De kleine Prelect. V 1 5lo Jaargang WOENSDAG 13 JULI 1021 No. 54 eW Drukk@r-ïïitgever T, IL KE1MEE Brieven uit Amerika. Gemengd Mieirws. FEUILLETON. wordt galezan te HOOBEZAND, Xlel-Windawaer. Krspswslde, Weaterbraek, Faxhol, SAPPEMEER, 3LÛCHTERE$, Slddaburen, H@ISuasSohSidwelda, Ksta, Faxham, Scharmer, Harksfeda, UseSand, OvarsshSSd, TES B0ER, NQORDQEJK, KOOROBROEK, ZUS0BB0EK, MUNTEfiDAM, ZUIDLAREM, ^ODRBLAREfê, H ARES enz Dit BLAD yersckijnt iederen WOENSDAG en ZATERDAG. AB0NNEMENT8PRIJ8 per drie msandea 60 cent bg voor- uitbetaling. Franco per post 75 cent. v.h. BORGESHJS ZOON. SiPPEMEEB. Tel. 413. ADVERTENTIËN van 15 regeîs 50 cent, ieder regel meer 10 cent. Inzending van advertenties Dinsdagsmiddags en Vrjjdags middags voor 12 uur. Voor het pleatsen van Advertentlën betreffende Mande! en NEverheld Is voor de stad Groningen alleen gereehtïgd het algemeen Advertentiebureau van H. WESTENBORG, Munnekeholm 8, Wr°^oorIAdvertentisn en Reclames buiten de provfncie Groningen is alleen gereehtïgd het Advertontiebureau „ÏIOLLANBIA" 's Gravenhage, Tel. II 7614. In den laatsten brief stast 't Oalarin, moet zjjn 't Calvincollege. Bezoek aan Grand-Rapids(N.-Amerika). (Vervolg.) Een andere merkwaardigheid, waarmes we kennis maakten, was het Holland home (Tehuis voor Nederlandera). Even buiten de stad op een boogte met een heerlijk uitzicht over de omgeving staat een groot vriendelrjk gebouw, gesticht door de Ohristeljjke gemeenten, waar be- j tarde Hollanders tegen betaling van eene kleine inlegsom een tehuis kunnen vinden. De oude menschen hebben alleen of met z'n tweeën een gezellige kamer met hun eigen spulletjes bameubeld. De maaltgden worden gemeenschsppeîjjk gabruikt. De werkzaamheden zjjn verdeeld over de inwonenden of worden verric'nt door dienstmeisjes. Op waschdagen doen de electriscbe waschm&ehine, -wringer en •mangel goede diensten. Ik herinner me niet of ik reeds sebreef, dat een waschdag hier minder lasten met zieb brengt dan in Holland. Er zjjn hier uitstekende zeepen en wanneer eenmaal 't vuil uit het wascbgoed verwijderd is ('t zij in een electriscbe machine of op een andere manier) dan levert bot drogen van het goed heel weinig moeite op. De vrouw, die haar laatste stuk wascbgoed aan de ljjn bangt, kan beginnen de eerste stukken af te nemen. De felle luebt maakt de waseh helderder dan eenig bleekmiddol. De bewoners van 't Holland borne zjjn vrjj om bezoek te ontvangen en uit te gaan. Alleen beeft men graag, dat iemand, die een nacht denkt uit te bljjven, hiervan even kennis geeft met het oog op 't sluiten van 't gebouw. De oudjes, waar- onder verschillende uit de prov. Gronin gen, voornameljjk uit het Westerkwartier, vonden het nog al intéressant menschen te spreken die tôt voor kort in 't oude vaderland gewoend hadden. Na het Holland home kwam de Library (bibliotbeek) aan de beurt, aan de stad geschonken door één perscon, onnoodig te zeggen, dat de gever œillionair is of missebien multi-miliionair. Het gebouw maakt sen grootschan indruk. Pracbtig ingelegde vloeren, mar- meren zuilen, trappen en banken bekoren 't oog. De groote gewelfde „hall", die toegang geeft tôt de verschillende lokalen is heerlijk koel. Aile mogelijke boeken (we zagen vereeheiden Hollandsche) staan ter beschikking van den bezoeker, die in de verschillende localen geiegenheid vindt zich ongsstoord in zijn lectuur te verdiepen. Een kamer, ruim voorzien van kindar- boeken, is meer speciaal voor de jeugd bestemd. Zolfs de kleine kleuter vindt een lage t&fel met een klein stoeltje om zgn prentenboek te kunnen bekjjken. Geen moeite is de dienstdoende dames te groot om aan de wenschen van het publiek te voldoen. Een