IN BOEIEN
5le Janrgaiig
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1921
No. 73
Brakker-Uitgever T. K. KEEMEE
Van week tôt week.
Kantongerechî te Zuidbroek.
Gemeagd lieuwg.
FEUILLETON.
wordt galezen te H006EZAK0, Kiel-WindsweerKropswolde, Wasterbroek, Foxhol, SAPPEMEER, SLOCHTEREN, siddebaren, Helîuai, Sehlldwolde, KolUam Fexham Soharmer
Harkstede, Laaaiand, QvsmSiIld, TEN BOER, NOûRDfllIK, NOORDRRQEK, ZUIDBROEK, MUNTENDAM, ZUIDLAREN, N0ORBIAREN, HAREN ans
d* ♦♦♦*>#00100000
OOSTGOORECHT
Officieel Opn voor HOOGEZAND, SAPPEMEER en SLOCHTEREN.
Dit BLAD versehijnt iedsren WOEN8DAG en ZATERDAG.
ABONNEMENT8PRIJ8 per drie maandan 60 cent bg voor-
uitbetaling. Franco per post 76 cent.
v.h. BORGESIUS ZOON.
SAPPEMEER. Tel. 41».
15 regela 50 cent, ieder regel
ADVERTENTIËN vsn
meer 10 cent.
Inzending van advertenties Dinsdagsmiddags en Vrijdaga
middaga voor 12 uur.
GroBiigL,hTel.P7St.Sei1 AdTeTtentIël1 betreffende Handel en Nijverheid la voor de stad Groningen alleen gereehtigd het algemeen Àdvertentiebureau van H. WE8TENBORG, Munnekeholm S,
Voor Advertentiën en Réclamés buiten de provincie Groningen Is alleen gerechtigd het Advertentiebureair sHOLLANDIA" 's Gravenhage, Tel. fi Î614.
EBUST® BLA O.
WEEKKALENDER.
Zondag 18 September. Maandag 19.
Dinsdag 20. Woenadag 21. Donder-
dag 22. Vrijdag 23. Zaterdag 24.
Zonaopgang, Zaterdag 24 September te
5 50, onder te 5.54.
Laatste kwartier Zaterdag 24 September.
De laatste kieswet, die algemeen stem-
recht, evenredige vertegenwoordiging en
Btemming regelt, vertoonde in de praktjjk
niet weinig gebreken en leemten, en
Miniater Ruya de Beerenbrouck meende,
dat wijziging vôôr 1922 noodzakelijk is.
En daar nu toch eenmaal besloten was
om te vsrgaderen, kwam deze wijziging
bovenaan op de agenda.
De Tweeda Kamer heeft dan ook een
groot deel van de vorige week gewijd aan
deze za&k. Wel moet op 't oogenblik,
dat wg dit sehrijven de eindatemming
nog pla&ta hebben en dan moet het ont-
werp, na aanneming door de Tweeda
Kamer, nog de Eerste Kamer passeeren,
maar het ia niet te verwachten, dat h9t
ten slotte verworpen zal worden.
Nu ia het niet de bedoeling, in dit
artikel een opsommiug te gaven van de
onderscheidene wijzigirigen. Wie daarin
belang stelt, leze de Kamerverslagen of
worstele de Handelingen door, waarin in
extensie de redevoeringen der geachte
afgevaardigden zijn opgenomen.
Maar wel wenechen wij in verband met
een enkele wgziging een opmerking te
maken.
Er ia n.l. op vooratel van den heer
Drion ingevoerd een dusgenaamde lijat-
kiesdeeler. Nadat door de algemeene
kiesdealer ia vaatgeateld het aantal zetels,
dat bij de eerste verdeeling aan elk« lijat
is toegewezen, wordt de lijstkiasdeeler
bepaald door het totale aantal stemmen,
dat de candidaten van één Ujst gezamenlijk
op zich vereenigden, te deelen door het
getal zetels, aan die lgst toegewezen. De
uitkomst dezer deeling draagt den naam
van lijstkiesdeeler.
Door de aanneming van een amende-
ment-Albarda is verder bepaald, dat de
voorkeurstemmen, die op den een of
anderen candidaat zijn uitgebracht, slechts
dan in aanmerking komen bij de aanwijzing
der gekozenen, als dit getal de helft van
den lijstkiesdeeler overschrijdt.
Door deze wijziging ia de rangorde der
lijat van heel wat meer beteekenia ge-
worden dan vroeger, Bij de thans gel-
dende bepalingen spaelde de volgorde
ook wel een groote roi, maar soms
maakten enkele stemmen, uitgebracht op
eeu candidaat, die tamelijk onderaan op
de lijat sfcond, dat niet de volgorde bealiste.
Een heel klein groepj9 kiezers had het
soma in de macht, om de rangorde der
lijat te verstoren. Ieder, die eenigazins
meeleeft, kan daarvan in zijn omgeving
vooral bij de stemming voor den Gemeen-
teraad wel voorbeelden aanwijzen. Trou-
wens, ook bij de verkieziDg van Staten-
leden ia het wel voorgekomen, zooala ook
bij die voor de Tweede Kamer.
