i
dwaallichten
51e Jaargang
ZATËRDAG 9 APRIL 1921
No. 28
Brukker-ïïitge^er T. E. EBEMER
Van week tôt week.
F IL L T 0 S.
wordt geteen te HQOSEZAND, KSeS-Winâaweer, Kropswofde, Westerbrask, Fexhol, 8APPEMEER, SLûOHTEBEiî, Siddabursa, Haltam, SehlîdwuSds, Kelhass Fsxham, Ssharnser,
Harkstade, Lagsîand, OvsrsehSid, TE» BOER, «OGRODUK W00R0BB8EK, ZUIOBROEK^UNTENQÂM, ZUIDLARËN, M00RDIARE8, HAREi sas
Dit BLAD verschijnt iederen WOENSDAG «n ZATERDAG.
Â.BOMNEMENTSP.RIJ8 per drie maanden 60 cent by voor-
uitbetaling. Franco per post 75 cent.
v.h. BORGESITJS ZOON.
8APPEMEEB. Tel. 41S.
ADVERTENTIËN van I-5 regels 50 cent, ieder regel
meer 10 cent.
Inzending van advertenties Dinsdagsmiddags en Vrijdttgs-
middags voor 12 uur.
Voor het plsatsen van Âdyertentiê'n betrelfoade Haadel en Nyverheid is voor de stad Greningen alleen gereehtfgd
Groningen, Tel. 772.
Voor Àdvertentiën en Réclamés hteiten de pTovincie Groningen is alleen gerechtigd het Advertentiebureau «H0LLANDIA"
het algemeen Advertentiebureau van H, "WESTENBOBG, Mimnekeholm 8,
's Gravonlmge, Tel. H 7614.
S.
Officieel Orgaan
GOORECHT
EEBST
b ii a n.
WEBKKALENDBR.
Zondag 10 April. Masndag 11.
Dinsdag 12, Woensdag 13, Don-
derdag 14. Vrijdag 15. Zaterdag 16.
Zonsopgang 16 April te 5.3, onder
te 6 57.
Eerste kwartier, Vrijdag 15 April.
Langzamerhand wordt de ontstemœing
over het de vorige week door ons gewraakte
abaenttïsme grooter. Afgezien van de
voordeelen, die voor enkele partijen ds&r-
door ontsia&n, zal toch algemeen gevoeld
worden, dat het vele afwezig-zyn van
onze kamerieden moet verdwijnen. Nog
onlangs zijn weer de bittere vruchten
van dit ouvel geplukt. In de Tweede
Kamerzitting van Dinsdag j.l. deed de
heer Albarda een vruehtelcoze poging om
het Djambi-ontwerp voorshands van de
agenda af te voeren. Hij meende, dat
een zoo belangrijk weisontwerp, waarbij
de belangen van Insulinde zoo nauw
betrokken waren, niet door de Kamer
mocht worden besproken, voordat de
Volksraad daarover adviea had uitgebracht.
Een voorstel tôt uitstel van behandeling,
hetgeen aaa minister De Graaff een ver-
zoek impliceerde om alsnog den Volksraad
te hooren, werd verworpen met 43 tegen
26 stemmen.
Met de sociaal-democraten, de vryzinnig-
democraten en de communisten kéeft ook
de christen-democraat A. P. Staalman
voor de afvoering van de agenda gestemd.
Overigens atemde de gansche rechterzijde
daartegen, evenals de aanwezige neutralen
en vrije liberalen. Van de zes unie-
liberalen woonde niet één deze stemming
byNu heeft onlangs Dr. Lely een
schrijven aan de Kamer gericht, dat hij
in Barcelona is en daarom tijdelijk de
vei'gaderingen der Kamer niet kan bij-
wonen en Mr. van Doorn, nu reeds over-
ledon, wss ernstig ziek. Maar ook de
heeren Otto en De Kanter ontbraken en
ook de heeren JRink en De Murait, die
wel de presentielijst hadden geteekend,
doch zich niet de moeite getroost hadden
te blijven. Eerst later na de stemming
kwam de heer Rink weer binnen.
