No. 90.
WOENSDAG 9 November 1892,
22e Jaargang.
Op Zee.
VAN
BORGS8IU8 ZOOM, SAPPEMEER.
Xnzending van Âdvertentiën en Ingezonden Stnkken des Dinsdags- en ¥rydagsavends véôr zeg nur bij de ïïitgevers.
OFFICIEELE PUBLICATIËN,
Dringend verzoek.
Overzicht van 30 Oct. tôt 6 IVov. 1892.
FEUILLETON.
Voor de Gemeenten HOOGEZAND, SAFFEMEEBSLOOHTEREN NOORBBROEK, SUIDBROEK, IUIDLAREN, HAREN an*.
Dit BLAD versehijnt iederen ZONDAG en WOENSDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden 85 cents,
franco per post 45 cents.
Enkele nommers 5 cent».
U 1 T Q A V E
PRIJS der ADVERTENTIËN: Vœ 1—5 regel. «5 cerna,
iedere regel meer lO cents. Groote letters worden naar plaat»
ruitate bereksnd. Abonnement lager. Dezelfde advertentie, in eent
voor 3-maai plaatsing bastald, is de dorde pla&tsing gratis.
DIENSTREGELING OP DE STAATS-SPOORWEGEN. AANGEVANGEN DEN 1 OCTOBER 1892.
(TIJD VAN GREENWICH.)
Het Burgerlijk Armbestuur der gemeente Sap-
pemeer
vernomen hebbende, dat een zijner bedeelden,
met name HENDRIK KAZEMIER, onlangs wederom
hier en daar eene gave heeft gevraagd,
brengt naar aanleiding hiervan onder de aandacht
der ingezetenen, dat deze bedeelde van wege het
Bestuur eene goede verzorging geniet, zoodat gel-
delijke ondersteuning door particulieren niet nood-
zakelijk is;
dat genoemde bedeelde alleen bedelt met het
doel, voor het aldus verkregene geld sterken drank
te kunnen koopen;
dat het dientengevolge in den laatsten tijd reeds
herhaaldelijk is voorgekomen, dat hij in staat van
dronkenschap geraakte.
Het Bestuur verzoekt daarom den ingezetenen
beleefd doch dringend, met hem te willen samen-
werken ter bestrijding van dit kwaad door aan
genoemden HENDRIK KAZEMIER geene geldelijke
gaven te verstrekken.
Sappemeer, den 9 November 4892.
Het Burgerlijk Armbestuur voornoemd:
A. J. GARSTEN, Voorzitter.
H. RUZIUSSecretaris.
BUITENLAND.
De protestantsche vorsten van Duitschland, met
den keizer vooraan, gingen den 31sten Oct., den
hervormingsdag, op naar het aloude Wittenberg,
om den dag te herdenken, dat nu 375 jaar geleden.
Maarten Luther zijn 95 stellingen aansloeg aan de
deur der slotkerk, en de herstelling te vieren van
dit eeuwenoud gedenkteeken, dat van slotkerk tôt
Lutherkerk is geworden. Spéciale gezanten van
Nederland en Zweden, de kroonprins van De-
nemarken en een engelsche prins woonden de
plechtigheid bij. Onder de genoodigden waren vier
afstammelingen van den grooten hervormer. Na een
korte godsdienstoefening, die op verzoek des keizers
eindigde met het orgelspel van 't oud Wilhelmus
van Nassauen, werd een bezoek gebracht aan het
oude Lutherhuis, waar een oorkonde werd getee-
kend ter herinnering aan dien gedenkwaardigen dag.
De duitsche nationaal-liberalen hebben een depu-
tatie afgevaardigd naar hun ouden leidsman, vorst
von Bismarck, om zijn inzichten te vernemen om-
trent de ingediende nieuwe legerwet. Uiterst voor-
komend werd die deputatie ontvangen. In zeer
krasse bewoordingen veroordeelde de gewezen
rijkskanselier de mannen die met onverklaarbare
lichtzinnigheid die voordracht hadden ingediend.
Hoe moet, zoo vroeg von Bismarck, de ontzaggelijke
vermeerdering van uitgaven met 90 millioen's jaars,
Historische Schets
DOOR
EMIL K6NIG.
