Vereeniging tôt Plaatselgk Nut
■ph
51e Jaargang
WOENSDAG 6 APRIL 1921
No. 27
Hoogezand-Sappemeer.
VERSLAG over het jaar 1920.
Instellingen onzer Yereeniging.
<v
S
en
iS
CQ
'S
Geachte medeleden en begunstigers
o
CM
u
Q
co
Ou
*s
o
s
0,
M
1
1
"S
X
O
CM
O
&0
g
<u
a
3
a
2
S w
M H O H te M
a
3 a
TE
Nu wij ons wederom voor de taak gesteld zien, om een verslag
over onze Vereeniging uit te brengen en wij als gewoonlijk
zullen gaan beginnen met eerst een algemeen overzicht te geven
van den staat van zaken, dringt zich allereerst de gedachte bij
ons op, dat bij onze Vereeniging ook hetzelfde, op menig gebied
tegenwoordig zoo veelvuldig voorkomend verschijnsel valt waar
te nemen, namelijk, dat tegenover de steeds stijgende uitgaven,
geen meerdere inkomsten in verhouding tôt die grootere uitgaven
komen te staan.
De verhoogingen der salarissen van het onderwijzend personeel
en helpsters aan onze drie Bewaarscholen en de verdere diverse
meerdere uitgaven ten behoeve van deze onderwijs-inrichtingen,
hebben mede ten gevolge gehad, dat wij thans voor het exploi-
teeren dezer Bewaarscholen per jaar het belangrijke bedrag van
ruim 5000.moeten besteden.
Met betrekking tôt de jaarlijksche kosten voor onzen Handels-
cursus merken wij nog op, dat deze wegens de door den Minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen voorgeschreven
salarisverhooging der Leeraren waarvan het Eijk slechts
50 vergoedt ook zeer gestegen zijn, zoodat die Handels-
cursus thans eene bijdrage in die kosten vordert van onze
Vereeniging van ca. 1300.per jaar.
Met deze cijfers voor oogen, zal er dus naar middelen moeten
worden omgezien tôt vermeerdering der inkomsten van onze
Vereeniging. Allereerst zullen wij daarom binnenkort het reeds
vroeger voorgenomen plan tôt uitvoering brengen, namelijk door
bij de beide gemeenten met den meesten aandrang te gaan ver-
zoeken onze finantieele zorg voor het Bewaarschoolonderwijs te
verlichten door eene belangrijke verhooging der gemeentelijke
subsidies.
De tijdsomstandigheden bleven voor onze Vereeniging nog
van dien aard, dat ook dit jaar van de Nieuwjaarsbedeeling
moest worden afgezien, terwijl er voor het doen geven van
Inhalingsonderwijs geen voldoende aanleiding gevonden werd.
Op de drie Bewaarscholen te Martenshoek, Sappemeer en
Kalkwijk waren op 31 December resp. aanwezig 86, 70 en 73
kinderen, welk totaal aantal van 229 kinderen opnieuw bewijst
hoezeer. dat Bewaarschoolonderwijs in deze beide gemeenten in
eene behoefte blijft voorzien.
Blijkbaar vertrouwen de ouders hunne kinderen volgaarne toe
aan de goede hoede en zorgen van het personeel dier inrich-
tingen. De dames Rentjes, de Korne—de Haan en W. Plukker
blijven dan ook naar wij hier met genoegon verklaren op
zeer doeltreffende en bekwame wijze voortgaan die kleine leer-
lingen zooveel en zoo goed mogelijk te onderrichten en nuttig
bezig te houden.
Wat de Naai- en Verstelcursussen aangaat, die aan de Stations-
straat te Sappemeer en in de Bewaarscholen te Martenshoek en
Sappemeer gehouden worden, is het ons aangenaam te ver-
melden, dat geregeld een aantal meisjes van die cursussen
gebruik maakt ter verkrijging van de zoo noodige en nuttige
kundigheden.
