22e Jaargang.
VAN
BORGESIUS ZOON, SAPPEMEEB.
Advertentiër. bd. Ingezonden Stukken des Dinsdaga- en VqjdaggaTondB vôèr ses nm bij de ïïitgevera.
Overzichl van 11 lot h Bot. 1&92.
Voor do Gemeenten HOOGEZAFD, SAPPEMEEB-, SLOCHTEREN MOORDBBOEK, HJIDBBOEK, 1TJIDLABEE, HABEN en».
Dit BLAD verschijnt iederen ZONDAG en WOENSDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden 85 cent*,
franco per post 45 cents.
Enkele nommers 5 cents.
U I T G A V E
PRIJS der ADYERTENTIËN Van 1-5 regels 85 cents,
isdere regel meer 10 cents. Groote letters worden naar plaats»
ruimte berekend. Abonnement lager. Dezelfde advertentiein eena
voor 3-maal piaatsing besield, is de dard# plaatsing gratis.
BUITENLAND.
De verhouding tusschen de enquête commissie
en de fransche regeering heeft weder een wijziging
ondergaan. Naast haar treedt thans de regeering
en ook de justitie op om het noodige licht te doen
schijnen in de Panama zwendelarijen. Op bevel
van den minister van justitie (inmiddels is in het
nieuwe kabinet weder een andere titularis voor
dit département opgetreden) werden de directeuren
dier maatschappij in hechtenis genomen. De aan-
klacht luidt »wegens omkoop van ambtenaren."
Onder hen bevindt zich Charles de Lesseps, de
zoon van den beroemden Ferdinand de Lesseps;
enkelen hadden zich bijtijds door de vlucht aan
het gerechtelijk onderzoek onttrokken. Tevens
werd huiszoeking gedaan aan de kantoren der
zuider-spoorwegmaatschappij en bij de bankiers die
bij de zwendelarijen waren betrokken voornamelijk
bij Cornélius Herz, een gelukzoeker, met een aller-
zonderlingsten levensloop. Van afkomst is hij een
duitsche lsraeliet die tôt 1870 te Parijs als knecht
in een apotheek dienst deed. Gedurende den oorlog
toen ieder die maar eenigszins met de geneeskunde
bekend was, bij de ambulance werd ingedeeld,
trok ook Herz mede op. Later vestigde hij zich
in Amerika als doctor, toen het met de praktijk
echter niet vlotten wilde werd hij schouwburgdi-
recteur, en ging failliet met een te kort van een
paar millioen dollars. Naar Frankrijk teruggekeerd
begon hij zich te mengen in allerlei speculatiën,
die hem vooral onder het ministerschap van Bou
langer goed gelukten. Hij werd een invloedrijk
man en wie van het ministerie van oorlog iets ge
daan wilde krijgen moest zich tôt Herz wenden.
De gelukzoeker Boulanger bracht Herz in eer en
aanzien, in ruil voor de millioenen die deze voor
het boulangisme ten offer bracht.
De opgraving van het lijk van den bankier de
Reinach heeft zekerheid verschaft, dat de geruchten
die in omloop waren als zou deze zich uit de
voeten hebben gemaakt, onwaar zijn. De Reinach
heeft na zijn kapitaal verloren te hebben, zich door
vergif van het leven beroofd.
Door de enquête commissie is Donderdag in de
kamer nogmaals een poging gewaagd het geheele
onderzoek in handen te krijgen. Met een meerdei
heid van slechts zes stemmen die van de mi-
nisters zelven werd besloten het gerechtelijk
onderzoek naast dat der commissie zijn vrijenloop
te laten.
Intusschen neemt ten platten lande in Frankrijk
de weerzin tegen het geknoei in Parijs gaandeweg
toe. Men begint meer en meer in te zien dat de
republiek meer nog dan het koning- en kei
zerschap de deur openzet voor zwendelarijen, die
de rust in het binnenland en het aanzien naar
buiten ernstig bedreigen.