Inmiddels keerde de boot terug met de naar de
sFavorite" uitgezonden matrozen. Nauwelijks echter
maakten deze aanstalten aan boord te gaan, of de
roovers riepen hen toe zich zoo spoedig mogelijk
te verwijderen, daar zij anders vuur op hen zouden
geven.
Hoewel vijf in getal, hadden zij niet den moed
den strijd tegen zeven op te nemen. Zij stonden
echter ook ongewapend in een open boot, tegen-
over een gewapende bemanning op het schip. Wel-
licht vreesden zij ook, dat hun kapitein reeds ge-
vallen was; hoe het ook zij, toen eenige schoten
vielen, keerden zij terug naar het zinkende vaartuig.
Ongelukkig had kapitein Brandt de nadering der
boot niet kunnen zien, anders zou hij hen wellicht
tôt een gemeenschappelijken aan val hebben kunnen
bewegen.
Zoo stonden de zaken, toen de schemering begon
te vallen. De vermetele roovers waren onbeholpen
stuurlui. Zij wisten niet waarheen zij het roer
moesten wenden. Wellicht werd hun hart nube-
angst voor hun eigen lot, althans zij namen hun
toevlucht tôt de verradenen. Zij riepen stuurman
Brandt op het dek met bevel 'hun den goeden
koers naar de Noorweegsche of Fransche kust aan
welke de militaire wet zal vorderen, opgebracht
worden De memorie van toelichting geeft daarop
antwoord. Een ding is echter zeker dat de bonds-
staten daartoe niet bij machte zijn, en reeds alleen
de poging om hen zooveel hoogere lasten op te
leggen, zou in het geheele rijk groote ontevreden-
heid wekken, welke voor de nationale eenheid
hoogst gevaarlijk is.
Toch ontkende von Bismarck niet dat de militaire
inrichting groote gebreken had, echter niet doordat
het aantal manschappen in vergelijking met Rus-
land en Frankrijk te klein was, maar door dat het
aantal goede onderofficieren en ofïicieren te wen-
schen overliet.
De uitbreiding van het leger achtte von Bismarck
niet gewettigd door oorlogsgevaar. Van de zijde
der fransche republiek duchtte hij in de eerste
jaren geen aanval, en wat Rusland betrof de
Czaar was een vreedzaam man en bijzonder op
rust gesteld. Mocht echter toch een oorlog uitbre-
ken, dan zou die reeds door de eerste groote veld-
slagen beslist zijn, en daarin zouden door elk der
strijdende partijen hoogstens twee of driehonderd-
duizend man in het vuur worden gebracht. Den
raad dien hij per slot van rekening aan zijn natio-
naal libérale vrienden gaf was deze verwerpt de
voordracht niet onvoorwaardelijk, maar tracht, zoo
de regeering de noodige fondsen daartoe kan aan-
wijzen, de gebreken die de tegenwoordige leger-
inrichting aankleven, te verhelpen.
Niet weinig stelde von Bismarck zijn vrienden
te leur door de mededeeling dat hij ter bestrijding
van het ingediende wetsontwerp niet in den rijks-
dag zou verschijnen. De tegenwoordige bewinds-
lieden, zeide hij op zijn eigenaardige manier, zijn
zoo doorschijnend, achter en in hen ziet men steeds
den keizer, en daardoor wordt het voor mij te
moeilijk hun werk te veroordeelen zonder den
keizer te treffen.
Een krachtig optreden tegen den nieuwen koers
ter plaatse waar zulks behoort zou den oud rijks
kanselier zeker meer tôt eer strekken dan al het
gepraat op de particulière audienties die hij geeft,
waarvoor hij niet verantwoordelijk is.
De pruisissche regeering ondervindt de nadeelige
gevolgen van het afhankelijk maken der staatsin-
komsten van industriëele ondernemingen. De spoor-
wegen meest aile door den staat genaast,
vormen.een hoofdbron van inkomsten, bijna j van
aile baten. Sedert verleden jaar zijn de winsten
op dezen tak van administratie steeds dalende,
zoodat de schatkist een groot déficit heeft.
