EILAND.
stede Jan Koop 63 j., man van K. Kuij
deburen.
Levenl. aangeg. Kinderen van F. Boi
v. d. Helm te Siddeburen en H. Wollir
Tammeling te Slochteren.
ZUIDBROEK, 1—14 Oet.
Geboren: Jan, z. v. Sijtse Bergsma
Bos; Harm, z. v. Derk Bosscher en Hille
hof Roelf, z. v. Engbert Blaauw en J
Graaf.
Ondertrouwd Harm op de Dijk 53 j
Vos 37 j. Roelof Iiuizing 24 j. en Anna Sj
NOORDBROEK, 4—10 Oct.
Geboren Willemke, d. v. Onno We
Hilje Vos.
ZUIDLAREN, 1—30 Sept. 189'
Geboren: Harm, z. v. Roelf Hammi
nechien Smeenge te Zuidlaren Harm
Staats en Trientje Nijdam te Midlaren.
Overleden: Gerrit Brands, oud 4 v
Hilbrand Brands en Hinderika Kooiker
lingsoord.
Gemeenteraad van Noordbi
Zitling van Donderdag 13 Oct. 18'
's namiddags 5i uur.
Aanwezig aile leden, behalve de heer
Na opening der vergadering worden
der vorige vergadering voorgelezen en v.<
De voorz. stelt aan de orde het lsl
agenda: Begrooting voor 1891.
De uitgaven worden post voor post
en tevens gelegenheid gegeven tôt besf
Het blijkt dat, de post veenarbeider
tôt 260 is gerezenwaardoor ect
uitgaven als tijdelijke hulp enz. enz.
vervallen, zoodat de zaak per slot op t
komt. De heer Hamster: Wie krijg
voor nachtwacht?
Voorz. De Oude Glas en enkele arl
't opzicht houden op Oude- en Nieuwja
nachten die zaak is nog altoos bij 't o
De post onderwijs beloopt 677E
echter met 100 kan worden verminde
het voorstel van hh. Wethouders, on
menten van de onderwijzeressen te ve
de vorige vergadering is verworpen.
Onder de inkomsten schittert nog al
vergunning met 300.
Voorz.: Er is nog ontvangen eene
den heer Commissaris der Koningin en i
Heeren als leden van het bestuur van
miefonds, dat thans met het beurzenfo
gesmolten, met verzoek om een bij (Ira;
de gemeente, voor een jaarlijksche f
10 of een bijdrage van 60 in een
Burgemeester eener gemeente lid. Ho
heeren daarover?
De heer Zuidhoff Willen we zulki
bespreken in eene volgende vergadering,
we inmiddels eens inzage nemen van e
Voorz.: Het is eigenlijk een Stud
we hebben dezelfde zaak reeds vakei
gadering gehad. Het fonds bestaat a
De heer O. Huisman Het zal wej
opgang nemen in de gemeenten.
Voorz.: Tôt heden niet. Er zijn
gemeesters die er lid van zijn.
Na nog eenige deliberatie wordt he
eene bijdrage met algemeene stemnc
hand gewezen.
Het 3e punt wordt behandeld met gesl
Voorz. We hebben nu: onderwijzc
handwerken in onze Zuiderschool.
Hamster: Voor we tôt aanvulling e
bestaande vacature overgaan, zou ik
weten hoe groot het getal leerlingen
van pl.m. 75 en dan was er op iedere
onderwijzeres; ik acht zulks voldoen
daarbij misschien meer gevraagd wor
het lager onderwijs? Het getal leer
als nu ongeveer 90 te bedragen.
Voorz. We vervullen alleen eene i
Hamster Het kon met een mind
Voorz. Dat moet de Raad weten.
Boelema Als de wet het niet i
vraagt, zou ik er voor zijn om de vai
eerst te vervullen.
Voorz. Burgemeester en Wethoui
voorzien in de vacature.
Zuidhoff Twintig leerlingen acht
voor eene onderwijzeres; zal het onder
zijn ik acht die 4e jaarwedde nuttig
N.l. suppletoir kohier v. d. hoofdel.
Hamster Goed en wel Zuidhoff, m
al geld.
Voorz. Het is nu eenmaal bij 1
vastgesteld dat er 4 moeten zijn we k
niet anders.
Boelema Toch zeker wel met toest
den Raad.
Voorz. Ook dan nog niet we hi
uitvoering te geven aan een Raadsbes
Raad later daaromtrent andere beslu
dat is iets anders.
Hamster Nu als 't niet mag dan
gepraat; ik blijf echter bij mijn gevo
het best met 3 af kunnen; met slec
lingen kunnen ze wel wat omspelen
meer onder beslag hebben dan is 't gj
Voorz. Er zijn pl.m. 90 leerlingen
besluiten om bij eventueele latere va
weer aan te vullen dat gaat wel; ik si
tôt benoeming over te gaan.
