IN BOEIEN
51e Jaargang
ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1021
No. 71
Bnikker-Uitg-ever T. K. KBEME1
Van week tôt week.
FEUILLETON.
wordt gelezen te H006EZAND, Klaï-Wlndewaer, Kropswolde, Weeterbroek, Foxhol, SAPPEMEER, SUJGHTEREft, Slddeburen, HsllumSeiGldwolda, Keltsm^ Faxham, Scharreer
Harketed», UfiBland, Oversohlld, TE^ BOER, NOORODIiK, NOORDBROEKZUIDBROEK, MUNTENDAM, ZUÎDLAREN, 8QQBSÎLARE?i, KAREK eeu
00STG00RECHT
Ofiicieel Qrgaan voor
Z
Dît 6LAD versehynt iederen W0EN8DAG en ZATERDAG-
AB0NNEMENTSPRIJ8 per drie mssnden 60 cent bij voor-
uitbetaling. Franco per post 75 cent.
v.h, BORGESIUS ZOON.
S A PPEMEE R. Tel. 41».
AÛVESTENTIËN v»n 1—5 regels 50 cent, ieder regel
meer 10 cent.
Inzending van advertenties Dinsdagamiddags en Vrijdags
middags voor 12 uur.
Voor het plaatsen van Advertentiën betreffende Handel en N(jv«irheid la voor de atad Groningen alleen gerechtigd bel algemeen Advertentiebnrean van H. WESTENBORG, Mnnnekeholm 8,
®r° Voor^dvertentiën en Reclames buiten de provincie Groningen is alleen gerechtigd het Advertentiebureau «HOLLANDIA" 's Gravenhage, Tel. H 7614.
EER8T11 B L A D.
WEEKKALENDER.
Zondag 11 September. Maandag 12.
Dinadag 13. Woensdag 14. Don-
derdag 15. Vrijdag 16. Zaterdag 17.
ZonsopgaDg Zaterdag 17 September te
5 38, onder te 6,11.
Voile Maan Zaterdag 17 September.
Sinn Fein heeft geantwoord. Te Inver-
nesa, in 't Noorden van Schotland, waar
hg een welverdiende rust zocht te ge-
nieten, heeft Lloyd George het antwoord
van De Valera ontvangea.
En onmiddellijk is de Miniaterraad naar
Inverness ontboden om te beraadslagen.
«Toevallig" waa ook de koning van
Engeland daar in de buurt, zoodat Lloyd
George ook met hem over de kwestie
kon spreken.
Het antwoord van De Valera blijkt
namens de Sinn Feiners een verwerping
in te houden van Lloyd George's voor-
atellen. De redenen, die tôt deze ver
werping hebben geleid, worden in het
schrjjven van de Valera uitvoerig uiteen-
gezet.
Ze zijn deze
De Ieren wenschen de vrijheid en de
onafhankelgkheid van hun land en willen
den minderwaardigen toestand, hun door
Lloyd George voorgeateld home rule
in achijn, doch tegelijk militaire voogdij
van Groot-Brittannië niet aanvaarden.
Men kan, zegt de Valera in zijn antwoord,
de Dominions niet met Ierland verge-
lijken. Ten aanzien van deze dominions
maakt Engeland niet het militaire voor-
behoud, dat ten opzichte van Ierland
wordt gesteld. Bovendien zijn zg door
hun geografische ligging in zekeren zin
tegen de dwingelandij van Brittannië
beveiligd. Ze liggen honderden mijlen
van Engeland af en Ierland iigt vlakbij
Ten overvloede verzet Ierland zich
tegen een verdeeling in de Zuidelijke
graafschappen en Ulster, een verdeeling
die ten overvloede, gelgk uit de stemming
in het Ulster-graafachap Tyrone blijkt,
geheel willekeurig en onrechtvaardig is.