De werkslakers in het fransche mijndistrict
van Carmaux hebben per slot van rekening toch
den arbeid hervat. Werd eerst de uitspraak van
te wijzen. Tegelijkertijd echter zeiden zij hem
dat, wanneer hij van de gelegenheid gebruik maakte
de overwinnaars in handen te leveren van zijn
vrienden, hij zoowel als de kapitein geen minuut
langer te leven hadden. Stuurman Brandt stelde
voor Noord-Oostwaarts te sturen, daar het de
richting naar Bergen was. Hij wist echter zeer
goed, dat hij hierdoor koers zette naar Gothenburg.
De vrijbuiters bevalen een der knapen licht aan
te steken en het kompas bij te zetten. De knaap
gaf aan het bevel gehoor en op dat oogenblik was
de kapitein met den anderen jongen alleen in de
kajuit.
Toen men den stuurman op het dek riep, had
kapitein Brandt nog juist den tijd gehad zijn
broeder in te fluisteren, dat hij er voor moest
zorgen al de vijanden dicht bij elkaar te brengen,
daar zij dan minder kans hadden mis te schieten.
Gedachtig aan deze afspraak, beval de stuurman
dat de zeilen rechts gebrast moesten worden, dan
kon men Noordelijker sturen. De roovers gehoor-
zaamden en moesten nu de deur der kajuit voorbij.
Op hetzelfde oogenblik gaat de stuurman achter-
waarts de kajuit binnen, waar de kapitein hem een
der geladen geweren in de hand geeft, die hij op den
rug hield, drukt. Tegelijkertijd ontvangt de bij
den kapitein achtergebleven kajuitsjongen eveneens
een geweer met bevel het af te schieten, zoodra
de beide broeders vuur geven. Kapitein Brandt
drukt op dit oogenblik zijn geweer af, terstond
knalt ook een schot van zijn broeder, de jongen
echter blijft met de hand aan den trekker staan,
aan al zijn leden bevend ontneemt de schrik hem
aile kracht. Vier man vielen neer, drie er van
springen echter terstond weer op en nu volgt een
wanhopige strijd op leven en dood, die door de
den minister Loubet niet door hen aanvaard, latere
concessies, waarbij aan veroordeelde werkstakers
gratie werd verleend en beloofd werd dat zij of te
Carmaux of elders weder werk zouden krijgen,
hadden ten gevolge, dat de lieden weer aan het
werk togen. De concessies in deze zaak aan de leden
der uiterste linkerzijde in de kamer gedaan, want die
hadden de leiding der geheele zaak op zich genomen,
heeft de andere partijen zeer ontstemd. Wel is
de regeering voorloopig gered uit ernstige moeilijk-
hedenmaar het getuigt van groote zwakheid
zich door een betrekkelijk kleine groep in de kamer
de wetten te laten stellen. Zonder twijfel zullen de
andere partijen de regeering daaromtrent wel
interpelleeren.
De commissie uit de fransche kamer heeft het
voorstel van den socialist Lafargue, om patroons die
vreemde werklieden in dienst nemen aan een ver-
hoogd patent te onderwerpen verworpen.
Uit Dahomey, de afrikaansche kolonie, komen
voor Frankrijk voortdurend goede berichten.
De kolonel Dodds, de wakkere aanvoerder der
expeditie, is daarom in Frankrijk de held van
den dag, wie weet of hij, als hij daartoe aanleg
heeft, nog niet een tweede Boulanger kan worden.
Intusschen is de tegenstand van den negerkoning
geheel gebroken en zijn gebied geheel in handen
der Franschen.
De commissie uit de nieuwe belgische kamer
benoemd om rapport uit te brengen over de wij-
zigingen der grondwet, heeft het algemeen kies-
recht verworpen, maar met 13 tegen 5 stemmen
aangenomen een kiesstelsel op den grondslag der
woning. Onderscheidene betoogingen worden voor-
bereid om de ontevredenheid over dit besluit te
kennen te geven. Zij zullen gehouden worden op
den dag dat de koning de zitlingen der constituante
zal openen.
Vergadering van den Raad der gemeente
Hoogezand, op Vrijdag den 4 Mov.
1893, des namiddags om 31 unr.
Aanwezig 10 leden.
Afwezig de heeren v/d Goot, Wolthuis en Groe-
newold.
Na opening der vergadering worden de notulen
der vorige zitting voorgelezen en onveranderd goed-
gekeurd en vastgesteld.
