(Volksblad) Oost-Goorecht en Omstreken nl | 1892 | 30 oktober 1892 | pagina 1

No. 87.

ZONDAG 30 October 1892.

22e Jaargang.

VAN

FEUILLETON

Mijn vriend Brauner.

BORGESIUS ZOON, 8APPKMEER.

Inzendmg van Advertentiën en Ingesonden Stnkken des Dinsdags- en Yrijdapavonds vôôr zes uur by de ïïitgevers.

Bi| deze courant behoort een bijvoegsel.

BÏÏITENLAMD.

Voor de Gemeenten HOOGEZANB, 8APPRMEEÏL SLOCETEREN HOORDBBOES, SUIDBROEK» 2UIDLAREH, HAREM en*.

Dit BLAD verschijnt iederen ZONDAG en WOENSDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden 85 «enta,
franco per post 45 «enta.

Enkele nommers 5 cents.

U 1 T G A V E

PRIJS der ADVERTENTIËN Van 15 regels 85 «enta
iedere regel meer 1© cents. Groote letters worden naar plaats-
ruimte berekend. Abonnement lager. Dezelfde advertentie, in een*
voor 3-maal plaatsing besteld, is de darde plaatsing gratis.

DIENSTREGELINQ OP DE

STAATS-SPOORWEGEN. AANGEVANGEN DEN 1 OCTOBER 1892. (TIJD VAN GREENWICH.)

WEEEK1LENDGR.

Zondag 30 October. Maandag 31. Dinsdag
1 November. Woensdag 2. Donderdag 3.
Vrijdag 4. Zaterdag 5.

Zonsopgang, Zaterdag 5 Nov. te 7.5, onder te 4.22.
Voile maan, Vrijdag 4 Nov.

Een dringend volksbelang.

Ons ministerie openbaart eene werkzaamheid, die
ieders bewondering verdient. Naast de reeds aan-
genomen wet, die de vermogens zal treffen, heeft
het nu ingediend een ontwerp voor een bedrijfs-
of beroeps-belasting en een tôt hervorming van het
kiesrecht. Hiermede toont het een open oog te
hebben voor de dringende eischen van dezen tijd.
Wanneer wij daarom de aandacht vestigen op een
dringend volksbelang, dan gebeurt het niet hierom,
dat we heel spoedig een voorziening in dat volks
belang verwachten, maar hierom, dat meer en meer
de oogen daarvoor moeten opengaan.

Dezer dagen werd ons ter lezing toegezonden
eene brochure van den heer A. L. Schmidt Jz. te
's Gravenhage, getiteld Staatstoezicht op verzeke-
ringen. Deze brochure is niet in den handel, maar,
waar de schrijver zich tôt taak stelt propaganda
te maken voor de wenschelijkheid van dat Staats
toezicht, daar meenen wij in zijnen geest te han-
delen met enkele bizonderheden uit zijne brochure
te vermelden.

Zich te verzekeren is plicht. Men verzekert zich
tegen brandgevaar, en meer en meer wint de
overtuiging veld, dat werkgevers en daaronder ook
de rijks- en gemeenlebesturenverplicht zijn het
werkvolk te verzekeren tegen ongelukken. Maar
al jaren lang hebben duizenden zich verzekerd in
zieken- en begrafenisfondsen. Naar aanleiding van
een onderzoek op last van de Maatschappij tôt Nut
van 't Algemeen ingesteld naar den toestand dezer
fondsen hebben we vroeger reeds medegedeeld,
dat men daaromtrent niet altijd gerust wezen kan.
Immers 93 fondsen weigerden elke mededeeling
omtrent statuten enz. Die stilzwijgendheid zal hare
reden gehad hebben. 81 werden goed genoemd
89 tamelijk goed en niet minder dan 77 slecht.

Novelle van
A. KLAT8ZMAM.

8)

»Ik moet weg," riep ik den verhaasden Materne
toe, »ik zal iemand halen, die u nog beter ophel-
dering kan geven."