De „N. R. Crt." teekent bij deze stem
ming aan en hierop doelden wij toen wij
schreven, dat de ontstemming over het
absentéisme van Kamerieden meer alge
meen wordt:
„Wij vinden het absenteïsme van onze
Kamerieden bij een geenszins onbeîang-
rijke regeiing van werkzaamheden kortweg
ergerlijk. En als de heeren, straka gc-
metamorphoseerd als vrijheidabonders, aan
deze afkourenswaardige maniereu ver-
kleefd blijven, voorspellen wij in 1922
een droeve nederlaag. Wij zelf zouden
dat betreuren, maar aan wie de scbuld
Het geval staat niet op zichzelf bij de
stemming over het wetsontwerp inzake
den tabaksaccijns liet de opkomst onder
de vrijzinnigen ook veel te wenschen.
Niet alleen de unie-liberalen zondigen
echter geeft het te denken, dat hun leider
(straks leider van den Vrijheidsbond) zoo
dikwijls bij belangrijke stemmingen ont-
breekt. Zelfs zoo dit somwijlen aan over-
wegingen van tactisehen aard toe te
schrijven valt, blijft het geval bedenkelijk;
een leider een leider voor&i moet
den moed zijner overtuiging hebben."
We zullen afwachten wat de heeren
hiorvsn terug hebben.
't la ook de moed der overtuiging
geweest, die koning Karl Zwitserland
deed verlaten om zijn plaats op den
Hongaarschen troon weer in te nemen.
Dit reisje is den monarch echter al heel
droef afgegaan.
Het Hongaarsche parlement heeft hem
duidelijk te verstaan gegeven, dat het
niets van hem hebben moet. Hij heeft
dus het land in beroering gebracht, zonder
dat er veel kans van slagen voor hem
bestond.
Toch kan het Hongaarsche volk hem
dankbaar zijn. Door zijn poging om ten
behoeve van zijn oudsten zoon, die nu
nog minderjarig is, den troon te beklim-
men, heeft hij het volk gelegenheid
gegeven zich openlijk te verklaren tegen
de dynastie der Habsburgers en daardoor
de sympathie der entente te verwerven.
Nu het volk blijk heeft gegeven de aan-
spraak van Karl op den troon niet meer
te erkennen, is 't ook niet waarschrjnlijk,
dat het land in zijn gekeel iets zal voelen
voor het op den troon roepen van zijn
oudsten zoon.
Inmiddels is Karl, na het mislukken
van zijn reis weer naar Zwitserland, naar
zijn buiten te Lucern teruggekeerd, en
zal hij aan de Zwitsersche regeering
moeten beloven, dat hij dergelijke uit-
stapjes niet mesr zal maken en haar
Om gelukkig te zijn, moet men
beginnen met te gelooven aan
het geluk.
door GEORGE HORN.
(Nadruk verboden.)
29.)
Lideman bood zoo'n treurigen aanblik
van een totaal verwoest menschenleven,
dat Erich zich duidelijk Doris angstge-
schrei voor den geest moest roepen, om
zich niet door medelijden te laton mee-
sleepen.
«Ik zou niets Iiever wiiien dan 't einde
van allâs, indien er niet iets bestond, dat
me nog na aan 't hart ligt rnijn recht-
vaardiging voor de wereld
,,Uw rechtvaardiging, mijnheer de pré
sident
«Président herhaalde Lideman, met
een bitter lachje. „De roi is uitgespesld
Lideman saus phrase Als ik niet wist,
dat ironie u vreemd was maar neen,
van u kan ik geen spot verwachten u
was steeds een man van eer en gevoel
Misschien wil u mijn verzoek wel onder-
steunen
„En dat verzoek is Als ik u 't leven
wat vergemakkelrjken kan, zonder dat 't
Recht erbij in gedrang komt
„Mijn voorloopige invrijhaidstelling
wenschte ik. Ik moet eerst op vr jje vooten
zijn om mijn onschuld voor de wereld te
kunnen bewijzen. Nu, als gevaDgen man,
ben ik net een mensch zonder armen.