Mogen steeds meerdere meisjes van de geboden gelegenheid
gaan profiteeren en daarin de onderwijzeressen en de dames-
commissies van toezicht en bijstand voldoening vinden voor hun
werk, dat zij op zeer loffelijke wijze blijven voortgaan te ver-
richten.
De Handelscursus blijft in een bloeienden toestand verkeeren,
onder de gebleken bekwame leiding van den nieuwen directeur,
de heer Buikema, gesteund door een staf van kundige en ervaren
leeraren, die allen samen met groote ioewijding hunne taak
weten te vervullen.
In dat Leerarenpersoneel kwam dit jaar eene wijziging, door
het nemen van ontslag door de heeren Bôeseken en Losener,
die wij hier op deze plaats nog gaarne onzen dank brengen
voor de uitstekende diensten door hen als leeraren aan den
Handelscursus bewezen.
Van hunne opvolgers, zijnde resp. de heer A. Cost en Mej. T.
Bruining, meenen wij goede verwachtingen te mogen koesteren.
De toevloed van leerlingen voor onzen Handelscursus blijft
groot. Bij den aanvang van den nieuwen cursus 1920-1921,
bleek hun aantal voor de Voorbereidende en de Handelsklassen,
in totaal 119 te zijn.
De exploitatie der Spaarbank leverde ook dit jaar weder be-
vredigende resultaten op. Voor de zorgvuldige en zakelijke wijze,
waarop heeren Directeuren de belangen dezer instelling weten te
behartigen, brengen wij hier gaarne onzen liartelijken dank.
Tegen 't laatst van dit jaar kwam in de samenstelling van
de Spaarbank-Directie eene wijziging, doordat de heer R. H.
Smit Pz. ontslag nam als mede-directeur. Voor de vele belang
rijke diensten door den heer Smit gedurende tal van jaren in
die functie bewezen, betuigen wij hem onzen besten dank.
In diens plaats werd benoemd de heer E. Smit Jz. te Hoogezand,
die ons verblijdde met het bericht van aanneming dier benoeming.
Wij meenen hier ook nog te moeten mededeelen, dat in een
onzer bestuursvergaderingen besloten werd pogingen te gaan
aanwenden voor de oprichting eener Openbare Leeszaal voor de
beide gemeenten Hoogezand en Sappemeer, en daartoe den
noodigen finantieelen steun en de verdere medewerking dier
beide gemeenten te vragen.
Nadat vooraf van de geboden gelegenheid gebruik gemaakt
was tôt verkrijging van mondelinge inlichtingen en aanwijzingen
omtrent de oprichting en exploitatie van Openbare Leeszalen
in 't algemeen en de kosten daarvan, van den heer Inspecteur
der Openbare Leeszalen, de heer Dr. P. C. Moliiuijsen, werd
daarna overgegaan tôt benoeming van eene Commissie van 4
leden, die zich bereidwillig belast heeft met de voorbereiding
van voornoemd plan.
In de vergadering der Leden van onze Vereeniging op 26
Februari had de benoeming plaats van twee bestuursleden,
wegens periodieke aftreding, voor Hoogezand van den heer W.
H. Meursing Bz., die niet herkiesbaar was en voor Sappemeer
van den heer J. J. Dallinga, die wel herkiesbaar was. Voor
Hoogezand werd benoemd de heer H. E. Buurma en voor Sap
pemeer herbenoemd de heer J. J. Dallinga.
Ten slotte kunnen wij tôt ons genoegen nog melden, dat het
dit jaar door middel van de aanbieding van een inteekeningslijst,
gedaan beroep op die ingezetenen van Hoogezand en Sappemeer,
die nog geen lid of donateur onzer Vereeniging zijn, eene gunstige
uitwerking heeft gehad.
Het aantal leden en donateurs werd namelijk langs dien weg
Versterkt met resp. 16 en 11. Binnenkort hopen wjj op diezelfde
wijze verder onze pogingen te hernieuwen, waarbij wij gaarne
ons vleien met een goeden uitslag.
