Ho. 75.
ZONDAG 18 September 1892.
22e Jaargang.
buitbslasd.
VAN
BOEG1BÏÏÏB ZOON, SAPPEM1EE.
dSjdiSrvarAdTertentiën en Xagezonden Stukken des Binadags- en Vrjjdapavonfe voor sa» n v m, de Mgevem
OFFICIEELE PUBLICATIËN.
Nationale Militie.
DADEN.
BINNENLAND.
Voor de Gemeenten HOOGESAND, SAPPEMEER, gLOOHTSREN NOOBDBROEK, aiJIDBSOES, EIIIBLARBH, HABEH en»
Dit BLAD verschijnt iederen ZONDAG en WOENSDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden 85 seuls
franco per post 45 cents.
Enkele nominers 5 cents.
U I T
G V
PRIJS der ADYERTENTIËNVan 1—5 regels 35 cents,
iedere regel meer 10 cents. Grocte lelters worden naar plaats-
ruimte berekend. Abonnement lager. Dezelfde advertentiein eeni
voor 3-maaJ plaatsing besteld, is de darde plaatsing gratis.
lele nominers a cents.
WEEKKILESDEB.
Zondag 18 September. Maandag 19. Dins-
dag 20. Woensdag 21. Donderdag 22.
Vriidag 23. Zaterdag 24.
Zonsopgang, Donderdag 22 Sept, te 6 uur, onder
Nieuwe maan, Woensdag ^1 Sept.
HERHALINGS—ONDER WIJS.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Hoogezand, brengen bij deze ter algemeene kenms
dat zij, die van bovengenoemd onderwijs wenschen
gebruik te maken, zich voor den 1 Oetober 189-
daartoe bij de respective hoofden der scholen moeten
aanmelden.
Hoogezand, den 12 September 1892.
Burgemeester en wethouders van Hoogezand
I. A. VAN ROIJEN.
De Secret aris
W. AGTERBOS.
loting
Burgemeesters en Wethouders der gemeenten
Hoogezand, Sappemeer en Zuidbroek, maken be-
kend dat de Loting der voor den lsten September
van 'dit iaar in deze gemeente voor de militie m-
geschrevenen, door den heer Commissaris der Ko-
ningin in deze provincie, bij besluit van den 5
September 1892, no. 7 t3e atd.), is bepaald op
Maandag den 17 Oetober 1892, aanvangende voor
Sappemeer des voordemiddags te 91 uur en voor
Hoogezand des voordemiddags te, 111 uur, en voor
Zuidbroek op Woensdag den 19 Oetober 1892,
aanvangende voormiddags te 191 uur
De belanghebbenden te Hoogezand en Sappemeer
worden mitsdien opgeroepen, om op dien tyd te
verschijnen in het gemeentehuis te Hoogezand, en
voor Zuidbroek in het gemeentehuis te Scheemda,
alwaar de loting zal worden gehouden.
Gedurende vijf dagen, te rekenen van den dag
waarop de loting heeft plaats gehad, kunnen tegen
de wiize waarop zij is geschied, by Gedeputeerde
Staten bezwaren worden ingebracht door belang-
hebbende lotelingen, of door hun vader of voogd,
bii verzoekschritt op ongezegeld papier, ondertee-
kend door hem, die het bezwaar inbrengt. Dat
verzoekschritt moet worden bezorgd by den Bur
gemeester der gemeente.
Voor den ingeschrevene, die met by de lotin„ is
opgekomen, kan het nummer getrokken worden
door zijn vader, moeder of voogd.
Is ook deze niet opgekomen, dan geschiedt het
trekken door den Burgemeester of het hd van den
Raad der gemeente.