In Duitschland is de antisemiet, Ahlwardt
tôt lid van den rijksdag gekozen. Deze Ahlwardt
is een veel besproken persoon in Duitschland. In een
brochure door hem uitgegeven, getiteld: «Juden-
flinten" (Joden-geweren) trok hij hevig te velde
tegen de israëlitische firma Lôwe, die groote leve-
ranties had voor het leger. Hij beschuldigde deze
firma onbruikbare geweren geleverd te hebben,
die echter werden goedgekeurd omdat de com
missie die ze moest beoordeelen, de handen
werden gestopt. Een gerechtelijk onderzoek heeft
echter aan het licht gebracht dat Ahlwardt
loogen den laster alleen verspreidde om de
Joden te benadeelen. In Duitschland, het schijnt
van het oosten over te waaien, vormt zich lang
zamerhand een sterke partij, die de Joden te lijf
wil, en naijverig op het succès dat zij gewoonlijk
bij hun ondernemingen hebben, hen wil verdrijven.
Die partij gelukte het Ahlwardt in den rijksdag
te brengen.
Tegen de firma Lôwe zijn in de laatste dagen
nieuwe beschuldigingen opgeworpen. Bewezen is
dat zij met Boulanger heeft onderhandeld over de
levering van geweren naar het duitsche systeem
aan het fransche leger. Al wat conservatief is in
den lande vindt dat natuurlijk een hemeltergend
feit. Maar de geavanceerde bladen, onder anderen
dat, dat door Eugen Richter wordt geredigeerd,
werpt op de zaak een ander licht. Wanneer Krupp,
zegt de Freisinnige Zeitung, aan Rusland pantser-
torens levert en kanonnen, die tegen den driebond
bestemd zijn, mag Lôwe ook wel met Frankrijk
handel drijven. Zaken zijn zaken.
BINNENLAND.
By de verdere behandeling van de begrooting
van justitie heeft de minister het pleit gewonnen
tôt reorganisatie en traktementsverhooging van de
rijksveldwacht. Hoewel velen, en te recht, aan
een grootere uitbreiding van het wapen der ma
réchaussées als nu het plan is de voorkeur gaven,
bleef de minister bij zyn voorstel, zoodat nu deze
beide takken van de rykspolitie-dienst naast
elkander zullen uitgebreid en verbeterd worden.
Bij de behandeling van hoofdstuk V (binnenland-
sche zaken) kwamen tal van punten ter sprake.
Het ambachtsonderwijs werd uitvoerig besproken,
en de minister verzekerde in de eerste helft van
-1893 bij een aanvullingsbegrooting gelden te zullen
aanvragen tôt krachtige ondersteuning van dit on-
derwijs, mits particulieren en gemeenten voorgingen.
De minister deelde mede dat het ontwerp op
den leerplicht gereed ligt. De heer Heldt bracht
den minister hulde voor de kostelooze toelating van
leerlingen op de rijks hoogere burgerscholen, maar
achtte de eischen daartoe te hoog. De minister
was echter niet genegen de voorwaarden te ver-
anderen, het was een voorrecht dat zou worden
verleend onder voorwaarde dat geen meerder per-
soneel noodig was.
De heer van Karnebeek wees op voorbeelden
van strafrechterlijke vervolging van onderwijzers
en drong aan op verwijdering van het niet goed-
gezinde personeel. De minister echter achtte den
algemeenen geest onder de onderwijzers goed,
eerst na een ernstig onderzoek mag tôt verwijde
ring van onderwijzers worden besloten.
Tusschen de begrootingsdiscussiën werd een
wetsontwerp aangenomen waarbij de verplichte
invoering van 'het leervak de vrije- en ordeoefenin-
gen tôt 1897 wordt verdaagd.
Hoofdstuk VI waarbij aanzienlijke sommen wer
den aangevraagd voor nieuwe schepen is met
kleine wijzigingen goedgekeurd.
In behandeling werd genomen de begrooting
voor flnanciën.
Vergadering van den Raad der ge-
meente Slochteren op Donder
dag den 15 December 1893,
des vooriniddags 91 nnr.
Aanwezig 13 leden.
Afwezig de heer Kooi (wethouder.)
Nadat de vergadering door den voorzitter geopend
was, werden door den secretaris de notulen voor-
gelezen, die zonder op- of aanmerkingen werden
goedgekeurd en vastgesteld.