Volgt mededeeling van den voorzitter, dat de
heeren v/d Goot, Wolthuis en Groenewold met
kennisgeving afwezig zijn.
Aan de orde:
1. Voorstel tôt verhuring van het gemeenteland
te Foxhol.
De voorzitter deelt mede, dat met 1 November
de verhuur van 't gemeenteland ten einde is ge-
loopen. Om nu meerdere huur te bedingen, zegt
de voorzitter, hebben we besloten de verhuring bij
invallende duisternis des te afgrijselijker is.
De broeders werpen de afgevuurde geweren weg
en grijpen twee anderen, die eveneens geladen
zijn. De kapitein springt door het venster der
kajuit op het dek, terwijl zijn broeder uit de deur
treedt. Terstond knallen twee schoten. Links valt
een der zeeroovers doodelijk getroffen, rechts stort
een ander neer, die echter hoe zwaar ook gewond,
nog in staat is naar de roef te kruipen. Bliksem-
snel springen de broeders nog eenmaal in de kajuit.
De stuurman ontrukt het geweer aan de bevende
handen van den knaap, reikt het den kapitein, die
er mee op het dek snelt en terstond aanlegt op
den hem opwachtenden roover. Hij had zeker
goed gemikt, want nauwelijks knalt het schot of
de schurk het was de zoogenaamde stuurman
stort vloekend neer. Met bovenmenschelijke in-
spanning richt deze zich weder op, de kapitein wil
hem met zijn geweer een doodelijken slag toebren-
gen, rnaar hij glijdt uit op het bloederige glibbe-
rige dek en valt. Op dit oogenblik wordt den
dapperen man door zijn half ontzielden tegenstan-
der de dolk in de borst gestooten. Hoewel niet
doodelijk gewond het staal is op een rib afge-
stuit kan hij zich toch niet oprichten, ja,hij verliest
zelfs voor een oogenblik zijn bewustzijn. Zijn
broeder is nu op zich zelf aangewezen. Hij hëett
inmiddels weder een geweer geladen en op het
dek stortend, geeft hij vuur. De oude loop
van het geweer echter was waarschijnlijk bij het
haastig laden met te veel kruit gevuld, de loop
barst uiteen en verpletterd den duim van den
stuurman.
Zijn kreet: »Mijn hand is weg!" werkt herlevend
op zijn ouderen broeder. Hij springt op, rukt den
dolk, die hem trof, uit de hand van zijn vijand en
gesloten briefjes te doen plaats hebben. Dienten
gevolge zijn er twee briefjes ingekomen, als le van
J. Schuurman, die eene jaarlijksche huur betalen
wil van 95 en 2e van G. Siekman, die de
tegenwoordige huurder van 't gemeenteland is, voor
eene jaarlijksche huursom van 101.
G. Siekman heeft tôt medehuurder gesteld E. Zijl.
Voorzitter: De vorige jaren is het land verhuurd
voor 75 's jaars. B. en W. stellen voor om aan
Siekman het land te verhuren voor de gestelde
som van 101.
De heer Marring: Kan de secretaris mij ook
inlichtingen geven voor hoeveel het land vroeger
verhuurd is bij eene publieke verhuring.
De heer secretaris: Toen is het land ook on-
derhands verhuurd.
De heer Smit: Vergis ik mij niet, dan moest
op dat land 80 ton wierdegrond worden gebracht.
Het eenigste verschil nu is, dat het land nu ge-
maaid mag worden, terwijl het vroeger slechts ge-
weid mocht worden.
Het voorstel van B. en W. om aan Siekman te
verhuren, werd aangenomen.
2. Voorstel tôt onderhandsche verpachting van
den tolboom en het tolhuis te Lula.
Voorzitter: Zooals de heeren weten, moeten
de tollen weer worden verhuurd. Nu is er een
verzoek van den tegenwoordigen pachter van den
tolboom en het tolhuis te Lula ingekomen.
Het verzoek is van den volgenden inhoud Geeft
te kennen, Kornelis Blom, tolpachter van den tol
boom te Lula, dat hij gaarne voor den tijd van
3 jaar den tolboom weder pachten wil; te meer
nog, daar de tolboom ongeveer in 't midden van
de kunstwegen staat waar hij werkt en er anders
moeilijk eene geschikte woning voor hem te krijgen
is. De jaarlijksche pachtsom, die hij geven wil,
is 110.