Voorts wordt ter kenms van de belanghebbenden
gebracht, dat, indien zij vermeenen aanspraak te
kunnen maken op vrijstelling wegens broederdienst
of op grond van te zijn eemge wettige zoon, zy
op Woensdag den 19 Oetober 1892 des voormid
dags van 9 tôt 12 uur, in een der lokalen van het
gemeentehuis zullen moeten verschijnen, waar als-
dan zitting zal worden gehouden tôt het opmaken
der getuigschriften, bedoeld in de 2e en 3e zinsnede
van art. 53 der wet op de nationale militie, van
den 19 Augustus 1861 (Staatsblad no. 721. Zy
zullen dan vergezeld moeten zijn van twee by den
Burgemeester bekende en te goeder naam en taarn
staande meerderjarige ingezetenen der gemeente
terwiil zij, die vrijstelling wegens broederdienst
verlangen, bovendien moeten medenemen de ge-
boorte-akten van hen zelven en van al hunne nog
in leven zijnde broeders, en, hebben broeders van
hen gediend, die overleden zijn m of na t volbren-
gen van militairen dienst, ook van dezen. Die
akten worden, op aanvrage, ten dienste der militie
gratis afgegeven aan het bureau van den burger-
lijken stand, waar de aangifte van geboorte is ge-
SC Bovendien zijn de ingeschrevenen, die vrijstelling
verlangen wegens eigen militairen dienst of dien
van broeders, verplicht, ten minste tien dagen voor
den dag waarop de eerste zitting van den mihtie-
raad wordt geopend, bij den Burgemeester in te
leveren de bewijsstukken van werkelyken dienst
of volbrachten dienst hunner broeders.
Voor zooverre de belanghebbenden met in het
bezit dier stukken mochten zijn en zij verlangen,
dat ze door het gemeentebestuur voor hen worden
aangevraagd, zullen zij zich voor den 1 Oetober
as op een werkdag, des voormiddags tusschen 9
en 12 uur, ter secretarie dezer gemeenten dienen te
vervoegen, voorzien van de paspoorten van de ge
diend hebbende broeders, of van de zakboekjes der
broeders, die nog in dienst zijn, zullende alsdan de
vereischte stukken bij de kommandanten der korp-
sen, waarbij zij hebben gediend of nog dienen,
voor hen worden aangevraagd.
Hoogezand, Sappemeer en Zuidbroek, den lo
September 1892.
Burgemeesters en Wethouders voornoemd.
I. A. VAN ROIJEN. T. VENEMA Az.
De Secretaris: De Wethouder:
W AGTERBOS. J. H. NIJHUIS.
S. TALMA STHEEMAN.
De Secretaris:
VERVER.
een man van de daad te zijn. Gesteund door eene
flinke meerderheid in de volksvertegenwoordiging
is het hem gelukt wetten in het leven te roepen,
die nog het bewijs leveren, dat, hoezeer velen in
onzen tijd gewoon zijn, op voorgang van Multalu i
hem te smaden, Thorbecke een van onze grootste
staatslieden geweest is. De ernst toch van den
staatsman wordt gekend aan de daden, die hij tôt
stand brengt ten bate van het algemeen. In latere
jaren hebben opvolgende regeeringen dikwijls bij
haar optreden gezegd wacht op onze daden, en
derhalve gevoeld dat aan de daden der ministers
blijken zou of ze waardig waren de hooge plaats
in het vaderland in te nemen. Die daden lieten
zich wel eens wat lang wachten, ja we kunnen
zeggen dat in de laatste jaren gewichtige daden
althans niet zijn bespeurd. Of het nu anders zal
worden? De voorteekenen zijn gunstig. De per-
sonen, die thans het ministerie vormen, zijn zeer be-
kwaam. Wanneer een man als minister Pierson
overwinnaar uit het strijdperk treedt, waar hij een
vermogensbelasting zal invoeren en accijnsen ver-
minderen, dan gevoelt ieder dat is een daad van
gewicht, vooral voor degenen, die weinig fînancieele
draagkracht hebben. En als het hem nu gelukt
te slagen met zijne bedrijfsbelasting en andere
plannen, wanneer de kieswetwijziging wordt tôt
stand gebracht, de krijgsdienstregeling vastgesteld,
daar is ten minste het bewijs geleverd, dat ze door
flinke daden hebben gewerkt in het belang van
ons volk.