Voort vloog ik zonder het antwoord af te wach-
ten, het huis uit, den tuin door en ik weet niet
hoe snel ik de dorpsstraat bereikte. Ik wist alleen,
dat ik naar huis moest om mijn wanhopigen vriend
te zeggen, dat hij onschuldig, geheel onschuldig
was. Zonder mij aan de verbazing der voorbijgan-
gers te storen, draafde ik zoo snel mijn longen
het toelieten, voort naar het dorp. Ik moest mij
bedwingen om niet door een luiden jubelkreet aan
mijn blijdschap lucht te geven.

Ik gevoelde hevige steken in de zij
maar dat belette mij niet steeds voort te hollen.
Hoe dichter ik bij ons huis kwam, des te meer
spande ik mijn krachten in. Eindelijk had ik het
tuinhek bereikt; ik wierp het open, vloog het huis
binnen, stormde de trap op, rukte de kamerdeur
open en wilde juist in luid gejubekuitbarsten, toen
de woorden mij van schrik in de keel bleven
stôkôD*

De kamer was leeg. Ik vloog naar de slaapka-
mer van Hans ook hier was niemand. Ik ging
naar mijn eigen kamer, in de hoop hem daar nog
te vinden ook hier was hij niet.

Mijn oogen zwierven zoekend in het rond, tôt
zii een brief op de tafel ontdekten. Hij was van
Brauner's hand met mijn adres. Ik scheurdehem
open een nevel kwam voor mijn oogen. Het hart,
dat 'juist nog zoo snel had geklopt van vreugde,
dreigde stil te staan. Daar stonden de vreeselijke
woorden

»Beste vriend.

Ik kan je terugkomst niet afwachten; ik
ben waanzinnig van angst en berouw. Mij

Toch is bij die tamelijk goede nog bijna 36 mil-
lioen en bij de slechte voor bijna 22 millioen ge-
assureerd, te zamen 58 millioen guldens op onsoliede
wijze. Bij die 77 slechte zijn ruim drie honderd
duizend personen verzekerd. Bij 25 fondsen vond
de commissie geen geld in kas en toch tellen die
inrichtingen nog 160,000 leden, die vol vertrouwen
hun geld storten. Zoo ergens Staatstoezicht noodig
is, dan zeker hier. Het verwondert ons dan ook
niet, dat de tegenwoordige minister reeds in het
vorige jaar voor de leden der Tweede kamer de
bekentenis heeft afgelegd, dat eene regeling dezer
fondsen noodzakelijk is.

Maar de levensverzekeringen hebben in de laatste
jaren een hooge vlucht genomen. Natuurlijk is
iemand, die deelneemt in eene levensverzekering in
den regel geen vermogend man. Wat hij daarvoor
afzondert is geld, waarvoor hij zich menige inspan-
ning getroostte, menig genoegen ontzegde. Daarom
moet ieder, die daarin deelneemt zeker zijn, dat
het doel, hetwelk hij zich voorstelt zeker bereikt
zal worden, dat vrouw en kinderen met andere
woorden eenmaal de vruchten plukken van wat hij
opgeofïerd heeft. Bestaat die zekerheid Neen.
Onze nederlandsche maatschappijen hebben een zeer
goeden naam, maar de zekerheid, dat zij altijd,
onder aile omstandigheden aan hare verplichtingen
zullen voldoen, bestaat niet. Maar de statuten van
iedere maatschappij moeten toch koninklijk goedge-
keurd worden! Ja, de statuten, maar hoe men
verder werkt, of de ontvangen gelden behoorlijk
worden geboekt en verantwoord, daarom bekom-
mert de regeering zich niet. Iedere maatschappij
heeft toch hare commissarissen en deze zullen wel
toezien. Maar men moet weten, dat geen com-
missaris eenige verantwoordelijkheid draagt, waar-
door men hem voor verliezen van onregelmatigen
aard aansprakelijk zou kunnen stellen. Men kan
groote achting koesteren voor de personen dier
commissarissenmaar zekerheid geven ze niet.