Hieronder laten wij nu betreffende de verschillende instellingen
onzer Vereeniging, verdere gedetailleerde bijzonderheden volgen.
I.
BEWAARSCHOLEN
Commissie van Toezicht
de heeren Mr. E. Ph. Veenhoven, E. Landeweer
en E. G. Mulder.
14
24
19
43
27
12
22
34
32
a. Te Martenshoek, Bewaarschoolhouderes Mej. Ph. F. Eentjes.
April 1920 bedroeg het aantal leerling dezer Bewaarschool
75 en wel 37 jongens en 38 meisjes.
Naar de openb. lagere school gingen 17
Er bleven dus over 20
In Mei werden toegelaten 23
Zoodat aanwezig waren op 31 Dec. 43
dus samen 86 leerlingen.
b. Te Sappemeer, Bewaarschoolhouderes Mevr. de Korne-
de Haan.
Het aantal leerlingen dat op 1 Jan. 1920 deze Bewaarschool
bezocht, bedroeg 72, namelijk 33 jongens en 39 meisjes,
waarvan met 1 Mei 1920 die school
hebben verlaten 18
Er bleven toen dus over 15
In Mei en Sept. 1920 toegelaten 26
maakt dus samen 41
Weggezonden wegens ongeregeld
schoolbezoek 1 jongen en 1 meisje,
overleden 1 jongen en 1 meisje en
vertrokken 1 jongen, af alzoo 3
Zoodat 31 December 1920 het aantal
leerlingen bedroeg 38
dus totaal 70 leerlingen.
c. Te Kalkwyk, Bewaarschoolhouderes: Mej. W. Plukker.
Op 1 Januari bedroeg het aantal leerlingen dezer school 104,
waarvan 61 jongens en 43 meisjes.
30 April 1920 hebben 67 leerlingen
die school verlaten, waarvan 54 naar
de gewone openb. lagere scholen, 9
naar de Kath. school en 1 naar de
Christel, school, terwijl 3 wegens
verhuizing heengingen, totaal 42 25
Zoodat 1 Mei 1920 overbleven 19 18
Toegelaten werden 18 21
alzoo samen 37 ,,39
of in 't geheel 76 leerlingen, waarvan in November 3 leerlingen'
wegens vertrek naar elders, de school verlieten.
Het aantal leerlingen bedroeg op 31 December 1920 alzoo 73,
waarvan 40 jongens en 21 meisjes uit de gemeente Hoogezand
en 4 jongens en 8 meisjes uit de gemeente Sappemeer.
II. NAAISCU00L, aan do Stationsstraat te Sappemeer:
Commissie van Toezicht
Mej. J. Meihuizen, Près., Mevr. T. Meursing—Bruins, Mevr.
Meihuizenvan Hulten, Mevr. F. MeihuizenBinnerts,
Mevr. H. Velthuis—Mulder, Mevr. S. Wildervanck
Boon, Mevr. C. Wildervanck—de Jong Verhagen
en Mevr. de Koe—Sciiuitemaker.
Onderwijzeres Mej. L. Venema.
34 meisjes hebben in 1920 de Naaischool bezocht, waaronder
eenigen het geheele jaar geregeld. De meisjes kwamen zeer
geregeld, doch toen het landwerk begon, gingen de grootste
meisjes die werkzaamheden verrichten. Gemaakt werden 36
vrouwenhemden, 18 meisjeshemden, 14 jongenshemden, 31
boezelaars en 7 boezeroens.
III. VERSTELCURSUSSEN:
a. Te Martenshoek, Onderwijzeressen Mej. Rentjes en Mej,
Huges, later opgevolgd door Mej. Plukker.
Commissie van Toezicht en Bijstand de dames A. H. Franke—
Kanning, Pres.-Secr., M. Buurma, Penningm., A. Buurma—
Mulder, T. Bosman, L. Landeweer—Noordiiof, M. Landeweer
en G. Lucieer—Mulder.