Daden in het belang van ons volk daarop
komt het eigenlijk aan. Iedere partij of richting
moet daarop kunnen wijzen, wil ze niet beschuldigd
worden van zich tevreden te stellen met woorden.
Daarover heeft de heer van Marken onlangs een
krachtig woord gezegd bij gelegenheid van de
inwijding van het nieuwe gebouw in het Agneta
park te Delft de gemeenschap. Hij duidt het de
sociaal-democratische partij euvel, dat zij steeds
met minachting gewaagt van hetgeen werkgevers
in het belang van den werkman doen. Men kan
wel, zoo spreekt ongeveer de heer v. M., onder het
devies de bevrijding aan den arbeider moet van
den arbeider zelf uitgaan, eischen algemeen kies-
recht, de arbeidsmiddelen van den arbeider, en
intusschen schelden op de patroons, tôt bizonder
vermaak van sommigen, maar de vraag moet luiden
wat hebben deze heeren nu gedaan in socialisti-
sche richting Hebben zij het gevoel voor de ge
meenschap dat toch het begin en het einde is
van aile socialistisehe beginselen gewekt, het
gemeenschapsgevoel aangekweekt, met zijne onmis-
bare aanhangsels offervaardigheid, naastenliefde,
verdraagzaamheid Hebben zij ooit getracht den
werkman krachtig, maar bezadigd en rechtvaardig
na hoor en wederhoor, te steunen in den billijken
strijd tegenover den onbillijken patroon Hebben
zij ooit aan den patroon practische eischen gesteld,
ooit, ofschoon altijd onvoldaan, den patroon die
rechten schonk of eischen inwilligde, aangemoedigd
verder te gaan weer hooger loon te geven, nog
korter arbeidsduur te stellen? Lapwerk! lapwerk
roepen zij in verwoede verontwaardiging. Maar heeft
hun heelwerk éen werkman gelukkiger, of zoo ge
wilt, minder ongelukkig gemaakt, en moet dan het
levende geslacht, neergedrukt onder de prediking
van het bittere evangelie der ontevredenheid, het
beloofde land voor zichzelven offervaardig prijsge-
ven, en het genot der schoone toekomstmuziek uit-
sluitend aan het nakroost gunnen Neen, wij geven
er de voorkeur aan met en voor elkander, ook voor
ons levenden practisch iets te bereiken, al is het
verre van het volmaakte, en al vergeten wij daarom
pendeken, die beschut voor heel wat koude en
ellende, die elders nijpend en bitter worden gevoeld.
Wat kunnen nu velen, die zich ware volksvrien-
den noemen, daarnaast stellen Ja, ze hebben
woorden genoeg geschreven en gesproken, maar
de daden, waardoor een deel van ons volk geluk-
kig zou worden, zijn achterwege gebleven of liever
de woorden hebben velen nog ongelukkiger gemaakt
dan ze ooit geweest zijn. Aile waardeeringsver-
mogen hebben ze verloren. Er wordt niets ge-
meld van wat toch door zoo menig fabrikant ge
daan wordt in het belang der werklieden, b.v. ver-
zekering tegen ongelukken, verzekering tegen den
den ouden dag enz.
Nijd en afgunst zijn geplant in vele gemoederen
en natuurlijk daardoor aile gevoel voor de gemeen
schap uitgedoofd. Maar genoeg reeds.
Ieder weet wel dat we nog lang niet zijn waar
we wezen moeten, ieder weet wel dat er nog zeer
veel te hervormen valt, maar dit moet ieder weten,
dat hij dan eerst in het belang van het groot
geheel werkzaam is, als hij door daden toont het
geluk van velen te willen verhoogen.
Blijven die daden niet uit, dan zal een betere
geest zich een weg banen, dan zullen velen opge-
wekt worden om gezamenlijk te streven naar dat-
gene wat aller vreugde en aller geluk bevorderen kan.
geenszins, dat een betere toekomst ook dooi ons
Toen na de grondwetsherziening van 1848 Thor
becke aan het hoofd van het ministerie geroepen
werd om uitvoering te geven aan de beginselen
in de Grondwet uitgesproken, toonde hij aanstonds
mede moet worden voorbereid voor die na ons
komen.