Ik zal me niet onttrekken aan 't Gerecht,
mijn goed geweten kan ailes doorstaan.
Als er nog een herinnering in u is over-
gebleven, aan de uren, die we vriend-
schappelijk hebben doorgebracht, dan
verzoek ik u, uw invloed te willen aan-
wenden om
Hij zweeg, zoodra hij Rechting's heftig
afwijzend gebaar zag en zag loerend, wat
de uitdrukking was van Erich's gelaat.
Ik kan u daarop weinig hoop geven,
mynheer Lideman."
«Waarom weinig hoop, mijnheer Yon
Rechting? Uw woord is van zoo grooten
invloed
«Waarom, vraagt u. Omdat overtui
ging, ser en plicht 't me verbieden. Ik
was het, die de bewijzen van uw schuld
ontdekte, hoe zou ik nu met recht op
uw voorstel kunnen icgaan
Lideman keek hem met gîazige oogen
aan en zijn ondorîip beefde, of hij de
koorts had.
„ïk mag niets anders doen," ging Rsch-
ting voort, «dan wat recht en plicht mij
gebieden en met uw «rechtvaardigheid"
zal 't wel sîecht staau, Mag ik u eens
herinneren aan één man b.v., a&n generaal
W. nu u weet 't zelf wel en aan
Pechner, dion u verraderlijk hebt omge-
kocht. U hebt hem door geld zoover go-
kregen, dat die laatste u stukken gaf van
den generaal en als u die 's avonds had,
copieerde u die 's nachts en den voîgen-
den morgen lag ailes weer précisa zoo
als 't gelegen had, op de schryft&feî van
den generaal. Die Pechner heeft reeds
ailes bekend. En er is spraKe van nog
véél mser bedrog
Verrast keek Lideman op.
«Bedrog ook bij vestingplannen, u
scheen ook reeds een persoon gevonden
te hebben, die deze pîannen moest uit-
werken, kerinner u maar eens 'tgesprek
verlof zal vragen als hij weer eens wil
reizen.
Gemeld wordt, maar wij moeten dit
onder grcot voorbehoud accepteeren, dat
keizer Karl van de Hongaarsche regeering
nog drie concessies verkreeg:
lo. vol jaargeld van 10 millioen Hon
gaarsche kronen
2o. verklaring, dat hij als wettig keizer
van Hongarije blijft bevestigd en thans
verzocht is hat land te verlaton wegens
politieke toestanden
en 3o. dat hem onmiddellijk aan groote
som wordt overhandigd.
Te meer iijkt dit bericht onwaarschgn-
lijk nu de kleiue Entente heeft blijk
gegeven niet tevreden te zijn met louter
beloften en ook niet door dit verzst van
het Hongaarsche volk tegen de Habsburg-
Bche dynastie, is gerust gesteld, doch van
de Hongaarsche regeering waarborgen zal
eischen, dat de Habsburgsche monarchie
in Hongarije niet zal worden hersteld.
Wat zegt dit echter voor de toekomst,
gesteld dat de regeering van Boedapest
onder den drang der Entente, thans toe-
geeft
Nu we toch in het builenland zjjn,
willen we ook nog een biik slaan op het
gebeuren in het Engelsche mijnbedrijf.
De strijd, die thans door de Engelsche
mijnwerkers, straks misschien gesteuad
door de zeelieden en het spoorwegper-
soneel, werd aangebondea, is van bijzon-
dere beteekenis.
Mocht het inderdaad tôt deze uitbreidicg
komen, dan zal heel het Britsche rijk
daardoor op de meest pijnlijke wijze
worden getroffen in zijn welvaartsbronnen.
Maar ook zonder dat dit dreigend gevaar
werkelijkhoid wordt, heeft het uitgebroken
conflict recht op bijzondere belangstelling.
Dezer dagen hoorde ik iemand de opmer-
king maken, dat het conflict uitdrukte de
noodzakelijkheid van het scheppen van
nieuwe verhoudingen tusschen het bedrag
van het loon en de koopkracht er van.