Omtrent dezen Verstelcursus berichtte de rres.-Secr. van
voornoemde Commissie ons het volgende
Veel bizonders valt er over 't afgeloopen jaar niet te melden.
De gang der zaken was vrij wel gelijk aan die der vorige jaren.
Een 20 tôt 30-tal meisjes namen met meer of minder vrucht
deel aan den cursus. De leiding van den cursus bleef in handen
van de dames Huges en Rentjes.
Maar doordat Mej. Huges in de tweede helft van dit jaar met
een jaar verlof naar Amerika vertrok om aan een lang gekoes-
terde wensch te voldoen, n.l. om haar familie te bezoeken, wordt
deze gedurende dien tijd vervangen door Mej Plukker uit
Sappemeer.
Eene feestelijke bijeenkomst had dit jaar niet plaats, noch
werd een zomerreisje gemaakt. In de Commissie van toezicht
en bijstand kwam dit jaar geen verandering.
b. Te Sappemeer, onderwijzeres Mej. Schaaf.
Commissie van Toezicht en Bijstand de dames E. Berg,
Pres.-Secr., de Langen—Noordhuis, Penningm., van Delden—
Westers, B. Minderiioud—Mulder, E. Schuth, S. Borger en
C. Dijkiiuis.
Van de Pres.-Secr. dier Commissie ontvingen wij omtrent
dezen Verstelcursus het hier volgend verslag
Van den Naai- en Verstelcursus kunnen ook dit jaar de beste
resultaten vermeld worden. Door plm. 40 meisjes, verdeeld
over twee avonden, werd met steeds dezelfde ambitie aan het
onderwijs deelgenomen, en steeds ook heerschte er onderling de
van oudsher aangename, opgewekte geest, die op deze avonden
het nuttige aan het genoegelijke doet verbinden en langzamer-
hand gevoel van gemeenschap doet aankweeken.
We stellen ons voor binnenkort een feestelijk avondje te
organiseeren, waaraan door de meisjes bij variatie dit keer eens
de voorkeur werd gegeven boven het traditioneele zomeruitstapje.
Ons materiaal werd gratis verrijkt met een groote roi papier
voor knippatronen en wat dies meer zij, en waarvoor we den
gever zeer erkentelijk zijn, ons bij voortduring voor iets dergelijks
aanbevolen houdende.
Voor Mej. S. Borger, die tijdelijk ging vertrekken, vonden we
tôt ons genoegen haar zuster, Mej. P. Boroer bereid in hare
plaats te treden, en is de damescommissie, van wie gezegd mag
worden, dat ze zich naast de leerares met toewijding van hare
vrijwillig aanvaarde taak kwijt, dus voltallig gebleven.
IV. HANDELSCURSUS:
Commissie van Toezicht
de heeren Mr. R. Pu. Veenhoven, D. J. Sikkema en D. Edzes.
Leeraren
A. BuiKEMA, Directeur-Leeraar Duitsch, Ned. Handelscorres-
pondentie.
J. R. Bosman, Leeraar Handelscorr., Handelsrekenen en
Handelskennis.
Mej. T. Bruining, Leerares Duitsch.
A. Cost, Leeraar Handelsaardrijkskunde.
M. Jansma, Nederlandsch, Rekenen, Stenografie.
T. Jansma, Lezen, Machineschrijven.
Mej. J. L. Maatiiuis, Leerares Engelsch.
H. M. Nooh, Leeraar Boekhouden.
R. Schoemaker, Nederlandsch, Rekenen.
Met betrekking tôt dezen Handelscursus ontvingen wij van
den Directeur het volgend verslag
De cursus werd gehouden van 5 Januari17 Mei en van
13 September23 December.
Na de Kerstvacantie werden de lessen op 5 Jan. hervat met
99 leerlingen, n.l. in de lste Voorbereidende klasse 19, in de
2de Voorber. klasse ook 19 in de lste Handelsklasse 23 leer
lingen (16 j. en 7 m.), hiervan volgden 11 de Duitsche en 6 de
Engelsche lessen in de 2de Handelsklasse verdeeld in 2
parallelafdeelingen 26 leerlingen (14 j. en 12 m.), waarvan
16 voor 't Duitsch en 6 voor 't Engelsch in de 3e Handels
klasse 12 leerlingen (6 j. en 6 m.), waarvan 4 voor 't Duitsch,
3 voor 't Engelsch, 7 voor Stenografie en 6 voor Machineschrijven.