Hamster We moeten toch zeker e
licitanten kennen.
Voorz. Het zijn de dames Zijlstra,
Hevenga van het betrokken schoolh<
we advies ingewonnen, waar o.a. uit b
der sollicitanten de acte heeft voor m
werken, n.l. Mej. A. Zijlstra. Ook de
opziener legt zich neer bij Mej. Zijlstra.
ze een dochter is van het hoofd. der s
zij is nu eenmaal in 't bezit der acte.
O. Huisman: Zijn er nog meer solli
de genoemde drie.
Voorz. Er zijn nog drie andere s
n.l. vrouw Kraster, vrouw Pot en Grie
Hamster Het was ook wel zoo moi
geweest, wanneer ook die sollicitanten o
gestaan hadden, het zijn evengoed soll
de 3 eerstgenoemden men had dan v
er van gehad.
O. Huisman We worden het nu
gewaar als bij overrompeling. Netjes
behandeling dezer zaak in geen geval.
Na nog eenige deliberatiën wordt to
overgegaan.
Benoemd wordt met drie stemmen
terwijl er twee stemmen waren uitg
Mej. Moesker en een stem in blanco was
Voorz. Onder de ingekomen stukken
Verzoek van vrouw Bos, om ontslag al
zeres in de nuttige handwerken in de Z
Met eenparige stemmen wordt dat oi
verleend.
Voorz. Zooals we gehoord hebbe
Hamster en Boelema dat. er in de 2
voor onderwijs in de handwerken over
kracht aanwezig is, heeft een der heer
voorstel desbetreffende, om bij mannelijk
Rondweg verklaarde de woordvoerder dat alleen
volkomen nationale zelfstandigheid in staat. was om
Ierland te bevredigen Wie met Engeland hand
in hand wilde gaan werd, onder luide toejuichingen
der duizenden bij duizenden aan het graf verzameld,
als een landverrader gebrandmerkt.
In de opwinding der Parnellistische leiders ligt
een groot gevaar voor Gladstone's streven naar
bevrediging, ofschoon zoowel de minister voor Ier
land als de nieuwe onderkoning ailes doen om de
gemoederen te winnen. De laatste weigerde zelfs
een adres in ontvangst te nemen van de kamer
van koophandel te Dublin, omdat daarin met het
oog op de handelsbelangen een ongeschonden ver-
eeniging met Engeland werd aangeprezen. De
minister voor Ierland zal in persoon het noorden
en westen van het eiland bezoeken, ten einde den
ongunstigen toestand door eigen aanschouwen le
leeren kennen. De landhouwende bevolking bouwt
op de komst des ministers groote verwachtingen-
BINNENLAND.
De 2e kamer hield Woensdag een zeer korte
zitting. De voorzitter had de leden bijeengeroepen
ten einde van hen machtiging te vragen, namens
de kamer, gelukwenschen en betuiging van hulde
en verknochtheid aan te bieden, bij gelegenheid
van het 50jarig huwelijksfeest van prinses Sophia
der Nederlanden, groothertogin van Saksen. Onder
toejuiching der kamer wer d die machtiging verleend
Na afloop van aile feestelijkheden komt deze feli-
citalie in Weimar wel eenigszins als mosterd na
den maaltijd.
Naar gemeld wordt is het ontwerp op de be-
drijfsbelasting van den raad van state bij het mi-
nisterie van financiën terug ontvangen. De indiening
zal zich zeker niet lang laten wachten, daar de
regeering ook dit ontwerp in Mei '93 als wet denkt
in te voeren.
De gisteren gehouden markt te Zuidlaren werd
begunstigd door buitengewoon schoon weder en
een druk bezoek het aantal rijtuigen was als ge
woonlijk- zeer talrijk. Ook de tram heeft veel
volk vervoerd, meer volk dan volgens den regel
in de coupés zitten kan. Zoo hadden b.v. in een
rijtuig eerste klasse van de tram van 7 uur 10
personen plaats genomen, terwijl er slechts plaats
is voor zes. De bedrijvigheid was in overeenstem-
ming met het volk, daar ieder er voor zijn plei-
zier kon wandelen. De straatweg was best en de
markt over 't algemeen zeer goed te begaan. Kra-
men en tenten waren er in overvloed. Nog altijd
blijkt de Zuidlaarder najaarsmarkt zeer in den
smaak te vallen bij 't publiek en dat zeker niet
ten onrechte.
Op de terugreis pleisterden velen in 't hôtel
Struvé te Sappemeer, waar als gewoonlijk een
muziekcorps aanwezig was, dat de feestvierenden
in een zeer genoeglijke stemming hield. Als ge
woonlijk liep ailes in de beste orde af.