De kwestie werd dus gesteld zoo niet
wat loon wordt er verdiend, maar wat
is er voor het verdiende geld te krijgen
Nu is er voor deze opmsrking wel
eenigen grond, als wij nagaan ho a het
conflict in het mijnbedrijf is ontstaan. De
Engelsche regeering, die zich had belast
met do contrôle op sporen en mijnei),
had twae kolenprijzen vastgesteld. Di9
voor binnenlandsch verbruik was weinig
hooger dan de kostprijs op die voor den
in den tuin met dion joagen ingénieur
den naam behoef ik u zeker niet te zeg-
gen
«Lichtner," siste de aangekiaagde. «U
heeft ailes goed afgeluisterd, mijnheer
Von Rechting
Erich mat hem met trotsche blikken.
«Neem me niet kwalijk, mijnheer Von
Rechting. Ik ben bitter, omdat ik zoo
ongelukkig ben, maar als Lichtner zweert
tegen mi], dan doet hij een meineed."
«Heb geen zorg Lichtner zal gesn
meineed afleggen wat ik u zei was een
zuiver-privste aangelegenheid. Ik heb
mededeelingen van hemzelf. Overigens,
mijnheer Lideman, heb ik nog hèél andare
dingen van u cntdekt ik was op reis
naar 't buitenland
Een kreet van verrassing ontsnapte
Lideman, toen boog hij het hoofd. Hij
gaf zich, sehijubsar gevangen.
«Voor enkele maanden geleden nog,
was ik uw huisvriend en nu daagt u mij
voor de rechtbank. Ik zal natuurlijk
veroordeeld wordsn, zooals ieder, dia zich
bemoeit met de nationale grensversper-
ringen. Hier word ik dan gebrandmerkt.....
terwijl ik aan de ândere zijde, over de
gréas, misschien een eereburger was.
I)at zijn zoo verschiileude standpunten,
uit nationaal oogpunt gezien.
Een prachtisch man zou zeggen Wat
heeft hij dan gedaan Hij heeft inter
nationale ruilbandel gedrevsn een zaak
als iedere andere. U zult me, hoop ik,
begrijpen en ik zal ook wel in een beter
licht komen te staan, als ik u zeg, wat
mijn arm'hart heeft geleden. Ik verging
van hartstocht voor een vrouw. Wat
moet ik nu nog verder zeggen, mijn
oenig doel was groote geldsommen te be-
zitten, opdat ik haar zou kunnen lokken
de oude geschiedenis van den gouden re-
gen der Danaë ik hoopte door uiter-
lgke dingen tenslotte macht te krggen
buitenlacdschun afzet werd een aanmer-
kelijke winat gemaakt zelfs was 4 pSt.
per ton geen zeldzaamheid. Een deel
van de winst ontvingen de mijneigenaron,
een ander deel vloeide in de schatkist,
die daardoor een slordige lô1^ millioen
pSt. rijker werd. Tegen '1 eind van 't
vorig jaar liepen echter de kolenprijsen
terug. Mode als gevolg van de enorme
hoeveolheden, die Duitschland als schade-
vergoeding kwam leveren. De Engelsche
regeering, die inzag, dat het verkeerd zou
loopen, deelde voor kort mee de regee-
ringscontrôle niet meer noodig te oor-
deelen, en 't trok zich einde Maart geheel
terug. De winat van 16'/2 millioen pSt.
was intusschen al weer verdwenen, maar
voor verdere varliezen btaef de regeering
gevrijwsard. Een ander gevolg van deze
prijsverlaging, was c-en terugloopen van
de loonen, die toen de enorme winsten
waren gemaakt, zeer hoog waren opge-
voerd. 't Spreekt dat de arbeiders hier-
mee geen genoogen nemen en met
voorstellen kwamen, behelzenda een
uniforme regeiing voor 't heele land, de
sfcichting van een fonds uit de gszamelijke
winsten en de bepaling, dat wat verdiend
werd boven een vaste wiastbasis, voor
9/l0 den arbeiders en voor 1/10 den rnijn-
eigenaren zou te goade komen.
Overeenstemming werd niet verkregen
en het conflict brak uit. 1 April j.l.
werd de staking geproclameerd.