Maar nu is een dergelijke afwijking,
althaus voor de Tweede Kamer, vrijwel
uitgesloten. Immers, het is geen kleinig-
heid, als men een getal voorkeurstemmen,
gelijk aan dat van de helft van den
lijstkiesdeeler, op zich moet vereenigen.
In verreweg de meeste gevallen kan man
gerust zeggan, dat de uitgebrachte voor
keurstemmen in den vorvolge geen enkel
practisch effect zullen sorteeren.
Dit legt de kiesvereenigingen den plicht
op, om, nog slerker dan tôt dusver, aan
te dringan op het opmaken der candida-
tenlijaten in den organisatorischen weg.
Nu niet slechts om den zedelijken band
tusschen het kiszersvolk en den gekozene
te versterken, maar ook, omdat de volg
orde op de lijat voor den uitslag zoo goed
als zeker beslissend is.
Kon in 1918 en 1919 een fout, begaan
bg het opmaken der candidatenlijst, nog
eenigszins worden hersteld door een be-
trekkelijk klein getal voorkeurstemmen,
na de aangebrachte wijziging is dit prac
tisch vrgwel onmogelgk.
We hadden dan ook liever gezien, dat
in plaats van de helft, b.v. l/4 of 1/i deel
was genomen. Nu dit niet is gebeurd,
moet elke goed georganiseerde partij er
op uit zjju te zorgen, dat in de candi
datenlijst zoowel in de namen ala in de
volgorde uitdrukking wordt gegeven van
wat er leeft in die groep,
Gebeurt dit niet, dan vreezen we van
de nieuwe bepaling ontevredenheid of
onverschiliigheid. En beide zijn voor een
gezond partijleven verderfelijk.
Voor de kleine politieke partijtjea, voor
de belangengroepen was het de vorige
week mede een kwade week.
Bepaald werd n.l., dat het percentage
van den kiesdeeler, dat benoodigd is om
bij de verdeeling der zetels in aanmerking
te komen, voortaan 75 pet. zal bedragen.
Tôt nu was dat 50 pet.
Met het gevolg, dat bij de Kamerver-
kiezingen in 1918 tal van kleine groepjes
een candidaat in de Kamer brachten.
Had de thans aangenomen bepaling
reeds toen gegolden, dan zouden de heeren
Kruyt (chr. socialist), van de Laar (chr.
soc. partij), ter Hall (neutr. partij) *en
Wijk (verb. dem. weermacht) buiten de
Kamer zijn gebleven.
Volgens de thans aangenomen regeling
zullen ook de kleine partijen nog gelegen-
heid hebben zich te laten vertegenwoor-
digen.
Maar de verbrokkeling en versplintering
wordt minder dan onder de thans vigee-
rende regeling in de hand gewerkt.
Voor ons politieke leven kan dit niet
anders dan winst beteekenea.
S.
Ter terechtzitting van Woenadag j 1.
zijn de navolgende psrsonen veroordeeid
Wegeas een beweegbare brug berjjden
met een zwaardere vracht dan 2500 K.G.
«onder er vooraf posten over te leggen
J. Z. te Groningen tôt 25 b. of 14 d. h.
Wegens in de gemeente Wildervank
met een motorrijtuig sneller rijden dan
25 K.M. per uur G. J. K. en F. H. ten
H. te Veendam, R. J. P. te Winschoten,
K. G. te Wijhe en P. B. C. D. te Rot
terdam ieder tôt 16 b. of 10 d. h., D. H.
te Hoogezand, H. J. 0. te Veendam en
A. S. te Etnmen, ieder tôt 10 b. of 8
d. h. en H. B., G. J. en H. H. v. H. te
Veendam, E. H. te Musselkanaal en J.
M. v. W. te Nieuw-Weerdinge, ieder tôt
7.60 b. of 5 d. h.
Wegens openbare dronkenschsp B. B.
en E. v. d. D. te Veendam, ieder tôt
14 d. h., E. B., M. S. en L. A. te Mun-
tendam, ieder tôt 15 b. of 12 d. h.,
H. F. te Groningen tôt 10 b. of8d. h.,
H. R. te Wildervsnk tôt /8 b. of-6 d. h
P. de J. te Wildervank tôt 6 b. of
5 d. h. en J. B. te Muntendam, H. B. en
A. W. te Veendam, H. M. te Wildervank
en D. P. G. van W. te Rotterdam, ieder
tôt 4 b. of 3 d. h.
Wegens aan do politie een valschen
naam opgeven A. M. te Noordbroek lot
7 b. of 5 d. h.
Wegens overtreding van de wet op de
hondsdolheid H. L. en G. H. te Hoo
gezand, F. G. en J. S. te Sappemeer,
K. B. de L., J. J. en M. B. te Veendam,
M. H. en J. C. E. de B. te Wildervank
en H. D. te Midwolda, allen met ver-
beurdverklaring en last tôt uitlevering
van den hond, te vervangen door betaling
der gesekatte waarde ad J 15 b. of 10
d. h. voor J. C. E. de B., /5 b. of 4 d. h.
voor G. H. en F. G., 3 b. of 2 d. b.
voor H. L., 2 b. of 2 d. h. voor J. J.
en H. D., 1 b. of 1 d. h. voor M. B.,
J. 8. en K. B. de L. en 0.50 b. of 1
d. h. voor M. H.