druk bezoek, waaronder veel colored people (negers) bewses ons dat deze bibliotbeek zeer op prjjs wordt gesteld. Kisten mat boaken, uit te zoeken door den onderwjjzer, zijn op aanrrage voor een bepaalden tijd bescbikbaar voor de scholen in de stad. Hoezser de beboefte aan goede lecture wordt gevoeid door 't Amerikaanscbe volk, bewjjet het fait, dat van de in verschil lende staten op wagens rondgevoerde bibliotbeken druk gebruik wordt gemaakt. Ons verzoek om het gebouw van het grootste dagblad van Grand Rapids „the Press" te mogen beziebtigen, werd wel- willend toegestasn. Een jongmenach kreeg de opdracbt ons rond te leiden. In de grooto ruimte, waar we eerst binnen- kwamen, wachtte een heel publiek op het verschjjnen der krant om zoo vlug mogelijk kennis te kunnen nemen van de vraag- en aanbod-advertenties. Da kranteojongens, klaar voor de verspreiding van het blad, dat nog in bewerking was, w&cbtten in een lange golvende ljjn in hun eigen locaal. Van aile kanten klap- parden de schrjjfmachines. Telefonisehe b8richten werden getypt en naar 't redactie- kantoor gebracht. Onze geleider toonde ons esne nieuwa machine, die telegrsfiscbe berichten, geseind uit New-York, in letterschrift op een over een roi loopende strook papier braent. Hat tijdverschil tusschen New-York en Grand Rapids is één uur, in Grand Rapids wjjst da klok één uur vroeger dan in Naw-York. Zoo zagen we het vreamde verschjjusel, dat een gebeurtenis, die om 3 uur in New-York plaats had, te Grand Rapids bekend werd om 2.55, We weten de feiteo hier véér ze gebeuren, vertelde onze gids ons lachend. Letterzetten is hier overbodig. De drukker drukt met een soort schrjjf- machine zijne berichten in een samen- persbare strook, bestaande uit verschil lende lagen los papier (tissuepaper) Daze afdrukken ofj liever indrukken worden geprepareerd en volgegoten met gesmolten lood. De gebogen looden plaat wordt om een roi gelegd en 't drukken kan beginnen. Het gebruikte lood wordt elkon dag gesmolten en doet weer dienst bij het drukken van de volgende krant. Qadurende onzen rondgang waren de drukpersen in voile werking. Met de grootste bswondering zagen we de breede papierbanen door de samengestelde ma chines vliegen. Het onbedrukte papier ging binnen aan de eene kant, de net j es gevouwen krant kwam te voorschjjn aan 't andere eind der machine. Het ont- zettende leven in de drukkerij liet het onzen gids niet toe ons te verklaren hoe 't mogelijk was de verschillende bladzjjdon op de juiste plaats te krijgen. Met begrjjpelijken trots werd ons nu getoond, wat „the Press" doet voor zijn krantenjongens. We zagen de school- localen, waar de boys verplicht zijn 't onderwjjs te volgen, de zaal, waar de jongens Zondags na den middag worden bezig gehouden (een kleine schouwburg- zaal in het gebouw) het locaal, waar de jongens hunne muziekuitvoeringen bouden en waar hunne instrumenten wsran bewaard. Wjj bezicbtigden foto's aan de wanden krantenjongens onder geleide van bepaald daarvoor aangewezen per-, soneel op hunne vacantie uitstapjes op groote booten. De Press van Grand Rapids staat in dit opzicht niet alleen ook andere groote bladen bieden hunne „psperboya" zulke uitstapjes aan, waarbjj hun allerlei ge- noegens worden verechaft. Uiterst vlucbtig was ons bezoek aan 't stedelijk muséum. Veel oudheden merkten we niet op. Verschillende eigen- aardig gevormde steonen, afkomstig van de Iudianen, door de boeren bij 't ploegen gevonden, trokken onze aandacht. Had een steen een scherpe punt of kant dan werkte de Indiaan dit bij en zijn werktuig was gereed. De collectie opgezette vogels werd door ons bewonderd. Aandachtig beschouwden we de