Is het dan het waarborgfonds, dat met groote
letters wordt vermeld en dat, vooral bij enkele
Amerikaansche maatschappijen zoo groot is, dat het
uitspreken alleen ons moeite geeft De heer S.
geeft van de wijze, waarop met het noemen van
een waarborgsom omgesprongen wordt, dit staaltje.
Voor een paar jaar werd in den Haag eene levens
verzekering opgericht.

ontbreekt zelfs den moed de gevolgen van
mijn noodlottige daad op mij te nemen. Ik
ga nu den dood zoeken hij alleen kan
mij rust geven. Vergeef mij, en vraag ook
aan Hulda of zij mij vergiffenis wil schenken
voor al het leed, dat ik haar, zonder het te
willen, heb aangedaan. Groet ook moeder
van mij en roep haar vergiffenis voor mij
in. O, als ge bedenkt hoeveel zedelijk lijden
mij nog wacht, indien ik mij zelf aangeef,
zult ge moeten toestemmen dat de dood
voor mij een uitkomst is. Duizendmaal dank
voor ailes, wat ge hebt gedaan voor uw
ongelukkigen vriend

Hans Brauner.

IV.

Daar ginds door het eenzame bosch snelt de
rampzalige man voort. Een geheimzinnige stem in
zijn binnenste jaagt hem verder en verder weg van
de plek, waar hij zijn noodlottige daad meent ver-
richt te hebben. Voort moet hij in de dichte
eenzaamheid der bosschen, waar hij den dood wil
zoeken. Hij weet zelf niet hoe hij sterven wil
hij weet alleen dat het leven hem tôt een ondraag-
lijken last is geworden, dien hij niet verder kan
dragen.

Langs dwarswegen doolde hij rond, door het
dichtste struikgewas heen. Wie hem zoo had ge-
zien, zou voor hem teruggeschrikt zijn de kleeren
bestoven, hier en daar zelfs gescheurd, het gelaat
doodsbleek, verwrongen, de oogen glinsterend met
een geheimzinnigen gloed. Eindelijk weigerde het
lichaam, uitgeput door den doorgestanen zielsangst
der laatste dagen, den dienst. Brauner zonk uit
geput op den met mos begroeiden grond neer het
hoofd gesteund tegen een boomstam sliep hij in.
Eerst eenige uren later ontwaakte hij door het
branden der zon, die vlak op zijn gelaat scheen.
Het felle licht verhlindde hem, wankelend stond
hij op en zocht de schaduw tusschen het struik
gewas. Hier hurkte hij neer om zich opnieuw in
zijn martelende gedachten, die de^slaap voor korten
tijd had verjaagd, te verdiepen. Hoe zonderling
echter, zijn gedachten wilden niet stilstaan by het

- Als commissarissen traden op een generaal, een
majoor en een jonkheer. De kon. goedkeuring
op de statuten werd gevraagd en verkregen, de
prospectussen gedrukt en wijd en zijd door agen-
ten verspreid. Met groote letters stond er op ge
drukt. Volteekend waarborgkapitaal 500,000.
Een bescheiden som. Op een eerstvolgende ver-
gadering stellen commissarissen, die een prospectus
hadden ingezien, den directeur de vraag »Waar
zijn die 500.000 Wij hebben ze niet, heb jij
die Wel neen, was het antwoord, dat doet men
altijd zoo. Zoo wordt elke L. V. M. opgericht.
Die mannen waren het echter met eene dergelijke
opvatting niet eens. Zij legden op staanden voet
hunne betrekking neer.

Zullen derhalve allen die voorzorgen nemen voor
•en ouden dag en voor de achterblijvenden, zeker
heid hebben, dan is staatstoezicht noodzakelijk. Dat
erkennen zelfs velen, dat erkennen zelfs directeu-
ren van belangrijke maatschappijen in ons land,
zooals de h.h. Goeman Borgesius, Dijkmans en
Blankenberg.

Maar van regeeringwege wordt in die richting
niets gedaan. Toch moet er telkens op aange-
drongen worden, vooral omdat buitenlandsche
maatschappijen zoovele verzekeringen sluiten, ter-
wijl men van die maatschappijen alleen weet met
welke enorme cijfers ze nu en dan de wereld ver-
bazen. De heer S. deelt mede, dat sommige fond
sen bestaan van de royementen, dat wil zeggen
wanneer een verzekerde, al heeft hij jaren lang
gecontribueerd, op een zekeren dag niet betalen kan,
dan wordt hij doorgehaald, terwijl elke soliede
maatschappij bij staking der premiebetaling een
deel der gestorte premiën restitueert of wel een
polis verstrekt overeenkomende met de gestorte
gelden.