Wil Engeland geweld, aldua eindigt
het antwoord, dan zal Ierland daar geweld
tegenover piaatsen ma&r de Iersche
regeering is bereid de uitspraak te aan
vaarden van 'n neutraal en onpartijdig
scheidsrechter. Wanneer Engeland ten
aanzien van Ierland het beginsel wil
laten gelden van een regeering met in-
stemming van de geregeerden, dan is
Ierland bereid opnieuw te onderhandelen
en gevolmachtigden naar Londen te
zenden. Doch dit kan alleen geschieden
indien genoemd beginsel als basis wordt
aanvaard.
Wat zal Lloyd George hierop ant-
woorden Engeland kan niet afwijken
van het voorbehoud, dat ten aanzien van
leger en vloot gemaakt is en het kan
geen onpartijdig arbiter aanvaarden zonder
gevaar te loopen, dat het tôt afwijken
van dit voorbehoud gedrongen wordt.
Het voorstel van een onpartijdig scheids
rechter zal dan ook wel verworpen worden
door den Engelschen ministerraad, maar
waarschijnlijk zal ook niet aanstonds tôt
een militaire campagne besloten worden.
Er zal nog wel eens opnieuw gecon-
fereerd worden. En dan allicht nog wel
eens. Overeenstemming zal niet zonder
veel moeiten worden verkregen.
't Stokt wel eens meer in ons politieke
Ieven. Men zal zich ongetwijfeld nog wel
herinneren hoa de breuk in ons kabinet
ontstond bij de behandeling van het
Dienstplicht-ontwerp-Pop.
De breuk, die leidde tôt het heengaan
van de mînisters van Oorlog en Financiën,
waarom toen ook de minister van
Financiën moest heengaan, is nog nooit
duidelijk geworden. Van versshillende
zyden is dan ook bij het optreden der
beide nieuwe ministers aaDgedrongen op
eenige nadere verklaring van de zijde
van den minister-president, opdat kan
worden beoordeeld of het program van
het kabinet voor de naaste toekomst zoo-
danig is, dat van een reconstructie kan
worden gesproken. Daarnaast stelde men
er prijs op, dat over het aftreden van
den minister van financiën, wiens heen
gaan in de destgds beataande omstandig-
heden niet geheel scheen te passen, het
voile licht zou opgaan.
Woensdag is de Twaede Ramer weer
bijeengekomen, hoofdzakelijk ter afdoe-
ning van enkele spoedeischende wetsont-
werpen. Of de gelegenheid ook is of nog
zal worden benut tôt een hernieuwde
kennismaking met het gereconstrueerde
kabinet-Rugs door bespreking van de crisis
en haar oplossing, weten we op 't oogen-
blik, dat we dit schrijven, nog niet. Mochfc
de Ramer daartoe hebben besloten of nog
willen besluiten, dan gelooven we, dat zij
de nationale tijd op deze wijze heel nuttig
zou besteden.
Want hoe kan de Ramer met den
nieuwen minister van financiën aan den
gang gaan, wanneer zij niet eens weet
waarom hij daar nu in eens zit in plaats
van een ander.
Er kan natuurlijk uit een regeerings-
verklaring dit gevaar voortvloeien, dat de
Ramer gaat praten over den politieken
kant van de crisis, zelfs veel gaat praten
omdat de verkiezingen naderen, terwijl in
het korte vôôrzittinkje de tijd zoo brood-
noodig is voor de enkele ontwerpen, die
in Juni al moesten zijn afgehandeld.
Maar zoo'n ininistercrisis, zonder be.
kende reden, is toch werkelijk ook een
openbaar beiang, dat zeifs den voorrang
heeft voor andere zaken en toch zeker
toegelicht dient te worderi vôôr men een
onderwerp gaat behandelen, dat de vorige
minister half afgewerkt liet steksn.
Die verwisseling van den minister van
financiën om onbekende reden is ten
slotte nog belangrijker dan de verwis-
seliog van den minister van Oorlog.
Maar ook de crisis aan 't oorlogsdepar-
tement kan moeilijk onbesproken blijven.
Vooral omdat de nieuwe minister den
wagen woer aan 't roilen heeft gebraoht,
door 't hervatten van 't „overIeg". Uit
gemeenschappelgk overleg tusschen de
Rroon en de Staten-Generaal, ten opzichte
eener nieuwe legerinrichting, dat «stokte"
bij de verdediging van het stelsel-Pop.