Slochteren, 16 Oct. 1892. Zondagavond om-
streeks 7j uur, geraakte de arbeidersbehuizing.van
H. Patje, mede bewoond door diens broeder G. Pat.je.
timmerman aldaar, staande aan den Slochterweg
nabij Slochteren, door een onbekende oorzaak in
brand. Naar men gist is de brand ontstaan in de
schuur. Men zegt dat ailes verzekerd is. De be
huizing is bijna tôt den grond toe afgebrand.
Schildwolde, 16 Oct. '92. Met de lange herfst-
avonden beginnen en dat is bijna algemeen
gewoonlijk ook de Rederijkers weer te herleven
Het reciteercollege »Elk wat Wils" alhier, dat
eenige flinke werkende leden moest verliezen, werd
ook weer verblijd door het toetreden van eenige
nieuwe leden, waaronder twee dames. Een paar
prachtige stukken zijn in studie genomen en we
twijfelen niet of »Elk wat Wils" zal ook nu weer
zijn ouden roem handhaven en de tweede kerst-
avond zal voor menig Schildwolder een avond van
aangename uitspanning zijn.
De gemeenteraad van Veendam besloot de jaar-
markt te laten doorgaan.
Winschoten, 15 Oct. De varkenskoopman R.
de W. van Nieuwepekela, die alhier in preventieve
hechtenis was gesteld, als verdacht van diefstal van
een horloge te Zuidbroek en van aardappelen te
Oudepekela, is hedenavond weder op vrije voeten
gesteld. De rechtbank schijnt dus geen termen te
hebben gevonden hem deswege te vervolgen.
Onder de personen, Vrijdag j.l. voor de Arron
dissements-Rechtbank te Winschoten gedagvaard
bevond zich Detert G., oud 26 jaren, schuitevoer-
dersknecht te Nieuweschans, gedagvaard wegens
beleediging enz. In den nacht van den 30sten
op den 31sten Augustus bevond de rijksveldwach-
ter brig.-tit. P. A. ter Horst, zich te Martenshoek
op surveillance, omdat hem bekend was gemaakt
dat eenige schuitevaardersknechts een 4-taï in een
rijtuig gezeten sludenten uit Groningen den voor-
bijgang versperden door de paarden bij de teugels
te grijpen, welk laatste vooral door bekl. werd uit-
gevoerd. Nadat Ter Horst hem met geweld had
verwijderd, was hij begonnen te schelden als 'k
Heb scheit aan de politieagenten, smeerlappen ben
jelui, een agent meer of minder, maakt niks uit."
Daarna had hij een mes geslepen en toen Ter
Horst hem vroeg, wat hij daarmede wenschte uit
te voeren, had bekl. gezegd »Ik zal je daarmede
g. vden kop afsnijden." Uit de verkla-
ring van Ter Horst volgt, dat beklaagde erg be-
schonken was. De beklaagde beweert, getrac-
teerd te zijn door de studenten en een beste bor-
rel daardoor gekregen te hebben en toen nu de
studenten zijn kameraad door een stoel gedrukt
hadden, en een der studenten zijn schipper een
slag in 't gezicht had gegeven, was hij ter zijner
verdediging toegeloopen, maar toen hadden de stu
denten zijn goed verscheurd. Dat hij een mes
gehad heeft, weet hij zich niet te herinneren.
De heer officier van justifie, daarlatende wat ge-
beurd is te Martenshoek met de studenten als hier
niets afdoende, acht wettig en overtuigend bewezen
de feiten bekl. ten laste gelegd. ZEA. wijst er op,
dat bekl een zeer lastig persoon is en nauwelijks
uit de gevangenis was ontslagen, toen hij het nu
behandelde feit pleegde. Ten slotte requireerde
ZEA. zijn veroordeeling lot drie maanden gevan-
genisstraf.
Bij den kegelwedstrijd, de vorige week in 't Wapen
van Zuid-Holland van den heer Vos te Groningen
gehouden, werden overwinnaars op den eersten
dag de heeren: A. J. Gatz, A. Borgeld, Naher,
Brouwer, Sluiter, Feldbrugge, Nanninga, Oetzes en
Smit van Groningen, en Krijthe van Bedum, en op
den tweeden dag de heeren Nanninga, H. Becker,
K. Bennema, H. Swarte, D. D. Sluiter, Wenniger,
Paulie, Folmer, Bartels en Brugmans. Op den
eersten dag was het hoogste aantal punten, dat
werd geworpen, 36 en op den tweeden dag 39,
telkens met 5 balskaarten.
In hunne vergadering van Vrijdag hebben heeren
gedeputeerde staten dezer provincie den heer K. E.
ësman te Groningen, lid der provinciale staten,
belast met de contrôle van de gaarders van pro
vinciale watertollen. Door deze benoeming zal dus
eene vacature ontstaan in het collège der staten
voor het kiesdistrict Appingedam. Het kiesdistrict
Hoogezand zal eveneens een nieuwen vertegen-
woordiger moeten kiezen wegens het bedanken van
den heer K. Reinders te Martenshoek.