Volgt mededeeling van den voorzitter, dat de
heer Kooi kennis gegeven had niet ter vergadering
te kunnen komen, wegens het bijwonen van de
begrafenis zijner schoonzuster.
Aan de orde:
1. Onderzoek der geloofsbrieven van het nieuw
benoemd lid van den Raad.
De voorzitter deelt mede, dat de geloofsbrieven
van het nieuw benoemd lid van den Raad zijn in-
gekomen, en verzoekt de heeren Klootsema, Hooites
en Blaauw zich met het onderzoek te willen be-
lasten, waarna de openbare vergadering een oogen-
blik geschorst wordt.
Na heropening der vergadering rapporteert de
heer Blaauw namens de commissie dat de stukken
aile in orde bevonden zijn, en stelt voor hem fot
lid van den Raad toe te laten, waartoe vervolgens
met algemeene stemmen besloten werd, van welke
beslissing kennis zal gegeven worden aan heeren
Ged. Staten.
2. Adressen protesten van verschillende Bonds
van Ned. onderwijzers omtrent handelingen van
Burgemeester en Wethouders.
De voorzitter deelt mede, dat er 51 adressen
ingekomen zijn, en leest daarna de namen van die
afdeelingen voor.
Hieruit blijkt, dat haast uit aile oorden der lands
adressen gezonden zijn. Van de verschillende Bonds
heeft de verslaggever de volgende aangeteekend,
als: Deventer, Hugowaard, Hengeloo, Huisen, Lem-
sterland, Noordwolde, Monnikendam en omstreken,
Middelburg, Scheemda, Sehiedam, ten Boer, Vianen,
Vlissingen, Winterswijk, Zwolle, Meppel, Utrecht,
Slochteren e. m. a., terwijl er 4 adressen ingeko
men waren, welke niet op zegel zijn, als Leiden,
Zaltbommel.
Voorzitter De inhoud van deze adressen is
vrijwel gelijk, zoodat het onnoodig is ze aile voor
te lezen. Het adres van de afdeeling »Slochteren"
van den Bond van Ned. Ond. is als volgt:
Aan
den Raad der gemeente Slochteren.
De afdeeling «Slochteren" van den Bond van
Ned. Onderwijzers, overwegende le dat de neutra-
liteit der school een waarborg is tegen het verkon-
digen van politieke meeningen in de klasse,
2. dat het aan de voor het onderwijzen gevor-
derde bekwaamheid niet afdoet van welke politieke
gezindheid de onderwijzers zijn;
3. van oordeel, dat het grondwettig recht, aan
allen behoudens de vereischte bekwaamheid
zonder onderscheid van geloof de bediening van
openbare ambten is toegezegd, ook van toepassing
moet zijn op politiek terrein;
4. gehoord hebbende, dat bij de benoeming van
hoofd der school te Hélium door het Dagelijksch Be-
stuur onderzoek is gedaan of de «sollicitanten ook
overhellen tôt radicalistische of socialistische denk-
beelden" spreekt hare afkeuring uit over deze han
delingen van het Dagelijksch Bestuur der gemeente
Slochteren en protesteert tegen de aanranding van
de politieke vrijheid der onderwijzers.
Slochteren 28 November 1892.
Namens
de afd. Slochteren van den B. v.
G. de. VRIES, secretaris.
N. 0.
Wordt nog voorgelezen het adres van de afd.
«Noordwolde" (Friesland) van den B. v. N. 0.
Voorzitter: Zijn de heeren er op gesteld, dat
er nog meerdere adressen voorgelezen worden?
Hooites Och neen, zij zijn ja allen gelijk.
Nogmaals vraagt de voorzitter of de heeren er
op gesteld zijn, dat er nog meerdere adressen wor
den voorgelezen, doch daar niemand erom vraagt,
zegt de voorzitter: Ik stel voor niet de minste
notitie van deze adressen te nemen, maar ze in den
snippermand te werpen. Is hier ook iemand tegen
Daar niemand er zich tegen verklaarde, wordt
dit voorstel als aangenpmen beschouwd.
3. Adres afd. Slochteren v. d. Bond v. N. On
derwijzers om verhooging van jaarwedde.