hum- mingbird, 't kleinste vogeltje, wat we ooit zagen. Dit voorjaar hadden we geiegenheid het diertje buiten in de natuur te bewon- deren. Op een piekje ver van de woningen der menschen zagen we bij de bloessm van een wilde pamboos in onze onmid- dellrjke nabijheid ala 't ware stilstaan in de lucht een vogeltje, wat we eerst aan- zagen voor een insect, een glazenmaker of iets dergelgks. Het geluid van de zich ontzettend vlug heen en weer bewegende vleugels gaf het beestje den naam hum- mingbird. Met den in verhouding tôt zijn liebaim zeer langen snavel haalt het onder 't vliegen de honing uit de bloemen. Het exemplaar, dat wij zagen had een donker kopje, smal wit kraagje en over den rug een groenachtige streep met gouden weerschijn. Het keeltjs was rood en de buik licht. De vogels zgn hier frasier gekleurd dan in Holland, doch kunnen wat zingen aaDgaat, niet met de vader- landsche wedijveren. Eenige keeren moebten we een dienst bijwonen in een Hollandsche kerk. Het gaf ons een eigenaardig gevoel zoo ver van huis kerkliederen te hooren zingen in onze moedertaal. Met zeer veel genoegen was het, dat wij kennis maakten of de kennismaking hernieuwden met verschillende uit Hol land afkomstige inwoners van Grand Rapids. Over 't algemeen ging het hun goed in de nieuwe wereld, maar ze hadden zich ernstîg en lang moeten inspannen voor ze dat konden getuigen. Te Arnbem ia Vrgdag een brutale inbraak ontdekt in het kantoor van het theemagazijn der firma D, R. Wychgel aan den Velperweg. Een bouten peantkastje op het kantoor der firma stond open aanvankolijk werd hier geen acht op geslagen, maar toen men een breekgser naast het karstje zag liggen en de magazgnknecht gereedscbap vermiste, werd de zaak anders. Bij on- derzoek bieek, dat uit het kastj e een ijzeren geldkiatje, inhoudendo ongeveer f 700, was verdwenen. De boekhoudsr canstateerde dsarop dat uit zgn lessenaar een geldkÎ3tje met 17 weg was. De Arnhemscbe recherche met de in braak in kennis gesteid, stelde terstond een onderzoek ia. Daarbij zou men be ginnen met nasporingen te Bennekom. Mon wist immers dat dasr ter plaatse de 17-jaiige V. sedert 25 Juni verdwenen was. Dit jongmensch ws" een tijdlang ten kantore van de firma Wychgel werk- zaam geweest, doch had zijn betrekking op- gezegd en was gaan zwerven. Aan zijn vader te Bennekom, die wilde dat hij zou studearen, had hij, die niets voor vost- ballen gevoelde, geschreven, dat hij do wijde wereld inging. Nauwelijks waren de Arnhemscbe recher cheurs op weg naar Bennekom of op het hoofdbureau te Arnhem werd bericht ont vangen, dat de verdwenen jongeiing te Hsteren was aangebouden door den veld- wachter Leeuwen aldaar, wien hg de in braak bekende. Zie hier wat was ge- sebied, De 17-jarige zwerver was nadat hij ontslag had genomen bij de Arnhem scbe theefirma, naar Housden gegaan om er bij zijn tante te logseren. Hij vertel- dat hij vacantie had. Na een paar dagen had hij daar genoeg van, zijn verlof was om naar hij zeide en van Heusden wan- delde hij naar Den Bosch. Toen is het plan van de inbraak bij hem opgekomen. Hij ging te voet van Den Bosch naar Arnhem, waar hij Donderdagavond aan- kwam. In den vroegen morgen van Vrijdag, omstreeks halfvijf, heeft hij zich toegang verschaft tôt het kantoor der fuma Wygcbel door een valraam kwam hij, zonder veel moeite, de gelfjkietjes be- machtigd. Daarraede is hg naar het Arnhemscbe Broek gegaan, hoeft er het geld uitgenomen en ia vervolgens per trein naar Nijmegen gereisd. Daar is hij inkoopen gaan doen beh&lve een niéuw pak kieeren en een rijwiel kocht bij ook een valscben baard. De nieuwe kieeren verwisselde hij op den Berg en Daalschen weg tegen zgn oude