Anloo, 13 Oct. De gemeentelijke tolhekken
zijn heden verpacht en brachten goede sommen
op. Dat te Gasteren werd gegund aan Jb. Wes-
terhof te Zeijen voor 534 en dat te Spijkerboor
aan den tegenwoordigen paehter Huisman voor
464 of 99 gulden meer dan de drie voorgaande
jaren. Deze laatste verhooging komt vooral van
de aardappeienleverantie te Spijkerboor.
Men schrijft uit Roswinkel aan de Emmer Gourant:
Een schoorsteenveger was in een dorp aan onze
oostelijke grenzen den geheelen dag druk werkzaam
geweest, doch de dag werd hem te kort en daarom
verzocht hij aan den boer, waar hij werkzaam was
geweest, den nacht te blijven. Dit verzoek werd
hem bereidwillig toegestaan, doch hij moest op den
zolder slapen. Gaarne nam de man dit aanbod aan,
daar hem toegevoegd werd, dat hij niet bang be-
hoefde te zijn voor honger, omdat in de nabijheid
van zijn slaapplaats een flinke hoeveelheid spek en
vleesch geborgen was. De goede man legde zich
rustig neer en na weinige minuten was hij ingeslapen.
In het diepste van den nacht werd hij verschrikt
wakker, daar hij in zijn nabijheid voetstappen hoort,
terwijl er zacht gepraat werd. Hij houdt zich echter
doodstil, doch door de duisternis heen zag hij drie
groote kerels kort bij zich, die bezig waren het
vleesch en spek te zoeken. Daar de duisternis hen
hinderde, konden de dieven naar hun zin niet goed
terecht, waarom zij trachtten lucifers aan te steken.
Toen hun dit niet gelukken wilde sprak een der
dieven: «Ik wou, dat de duivel in eigen persoon
kwam om ons hier bij te lichten." Onmiddellijk
werd aan zijn wensch voldaan. De schoorsteen
veger rees zachtjes overeind, plaatst zich naast de
dieven en steekt een lucifer aan. Op hetzelfde
oogenblik worden de dieven den zwarten man ge
waar, dien zij, zonder iets anders te denken, voor
Beëlzebul of iemand zijner afgezanten hielden. Bui-
ten zich zelven van schrik namen zij hais over kop
de vlucht, hetgeen maar aan twee mocht gelukken.
Den derde sloeg de schrik zoozeer om het hart, dat
hij van boven naar beneden stortte en op den grond
met gekneusde ledematen bleef liggen. Hij was
echter niet zoo verwond, of hij was nog in staat
zijne kameraden aan den duivel bekend te maken.
De vrouw van den landbouwer J. F. te Garijp
wilde Zaterdag de nieuwe dorschmachine, die door
haar man voor eenige dagen was aangeschaft, voor
de leuze eens in beweging brengen. De proefne-
ming kwam haar echter duur te staan. De rech-
terhand werd door de machine gegrepen met het
ongelukkig gevolg, dat vier vingers totaal verbrij-
zeld werden. Heelkundige hulp stond spoedig ten
dienste, maar de verwonding was van dien aard,
dat amputatie van de hand noodzakelijk werd ge-
acht, welke amputatie dan ook te Leeuwarden
werd verricht.
Zondag hadden eenige socialisten uit Zutphen,
gereden in een meubelwagen, bespannen met twee
paarden, een propaganda-tocht naar Dieren onder-
nomen, en deelden aldaar onder het zingen van socia-
listische liederen, De Voorwaarts uit. Toen zij echter
des avonds huiswaarts keerden ontstond er een
vechtpartij, met het treurig gevolg, dat zekere P.,
uit Zutphen, eene vrij ernstige snede over den
linkerarm kreeg en zoodoende veel bloed verloor.
Nadat door Dr. Van Balgoijen de Jong. te Dieren,
de eerste hulp was verleend, is hij des nachts
naar het ziekenhuis te Zutphen overgebracht. De
politie heeft onmiddelijk een onderzoek ingesteld.
Zaterdag behandelde de arrondissements-rechtbank
te Rotterdam de zaak tegen A. W. Ockeloen, die
in den avond van Kermis-Zaterdag in het koffîehuis
Voorwaarts" den politieagent Reitze van den Berg
heeft doodgeschoten.
Vijftien getuigen werden in deze zaak gehoord,
en de beklaagde ontkende ook niet de misdaad
bedreven te hebben, ofschoon hij, in strijd met drie
vroegere verklaringen voor den rechter-commissaris,
het thans trachtte te doen voorkomen, dat hij niet
geschoten zou hebben met het doel om te treffen.