De voorzitter leest dit adres voor als volgt
Aan
den Raad der gemeente Slochteren,
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen, de
afd. «Slochteren" van d. B. v. N. 0., dat zij op-
nieuw de vrijheid heeft het volgende onder uwe
aandacht te brengen: 1. Dat bij de tegenwoor-
dige bezoldiging der onderwijzers het dezen onmo-
gelijk is om op den duur in hunnen werkkring
een bestaan te vinden, dat het bezit der hoofdacte
en dit is toch voor het onderwijs van groot
belang noch ook dat van bijakten, zelfs niet
langdurige diensttijd bij de huidige traktementsre-
geling eenig uitzicht op verhooging geeft, dat bij
den tegenwoordigen stand van zaken het den be-
zitters der hootdacte wegens de weinige vacante
plaatsen en een overgroot getal sollicitanten zoo
goed als onmogelijk is eene betrekking als hoofd
der school te verwerven, zoodat zij, daar hun de
weg tôt bijverdienste is afgesneden, gedwongen
zijn zich ook in de toekomst aan fatsoenlijke ar-
moede te blijven onderwerpen. Zij vraagt, moet
ook een onderwijzer niet in staat gesteld worden
eene huishouding te kunnen onderhouden? En zijn
zijne diensten niet van dusdanigen aard, dat zij eene
behoorlijke bezoldiging rechtvaardigen De afd.
«Slochteren" meent deze vragen bevestigend te
moeten beantwoorden en heeft mitsdien de vrijheid
den Raad beleetd te verzoeken op het voetspoor
van sommige andere gemeenten de regeling der
onderwijzerstraktementen zoodanig te willen inrich-
ten, dat de onderwijzers, zonder door verslappende
zorgen van levensonderhoud te worden gedrukt,
hunne taak met lust en opgewektheid, die niet
bestaan bij een onvoldoende vergoeding als de te-
genwoordige, volbrengen kunnen.
Slochteren, 30 Nov. 1892.
Namens de afd. y>Slochteren
G. DE VRIES secretaris.
Na voorlezing van dit adres vraagt de voorzitter,
wie het woord er over wil.
Broekema: Ik kan mij best voorstellen, dat de
onderwijzers hunnen toestand graag verbeterd zien
maar met het oog op den finantieëlen toestand
der gemeente en ook dat de jaarwedden reeds
verhoogd zijn, zou ik er voor wezen afwijzend op
het verzoek ter beschikken.
Alting Ik stel my voor, dat die het woord
vraagt en er niet mede instemt, gevaar loopt op-
nieuw gehekeld te worden, men geeft zich op een
gevaarlijk terrein. Maar de onderwijzers hebben
in den laatsten tijd reeds zoovele giftige pijlen af-
gestoken, dat het op een meer of minder niet
aankomt. Zij hebben allen aan een klokje getrok-
ken, maar ze weten niet waar het hangt. Wat
die adressen betreft, die voor kennisgeving aange
nomen zijn, ik ben het volkomen eens met het
Dagelijksch Bestuur. Wanneer er iemand is, die
een persoon in dienst neemt, dan heeft hij gelijk,
dat hij eerst onderzoek doet, of hij in beginselen
met hem overeenkomt. De onderwijzer nu is geen
gewoon dienstbare, men kan hem niet afzetten en
ook niet in traktement verlagen. Ik zou de onder
wijzers aanraden, wanneer zij met giftige pijlen
schoten, zich eerst eens goed op de hoogte te
stellen, wat zij deden. Ik ben een voorstander
van 't onderwijs; hier in de gemeente zijn 11
scholen met 33 onderwijzers en onderwijzeressen.
Nu mochten er nog 2 of 3 scholen bijgebouwd
worden, wanneer het onderwijs goed zou zijn, want
niet aile kinderen kunnen nu zoo gemakkelijk bij
de scholen komen Maar dit ailes stuit af op den
finantieëlen toestand der gemeente. Er zijn zoo
weinig ingezetenen in onze gemeente met een
groot kapitaal. Dat ze aanvragen, kan ik billijken,
maar ze moeten niet rekenen, dat het al goud is,
wat men krijgt. Laatst was er een onderwijzer,
die op een betrekking solliciteerde van 600. Hij
wou er wel gaarne heen, maar toen hij ailes onder-
zocht, moest hij in de maand 27 30 kostgeld
geven. Toen ik hem vroeg, hoe het er mee stond,
zeide hij, ik ga er net zoo lief niet meer heen.