plunje en verstopte die in het struikgewas langs den weg. Ver volgens ging hij naar Heteren en vermom- de zich onderweg met den valscben baard. Aan het Wageniugeche veer gekomen trok het de aandacht van den veldwaehter Leeuwis, dat het jongmensch het niet met zijn baard scheen te kunnen vinden. De veldwaehter ging naar hom toe en wiide er meer van weten, maar de jeugdige zwerver ging terstond aan de haal. Toen de veldwaehter evenwel een revolverschot in de lucht loste bleef de jongeman staan. Hij vertelde terstond wie hij was en wat hij had uitgeha&ld. Inmiddels is hij naar Arnhem overgebrscht en ter beschikking van de justitie gesteld. Hij heeft de plaats, waar hij sga kieeren heeft verstopt, aangegeven en deze zijn teruggevonden. Het cntvreemde geld was grootendeels nog in zijn hezit. Zaterdagmiddag is te Kedichem bg LeerJam afgebrand de groote boerenhof- stede, toebehoorende aan den heer A. Kooij Jr. Schuren en bergen met pl.m. 400.000 pond hooi gingen mede in de vlammen op. Een bskendo etamboekhengst kon met moeite worden gered. Zjjn manen waren al verbrand. Door de overgewaaide vonken brak ook brand uit in een hooiberg, ge- iegen aan den overkant der Linge, gem. Spijk. Het mocht gelukken dit vuur spoedig te stuiten. De oorzaak is onbe- kend. To Maarssen doen «ich vele gevallen van typhus voor, in een buurt bestaande uit 10 huizen zelfs in 5 gezinnen. Zaterdagmorgon is een groote brand uitgebroken in de boschen van de Zwarte of Groote Meeren niet ver van het militaire kamp op de Woensdrechtsche Heide bij Bergen op Zoom. Men is vandaar dadelijk naar genoemd terrein vertrokken om het vuur te blussebon. Een familie op het dorpje Rousset bg L» Guiche had overbrenging verzocht van het stoff^lijk overschot van haar tijdens dan oorlog gesneuvolden zoon. Daar de militaire autoriteiten niet meer met volstrekte juistheid de indenditiet vermochten vast te stellen, werden twee jken naar Rousset gezonden. De familie nerkende het overschot van den zoon, doch de tweede doode bleek onbekend. Het gemeentebestuur joealoot eéhter het lijk niet meer terug te sturen, doch het aïs „onbekende soldaat" te behouden. De bévolking bereidde den o^bekenden strgder dan ook een plechtige begrafenis. De Franscbe biaden melden dat Sadoul, vootmslig kapitein in het Fran scbe leger, die naar men zich herinnert tijdens den oorlog met een officieele missie naar Rusland werd gezonden, door het bolgjowisma werd besmet, en daarna tôt een functie in de Russische Sovjet-regee- ring werd geroepen (hg werd in Fr&nkrijk bij verstek ter dood veroordeeld), thans iu Riga is aangekomen. Van daaruit zal hij zich met een opdracht naar Duitsck- land en Tsjecho-Siowakije begeven voor de organisafie der bolsjewistische propa- ganda in deze l&ndën. Een_ Reuter-telegram uit New York, meegedeold door R. B. D., meldt, dat in heel Amerika de hitte bijna ondragelijk is. In allé groote steden en in het bij- zonder in New York zijn er vele doodtn Een goed woord gaat vau hart tôt hart, een kwaad van 0 moud tôt moud. Door d. 1. B R U Y E R E. (Nadruk verboden.) 21.) bZô bad op de bemîddsling van mevrouw gehoopt," voegde se er trourig bij, Bomdat zij haar immers beloofd had haar in haar liefde te zuilen steunen." Clairette nam het weenende meisje in haar armen en sprak #Mrjn woord houd ik, mjj beate, maar je moet het aan mij overlaten, op welke wgze ik je 't best zal kunnen steunen het gehoim is de beste waarborg voor de bereiking van het doel en ge bebt uw aantrekkelgk gelaat niet gonoeg in de macht, om een geheim te bewaren. Dat, wat ge heden van mg vrasgt, kan ik niet doen, zeg dat uw vader, en ala ge mgn raad wilt volgen, doe het dan met