Ziehier een staaltje van dat royeeren, geen ver-
zinsel maar werkelijke geschiedenis. Een luitenant
is geassureerd voor 5000, uit te keeren bij zijn
overlijden.

De man betaalde trouw zijne premie, die op 1
Oct. verviel. Nu wordt hij op 28 Sept, plotseling
zwaar ziek en bewusteloos en sterft 3 Oct. De
premie was niet voldaan en de maatschappij roy-
eerde. En dat sommige Amerikaansche maatschap
pijen daardoor nog al voordeelen behalen, heeft
Dr. Gustaf Grosz in het Oostenrijksche parlement

bewezen door de mededeeling van feiten. Van
eene bekende maatschappij verhaalt hij, dat bij
haar in het jaar 1889, voôr den tijd 41,623 polis-
sen met een verzekerd bedrag van millioenen gul
dens voor niefig zijn verklaard. Deze maatschappij
zoo riep hij uit, heeft de treurige verdienste, dat
zij in één jaar 12000 familiën van haar spaarpen-
ningen heeft beroofd. Dit is eenvoudig oplichterij
in het groot. Toezicht is noodig. Geene degelijke
maatschappij hier te lande zal zich daartegen ver-
zetten, integendeel, een goed, degelijk toezicht
toejuichen. Elke soliede maatschappij zal haar
balansen, haar vijfjaarlijksch overzicht van baten
en lasten enz. gaarne ter inzage geven aan dege
lijke, deskundige mannen en haar waarborgsom
zal geen fîctie zijn. Maar de buitenlandsche maat
schappijen, die zooveel belooven, veel meer dan
eene nederlandsche belooven kan, leveren gevaar
op. Als men weet dat de voorzitter van eene
welbekende Amerikaansche maatschappij 160,000,
de vice-voorzitter 125,000 als jaarwedde genieten,
dat aan de hoogste beambten samen, agenten niet
medegerekend, ruim 600,000 aan vaste tracte-
menten uitbetaald wordt, dan is men haast geneigd
uit te roepen arme verzekerden.

Staatstoezicht is noodig, ja dat toezicht is in het
belang van den staat. Wie toch zorgt voor de
toekomst van zich zelf, van vrouw en kind, weert
het paupérisme en paupérisme is de grootste vijand
van den staat.

De skanonnenkoning" Krupp, te Essen, en ver-
scheidene andere fabrikanten in die streek zenden
dagelijks, wegens slapte, arbeiders weg. De nade-
rende winter laat zich daar treurig aanzien.

Een daad van echte barbaarschheid wordt uit
de Transvaal bericht. Dezer dagen verlieten
eenige jongens (Kaffers) den zoogenaamden Rand,
om naar Middelburg te vertrekken, waar zij zich
verhuurd hadden aan een paar Transvaalsche
boeren.

Een deze farmers, die zeer ontevreden was, omdat
de door hem gehuurde Kafler niet vroeger was ge-
komen, nam dezen mee naar het veld, bond hem
daar aan een wagen en ranselde hem vijf-en-twintig
minuten lang met de zweep. Toen men den jon-
gen losmaakte, was hij dood.

vreeselijk besluit, dat hij had genomen. De eerste
afwending was voor bij. Het scheen hem nu zoo
onuitsprekelijk moeilijk dien zelfmoord en toch
was er een andere uitkomst voor hem? Was het
niet bijna zijn plicht?

Daar hoorde hij eenig gedruisch in zijn nabijheid.
Hij sprong op aan al zijn leden bevend; zou men
hem nu reeds vervolgen? Voorzichtig schoof hij
de takken van de struiken uiteen daar' zag hij
een man staan, bezig een kleedingstuk in een kleine
beek af te wasschen.

Neen, die man zou geen vervolger zijn; toch
dreef onwillekeurig zijn nieuwsgierigheid hem te
onderzoeken, wat die man daar zoo geheimzinnig
deed. Onhoorbaar kroop hij voort tôt dicht in zijn
nabijheid. Het was een man van buitengewone
lengte en van middelbaren leeftijd. Hij droeg een
kleeding van zonderlinge kleur, een gestreepten broek
en hemd, terwijl hij een bruin buis wiesch. Zijn
gezicht kon Hans nog niet onderscheiden. Toen
hij het buis gewasschen en uitgewrongen had, trok
hij het tôt Brauners verbazing, terstond weder
aan, Nu herkende deze de kleeding van den
vreemdeling het was een gevangenispak. In
zijn geboortestad, waar zich een tuchthuis bevond,
had Hans dikwijls genoeg die kleeding gezien.