Nu is het in dit conflict en in zoovele
andere coDflicten de vraag wat is de
verhouding tusschen de loonsverlagingen
en de stijgende koopkracht van het geld?
Die verhouding is moeilijk te bepalen
en met dezen stand van zaken dient
ernstig rekening te worden gshouden,
om zoo mogelijk den normalen gang van
zaken te behoudeu. Daarvoor is siudie
vereischt en geboden.
Yergadering van den Raad der gemeente
HOOGEZAND,
op Dinsdag 5 April 1921, 's avonds 6 uitr-
Aanwezig 11 leden. Afwezig de heeren
Botke, de Groot, Eanjes en één vacature.
Voorzitter wethouder Buurma.
Aan de orde
1. Notulen. Worden gelezen en on-
veranderd vastgesteld.
2. Ingekomen stukken.
a. Beschikking van Gad. Staten, inzake
goedkeuring
1. van het kohier van schoolgelden
over die vrouw. Dat is de verklaring
Was dat de naam van zijn eigen vrouw,
die Erich daar in bedekte termen boorde
noemen Hij kreeg een koude rilliug
over zijn rug en bleef in nadenken ver-
zonken. Lideman beschouwde hem en
dacht, dat Erich medalgden zou krijgen.
«Neem een stuk papier mijnheer Von
Rechting en schrijf er een paar woorden
op aan den rechter, b.v. zoo Trek de
schuldbekentenis tegen de président in,
ik heb een gansch ander idee gekregen
van de verschiileude verhoudingen."
Klaar en de heele geschiedenis sit in
den doofpot."
«Ik ben u exprès niet in de rede ge-
vallen, om een nauwkeurig beeld te krrj-
gen van uw slecht innerlijk, van uw lasg
karakter. Als mij iets berouwt, dan is
het, dat ik ooit met u op vriendechappe-
Igksn voet gestaan heb. Niets meer
dsarvan. Denkt u, dat de man, aan wien
u haast 't geluk en de oer ontuornen had,
ook) een schurk is Al was u zelfs een
familielid van mij en ik zou uw leven
kunnen redden dan deed ik 't Diet,
zulk een leven
«Dus ik moet vernieîigd worden" riep
Lideman.
„U zult gerechtigbeid ondervinden."
Daarop îachte de gevangene hoonend.
«Opdat u niet te zeer verrast wordt,
mijnheer Von Rechting, most ik u nog
op één ding opmei'kzaam maken." Iets
boosaardigs lag in de oogen van Lideman.
«Bij de boeken die u natuurlijk gaat
inzien vindt u 't journaal en 't grootbosk,
waarin een post staat geboekt een
tamelijk groote som die" hier nain
zijn stem een langzaam tempo aan «die
besteed is voor de cadeaux aan me vrouw
Von Rechting, de vrouw van den tegen-
woordigen ambtenaar van het Openbaar
Miniaterie een persent van présidant
Lideman in aile eer en deugd zooals
over het 4e kwartaal 1920 tôt een bedrag
van f 1142.95.
2. suppl. kohier van den hoofd. omslag
over 1920 tôt een bedrag van /31707.14.
3. Wijziging gemeentebegrooting 1920.
Voor kennisgeving aangenomen.
b. fcichrjjven van Gedeputeerde Staten,
geleidends de bij Koninklijk Besluit goed-
gekeurde verordening tôt heffing eener
progressieve hondenbelasting.
Voor kennisgeving aangenomen.
c. 18e jaarverslag van het Schoolfonds
voor schipperekinderen over 1920.
Ter inzage.
d. Procesverbaal van opneming der
boeken en kas van den Gsmeente-ont-
vanger over het le kwartaal 1921.
De ontvangsten bedragen f 1212481.101/2
De uitgaveu 1211547.59
Kassaldo 933.51i/2
Voor kennisgeving aangenomen.
e. Verslag van de Gezondheidscom-
missie te Hoogezand c.a, over 1920.
Ter visie.
f. Schrijven van den heer N. Spiekman,
waarbij hij ontslag neemt als Iid van
den Raad.
