Zijne asch ruste in vrede!
S. K.
Openbare Verg. van den Raad der
gem. JVoorddijk d.d. 28 Januari.
Aanwezig zijn de heeren Emmelkamp, Weender,
Wolthuis en Kruijer.
De voorzitter opent de vergadering waarna de
notulen der vorige vergadering worden gelezen en
onveranderd goedgekeurd.
Aan de orde komen daarop achtereenvolgens de
volgende zaken:
1. De geldleening ad 3000. Wegens het leg-
gen van een ijzeren draaibrug in de plaats van de
bestaande houten.
Hieromtrent *had het bestuur zich o.a. gewend
tôt het bestuur van de spaarbank Harkstede
Scharmer, welk bestuur bereid was de leening aan
te gaan op voorwaarde, dat dit bestuur de gelden
zou kunnen terugvorderen na eene behoorlijke op-
zage van 3 maand vôér de betaling der rente.
De raad vond deze voorwaarden ten eenen maie
onaannemelijk voor een gemeente en besloot daar
om de leening naar eene koers van 100 te sluiten
met den heer Julius Oppenheim te Groningen.
2. Missive Ged. Slaten.
Van de Ged. Staten was eene missive ingekomen,
inhoudende de zeer breedvoerig omschreven reden,
waarom dit collège den heer J. B. Knollema van
het lidmaatschap van den Raad had vervallen ver-
klaard. Voor kennisgeving aangenomen.
3. Begrooting 1892.
Ten gevolge van de aan te gane leening werd
de begrooting dienovereenkomstig gewijzigd. Tevens
werd nog als post op de begrooting gebracht het
beleggen van een gedeelte van het kasgeld dat niet
terstond voor den dienst benoodigd is.
4. De Hoofdelijke omslag over 1892.
Tengevolge van het overlijden van den heer
Veltman, de hoogst aangeslagene in de gemeente,
werd het aantal procenten hooger uitgetrokken.
5. De uitbesteding der brug.
Tengevolge van eenige vertraging der geldleening
werd de aanbesteding der nieuwe draaibrug eene
week uitgesteld en bepaald op 11 Febr. e.k.
6. Verkiezing van een stembureau.
Als leden van de stembureaux voor de verkiezin-
gen welke er dit jaar plaats hebben werden be
noemd de heeren Emmelkamp en Kruijer.
7. Onderwijs.
De voorz. deelde mede, dat 'tHoofd der School
te Ruischerbrug binnen kort naar Groningen gaat
om zich onder behandeling van dr. Ranneft te stel
len. Sinds j.l. Maandag krijgt zoowel de hoogste
als de laagste klasse thans weer onderwijs. De
onderwijzeres Mej. Bremer, geeft des voormiddags
les in de hoogste, des namiddags in de laagste
klasse.
Op deze mededeeling volgde eenige discussie,
waarna besloten werd die regeling aldus te laten.
Hierna werd de vergadering gesloten.
Vergadering der afdeeling „81ocliteren"
van „Pax Humanitate", op 16 Ja
nuari 1893ten huize van BTanning.
Door 't slechte weer en de heerschende ziekte
was de opkomst niet zoo groot als anders. Na
de opening der vergadering door den voorzitter
werden de notulen der vorige vergadering voorge-
lezen en goedgekeurd.
Hierna kwam het punt: Ingekomen stukken"
aan de orde.
Verscheidene brieven waren ingekomen van den
heer Molkenboer te Berlijn, den grondlegger onzer
vredesbeweging en een circulaire van het Hoofd-
bestuur van Pax Humanitate van den volgenden
inhoud: »Het is noodzakelijk, dat in 't vervolg
een internationaal lichaam de zaken van den Raad van
Opvoeding in aile landen behartige; onmogelijk,
mijnheer Molkenboer daarmede alleen te belasten.
P. H. nu zal in 't vervolg niet alleen eene Neder-
landsche vereening zijn, maar eeue wereldvereeni-
ging. Zoodra in ieder land 10 leden zijn, worden
er nationale onder-afdeelingen gevormd." Na eenige
besprekingen verklaart de afd. Slochteren zich eens
met het Hoofdbestuur. De secretaris doet de me
dedeeling, dat de heeren Pik stationschef en Bol-
man, onderwijzer te Appingedam, zijn toegetreden
als adhèrent en (aanhangers) der vredesbeweging;
de eerste heeft zich tevens als lid der afdeeling
aangesloten. Als een bewijs, hoevelen zich tegen
woordig reeds bezighouden met het vredesvraag-
stuk, deelt de secretaris nog mee, dat er op het
in 1891 gehouden groot vredescongres te Londen
reeds 84 verschillende vereenigingen over de ge
heele aarde, vertegenwoordigd waren.