het- zelfde treurige en bopelooze gelaat, dat ge mij op 't oogenblik ook toont. Maar nooals in de natuur op rsgen zonneschgn volgt zoo gaat het ook dikwijls in 's men- sohea leven, na tranen volgt vreugde." Deze woorden waren door hun geheim- ziunige algemeenheid weiuig goschikt, Béatrice in haar kommer te troosten en toen ze baar vader het slecbte retultaat van haar pogen mededeelde, zag ze er bgkans wanhopig uit, wat dezen nog meer deed ont3tellen. Telkens en telkens weer vroog bij haar naar verschillende bijzon- beden, maar zij kon niet anders dan de woorden van madame Dubois berhalen. Corniglione geraakte in de grootste op- gewoudenheid. Een geheim, dat men niet kent, en onder welks invloed men toeb staat, is steeds onruitbarend. En hoeveei te meer was het dit hier, waar de gevreesde hertog van Otranto het scheen te weten, van wien mjjnheer Du bois, trots zijn jeugd, een hooggewaar- deerd beschermeling scheen te zgn; hoe had hij anders zoo jong reeds, zoo'n hoog ambt kunnen krggen. Hij besloot dan ook den stier bij de horens te vatten en te trachten het geheim te ontwarreu. Dsn eerstvolgenden morgen verseheen hg op de prefectuur en werd door mijn- heer Dubois op de innemenste wgze, aie een huîsvriend, ontvangen. Weldra bracht hij het gesprek op de exploitatie der mrjnen, zette nogmaals uiteen, welke voor- deelen zij voor de industrie van het eiland zou opieveren en versocht den prefect dringend de aangelegenheid weldra tôt een einda te brengen, daar de gunstige omstandigbeden van thans sieb weldra souden kunnen wgzigen, Charles hoorde opmerkzaam en belang- stelland toe, doch ontwijkend, met een zekere terughouding, wat den maire zeer verontrustte. eMijnheer de prefect," sprak hij ein- delijk, „ik begrijp, dat de regaering, waar- bargen eischt, dat het in baar geest geleid woidt. Ik ben derhalve met de andere ondernemers overeengekomen, u vier aan- deelen, ieder van honderdduizend francs te schenken, dan heeft u als rechthebbende invioed op den gang van zaken. U zal natuurlijk ook aan de risico van ongunstig résultait zijn blootgesteld, maar ik ben u er borg voor, dat er geen nadeelen, doch wel rgke voordeelen verkregen zuilen worden. Wellicht zal uw medezegg8n- schap de regeering voldoende waarborg zgn." Het aaabod van Corniglione aan deu prefect zou in onze dagen een beleediging zijn, en een scherpe terechtwrjzing uitge- lokt hebben, in dien tgd was het noch bevreemdend, noch beleedigend. Ont- vingen toch eenige jaren later hoogstaande staatslieden ter geiegenheid van het Wee- ner Congres van vreemde souvereinen voor het behartigen hunner belangen geen groote gesebenken in geld. De trekken van den jongen prefect toonden duldeîijk de vreugde over een zoo aanzienlijk geschenk, dat hem naar de inzichten, die hij vroeger had, als een onmetelijke schat zou sgn voorgekomen. Mijnheer Corniglione meende dsn ook, gswonnen spel te hebben on dacbt we- derom de oude epreuk bewaarheid te vinden, dat door een gouden sleutel ailes kan worden geopend. Maar tôt ztjn ver- basing schudda de prefect het hoofd en aeido besîist, dat het hem onmogelijk was, de aangelegenheid thans tôt een goed einde to kunnen brongen. De mair6 verbleekta en stamelde op- nicuw zjjn verzoek, torwgl hij op de wel- willendheid wees, waarmee de prefect hem steeds was tegomoet gekomen en die hjj ook meende verdiend te hebben. Hij stond hier wedorom voor het beangstigend geheim, welks oplossing bij niet vermoebt te vinden, maar dat hem het zekere voor- uitzicht op de winst van miilioenen kostte. Châties deed het onderrisht van zijn vrouw allé eore aan en wellicht putte hjj de geschiktheid daarvoor uit de blikken, die hij als