Inderdaad heeft thans de regeering een
ingrgpende verandering aangebracht. Wij
hebben de klare feiten nuchter onder de
oogen te zien en behoeven in onze be-
schouwing over de reorganisatie van het
dienstplicht-ontwerp ons niet door onze
politieke gevoelens laten behesrschan.
Bracht minister Pop het jaarlijkach
contingent op 28000 man, maar liet hg
een deel da&rvan soo onbewapend en on-
geoefend, dat er bij een aanval op ons
land al heel weinig kracht van kon uit-
gaan de nieuwe minister vraagt per
jaar 19500 man, maar wil dan ook, dat
dezen behoorlgk geoefend en gewapend
zulien zijn.
Maar daarnaast wil hij zgn uiterste
beat doen, om de persoonlijke en ftnan-
cieele lasten zoo laag mogelijk te doen
zijn.
Pop vroeg zos maanden osfening.
Thans worden die tôt 51 /2 maand terug-
gebracht, waarvan 4 in de kazerne of
ten minste in klein verband en D/2 in
den besten tijd, midden zomer, in kam-
pementen, die zoo aangenaam en doel-
treffend mogelijk zulien worden ingericht.
Dit is zooal de hoofdzaak.
En verwacht mag worden, dat de
regeeringspartijen vooraf over een en
ander eens zijn geworden. De minister
zegt met zijn stelael II millioen te be-
zuinigen. En dat zegt alvast iets.
Een diepgaande studie van deze voor-
stellen is echter noodig om na te gaan
de geheele draagkracht, de voile beteekenis
voor onze nationale verdediging van de
voorgenomen leger reorganisatie.
Ongetwijfeld zulien de voorstellen aan-
leiding geven tôt felle critiek. Het geheel
draagt te sterk het karakter van een
zij het dan ook mooi ingekleed com
promis, om velen geestdriftig te stemmen
En daarbij zulien velen er sterk tegen
gekant zijn, dat het tijdelgk op 18.000 man
verminderde contingent wordt opgevoerd
en nieuw artillerie materiaal wordt aan-
gekocht. S.
Vergadering van den Raad der gemeente
NOORDBROEK,
gehouden Vrijdag 2 Sept. 1921,
's nam. 71l2 uur.
Allen tegenwoordig. Voorz. de Burge-
meester.
Ingekomen stukken.
a. Schrijven van mej. E. Meinema,
dat zij hare benoeming tôt onderwijzeres
aan de Zuiderschool aanneemt.
b. Rssoluties van h.h. Ged. Staten,
houdende goedkeuring van de raadsbe-
eluiten tôt aankoop van grond voor een
transformatorgebouwtje, tôt af- en over-
schrijving op de begrooting '-mor 1921 en
tôt betaling uit den post "foor onvoor-
ziene uitgaven 1921.
e. Schrijven Gommissaris der Eoningin
d.d. 4 Aug. j.l. dat aan de Burgemeester
verlof tôt afwezigheid is verleend van 16
Aug. tôt en met 1 September 1921.
d. Missive Ged. Stàten, houdende
ontvangstbericht van het tcegezonden
afschrift der vastgestelde verordening op
het vastleggen van honden.
e. Missive Ged. Sfaten waarbij wordt
toegezonden afschrift van het Roniekînk
Besluit van 3 Augustus 1921 no. 39,
houdende goedkeuring van het raadsbe
sluit tôt heffiag van 100 opcenten op de
vermogensbelasting.
f. Afschrift besluit van de minister
van Arbeid en Financiën, waarbij het bg
Roninkiijk Besluit van 17 Juli 1920 no.
43, toegekende bouwvoorschot uit 's Rijks
kas nader is vastgesteld op ten hcogste
f 43784 75.
g. Adres van het Bestuur van den
Bond van Openbare ieeszalen en boeke-
rijen in de provincie Groningen om sub-
sidie voor het hier gevestigde correspon-
dentschap.