Wat mij het meest evenwel verwondert, is dat de
hooge regeering zoolang met het onderwijs om-
sukkelt, zij maakt de wetten en laat de gemeenten
er maar mede zitten. Het onderwijs wordt nooit
goed gezond, zoolang de staat het niet tôt zich
trekt. Het zal zoolang eene lijdensgeschiedenis
blijven, want de handen van de gemeentebesturen
zijn gebonden. Al waren aile leden ook voor de
verhooging, dan nog zou het afstuiten op de fi-
nantieële draagkracht der gemeente. Ik ben er
voor afwijzend op het verzoek te beschikken
Voorzitter: Ik ben het met Broekema en Alting
eens. Alting zegt, dat die adressen voor kennis
geving aangenomen zijn, dat is nu niet zoo, want
ik heb voorgesteld, niet de minste notitie van
deze adressen te nemen, hetgeen is aangenomen.
Ik geloof ook, dat we de traktementen niet moeten
verhoogen, tenzij in de hoogste noodzakelijkheid.
Men kan niet teruggaan, en ik kan nu niet inzien,
dat hunne positie in vergelijking met anderen,
zoo treurig is.
Eelssema: Met Venhuis, die vroeger onderwijzer
bij ons was, hadden we eens het geval, dat een
zoon van een lid van den Raad die tegen verhoo
ging was, hem vroeg of hij wel van zijn traktement
kon bestaan. Venhuis antwoordde daarop, ja, ik
kan er wel van bestaan, maar had ik meer, dan
ging er ook meer langs. Nu behoeft men hen
toch niet meer te geven, om meer te kunnen op-
maken.
Hierna gaat het voorstel van Broekema, om af
wijzend op het voorstel te beschikken in rondvraag,
en wordt aangenomen met algemeene stemmen.
4. Vacature onderzwijzeres Slochteren.
Voorzitter Zooals de heeren weten, is aan Mej
Johanna Frank met 1 Januari a.s. ontslag verleend
als onderwijzeres aan de openb. lagere school te
Slochteren. Nu is er eene oproeping in de courant
geplaatst met vaststelling van een termijn op eene
jaarwedde van f 475. Op die oproeping heeft zich
geene enkele sollicitante aangemeld. Daarna is er
eene herhaalde oproeping geplaatst, en nog hebben
zich geene sollicitanten aangemeld. Hoe nu te
handelen.
De vacature treedt met 1 Januari in, er moet dus
in worden voorzien. Zou er bezwaar bestaan de
tractementen der onderwijzeressen met 25 te
verhoogen. De meerdere diensten die de onder
wijzeressen verrichten worden vergoed met 25,
dat is wel wat gering. Vroeger was de minste
bezoldiging voor het onderwijs in de handwerken
45. Als de Raad nu kon goedvinden, dat we
de tractementen der onderwijzeressen met 25
verhoogden, dan zou het misschien gaan.
Broekema Zou met eene verhooging van 25
de zaak genezen wezen 25 genieten ze nu voor
de handwerken, maar als met 25 verhooging
zich nog eens geene sollicitanten opdeden, dan za-
ten we er nog mee. In enkele gemeenten hebben
de onderwijzeressen 75 tôt 100 verhooging.
Als we nu de jaarwedden der onderwijzeressen ge
lijk stelden met die der onderwijzers, en dan/50
gaven voor 't onderwijs in de handwerken. 't Is
beter ineens wat meer te geven, anders zouden we
ons nog weer belachelijk kunnen maken.
Voorzitter: Van dat belachelijk maken, neem
ik niet de minste notitie. Ik ben het volko
men met Alting eens, ze kunnen zeggen wat ze
willen. Maar we hebben ook met de andere onder
wijzeressen rekening te houden als te Siddeburen,
Hélium, Schildwolde, Slochteren, Borgweg, Lage-
land. Overschild staat boven ailes, die heeft nog
700.