De substituut-officier van justifie, Mr. Enderleih,
die het ten laste gelegde volkomen bewezen achtte
en op het afschuwelijke en laaghartige van de daad
wees, eischte een gevangenisstraf van 15 jaar.
Mr. P. J. Troelstra, advocaat te Leeuwarden, die
voor den beklaagde aïs verdediger optrad, riep de
clementie der rechtbank in voor dezen armen mis-
vormde, die, een natuurlijk kind zijnde, van zijne
geboorte af aan altijd met tegenspoed had te kam-
pen gehad en daardoor steeds meer en meer wrok
had leeren koesteren tegen de maatschappij, welke
hem in allen deele zoo smadelijk bejegend had.
De rechtzaak welke, èn wegens het afschuwelijke
van de misdaad zelve èn omdat beklaagde een so-
cialist was en Mr. P. J. Troelstra opzettelijk uit
Leeuwarden was overgekomen om diens verdediging
op zich te nemen, groote belangstelling gewekt had,
nam geheel den ochtend en middag in beslag.
Door de geestelijkheid te Elst (N. B.), zoowel
Roomsch-Katholieke als Protestantscheis eene
waarschuwing van den kansel tôt de gemeente
gericht tegen het lezen van een aldaar verspreid
socialistisch weekblad.
GORRESPONDENTIE.
Uit Gruno in ons volgend no.
Red.
ONBEKENDE BRIEVEN verzonden in de 2de
helf't der maand September door het Postkantoor
Hoogezand, aan: Mej. T. VENNEMA Ezinge,
NANNING Nieuwepekela.
Door het Hulpkantoor Slochteren,
aan S. SMIT Chicago.
Postkantoor Sappemer.
Brieven geadresseerd aan onbekenden, in de 2e
helft van de maand September 1892, aan
H. G. VENEKAMP Chicago.
VERGADERING der landbouwvereeniging
«SlochterenKolham", bij den loge-
menthouder Hartenhof Vroombosch
Spreker de heer De Vrieze, landbouw-
onderwijzer te Wildervanksterdallen.
De voorzitter, G. de Vries, opende de vergadering,
het welkom toeroepende aan den spreker van den
avond en de belangstellenden en verleende daarna
het woord aan den heer De Vrieze, die o.a. het
volgende sprak
Ik groet u allen, mijne heeren en betuig u mijnen
dank om als spreker in uw midden op te treden.
De Franschen zeggen «les idées marchent, dat
beduidt zooveel als «de ideeën gaan vooruit. Voor
men het dan ook merkt zijne onze denkbeelden
een lieel eind vooruitgesneld. In de laatste jaren
is dit b.v. het geval geweest met de bemesting en
vooral met den kunstmest. Als men mij eens voor
een jaar of drie gezegd had, dat ik over 3 jaar
hier op de landbouwvereeniging als spreker zou
optreden met een punt als: «mest en bemesting",
ik zou het niet hebben willen geloven.
Over het algemeen houdt men niet van nieuwig-
heden, en het is ook maar goed ook, dat men op
ailes niet zoo direct invliegt, want wie weet, hoe
ongelukkig dat soms kon wezen. Beter is het, dat
het nieuwe eerst te worstelen heeft, dan kan het
van aile kanten goed worden bekeken.
De menschen moeten leven, daartoe moeten ze
eten hebben. Dat eten krijgen ze van de moeder
Aarde, die alleen dan eene goede moeder voor ons
kan blijven, als we haar weergeven, wat we haar
ontnemen. Daarom moet de grond bemest worden.
Het is een allereerste voorwaarde van eene goede
beschaving om aan den grond eene voldoende be
mesting te geven, dat het ruimschoots produkten
kan opleveren.
Om de belangrijkheid der zaak wenscht spreker
de aandacht der hoorders te bepalen tôt den kunst
mest. In den kunstmest komen aile plantenvoedende
stoffen voor, welke ook in den natuurmest aange-
truffen worden. Vroeger wist men ook wel, dat
die stoffen er in voorkwamen, maar toen was men
met de kunstbemesting niet op de hoogte, en was
kunstmest ook veel te duur om door allen met
voordeel aangewend te kunnen worden. In de
laatste 10 jaren vooral leerde de steeds vooruit-
gaande wetenschap ons veel goedkooper stoffen.
In de keukenzoutmijnen werden vroeger de bo-
venste lagen weggeworpen, omdat die lagen ver-
ontreinigd waren met potasch. Door eene kunst-
matige bewerking kan die potasch er wel uit worden
gehaald, doch nu kwam men op het denkbeeld om
die potaschzouten, die men ook wel noemt kalizouten,
voor den landbouw aan te wenden, want men wist
wel, dat de planten slecht buiten potasch kunnen.