Vergaderingen van Leeraren werden gehouden op 2 Maart en
17 Mei. In deze bijeenkomsten werden de rapporten der leer
lingen opgemaakt, in de laatste vergadering werd tevens besloten
of de leerlingen al of niet naar eene hoogere afdeeling bevorderd
zouden worden en welke van de leerlingen der 3de klasse voor
een diploma in aanmerking konden komen.
In tegenwoordigheid van een der leden van de Commissie
van Toezicht had den 19 Mei in de M. U. L. O.-school te
Hoogezand de promotie en de toekenning der diploma's plaats.
Tôt de 2e Voorbereidende klasse werden bevorderd 11 leer
lingen niet bevorderd 5 tôt de lste Handelsklasse 14 niet
bevorderd 2 tôt de 2de Handelsklasse 17 niet bevorderd 4
tôt de 3de Handelsklasse 21 en niet bevorderd 4.
Aan 9 leerlingen werd een diploma verleend, n.l. aan
Elziena Bos (met aant. Duitsch, Stenografie en Machine
schrijven), Liberta A. Bouman (met aant. Duitsch, Stenografie
en Machineschrijven), Gf.sina M. van Buizen (met aant. Duitsch
en Engelsch), Eltje Grasmeijer (met aant. Stenografie en Machine
schrijven), Hendrik Voort (met aant. Stenografie en Machine
schrijven), Geert Wiegertjes (met aant. Stenografie en Machine
schrijven), Hendrik de Wind (met aant. Duitsch), Jacob Ypeij en
aan Catharina Koeneman voor Engelsche Handelscorrespondentie.
Aan 2 leerlingen kon het diploma niet uitgereikt worden.
13 September—23 December.
De lessen begonnen met 119 leerlingen.
Tôt de lste Voorber. klasse werden toegelaten 26, tôt de 2de
25 leerlingen. Behalve de 14 leerl. van de 2de Voorber. klasse
werden nog 12 leerl. op grond van genoten M. U. L. O.-onderwijs
voor de lste Handelsklasse ingeschreven van de 4 leerl., die
in Mei niet bevorderd waren, kwamen er 2 terug zoodoende
werd het getal leerlingen 28 (19 j. en 9 m.). Hiervan volgden
22 de Duitsche en 13 de Engelsche lessen. Deze klasse werd
in 2 parallelafdeelingen verdeeld.
Voor de 2de Handelsklasse kwamen terug 17, terwijl 1 leerl.
met het diploma van de handelsklassen van de M. U. L. O.-school
te Hoogezand tôt deze afdeeling toegelaten werd totaal dus 18
leerl. (13 j. en 5 m.), waarvan 1 voor 't Duitsch en 5 voor
't Engelsch.
Voor de 3de Handelsklasse 22 leerl. (10 j. en 12 m.), waarvan
11 voor 't Duitsch, 5 voor 't Engelsch, 4 voor Stenografie en
10 voor Machineschrijven. Twee meisjes, die in Mei het diploma
verkregen hebben, volgen alleen de Engelsche lessen.
Een tweetal leeraren, de heeren Bôeseken en Lôsener, die
van de oprichting af aan den Handelscursus verbonden waren,
vroegen hun ontslag. We meenen hier een woord van dank
aan die heeren te moeten brengen voor hetgeen ze in 't belang
van onzen Handelscursus gedaan hebben.
In hun plaats werden respectievelijk benoemd de heer A. Cost
te Sappemeer en Mej. T. Bruining te Westerbroek.