De huishoudelijke zaken afgedaan, gaf de voor
zitter het woord aan den heer K. ter Laan van
Appingedam, die tôt onderwerp voor zijne rede
had gekozen: »De invloed van de kerk op den
Vrede."
Wanneer we letten op den reuzenstrijd, die reeds
gestreden is om de maatschappij vooruit te bren
gen en tevens op de weinige overwinningen in
dien strijd behaald, dan is 't geen; wonder, dat
menigeen moedeloos het hoofd laat zinken. Daarom
is 't wel goed de lichtpunten in de geschiedenis
van 't Menschdom, in 't oog te houden. Die toonen
ons, dat toch de wereld steeds is vooruitgang toe-
neemt, al gaat het uiterst langzaam en na heel
wat strijd. Denkt maar eens aan de Vrijheid van
Geloof, aan de afschaffmg der slavernij, de vrijheid
van drukpers, de gelijkheid voor de wet, het kies-
recht, het verdwijnen der twisten tusschen ver
schillende dorpen, steden en provinciën en aan tal
van belangrijke dingen meer. Dit ailes staat in
nauw verband met onze zaak »Vrede door op
voeding," wijl dit ailes ook is verkregen door de
meerdere beschaving en ontwikkeling der volken.
Daardoor alleen ook zal de oorlog verdwijnen.
Niet door regeeringen, vorsten, ministers en al
wie haakt naar gezag en macht. En de oorlog
moèt verdwijnen. In Europa staan op dit oogen-
blik 25.000.000 menschen in de kracht des levens
klaar, om elkaar naar de keel te vliegen als bul-
doggen, op 't eerste bevel van een paar gekroonde
hoofden. Dat mag niet langer. In ons land alleen
dat maar zoo'n beetje meedoet, geeft men dit jaar
1892 uit voor 't landleger 22 millioen, voor de
marine 14 millioen en voor staatsschuld, dat is
oude oorlogen 35 millioen, alzoo samen 71000000,
terwijl aile andere takken van dienst te zamen
slechts 59000000 eischen. Gemiddeld betaalt
ieder Nederlander dus 16 per jaar alleen voor
oorlog. In andere landen is 't niet
beter. 't Volk mag niet langer voortdommelen
in eenen slaap, waaruit hij zoo wreed kan worden
opgeschrikt. Het moet weten, hoe het behandeld
wordt dan zal het eindelijk willen, wat goed is
voor zich zelf. Het volk moet niet in naam,
maar in de daad ontwikkeld worden. Nu zijn
er drie wijzen, waarop dat kan de school, de pers
en de kerk. De school maakt nog, al zij 't niet
met opzet, den burger geschikt tôt vleesch voor
't kanon. Wat »P. H." met de school wil, dit
is bekend. De pers, vooral de dagbladpers, doet
nog altijd druk mede aan 't aankweeken van val-
sche vaderlandsliefde en van rassenhaat. Blijft
alzoo over de kerk. Die machtige instelling, welke
't overgroote deel van 't menschdom den wil en
de wet voorschrijft. Had zij met al de middelen
die haar ten dienste staan, werkelijk vrede be-
doeld, had zij den oorlog voorgesteld en veroor-
deeld als onmenschelijk, onnatuurlijk en als tegen
den wil van God, er was geen sprake van: de
vrede ware bereikt, reeds lang voor dezen. Dat
nu op zich zelf is reeds eene aanklacht tegen de
kerk. De geschiedenis der wereld is daar, om
te toonen, dat deze aanklacht gegrond is. Aile
Christenvolkeren beroepen zich op den Bij bel.
In 't eerste boek (bij den moord van Abel) wordt
reeds die moord veroordeeld en zelfs de wraak
verboden. Op menig andere, door den spreker
aangehaalde plaats, wordt evenzeer het bloedver-
gieten, hot rooven en moorden, het verdrukken
van den vreemdeling, gewraakt. Maar daar tegen-
over staan in 't Oude Testament tal van voorbeelden,
waarin de oorlog en de menschenslachting worden
voorgesteld als de wil Gods. Maar daar staat Jezus
op; 't geheele Nieuwe Testement ademt den liefderij-
ken, zachten geest des grooten Meesters, die uitdruk
kelijk alleen moord, dus ook den oorlog verbiedt.