Zyn nieuwsgierigheid werd meer en meer opge-
wekt; voor het oogenblik vergat hij bijna zijn
eigen leed. Hij richtte zich een weinig op, om den
man beter te kunnen gadeslaan, daarbij maakte
hij eenig leven. De man schrikte op en keerde zich
naar den kant, waar Brauner zich tusschen het
struikgewas bevond. Hij zag nu dat het gelaat
van den boef door angst verwrongen was; hij zag
hem bukken, een ijzeren stang van den grond op-
nemen en daarna voortgaan in de richting van zijn
schuilplaats, steeds angstig om zich heen ziende.
Er bleef Hans niets anders over dan op te springen,
toen de man tegen hern aanstiet bij het dringen
door de struiken. De boef uitte een kreet van
schrik bij de plotselinge verschijning en wierp zich
op Hans.

Zonderling zoo straks nog was hij vervuld
van het verlangen naar den dood, nu was de zucht
tôt zelfbehoud sterker dan elk ander gevoel. Hans

ontweek den slag, dien de boef hem met de ijzeren
stang wilde toebrengen en trachtte hem op den
grond te werpen. Dit gelukte, maar het volgende
oogenblik lagen de beide mannen in een hevige
worsteling op leven en dood op den grond.

Brauner uitte een gillenden kreet, toen hij ge
voelde dat de hand van zijn aanvaller naar zijn
keel greep hij riep nog eens, toen hij die ijskoude
vingers als een duimschroef aan zijn hais gevoelde
daarna verloor hij zijn bewustzijn.

De toestand van wanhoop, waarin ik verkeerde
bij de ontdekking van Brauner's vlucht, maakte
mij de eerste oogenblikken geheel machteloos. Ik
kon niet denken, noch handelen. Gelukkig duurde
het niet lang ik spande al mijn krachten in om
de macht over mij zelf terug te winnen. Ik moest
handelen. Het eerste wat mij te doen stond, was
natuurlijk mijn vriend te volgen. Maar waarheen
had zich de rampzalige man begeven Ik ging naar
beneden en "vroeg den portier en diens vrouw of
zij den heer Brauner ook hadden zien uitgaan.
Zij waren zeer verbaasd over mijn vraag, daar zij
meenden, dat hij ziek te bed lag. Neen, zij hadden
niemand zien uitgaan. Toch had een reddende en-
gel over Brauner gewaakt in de gedaante van een
klein kind, het vijtjarig dochtertje van den portier.
Zij vertelde, dat zij mijnheer Brauner het huis had
zien uitgaan en den weg inslaan naar het bosch.
Zij wees mij welke richting hij had genomen.

Zoo was dan de eerste leiddraad gevonden om
hem op te sporen, hoewel de kleine bij haar nog
onontwikkeld tijdsbegrip, mij niet kon zeggen hoe-
lang het geleden was, sedert mijn vriend was ge-
vlucht. Ik vroeg den portier, een krachtige man,
dringend mij te volgen, waartoe hij gaarne bereid
was nadat ik hem in enkele woorden de zaak had
verteld. Natuurlijk zeide ik hem alleen dat Brau
ner ziek was geworden en nu zeker in het ijlen
der koorts was weggeloopen om zich zelf het leven
te benemen.

(Wordt vervolgd.)

VOLKSBLiD

00ST-G00KECHT IN OMSTHEKIN.

VAN

S«V Iffl-L

Van NIEITWE SCHANS naar HARLINGEN.

Virtr. N.-Sehans *5,52 *7,27 11,15 *2,28 5,10 8,28

Winschoten 6,9 7,47 11,80 2,40 5,24 8,88

Scheemda 6.21 7,59 11,48 2,52 5,81 8,46

Znidbroek 6,84 8,11 11,58 8,8 5,41 8,57

B Hoogezand 6,48 8,25 12,2 3,14 5,48 9,6

Kropawolde 6,55 8,82 12,8 8,20 9,11

Aank Groningen 7,9 8,46 12,21 8,82 6,6 9,28

Vertr. 7,36 9,35 1,25 4,44 6,12 9,29

Leenwarden 8,48 11,84 2,58 6,7 7,57 10,54

Aank. Harlingen 9,19 12,10 8,29 6,46 8,88 11,80

De met een gemerkte treinen «toppen aan den Borger-
compagniesterweg (wachtp. 87), tôt het opnemen van reiiigers.