vragend van tjjd tôt tgd richtte naar een zich rugwaarts van den maire bevindende portière, die zich nu en dan licht bewoog. Hij zag den heer Corniglione met een blik van opreehte deelneming aan, reikte hem de hand en zeide met ietw&t ge- dempte stem. Mijnheer, u b.ebt mij sinda mgn komst op 't eiland steeds de meeste harteiijkheid bewezen, welke mgn dankbaarheid ver- dient. Ik zie, dat u aan de exploitatie veel gelegan ligt, en daarom zal 'k u be- wijzen, dat ik uw vriend ben en u een raad geven, die, als u hem volgt, het mjj wellicht mogelgk zal makon, uw wensch te vervullen." „Spreek, mgnheer, spreek," riep de maire, „en ik zal u steeds dankbaar zijn." BNu dan," vervolgde Charles, terwgl. Corniglione in ademlooze spanniag tos- hoorde. „u weet, dat onze keizerîijk& re geering, de opreehte genegenheid der on- derdanen, veoral in de nieuw verworven gebieden, tracht te verwarven. Ze heeft er te mesr recht op, wjjl naar den wil des keizers, ailes gebourt, om het weisrjn der nieuwe aaderdanen te bevorderen." gZeksr, mjjnheer, zeker 1" aatwoorde de suaire, die niet bagreep, wat de prefect kon bsdoelen „de ondernemiag sal den welstand van 't eiland bevorderen, en de dankbaarheid der bévolking vormeer- deren." BDaaraan twjjfol ik niet", sprak Charles, „en zou dat den minister kunnen berich ten, als ik overtuigd was, dat de leiding der zaak, die zonder twgfel «en groot aan'al arbeiders werk zal geven, in handen was van iemand, die werkelijk streven zou, de aanhankelgkheid aan Frankrijk en den keizer te bevorderen." „De leiding, mgnheer de prefect," weer- legde Corniglione, zal in mjjn hauden en in die van don heer Gordone liggen." „En mijn waarde mgnheer Corniglione" sprak Charles, terwjji hij hem doordrin- gend aanzag, „ik wil u eens de mogeïijk- heid voorstellen als uw vriend, niet als prefect versta u wel als nu de regeering in Parjjs, als mjjn chef, de hertog vaa Otranto, niet de zekerheid meent te kebbeD, dat de maire van Porto Terrsjo voldoandee waarborg is voor die leiding in bedoelde richting, ja, als ze wellicht hst tegendeel' meent te moeten gelooven, wa.t dan Als ze niet vrjj was van de zorg, dat de leider dier werken wellicht de arbaiders tegen de regeering innemen of wel vjjandeljjke gezindheid jegens haar aankweeken zou Corniglione was gedurendedeze woorden meer en meer verbleekt, en uit zijn oogen sprak starre ontzetting en een oogenblik scheen hjj zich niet te kunnen beheer- schen. Charles keek ondertuaschen naar de portière. DUmaal openden zich haar vouwen en hst gel&at van madame gluurde er tusschen uit eanikte heel goedkeurend. Een gelukkig, trotech lacbje verkelderde het gskat van den prefect op dit teekan, dat van groote ingenomenheid zgner di plomatie getuigde. BMaar mgnheer de prefect I" riep Cor niglione 8inc!elijk mc-t bevende stem, ,nauwelijk3 waag ik het aan uw woorden een beleekenia te geven, de eenige, die er in ligt, men houdt mjj voor een vjjand der regeering/*— voor een vjjand van den keizer?" „Nesn mjjnheer," weerlegde Charles, „d&t heb ik niet gezegd want als men u daar voor hield, sou u waarschijnlijk geen maire van Porto Terrtjo zijn maar toch was hst mogelijk, dat men een ver- donking koeSterde, een twgfel aan uw keizerljjke gezindheid, die niet bewezen maar ook niet weerlegd is." „Maar mijn hemel!" riep Corniglione handenwringend 8u kent mjj van het eerate oogenblik van uw aankomst af mjjnheer u weet, hoeveei moeite ik mjj gegeven heb, u van dienst te zjjn hoe is het mogeljjk, dat u gelooven kan". (Wordt vervolgd.) en t

Kranten- en periodiekenviewer van het Historisch Archief Midden-Groningen


(Volksblad) Oost-Goorecht en Omstreken nl | 1921 | | pagina 1