De proef werd nu genomen en de uitkomst was
bevredigend. Die kalizouten zijn de kaïnit. Ook
van de ijzersmelterijen krijgt men eene stof, n.l.
het Duitsche ijzererts bezit veel phosphorzuur. Den
Engelschman Sidney Gilchrist Thomas uit Battersea
gelukte het het phosphorzuur aan 't ijzer te ontnemen.
Met kalk bijgevoegd vormt het phosphorzuur de
zoogenaamde slakken, die fijngemalen als Thomas-
slakkenmeel in den handel worden gebracht. Deze
soort kunstmest wordt ook veel gebruikt en is
tamelijk goedkoop. Nu is het opmerkelijk, dat, die
op zijn land kaïnit en slakkenmeel aanbrengt op
1 na aile stoffen aan den grond teruggeeft, welke
er door de planten uitgehaald worden.
Laat ons maar eens zien. Aile cultuurplanten
bestaan uit 13 grondstoffen le koolstof, 2e water-
stof en 3e zuurstof. Aile drie stoffen komen in
de lucht voor, zoodat men hiervoor niets behoeft
uit te geven. Voor 9/io gedeelte bestaan de planten
uit deze drie genoemde stoffen, zoodat het maar
goed is, dat ze kosteloos te verkrijgen zijn. Het
overig 1/w gedeelte waaruit de planten nog meer
bestaan, moet nu in den grond worden aangebracht.
Ten vierden bestaat de plant uit kali; geen
enkele plant is er of er is kali voor den groei noodig,
potasch verbonden met koolzuur. Deze stof nu
komt van kaïniet. Ten 5e komt er in de planten
voor magnesia, vooral in de vlinderbloemigen. Daar
in verreweg de meeste gronden de kalk ontbreekt,
en dit er toch in aanwezig moet zijn, moet dit
worden aangebracht.
Ten 6e en 7e komt er in de planten voor Ohlon
en natrium. Dit komt wel niet zoo heel veel in
de planten voor, maar toch een weinig. Ohlon
en natrium te zamen gevoegd levert ons het keu-
kenzout. Ook zit er in aile een weinig zwavel,
dat is dus no. 8. De stoffen 1, 2 en 3 krijgen
we uit de lucht, dus voor niemendal, en de stoffen
4,'5, 6, 7 en 8 komen aile in kaïnit voor.
Nu treft men in de planten nog aan ten 9e
phosphor, ten 10e kalk, ten lie ijzer en 12 kiezel.
Deze vier stoffen treft men nu in het slakkenmeel aan.
Bemest men dus den grond met kaïnit en slak
kenmeel, dan brengt men er op 1 na aile stoffen
in, die er aanwezig moeten zijn. Die ééne stof,
welke er nog niet inkomt, is stikstof. Dit komt
voor in Chili.
Hieruit volgt dus dat kaïnit, slakkenmeel en chili
ailes geven wat de planten behoeven, wat er dus
ook voorkomt in goeden stalmest en goede compost.
Kaïnit, slakkenmeel en chili te zamen is eene
volledige bemesting, en om nu de goede resultaten
van kunstmest te zien, moet men volledige be
mesting nemen. Velen zijn er, die het eens met
kunstmest willen probeeren en zeggen, laat mij
eens wat kali over den grond strooien. Zal dit
helpen? 't Kan zijn, wanneer de grond juist gebrek
had aan kali, en van de andere stoffen genoeg.
Maar heeft iemand gewonen grond, en probeert hij
dan met kali, dan zullen de resultaten niet zoo
best zijn. Weer een ander probeeit alleen slak
kenmeel, en een derde alleen chili. Wil men
resultaten zien, die goed zijn, dan moet men nemen
volledige bemesting. Menschen kan men beet-
nemen, maar den grond niet, deze geeft weerom
wat men hem geeft. Gelukkig is het, dat de kunst
mest in de laatste jaren zooveel goedkooper geworden
is. Door het aanwenden van den kunstmest wordt
de hoeveelheid meststof verdubbeld en zal dus van
zeer grooten invloed zijn op den prijs van den
natuurmest. Bij zeer velen nog wordt de kunst
mest als iets vreemds beschouwd, en dit zal ook
komen om de vreemde namen, doch het zal niet
lang meer duren of de grondstoffen, slechts 13 in
getal, zullen bekend worden bij iedereen.
Hierna pauseerde spreker eenige oogenblikken,
om na de pauze eenige voorbeelden aan te halen
van goede resultaten verkregen door bemesting
met kunstmest. Wil men de werking van kunst
mest goed nagaan, zegt spreker, dan moet men
daarvoor gronden nemen, die op zich zelve geene
plantenvoedende stoffen bezitten, d. w. z. gronden,
die nooit bemest zijn. In mijne plaats hebben we
een half deimt dalgrond, dat telken jare met kunst
mest wordt bemest. De vruchten staan goed, en
de grond wordt telken jare beter.