Boyendien mogen aldaar die treinen verlaten reizigerayoor-
zien van plaatabewijzen naar Hoogezand-Sappemeer.

Van HARLINGEN naar NIEUWE SCHANS.

Vertr. Harlingen 6,22 7,58 12,50 2,51 5,26

Leenwarden 7,3 11,6 1,86 4,46 7,52

Aank. Groningen 8,21 12,24 2,48 6,4 9,10

Vertr. *6.00 8,46 *12,88 2,58 *6,12 10,41
Kropawolde 6,14 9,12,52 3,7 6,26 10,55
Hoogezand 6.20 9,6 12,58 3,13 6,32 11,1
Znidbroek 6,31 9.15 1,9 3,22 6,43 11,10
Soheemda 6,46 9,80 1,24 3,37 6,59 11,25
Winaehoten 6.53 9,38 1,32 3,45 7,7 11,33
Aank. N.-Sehani 7,9 9,52 1,48 3,59 7.28 11,46
De met een gemerkte treinen atoppen aan den Borger-
compagniesterweg (wacktp. 87) tôt het uitlaten van reizigera.
Boyendien hebben aldaar tôt die treinen toegang reizigera,
voorzien van terugreiagedeelten van retonrbiljetten naar Hoo
gezand-Sappemeer.

Sneldienat yan Groningen 7,80 naar Amaterdam,

Van GRONINGEN naar MEPPEL—'s BOSCH.

Vertr. Groningen 6,
Haren 6,9
De Pont 6,17
Vriea-Znidl. 6,26

7,80

Aaaen
Meppel
Zwolle
Aank. Zntfen
Arnhem
'a Boach

7,58 9,53
8,52 11,88
9,38 12,42
9,80 10,41 1,42
10,16 11,27 2,80
1,10 4,17

6,40
7,55
8,42

9,8 12,80

MO 12*48
9,29

1.4

2,15

8,7

4,17

5,9

8,88

8,47

3,55

4,4

4,22

5,43

6,35

7,85

8,19

6,58 10,4

6,15

6,41
7,37
8.88
9,47
10,80

8,-

8,9
8,17
8,26
8,44
10,8
10,48

Van GRONINGEN naar DELFZIJL.

Vertr. Groningen 7,85 11,52 1,31 4,58 7,52 10,40

Lopperanm 8,40 1,2,36 5,58 8,56 11,44

Appingedam 9,1,19 2,56 6,18 9,18 12,5

Aank. Delfzyl 9,10 1,29 8,6 6,28 9,29 12,14

welke dea ayonda te 10,86 aldaar retoomeert.

Van 'a BOSCH naar MEPPEL—GRONINGEN.

Vertr. 'a Boaeh

Arnhem 6,

Zntfen 7,8

Zwolle 5,20 8,42

Meppel 6,10 9,80

Asaen 7.27 10,45

Vriea-Znidl. 7,45 10,59

De Pnnt 7,54 11,8

Haren 8,2 11,16

Aank. Groningen 8,10 11,25

Van DELFZIJL
Vertr. Delfzijl 5,40

Appingedam 5,51
Loppersum 6,15
Aank. Groningen 7,18

7,5 10,6
9,— 11,40
9,40 12,80
10,85 1,51

11,11
12,-

12,26

2,86
3,51
4,5
4,14
4,22
4,80

naar GRONINGEN.
6,45 10,80 1,7
6,58 10,43 1,18
7,26 11,11 1,42
8,81 12,18 2,40

12,52
2,50

8.87
5,8
5,48
7,7
7,21
7,80

7.88
7,46

8,20
5,11

7,22
8,18

5,82
7,6
7,46
8,45

9,21

9,29 10,11

9,48

9,52

10,-

10,8 10,36

4,12 8,16

4,24 8,27

4,48 8.51

5,48 9,48