De stukken sub a—f worden voor
kennisgeving aangenomen, het stuk sub
g zal bij de begrooting voor het jaar 1922
worden behandeld.
De rekening van het Burgerlijk Arm-
bestuur 1920 wordt nadat ze door de
daarvooraangewezen commissie, beataande
uit de heeren H. Perdok en S. van der
Veen was onderzocht en welke commissie
bij monde van den heer Perdok tôt vast-
stelling adviseert in ontvangst en
uitgaaf vastgesteld op 12331.30.
Eveneens wordt op voorstel van ge-
noemde commissie de belansrekening 1920
van de levensmiddelenadministratie in
debet en crédit vastgesteld op f 226576.96.
Het saldo verlies ad f 1807.74 is uit de
gemeentek&s aangezuiverd.
De gemeenterekening 1920 is door de
heeren H. Perdok en J. Doornbos onder
zocht en accoord bevondsn, weshalve deze
commissie adviseert de rekening voor-
loopig vast te stellen in ontvangst op
f 183325.88, in uitgaaf op f 178124 37,
batig saldo f 5201.51. Aldus besloten.
Concept-besluiten tôt wijziging der be
grooting 1921 en tôt af- en overschrijving
op de begrooting 1921 worden na voor-
lezing onveranderd vastgesteld.
Aangeboden wordt de begrooting van
het Burgerlijk Armbestuur 1922, gerasmd
in ontvangst en uitgsaf op f 10300.—
voorschot van de gemeente 9700.
Zal worden behandeld bij de gemeente-
begrooting 1922.
Eveneens wordt sangeboden de ge-
meentebegrooting 1922 in ontvangst en
uitgaaf geraamd op f 122039.355. De op-
brengst v&n de plaatselijke inkomstenbe-
lasting is voor den dienst 1922/23 geraamd
op f 89300, (dienstjaar 1921/22 53550.)
De begrooting zal ter visie worden ge-
legd en aan elk der leden een exemplaar
worden toegezonden.
Op voorstel van Burgemeester en Wet-
houders wordt zonder discussie en met
algemeene stemmen besloten de tarieven
voor de levering van electriciteit te ver-
lagen ingaande met de m terafiezing in
September zal de prijs per R. W. U. voor
licht zgn 35 cents, voor krachten 15 cents
bij groctere afname d&lende tôt 8 cents
per R. W. U.
De abonnementsprgs sal worden voor
1 lamp 32 N. R. 27 cents per week voor
2 hmpen 32 R. R. met omschakel&*r,
85 cents per week, voor 2 lampen van
32 N. R. 43 cents per week.
Een afzonderlijk tarief zal vanaf de
campagne 1921 gelden voor het electrisch
dorschen, n.l. 12 cents per R. W. U.
buiten den bezstten tçjd.
Dorschen binnan den bezetten tijd is
verboden op verbeurie van een boete
van f 600.
Hierna was de agenda afgehandeld en
sloot de voorzitter de vergadering.
Wantrouwen tegen anderen is
gewoonljjk een vrueht van zelf
kennis.
door R. d. 1. Bruyere.
(Nadruk verboden.)
10)
Maar, jawel, dat wenschte hg niet, het
ging Diemand aan, zei hij, en hg had
het alleen met Suze te doen en wilde
alleen toestemming vsn de ouders, na
dien tijd zou bg zich aan de verwanten
van zgn vrouw niet storen. Nu, wat dat
betreft, daarover kan hij gerust zijn, wy
hebben ook onze trots. En Suze heeft
ook immers heel wat anders geleerd, dan
wij menschen ze zal nog wel wat meer
kennis krijgen en u geen schande aan-
doen, daarvoor vreea ik niet. En ten
slotte moet de lieve God toch ook weten,
wat Hg doet, want wij leeren immers,
wat Hg doet, is wflgedaan."
Johanna had de laatste woorden nog
pas, als heel uit de verte komend, ge-
hoord. Ze was in een weldadige sluime-
ring gezonken.
Of uren of dagen sedart dezen nacht
vervlogen waren, zij wist het niet, toen
zg eindelgk met een heerlgk gevoel van
beterschap weer ontwaakte. 't Was dag
en de zon scheen ze was alleen en ailes
was zoo stil en vriendelgk om haar heen.