En waarlijk op daden in het belang van den
werkman kan gewezen worden, Maatregelen zijn
genomen tôt beperking van den arbeidsduur. Slechts
bij uitzondering wordt een geregelde arbeidsduur
van 10 uren overschreden. Zonder inboeting van
het loon worden aan ieder enkele vacantiedagen
gegeven.
Een deel der winst, doet in gunstige jaren aan
ieder gevoelen, dat zijne belangen met de belangen
der aandeelhouders samengaan. Bij buitengewone
levensornstandigheden en rampen, kunnen ook zeker
hier zorg en droefheid niet worden voorkomen,
maar de bittere vrees voor totale vernietiging van
de welvaart, voor ondergang van het gezm behoeft
door niemand te worden gekoesterd. Bij ziekte
ontbreekt evenmin het loon als de beste genees-
kundige hulp en dikwijls liefderijke hulp. De dood
heeft voor den huisvader de grootste verschrikking
verloren weduwen en kinderen worden niet ver
geten. De oude dag kan door iedereen zonder
zorg worden tegemoct gezien. Terecht mag de
heer v. M. vragen is dat verachtehjk lapwerk
Maar dan toch een lappen deken van eerbiedwaar-
dige afmetingen en van redelijke kwaliteit, een lap-
Twee jongelieden waren per vélocipède uit Luik
naar Aken gegaan, om die stad eens te bezien. Daar
den weg niet kennende, hadden zij, om de stad te
doorwandelen, een gids genomen, met wien zij om
een geldquaestie twist kregen. Zij scheidden van
elkaar, en de Luikenaars zochten hun logement op.
Hoe groot was hunne verwondering, toen zij 'smor-
gens door de politie van hun bed werden gehaald.
Dat was eene poets, die de gids hun speelde.
Deze had, om zich te wreken, aan de politie verteld,
dat de twee bezoekers Fransche officieren waren,
die majesteitschennis gepleegd hadden, door op het
portret van keizer Wiihelm te spuwen. Het heeft
den Luikenaars veel moeite gekost om uit de han-
den der politie verlost te worden. Een hunner
heeft niettemin een nacht achter de tralies moeten
doorbrengen.
Zoo verhaalt het Handelsbl. van Antwerpen.
Zaterdagmiddag heeft in de Rue Bulïon te Parijs
eene vreeselijke ontploffing plaats gehad. Door een
on^eluk liet mad. Ghapron, de vrouw van een email-
leur van photographiën, een flesch met collolium
vallen. Hoe wel men zich haaste de gevaarlijke
vloeistof met sponsen op te nemen, verspreidden
zich toch de ether- en alcoholdampen door het ver-
trek en door de naastgelegen droogkamer, waar een
kleine verplaatsbare kachel stond. De dampen ont-
vlamden en een verschrikkelijke ontploffing volgde,
daar thans ook de andere chemicahën ontvlamden.
De vloer scheurde en stortte naar beneden Een
paniek ontstond en aile bewoners van het huis tracht-
ten zich te redden, verscheidene sprongen van een
balcon in den tuin. Ook René Ghapron, een zoon
van den emailleur, trachtte zich op deze wijze te
redden hij bleef echter aan een luik hangen en
werd door een beambte van den Orleansspoorweg
uit zijn netelige positie gered. De dochter van
Ghapron vluchtte met brandende kleeren op straat,
waar de vlammen door voor bij gangers werden ge-
bluscht.
Bij de ramp zijn omgekomen de heer tmapron
en zijn dienstbode Marie Payout, terwijl de zwaar
gekwetste René en Suzanna Ghapron des avonds m
het hospitaal zijn overleden.
Mad. Ghapron en nog twee andere vrouwen zyn
ernstig gekwetst.
De Birmingham Daily Gazette deelt mee, het eer
ste dagblad der wereld te zijn, dat door beweeg-
kracht van electrieiteit wordt gedrukt.
Met vuur, stoom en gas is het nu uit van hitte
en vuil is men verlost. Andere voordeelen zijn, dat
de machine nu altijd kan werken, en wel met de
grootste regelmatigheit, terwijl daarenboven veel
plaats wordt gewonnen.