Het voorstel van B. en W. is om de jaarwedden
met 25 te verhoogen.
RumpfF: Moet het bepaald eene onderwijzeres
wezen? Kunnen we er ook niet een onderwijzer
benoemen, en er een bij aanstellen die les in de
handwerken geeft. Dan konden de tractementen
zoo blijven.
Voorzitter: Maar dat is minstens even duur.
Weet Rumpff er een, die even goed is. Mej. Kui-
pers in Siddeburen is geëxamineerd, maar vroeger
hadden we bijv. op Kolham iemand die het radicaal
niet bezat, en daar was het onderwijs treurig. In
't Lageland was toen ailes behalve goed. We zul
len maar geene namen noemen.
Rumpff: Ik wou het doen, omdat we dan de
tractementen zoo konden laten. En er zijn toch
wel te krijgen, die evengoed les in de handwerken
geven, als een geëxamineerde.
Voorzitter Over 't geheel geeft iemand, die het
radicaal bezit toch wel zoo goed onderwijs als
iemand, die dat niet heeft.
Broekema: Ik vrees er voor, dat de toestand
gelijk blijft, er komen geene sollicitanten, al stellen
we de jaarwedde ook op 500. Ik ben niet voor
de verhooging, om het op te drijven.
Voorzitter: Neen, dat lag ook niet in uw ge-
zegde. Maar maakt Rumpff er een bepaald voor
stel van?
Rumpff: Ja, mij dunkt, dat er wel een te
vinden was, die evengoed onderwijs gaf. Ik weet
er evenwel geene.
Broekema: Ik ben tegen het voorstel Rumpff,
omdat iemand, die het radikaal bezit, toch het
beste onderwijs geeft.
Het voorstel Rumpff gaat in stemming en wordt
verworpen.
Vôôr stemden Blaauw, Rumpff, Hooites en Eels
sema (onduidelijk). De anderen aile tegen.
Het voorstel van B. en W., om de tractementen
der onderwijzeressen met 25 te verhoogen, en
die van 425 te brengen op 450 (zij, die de
acte voor nuttige handwerden niet bezitten), en
die van 475 op 500 (zij, die de acte wel be
zitten) wordt nu in stemming gebracht en aange
nomen met 9 tegen 4 stemmen.
Tegen stemden: Ten Have, Hooites, Eelssema
en Rumpff.
Blaauw: Hoe moet het nu met Nieuwjaar met
het geven van les in de nuttige handwerken? Kan
dan niet tijdelijk in het onderwijs voorzien worden
Des winters gaan er de meeste kinderen naar
school, en is dus het onderwijs van het grootste
belang. Mij dunkt, dat er zeer goed in voorzien
kan worden door iemand die evengoed onderwijs
geeft, als een geëxamineerde.
Voorzitter: Het is heel goed, dat Blaauw erop
attendeert, maar we moeten het doen met goed
vinden van den arrondissementsschoolopziener. We
zullen er evenwel zoo spoedig mogelijk in voorzien.
Maar de belooning voor eene tijdelijk te benoe
men onderwijzeres zal wel wat hooger moeten
zijn dan naar 50 'sjaars. Kunnen de heeren
er zich mede vereenigen, dat dit aan 't Dagelijksch
Bestuur overgelaten wordt.
Aldus besloten.
5. Adres W. Tuinier om verhooging van jaar
wedde.
Aan den
EdelAchtbaren Raad der gem. Slochteren.
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen,
Wilko Tuinier, ambtenaar ter secretarie alhier, dat
hij sederl 1885, dus reeds meer dan 7 jaar alhier
als ambtenaar ter secretarie werkzaam is, voor
zoover hij weet altijd ten genoegen van zijne su-
perieuren, dat zijn salaris thans nog maar slechts
twee honderd en vyftig gulden en niet geevenre-
digd aan dat der onderwijzers is, dat hij toch even
als deze in dienst der gemeente werkzaam is en
(ILR
BLA
OOST-GOORECHT EN 0HSTR1KIN.
VAN