Een bouquet viooltjes stond op tafel bij
haar bed.
Ze lag en d&cht. En plotseling ver-
breidde zich over dat bleeke gezicht 'n
zacht blosje, die ingezonken oogen kregen
een wonderbaren glans. Ja, ja, dat was
zoo 1 Hoe wonder, dat ze daar niet da-
delijk aan gedacht had. Ze waa nu im
mers vrij, ontslagen, van haar plicht. Nu
kon ze Anton tôt zich roepen, hem toe-
behooren met lichaam en ziel. Ze richtte
zich in haar bed op en zag in de kamer
rond. Het was de mooie kamer van de
familie Bartels en de wand tegenover
haar bed was behangen met gezichten
uit verschillende steden, waarin ze ge-
woond hadden. In 't midden hing een
een groot aanzicht uit New York met
zgn trotsche haven. Anton had het plan
geuit, naar Amerika te gaan wie weet,
of hij niet juist de haven invoer. Gedu-
rende haar lange ziekte was er zeker reeds
een brief van hem aangekomen. Een
groote onruat maakte zich van haar
meester. Was er dan geen mensch
Waarom toch liet men haar zoo alleen
Thans hoorde ze buiten fiuisterende
stemmen, en 00g en oor werden met in-
spanniDg naar de deur gericht, waarin de
breede gestalte van vrouw Bartels en
daarachter die van Julius verscheen. Jo
hanna Btrekte beiden bly de handen
tegen, doch vrouw Bartels schoof den
jongen mand de kamer binnen en liet
broer en zus alleen.
Het weerzien van dezen had niettegen-
staande hun blgdschap toch aanvankelgk
ietwat gedwongens. Geen van beiden
roerde de nieuwe verhouding aan. Julius
verhaalde daarentegen met groote opge-
wektheid, dat hij weer wat werk afgele-
verd had. Hg had namelgk de geheele
aangelegonheid met de barones tôt een
novelle omgewerkt, die hg in acht dagen
peraklaar en uitstekend betaald gekregen
had. Het korte verhaal verwekte alge-
meene sensatie, men sprak in de stad
van niets anders en zijn naam was op
aller lippen.
Johanna was diep getreffen. Julius
scheen haar erg roekeloos. Tôt zulk een
revanche zou zij haar toestemming niet
gegeven hebben.
Maar haar broer stelde haar gerust.
N&men had hij niet genoemd en de zaak
in zeer zachte vormen gekteed. Het was
een strafgericht, dat hij voltrokken had
en wat niet alleen direct de volledige
betaling van Johanna's rekening tenge-
volge had gehad, doch ook hem tevens
het vijfvoudige van dit bedrag had opge-
bracht.
„Nu vraag ik je dan, beste zus," voer
hij in 't bawustzga van zgn overwinning
voort „heb je je nu zorgen te maken
over Suzes en mgn toekomst Ik behoef
sîechts de pen te grijpen om in één week
zooveel te verdienen, als jij met de naald
in maanden pas krijgt."
Johanna had op de lippen om te vragen,
waarom hg er dan niet vaker naar greep,
ma&r ze zweeg. Ze wist, dat Julius zich
in zich zelf vergiate, dat zgn talent niet
zoo groot was, dat hij er de toekomst
van een huisgezin op zou kunnen grond-
vesten) dat hij steeds een bgzondere aan-
leiding behoefde om te reageeren, van
eigen inspiratie was geen sprake. 't Was
hem als de geiser, waarvan ze eens ge
lezen had, waar men eerst een steen in
werpen moest, om hem in werking te
brengen.
„Dan zul je gaker spcedig trouwen
„Zoodra jg hersteld bant daar hebben
we op gewacht."
Daarmee was het ijs gebroken en Julius
begon thans over Suze te spreken, hoe
ze zich veranderd had en beschaafd wist
to gedragen. Van het ballet had ze af-
scheid genomen en ze hield zich thans
bezig met haar uitzet, waarvoor ze van
de dame, die haar opgevoed had, als
antwoord op 't bericht van haar verloving,
een ainzienlijk bedrag had ontvangen,
benevens een zeer h&rteigk schrijven.