Voorzitter: B. en W. stellen voor om aan dit
verzoek te voldoen en aan Blom den tolboom te
verhuren.
Dit voorstel wordt aangenomen.
3. Ingekomen stukken
De voorzitter deelt mede, dat er nog een adres
tôt onderhandsche verpachting is. Dit adres kwam
evenwel te laat, zoodat het niet meer op de agenda
kon worden geplaatst.
Dit adres, dat door den secretaris voorgelezen
wordt, is van den volgenden inhoud: Hendrik Nieboer,
tolpachter van den tolboom te Foxhol, noordzijde
van den spoorweg, geeft te kennen, dat hij nu den
tolboom heeft gepacht voor 75 's jaars, maar het
gaarne weer pachten wil voor den tijd van 3 jaren
voor eene pachtsom van 105 's jaars. Foxhol 2
November 1892.
Voorzitter: B. en W. stellen voor om afwijzend
op dit verzoek te beschikken, omdat vroeger deze
tolboom veel meer opgebracht heeft. Daarom zal
het beter zijn om publiek te gaan verhuren, ten
einde zoodoende eene pachtsom te verkrijgen.
De heer Marring zegt nog, dat de stand daar
ook wel wat te wenschen overlaat en men er
misschien geen geschikten persoon juist zal trefïen.
De heer Meihuizen: B. en W. stellen nu voor
om publiek te verhuren, om een hoogere pacht
som te verkrijgen. De persoon klimt nu, zelf in
brengt dezen daarmee met zooveel kracht een
doodelijken stoot toe, dat het staal afbreekt en hij
slechts het hecht in de hand houdt. Hiermee
echter zijn ook zijn laatste krachten uitgeput.
Half bezwijmd zoekt hij een steunpunt tegen de
deur der kajuit en kan zijn broeder niet meer
bijstaan, die echter den strijd tôt een zegevierend
einde brengt. Op dit oogenblik voert hij een he-
vige worsteling met den aanvoerder der roovers,
die met een bijl in de rechter en den dolk in de
linkerhand, zich tôt het uiterste verdedigt. Maar
de stuurman ontwijkt niet alleen behendig de krach-
tige bijlslagen van zijn tegenstander, hij verplettert
met een sabelhauw diens rechterhand en toen de
gewonde een oogenblik van pijn ineenkrimpt,
zwaait hij de sabel nog eens door de lucht en
splijt daarop den schedel van zijn vijand. Nu zijn
nog twee der kapers strijdvaardig. Toen zij echter
hun aanvoerder zien vallen en hun makkers zwem-
mend in hun bloed aan hun voeten liggen, ontzinkt
hun de moed. Zij smeeken om genade.
Stuurman Brandt beveelt hun daarop een voor
een bij hem te komen. Zij gehoorzamen, kruipen
op de knieën naar den overwinnaar en leggen de
handen op den rug.
De stuurman beveelt nu een der jongens touwen
te brengen voor het boeien der overwonnenen.
Van boven uit den mast klautert de arme jongen
naar beneden, waarheen hij in zijn angst was ge-
vlucht. De stuurman bindt de beide deugnieten
met zware touwen en werpt hen in de kajuit.
De kapitein had zijn bewustzijn geheel verloren.
(Slot volgt.)
VOLKSBLAD
00ST-G00BBCHT EN QISTR1KEN
VAN
Van NIEUWE SCHANS naar HARLINGEN.
Vertr. N.-3ohan«
Winaehoten
Scheemda
Znidbroek
Hoogezand
Rropswolde
Groningen
Aank
Vertr.
Aank,
De
Leenwarden
Harlingen
met
*5,52
6,9
6.21
6,84
6,48
6,55
7,9
7,16
8,48
9,19
*7,27
7,47
7,59
8,11
8,25
8,82
8,46
9,85
11,84
12,10
11,15
11,80
11,48
11,58
12,2
12,8
12,21
1,25
2,58
8,29
*2,28
2,40
2,52
8,8
8,14
8,20
8,82
4,44
8.7
6,46
5,10
5,24
5,81
5,41
5,48
6,6
6,12
7,57
8,88
8.28
8,88
8,46
8,57
9,6
9,11
9,23
9.29
10,54
11,80
een
moL gemerkte treinen stoppen aan den Borger-
eompagnieeterweg (wachtp. 87)tôt het opnemen van reizigera.