De Voorzitter zegt, dat het hem spijt
dat de heer Spiekman tôt dit besluit is
gekomer. Eergisteren heeft hij nog ge-
tracht den heer S. te bewegen op zijn
besluit terug te komen, doch tevergeefs.
Spiekman was iemand, die reeds ettelijke
jaren aïs raadslid de gemeente naar zijn
beste wsten heeft gedieud. Hij was een
van die kalme, stosre werkers, die weinig
op den voorgrond trad en weinig sprak.
't Was een mau waarmsde men altijd
vriendschappelijk kon omga&n, die altijd
de goede toon bewaarde. Spreker meent
de tolk van de leden van den raad te
zijn, indien hij den heer S. dank brengt
voor hetgesn hij dsed in 't belang van
de gemeente. (Applaus),
De heer Wedeven wil de woorden van
den Voorzitter onderstreepen. Als politiek
tegenstander van den heer Spiekman wil
hij zeggen, dat deze een g06d raadslid
was, die den naam «Spiekman" eer heeft
aangedaan. Hij wenschte hém verder
ailes goeds toe.
3. Wijziging van het Règlement van
het Burgerlijk Armbestuur.
B. en W. deelen in hun toelichting op
de wijzigingen mede, dat door Ged. Staten
in opdracht van den Minister van Binnen-
Iandsche Zaken is gevraagd te wiiien
bevorderen dat in het règlement van het
B. A. meer uitvoerige bepaliugen worden
opgenomen omirent de wijze van ver-
zorging, enz. van uitbestede personen.
B. en W. stellen voor aan het verzoek
te voldoen en art. 34 overeenkomstig den
wensch van den Minister aan te vullen.
Zij stellen tevens voor van deze gelegen
heid gebruik te maken om de bekende
batorkwestie in de door den Raad ge-
wenschte riehtiug op te lossen door deze
zaak vsst te leggen in het règlement.
Men is dan in één keer van deze zaak
af. Artikel 26 kan alsdau worden aan-
dit heet."
Een pauze. Lideman had de uitwer*
king zijner woorden wel goed berekend.
Rechting had zijn oogen gesîoten alleen
een doodelijke bleekheid verried, wat er
in hem omging.
«Geboekt herhaalde Lideman. -
't Staat zwart op wit, gewoonlijk boekt
een zakenman zulke dingen niet, maar
bij aanzienlijke bedragen 'k weet trou-
wens niet, hoe ik daar zoo bij kwam,
misschien had ik wei een voorgevoel van
een mogelijke situatie als deze. In't kort,
ik gaf mijn boekhouder de opdracht.
Maar u hoeft er niets kwaads bij te den
ken. Uw vrouw ia boven aile verdenking
verhoven, maar u zal de zaé;k wel niet
zoo aangensam zrjD, dat kan ik me leven-
dig voorstellen daarom waarschuwde
ik u nog ovea uit ouds vriendschap
Lsngen tijd bleef Ericb bewegingloos
zitten en liet in zijn gedachten ailes nog
eens passeeren maar elke duidelijke ge-
dachte ging te lopr in een chaos van
schuld, aankl&cht en jammer. Een ge-
schenk van dien schurk do naam zijaor
vrouw in de boeken zwart op wil
ailes bloolgesteld aan de oogen van de
wereld door de menschen Yeroordeeld
en geschandvleki Toen hy opstoad, be-
merkte hij, d >,t hij alleen was. Hij sloeg
beide handen voor het gezicht. Doris
Doris
Daar vloog hem plotseling iets door 't
br< in, dat hem téér deed tôt in 't diepst
van zijn ziel. Zou zoo'n gewetenloos
mensch zu!k een som uitgeven, indien
hij er niets voor ontvangen had Waar
om juist deed hy Doris, onschuld zoo
uitkomen O God, groote God Als op
e6n rots had hij gebouwd op Doris.
Een engel kon in zijn gedachten niet
reiner zijn dan zijn vrouw in haar levens-
wandel, eer, deugd en plicht. Geen arg-
waan, geen twijfel had ooit zyn ziel be-