De eerste christenen waren inderdaad Ghristenen,
zij houden de wet. Er is o.a. bekend, dat in 295
een zekere Maxmiliaan zich liever liet dooden, dan
als soldaat dienst te nemen. Totdat ook de
Romeinsche keizer en groot en klein met hem,
zich bekeerde. Sedert dien tijd vochten de chris
tenen als tijgers en altijd na zoo'n oefening in de
liefde klonk het tôt op dezen dag »U o God, prij
't Is niet waar dat het christendom
zegende wanneer we de christenlanden van Karel
den Grooten of den Paus vergelijken met die der
Mohamedanen, terzelfden tijd, dan blijken ons ten
voile de heillooze uitkomsten van dat eeuwigdurend
christelijk moorden. Maar wat eene macht de
kerk toch had, bewijzen ons de onzinnige kruis-
tochten, waarbij millioenen 'tland verlieten om
't Heilige Graf te ontrukken aan de ongeloovige
»Honden". De vlucht, die de beschaving nam,
toen op die manier de westerschen in aanraking
kwamen met het oosten, werd echter zooveel mo
gelijk door de kerk tegengehouden. Zij had als
't ware de leus »De domheid is de meeste."
Na de kerkhervorming en de gruwelijke godsdienst-
oorlogen weer hetzelfde. De geestelijken houden
zich bezig met het twisten over tal van leerstel-
lingen en met het verkrijgen en behouden
van goede inkomens't volk in zijne nooden
behoefde niet bij hen aan te kloppen om geeste
lijken en stoflfelijken vooruitgang. Dat die geko-
men is, ligt niet aan de kerk, want het volk heeft
hem verworven in spijt van de kerk. Deze onder-
vindt echter daarvan weer de gevolgen. 't Is waar,
nog altijd wordt er gebeden vôér elken oorlog, en
gedankt na iedere overwinning wel zijn er nog
Goden van Nederland, Rusland enz. wel werkt
het dogma »Wie slechts biddend den krijg begint
heeft niets te vreezen" bedweimend; wel wordt
nog de godsdienst gebruikt als de wind, om 't oor-
logsvuurtje aan te wakkeren, maar toch is 't reeds
anders geworden. God is niet zoozeer meer de
»Heer der Heirscharen" als wel de »Alwijze"
»Algoede" »Vader." Priesters van aile gelooven
houden zich bezig met wetenschap, kunst, met
sociale kwestie. Ze willen iets doen voor 't volk.
Welnu de Kerk heeft geen schooner taak als het
stichten van vrede niets meer in overeenstemming
met de leer van Jezus. O, dat de tijd weldra
kwame, dat er van den kansel overal luide ver-
kondigd werd »Oorlog is een gruwel voor God."
O, dat evenals de moord van den éénen mensch
wordt verboden en gestraft, ook de moord van
millioenen in en door de kerk werd veroordeeld
We weten de kerk verzuimde en verzuimt, maar
ze kan veel herstellen. Spant ook zij haar krach
ten in, dan kan het niet uitblijven, dan zullen
weldra de oogen des volks open gaan. Nog is het
klimaat te guur, dan dat het teere plantje »Broe-
derschap" zich kan ontwikkelen. Maar dat plantje,
als het slechts in goede aarde en goede lucht
komt, zal de wortelen de aarde inzenden, het zal
een boom worden, die diep de zangvogels tôt woning
dient en in wiens schaduw een reiziger zich ver-
kwikt.
Tôt zoover de spreker. De voorzitter bracht hem
den dank toe voor de genomen moeite en stelde
meteen de gelegenheid open voor débat. Toen
er niemand opstond, werd de bijeenkomst gesloten
met een woord van erkentelijkheid aan leden en
publiek en met de hoop, dat de volgende verga
dering beter bezocht moge worden.
Slochteren, Januari 1892.
Het lid H. BRONDIJK.
KADASTER EN GRONDBELASTING.
De Burgemeester van Sappemeer brengt over-
eenkomstig het 2e lid van art. 15 der wet van den
26 Mei 1870 (Staatsblad no. 82) ter kennis van de
belanghebbenden, dat op de secretarie dezer ge
meente voor hen ter inzage zijn geiegd en aldaar
tôt dat einde gedurende dertig dagen zullen blijven
liggen de opgaven van de uitkomsten der kadastrale
metingen en schattingen van gebouwde en onge-
bouwde eigendommen in deze gemeente.
Sappemeer, den 3 Februari 1892.
De Burgemeester voornoemd:
T. VENEMA Az.
Kadastrale Gemeenten 8iddel>uren,
Sloelitereu en Harkstede.
De Burgemeester der gemeente Slochteren brengt
ter kennis van de ingezetenen dier gemeente, dat
de door den heer Inspecteur der Directe Belastin-
gen in deze provincie, bij resolutie van den 21,22
25 Januari 1892, no. 58, 65, 91 executoir en in-
vorderbaar verklaarde kohieren van de Grondbelas-
ting op de gebouwde en ongebouwde eigendommen,
over het jaar 1892, op heden aan den Ontvanger
der Directe Belastingen in deze gemeente ter in-
vordering zijn overgegeven, en dat ieder verplicht
is zijnen aanslag, op den bij de wet bepaalden
voet, te voldoen
zen wij