Dat waren aile zeer goede beriehten.
Over Johanna's toekomst wsrd echter
met geen enkel woord gerept. „Is er in
den langen tijd voor mij in 't geheel niets
gekomen vroeg ze eindelgk. «Niets
van de collega's aan 't instituut
«Jawel, van de directrice een brief, die
allicht uw ontslag inhoudt, want na de
de affaire met de barones ben je daar
natuurlgk onmogelgk geworden. Doch,
geen bezwaar, er zal wel iets anders te
vinden zijn, De zuster van Julius Storbeck
zgn thans aile deuren geopend. Boven
dien nog bloemen in menigte van collega's
en leerlingen. Deze viooltjes hier zgn er
een klein proefje van."
Johanna glimlachte vermoeid.
«En anders niets vroeg ze.
«Neen, niets anders.
HOOFDSTUR V.
Johanna's herstel vertraagde zich op-
merkelgk. Er verliepeu nog meerdere
wekan, voor ze de kamer verlaten inccht.
Vrouw Bartels was zooveel van haàr
patiëat gaan houden, dat ze er in 't ge
heel niet ongeduldîg onder werd Ja, ze
zou haar geheel als huisgenoot bg zich
houden, want boven bij Julius was voor
Johanna geen plaats meer. Het jonge
paar wilde van haar kamertje hun slaap-
kamer maken. Suze verstond de kunst
zich gedurende genezing in Johanna's
hart een plaateje te veroveren. Verstan-
dig als ze waa, nam zo daartoe de ge-
«igende middelen te baat ze dweepte
met Julius en verscheen steeds ordelijk
en netjes gekleed, en altijd met werk in
de hand. Haar gedrag had zoo nog me-
nig ander hart dan dat van Johanna kun
nen veroveren.
Midden December was deze eindelijk
zoover ger.ezen, dat ze het jonge paar
naar het gemeentehuis begeteiden kon.
De bruid zag er werkeljjk lief uit in een
donkerbl&uw cachemir kostuum met prach-
tigen pels en bijpassandeu hoed. V»n
een huwetijk in de kerk, dat het jonge
vrouwtje zoo zeer gewenscht had, moest
wegens de hooge kosten worden afgezien,
maar inpiaats daarvan zou een uitstapje
naar Dresdau gemaakt worden, dat direct
ra 't huweiijk ondernomen werd.
Johanna keerde met vrouw Bartels naar
haar woning terug en thans eerst voelde
sie het leege in haar toestand het ergste
voorzeker wat een vrouw overkomen kan
dat niemand behoefte had aan haar
toewijding, haar zorg. Zooiang ze nog
voor een geliefd wëzgn te zorgen heeff
zoo !ang leeft ook nog de liefde in haar
hart, en stelt haar in staat het zwaarste,
het moeiigkste te dragen. Maar dat is
onmogelgk, als die zorg, die toewgding
door niemand worden verlangd.
Niet gewoon, om voor zich zelf te den*
ken, had Johanna nog geen plannen voor
de toekomst gemaakt. Voor haar onder-
houd behoefde se geen zorg te ko6Steren.
Ze wist, dat ze werk genoeg kon vinden.
Vrouw Bartels deed ze genoegen, als ze
bg haar bleef woonou, De beide vrouwen
hadden zich als moeder en dochter inge-
leofd. Johanna had eigenlijk nooit een
moeder gehad, de hare was immere steeds
een onmondig kind geweest, dat behoefte
aan leid ng had gehad.
Eens 's avonds, toen de beide vrouwen
bij de lamp op de sofa s.aten, vrouw Bar
tels, ala altgd, breiertd, Johanna huivreud
in een doek gehuld, had de eerste, nadat
ze het meisje meermalen onderzoekend
had aangezien, gezegd
«Weet je, wat je outbreekt, mija kind?"
«Nu?" vroeg Johanna.
(Wordt vervolgd.)