De heer Walles o.a. te Valtermond had land
ontgonnen en dit gemest met volledigen kunstmest,
welke hij door herhaaldelijk te eggen, goed door
't land gewerkt. De uitslag was zeer bevredigend,
er groeide een prachtig gewas rogge. De buurman
van Walles had zijn land bemest met compost en
nu waren de vruchten in kunstmest verbouwd
beter dan in compost, terwijl de bemesting met
kunstmest 100 kostte en die met compost 370.
Na het aanhalen van versehillende vb. zegt spr.
kunstmest heeft dus recht van bestaan; het is
goedkooper dan natuurmest en wordt hiervoor een
duchtige concurrent.
Bij bemesting met natuurmest moet men ailes
aan den grond geven, al komt het ook juist niet
te stade, bij kunstmestbemesting kan men soms
iets weglaten. Bij sommige gewassen kan b.v. de
stikstof wegblijven, omdat die planten er zelf voor
zorgen, zooals de vlinderbloemigen, paardeboonen,
klaver, erwten enz. De planten hebben aan hare
wortels heel kleine knobbeltjes, waarin zij de stik
stof vergaren, waarvan een gewas voor een volgend
jaar zeer veel voordeel trekt.
In 1890 had Fokko Westerkamp een kamp
haver, waarin hij klaver gezaaid had, welke tamelijk
goed was aangeslagen. De eene helft van dit
klaveiland bemestte hij met stalmest voor 60 en
de andere helft met kunstmest voor 18, ailes
per i H.A., van dit laatste 4 baal kaïnit en 3 baal
slakkenmeel, dus geen stikstof. De uitslag was,
dat de klaver bemest met kunstmest 3 maal ge-
maaid werd, en de klaver met stalmest bemest
lang niet zooveel. De reden hiervan zal geweest
zijn, dat door de kaïnit veel magnésium aan den
grond werd verstrekt, wat klaver vooral noodig
had. Met f 18 bemesting was dus meer voordeel
behaald, dan met f 60. Van dit jaar is het land
omgeploegd een weinig mest er over gekruimeld,
voor omstreeks 30 per deimt, naar men zegt, en
levert op 200 mud aardappels.
Aile korensoorten en knolgewassen verlangen
stikstof, maar boonen, klaver. erwfen enz. krijgen
het kosteloos.
De landbouwer van den tegenwoordigen tijd ziet
in, dat hij van de wetenschap partij kan trekken.
Vroeger wilde men dit niet.
Allen moeten we medewerken tôt de vooruit-
gaande wetenschap, daarom er naar gestreefd wat
van anderen te leeren valt. Van de Duitschers
hebben we geleerd, wat we met kunstmest kunnen
uitrichten. Door kunstmest te gebruiken, zal men
meer en meer leeren, hoe men het. moet gebruiken.
Een warm applaus beloonde spreker bij 't ein-
digen zijner rede met zeer vele belangstelling werd
spreker tôt het einde toe gevolgd, met zijn inlei-
ding, zoo bevattelijk ,voor iedereen.
Na de rede van De Vrieze werden er den in-
leider eenige vragen gedaan, welke beantwoord
werden.
Hierna werd er door de leden nog eene gewone
vergadering gehouden, waar 2 punten aan de orde
waren, n.l. aankoop lijnkoeken en 2e aankoop van
eenen dekstier.
Tôt een getal van 10000 werd de opgave der
lijnkoeken volgoteekend, levering van 1 Nov. tôt 1
Àpril bij de leden aan huis naar behoefte.
Het andere punt, aankoop van eenen dekstier
verwekte zeer veel discussie. De commissie, welke
met de regeling der zaken belast was, dient ein-
delijk het volgende voorstel in Een der leden zal
eene dekstier aankoopen, welke ten genoegen der
commissie moet wezen, de stier moet staan in de
onmiddellijke nabijheid van Vroombosch, dekgeld
0.70, plus eene kleine toelage uit de kas der
vereeniging. Dit voorstel wordt aangenomen als:
26 voor 3 tegen en 8 buiten stemming.
Hierna sluiting der vergadering.
Des namiddags was er eene keuring van dek-
rammen gehouden, waarin de prijs behaald werd
door dien van den heer H. ter Veer en de premie
door dien van den heer G. Hartenhof.
RAADSVERGADERING te Sappemeer op
Donderdag den 20 October 1892, 's mor-
gens 10 uur.
Aan de orde
Beëediging van het nieuw benoemd raadslid.
Vaststelling begrooting voor 1893.
Brief van den heer S. M. S. Modderman.
Aanteekening voor cassatie in zake Warnders.
Verslag Bonthuisterbrug.
Adres van eenige ingezetenen, om nog een on-
derwijzer aan de school West te benoemen.
Verhuring land zuidzijde Sappemeer.