Leerarenvergaderingen werden gehouden op 6 September en
7 December. In de eerste bijeenkomst werd de klassificatie
besproken en de boekenlijst voor den cursus 19201921 vast-
gesteld. Wat het eerste punt betrof, was men algemeen van
gevoelen, dat een getal leerlingen van 22 voor een 3de klasse
te hoog was, daar evenwel 28 leerl. voor plaatsing in de lste
klasse in aanmerking kwamen en deze klasse dus noodzakelijk
gesplitst moest worden, zou het vormen van 2 parallelklassen
van de 3de Handelsklasse op te groote moeilijkheden stuiten.
In de Decembervergadering werden de rapporten der leer
lingen opgemaakt.
De lessen werden gegeven aan de Voorbereidende klassen
des Dinsdags en Donderdags van 53/,j tôt 81 /j in de O. L. S.
aan de Stationsstraat te Sappemeer, en aan de Handelsklassen
des Maandags, Dinsdags, Donderdags en Vrijdags van 5.50 tôt
9.30 in de M. U. L. O.-school te Hoogezand.
De vorderingen, de vlijt en het gedrag der leerlingen mogen
bevredigend genoemd worden en geven geen aanleiding tôt het
maken van bijzondere opmerkingen.
V. VOLKSBIBLIOTIIEEK.
Commissie van Toezicht
Mevr. F. Meihuizen—Binnerts, Mevr. S. Wildervanck—Boon
en Mevr. T. Meursing Bruins.
Bibliothecaris de heer J. Olthof.
Over het jaar 1920 bedroeg het aantal lezers totaal 1687, die
hebben afgehaald in 't geheel 3540 boeken.
Van die 1687 lezers waren er uit de gemeente Hoogezand
720 lezers, aan wie 1482 boeken uitgereikt werden en 967 lezers
uit de gemeente Sappemeer, aan wie 2058 boeken afgegeven
zijn geworden.
VI. SPAARBANK, gevestigd in het Bontehuis te Sappemeer.
Directeuren
de heeren M. K. Boon, C. R. Sikkens Jz., R. H. Smith Pz.
en S. Smitii.
Boekhouder de heer Hm. Diikhuis.
Accountant de heer Johs. Doornbos te Groningen.
b»
lO Ci
r>
co
co
o
00
o
co
CD
-Ht to
H*
O
N O i!5
O O ï>-
o
co
O)
O)
<D
CL
G
OJ
I—c
aj.
G
C/5
C
rH
Ci CD
O
Ci
m OO
CO O
Ci
IC
îo
1
o
Ci
co
ïO
OO
l>
co
O
Cl
CM
CM
S-N
R
<n
n
e
60
60
60
S
S -œ
60
60
a,
o
M
a
d
W
(4
g H?
fl
0>
K M
(M
(M
H
1
1
Ci
Cl
rH
00
Ci
iC
iO
lO
O
co
CM
ZD
cô
tH
O
ic
Cl
iO
CO
00
l>
iO
CM
kO
rH
lO
o
u-
Ci
<x>
ÇO
rH
rH
tH
Cl
*D
lO
Cl
rH
R
R
R
R
01
(U
ii
CO
CD
G
CD
CO
G
<3J
<D
e3
bn
o
rH
<D
-4-J
3
a>
O
H-*
3
a>
a» ai
Ph W
C0 T*
Ci
Cl CM
O Ci
o
OO rH
co
R
Cm i
oo I#
co Cm
T}H OO
o
m
OO
o
CM
ïO
X
3
r*
a>
A
a
u G
4- G
C <E
T3 -r>
o
Çk
o rû
•7D
cS o
.SP
<D ai
<D
-M
xn
m o
Jh M
S
CD
<D T3
3
<x>
TS
i i
W)
3
<D
bD
Ph
O
3
Ph
<D
bt)
m
3 .9
CD <-> D K_
M <1 M M