De twee motoren leveren eene voortdurende
drukking van 110 volts, en zijn zeer gemakkelijk te
behandelen. Het blad wordt nu gedrukt op twee
persen, die elk 20,000 exemplarea in het uur druk
ken en opgevouwen ter verzending afleveren.
In het Russische gouvernement Jekaterinoslaw
hebben wegens loonverlaging ontevreden werklie
den zich aan grove buitensporigheden schuldig ge
maakt, 180 huizen, 6 magazijnen, 12 herbergen en
de synagoge in brand gestoken en voor anderhalt
millioen roebels schade aangericht. De kleine ge-
wapende macht die het poogde te beletten, werd
overvleugeld en zoo werd ailes geplunderd en ver-
nield.
Een droevig ongeluk had Dinsdagmorgen te half
twaalf uur nabij het station te Loppersum plaats.
Op een der balcons van den trein stond Sient de
Vries, 15 jaren oud en wonende te Groningen. Hij
kwam met eenige andere leden van 't tweede mu-
ziekcorps der d.d. schutterij te Groningen van A.p-
pingedam. Even voordat de trein voor het station
stilhield, waaide zijn hoed van het hoofd af. On-
middeliijk sprong De Vries van den trein om zijn
hoofddeksel weder op te halen. Hij kwam, helaas,
onder den trein terecht. De raderen gingen over
een arm en hoofd. Terstond was de jongeling een
lijk. De ouders werden direct met het treurige
geval in kennis gesteld.
De firma W. A. Scholten, te Groningen, opent
voor de vrouwen en meisjes der arbeiders en de
meisjes, die op de suikerfabriek werkzaam zijn, ge
durende 6 maanden (van Oetober tôt April), een
school waar kosteloos onderricht gegeven wordt in
naaien, breien, verstellen, knippen, enz. De voor dit
onderricht benoodigde grondstofïen zullen eveneens
kosteloos verstrekt worden. Het onderricht wordt
gedurende 2 uren per week aan getrouwde vrou
wen en gedurende 3 avonden, elke maal 11 2
uur, per week aan meisjes gegeven.
Voor de jongens der arbeiders wordt eene inrich-
ting geopend, waarop bij avond onderwijs gegeven
wordt in huisvlijt, in het snijden van houten voor-
werpen, enz.
Bij den gemeente-veldwachter in het Friesche
dorpje Terhorne vervoegde zich Maandagavond j.l.
een vreemdeling, die meedeelde, dat hij van moord
verdacht werd, waarom hij den vorigen nacht op
het politiebureau te Leeuwarden had doorgebracht.
Na deze mededeeling nam de veldwachter den per-
soon in bewaring en bracht hem naar Akkrum,
waar een provoost gevonden wordt. Bij onderzoek
bleek. dat een zakmes de bezitting van den vreem
deling uitmaakte. Dit werd hem natuurlijk afge-
nomen.
Toen de politie hem den volgenden morgen voor
den officier van justitie te Heerenveen wilde bren
gen vond zij in de cel het lijk van den vreemde
ling. Met een tweede zakmes, dat hij voor de po
litie verborgen had gehouden, had hij een einde aan
zijn leven gemaakt.
Uit dadelijk ingewonnen inhehtingen is gebleken,
dat de persoon Sjoerd Faber was, van beroep tim-
merman, en woonachtig te Weidum. Bij de justitie
is tôt nog toe niets bekend van een door hem ge-
pleegden^moord, waarvan hij, volgens eigen mede
deeling, verdacht werd.
Een hond te Achlum, die een anderen hond een
poot had stuk gebeten, werd aan iemand elders
overgedaan en per scbeepsgelegenheid naar een
drie uren verder gelegen plaats vervoerd. Hoewel
onder in het ruim opgesloten, kwain de hond later
wel weer bij zijn vorigen eigenaar terug.