Bovendien mogen aldaar die treinen verlaten reizigera, voor-
zien van plaatabewijzen naar Hoogezand-Sappemeer.
Van HARLINGEN naar NIEUWE SCHANS.
Vertr. Harlingen 6,22 7,58 12,50 2,51 5,26
Leenwarden 7,8 11,6 1,86 4,46 7,52
Aank. Groningen 8,21 12,24 2,48 6,4 9,10
Vertr. *6.00 8,46 *12,88 2,58 *6,12 10,41
Kropswolde 6,14 9,12,52 3,7 6,26 10,55
Hoogezand 6,20 9,6 12,58 3,13 6,32 11,1
Znidbroek 6,31 9.15 1,9 3,22 6,43 11,10
Scheemda 6,46 9,30 1,24 3,37 6,59 11,25
Winaehoten 6.58 9,38 1,82 8,45 7,7 11,88
Aank. N.-Schana 7,9 9,52 1,48 3,59 7,28 11,46
De met een gemerkte treinen atoppen aan den Borger-
compagnieaterweg (wachtp. 87) tôt het uitlaten van reizigera.
Bovendien hebben aldaar tôt die treinen toegang reizigera,
voorzien van terngreiagedeelten van retonrbiljetten naar Hoo
gezand-Sappemeer.
Sneldienat van Groningen 7,80 naar Amsterdam,
Van GRONINGEN naar MEPPEL—'a BOSCH.
Vertr. Groningen 6,
Haren 6,9
De Pnnt 6,17
Vriea-Znidl. 6,26
7,8
Assen
Meppel
Zwolle
Aank. Zntfen
Arnhem
's Bosch
6,40
7,55
8,42
9,80 10,41
10,16 11,27
9,8 12,80
9,12
9,20 12,48
9,29
6,15
7,58 9,53
8,52 11,88
9,88 12,42
1,42
2,80
1A
2,15
3,7
4,17
5,9
8,88
8,47
8,55
4,4
4,22
5,43
6,85
7,85
8,19 10,8
6,41
7.87
8.88
9,47
1,10 4,17 6,58 10,4
Van GRONINGEN naar DELFZIJL.
Vertr. Groningen 7,85 11,52 1,31 4,53 7,52
Lopperanm 8,40 1,2,86 5,58 8,56
Appingedam 9,1,19 2,56 6,18 9,18
Aank. Delfzijl 9,10 1,29 8,6 6,28 9,29
welke des avonds te 10,86 aldaar retonrneert.
8,
8,9
8,17
8,26
8,44
10,8
10,48
10,40
11,44
12,5
12,14
Vertr
Aank.
Vertr,
Aank.
Van 'a BOSCH naar MEPPEL—GRONINGEN.
'«Boach 7,5 10,6 12,52 8,20
Arnhem 6,— 9,— 11,40 2,50 5,11
Zntfen 7,8 9,40 12,80 8,87 6,—
Zwolle 5,20 8,42 10,85 1,51 5,8 7,22
Meppel 6,10 9,30 11,11 2,86 5,48 8,18
Assen 7.27 10,45 12,— 8,51 7,7 9,29
n 4,5 7,21 9,48
4,14 7,80 9,52
4,22 7,88 10,—
12,26 4,80 7,46 10,8
naar GRONINGEN.
6,45 10,80 1,7 4,12
6,58 10,43 1,18 4,24
7,26 11,11 1,42 4,48
8,81 12,18 2,40 5,48
Vriea-Znidl. 7,45 10,59
De Pnnt 7,54 11,8
Haren 8,2 11,16
Groningen 8,10 11,25
Van DELFZIJL
Delfzijl 5,40
Appingedam 5,51
Lopperanm 6,15
Groningen 7,18
5,82
7,6
7,46
8,45
9,21
10,11
10,86
8,16
8,27
8.51
9,48
agaBBMMEflggi ww Bf