Voorstel tôt definitieve benoeming der gezond-
heidscommissie.
Procesverbaal van Kasopneming.
Suppletoir kohier hoofd. omslag.
Reclames hoofd. omslag.
Loting voor de Nationale Militie.
Lichting 1893.
GEMEENTE HOOGEZAND.
1 J. Staal.
2 J. Hoving.
3 W. B. Grol, l.g.
4 J. Pik.
5 J. Domenie, e.z.
6 W. R. Mulder.
7 G. Rave.
8 H. Venema, l.g.
9 P. Schrage, l.g.
10 H. Bosma.
11 G. Benes.
12 J. Bening.
13 A. Kruize, e.z.
14 J. G. Benes.
15 H. Heerlien.
16 E. de Wit.
17 M. Bakker.
18 H. Zwart, t.k.
19 T. Broekema, b.d.
20 K. Klunder.
21 J. Blaauw, l.g
22 J. Siekmans, b.d.
23 R. v. d. Huizen.
24 L. J. Mulder.
25 K. Gankema, e.z.
26 A. Raspe, b.d.
27 A. Eisseler, b.d.
28 E. Kuilema, e.z.
29 E. Ensing, e.z.
30 J. H, Nieland, l.g.
31 A. Pannenburg, b.d.
32 H. Huisman.
33 B. W. van Duinen.
1-g-
b.d.
b.d.
1-g-
b.d.
b.d.
e.z.
!-g-
b.d.
b.d.
34 B. Jager,
35 R. Bakker.
36 R. Scheltens.
37 J. Reiziger.
38 T. Streurman, l.g.
39 H. L. F. Ruding.
40 W. de Jonge.
41 W. Reinders, e.z.
42 H. J. H. Klapdoor.
43 W. G. Bôdeker, e.z.
44 G. Niewold.
45 B. Ploeger, l.g.
46 H. Braam.
47 M. Oldenziel, e.z.
48 A. J. Brons.
49 J. Post, b.d.
50 G. Berg.
51 B. Groenewold.
52 E. Landeweer, b.d.
53 R. Schrage,
54 R. Klopping,
55 P. F. Heijmel,
56 P. Duursema.
57 J. Blaauw,
58 A. Mulder.
59 H. J. de Groot, b.d
60 J. Bakema.
61 W. W. Meijer.
62 R. Pot.
63 H. Eising.
64 G. Pruis, t.k
65 W. Schuitema, b.d
66 F. Trenning,
67 W. Meijer,
68 P. Wiltens.
69 E. Drenth.
70 J. Meihuizen.
71 D. ten Cate,
72 H. de Wit.
73 I. Levij,
74 J. Pot,
75 D. Tor.
76 H. Israels.
77 G. Arends.
78 R. v. d. Schuur, b.d.
79 I. A. Romkes. l.g.
80 E. Aten.
81 O. Huisman.
82 H. H. Fikkers.
83 J. Hoepman.
84 P. Bieze.
85 T. van Dijken.
86 J. v. Calker,
87 J. Dusink,
88 IJ. IJpé,
89 A. v. Dam,
90 G. Jonker.
91 H. Elshoff,
92 J. Bouma.
93 G. Oostland,
94 H. Heukers,
95 J. H. de Wit.
96 J. Tonkens.
97 H. Brouwer,
98 N. Gibeus.
99 H. J. Kerstholt.
100 G. Smittenberg, e.z
101 J. W. Pietersen.
102 P. Karsten, b.d
103 J. J. Jonker.
'-g-
e.z.
1-g-
e.z.
1-g-
b.d.
e.z.
GEMEENTE SAPPEMEER.
1 G.
2 W
3 J.
4 H.
5 U.
6 H.
7 R.
8 A.
9 G.
10 A.
11 W,
12 H.
13 J.
14 D.
15 H.
16 L.
17 H.
Troost,
Mandema,
Bosscher.
de Jonge,
v. d. Werf.
J. Heikman,
ten Broek,
v. d. Meulen.
Niemeijer.
Graafhuis,
S. Venema.
J. Ronde,
Deen,
Harssema,
Mulder.
Wolthuis,
Thoma.
b.d.
e.z. 18 P. Boer,
b.d. 19 H. R. Houwen.
20 J. Brink.
l.g. 21 W. J. F. Bakker.
22 A. Kemper, b.d.
23 J. Venema.
24 B. N. Beenker, e.z.
25 G. W. Graafhuis, l.g.
26 B. G. Ronde, l.g.
27 H. Kalk.
28 J. Boekhoff, b.d.
29 St. v. Delden.
30 J. Haijenga.
31 P. Geersinga.
32 P. Mensinga. b.d.
33 J. J. H. Oosterwyk.
34 H. Jongman.
b.d.
e.z.
1-g-
e.z.
b.d,
b.d,
b.d.
e.z.
1-g.