Het bericht in 't vorig no. vermeld betreffende
een choiera geval te Foxhol wordt ons van des-
kundi'm zijde gezegd geheel onwaar te zijn. Wij
maken hiervan gaarne melding en het doet ons ge-
noegen dat die ziekte daar gelukkig met heerscht.
Ten overstaan van Notaris Spruyt le Sappemeer
weid Woensdag j.l. in 't hôtel Struvé aldaar ten
verzoeke van den heer H. ten Oever te Groningen
te koop gepresenteerd Eene heerenbehuiziug met
tuin groot 7 A. 32 c.A., staande en gelegen aan
de Noorderslraat te Sappemeer.
Kooper: de heer dr. H. Herwig aldaar, voor 6565
plus 50 voor overname.
Amsterdam, 13 September. Een treurig voor val
heeft, zegt hel H.bl., heden nacht onder Nieuwer-
Amstel plaats gegrepen.
De 19jarige II. A. H., wonende in de baxen-
burgerstraat, heeft in een vlaag van krankzinnige
drift zijn vader een zoo ernstige wonde toegebracht,
dat deze, hoewel grootendeels door eigen schuld,
aan de gevolgen is overleden.
Het geval heeft zich als volgt toegedragen. De
vader die zich geregeld aan misbruik van sterken
drank schuldig maakte en dit nog wel, daar hij
zelf geen cent in huis bracht, op kosten van zijn
zoons die het gezin onderhielden, had bovendien
de gewoonte, in zijn dronken buien hevig tegen
zijn vrouw uit te varen en haar te mishandelen.
Reeds meermalen moet dit tôt heftige tooneelen
hebben aanleiding gegeven, daar de kinderen zeer
op hun moeder gesteld waren. H., die met zijn
broeders op den besten voet verkeert maar overi-
gens zeer zenuwachtig van aard en licht prikkelbaar
is, ontstak hedennacht in opgewonden drift, toen
hij voor de zooveelste maal getuige was van mis-
handeling zijner moeder. De vader schijnt voor
zijn zoon gevlucht te zijn naar de keuken. Maar
hier greep deze laatste in het halfduister een voor-
werp, dat hij op de keukentafel vond liggen, en
stiet het zijn vader onder het schouderblad in den
rug. Het bleek toen spoedig, dat hij hem een
diepe wond had toegebracht met een keukenmes.
Terwijl de ongelukkige dader met zijn broers het
bloed trachtten te stelpen, werd inmiddels een neef
uit de buurt te hulp geroepen, die een geneesheer
haalde. De gewonde werd toen verbonden en te
bed gebracht, maar niettegenstaande het nadrukke-
lijk verbod van den arts verliet hij, nog steeds in
beschonken toestand, gedurende den nacht tôt vier-
maal toe het bed en rukte zelfs het verband los.
Ten tweeden maie werd de hulp van den genees
heer ingeroepen, Het mocht echter niet meer baten
de man overleed in den vroegen morgen.
Toen zijn zoon, die te half vijf naar de diamant-
slijperij was gegaan, waar hij werkte, daar de t.ij-
ding van den noodlottigen aftoop vernam, spoedde
hij zich naar huis.
De politie, inmiddels met het geval bekend ge-
worden, arresteerde hem eenige oogenblikken later
en zorgde, dat dit met zoo min mogelijk vertoon
gepaard ging.
Omstreeks 5 uur geraakte Maandagmiddag op
den Overtoom te Amsterdam een knaapje van 7
iaar onder de wielen der tram. Het kind had ach
ter een kar met hout geloopen, was uitgeweken,
kwam daardoor in aanraking met het trampaard
en viel door den schok op de rails. Het zware
voertuig bleef met een der wielen letterhjk op het
lichaamptje staan. De versehrikte voorbijgangers
lichtten den wagen zoo spoedig mogelijk op; een
inspecteur der Nieuweramstelsche politie bood daar
toe de behulpzarne hand. Wel vervoerde men het
knaapje nog in allerijl naar het gasthùis; het was
echter reeds dood, toen men daar aankwam.
VIIIKS II
00ST-G00RECHT EN
VAN
te 6 uur- nl c.
VOOR DE