Wegens een hond niet aan een ketting
leggen G. P. te Stadskanaal (W.) tôt
4 b. of 3 d. h.
Wegens zonder vergunning vee op een
anders grond laten loopen: E. v. d. A. te
Muntendam tôt 4 b. of 3 d. h. en E. B.
te Woldendorp tôt 1 b. of 1 d. h.
Wegens overtreding van de IJkwet:
R. L. te Westerlee tôt 8 b. of 2 d. h
met verbeurdverklaring van den inhouds-
maat.
Wegens rijden met een motorrijtuig
zonder voorzien te zijn van een rij- en
nummerbewijs T. K. G. te Groningen
tôt 2 X f 3 b. of 2 X 2 d. h. en A.
H. J. te Emmen tôt 3 b. of 2 d. h.
Wegens een paard onbekeerd laten
staan: M. B. te Wagenborgen tôt /8 b.
of 2 d. h.
Wegens rijden met gekoppelde voer-
tuigen J. R. te Nieuwolda tôt /3 b.
of 2 d. h.
Wegens rumoer maken: J. L. te Stads
kanaal tôt 3 b. of 2 d. h.
Wegens rijden met een rijwiel zonder
lichtJ. S., L. W., J. F, B. W., J. D.,
G. B., O. H., P. 8. en H. P. te H'oogezand,
W. B., H. de W., A. F., M. B., A. S. en
J. D. te Sappemeer, H. S. te Zuidbroek,
D. W. en A. M. te Noorcfbroek, K. K.,
L. de W., H. S, en H. V. te Muntendam,
M. B., A. N. K., J. B., D. K., E. H. R.,
J. P. en M. M. te Veendam, A. RJ. M.,
H. S., J. J. G, H. K., J. L„ A. H E. O.
en J. P. te Wildervank, G. O., T. S.,
G. W., T. P., K. P. en J. van D. te
Midwolda, E L. en P. S. te Nieuwolda,
O. de G. te Woldendorp, H. P. te Win
schoten, A. Z. te Onstwedde en J. v. B.
te Ten Boer ieder tôt 3 b. of 2 d. h.
en A. M. te Stadskanaal en W. M. te
Oostwo'd ieder tôt j 1.50 b. of 1 week
tuchtschool.
Wegens rijden met een rijwiel op een
voetpad: C. A. v. D. te Meeden, H. V.
en D. W. te Oude Pekela en D. S te
Leeuwarden, ieder tôt 1.50 b. of 1 d. h.
en G. J. M. te Sappemeer tôt 1 b. of
1 d. h.
Vrijgesproken: G. O. te Zuidbroek, te-
rechtgestaan wegens een paard onbeheetd
laten.
Nadruk verboden.
(Art. 15 van de Auteurswet).
Men schrhft uit Maastricht
Niets gaat zoo moeilijk als ingewortelde
gebruiken en gewoonten uit te roeien.
Dat ziet men hier met de nsjaarskermis.
-
Tôt vôôr den oorlog stonden er met de
najaars- e venais met de voorjaarekermis
krainen en tenten op de Markt. Na den
oorlog besioot de Raad deze najaarskermis
af te schaffen, alfjhans geen tenten op de
Markt toe te late-i. Want afgeschaft is
de kermis iq geenen deele. In hoofd-
zaak is het nu eeu eet- en drinkkermis
geworden. Reeds dagen van te voren
worden er biggen, kippeu. hanen, kuikens
en konijnea ingeslagen er worden taar-
ten, Limburgsche vlaaien en fijne kren-
tebrooden gebakk«n. De scholen hebben
geheel of gsdeelte'çjk wijaf. De bureaux
ten stadfauize zgn geTOten en alleen de
Burgeriijke Stand is een paar uren ge-
opend. Er worden bals georganiseerd in
de Mastrichter Staar en de Redoutezalen.
En tooneelgszelschappen uit het Noorden
zakken n&ar Maastricht af. Ditmaal was
het Piet Kôbler met zijn operettegozel-
schap, die drie dagen achter elkaar voor-
stellingen komt geven en Maandagavond
met de opvoering van „De Jordaanprinses"
een uitverkochten schouwburg had. Een
varieteitengezelschap Faveur treedt op in
het Staargebouw, de bioscopen zitten
stampvol. Eu dan zijn nog niet gerekend
degenen, dis de drie kerrnisdagen over de
grens in Duitachland gaan doorbrengen.
Want in tegenstelling met de Oostgrena
gaat 't hier in Vaals gemakkelijk, om ge-
woon met een hewijs van Nederlander-
schap naar Aken te komen.
En wanneer men in schouwburg of
balzaal road kijkt, dan is het wel een
heel ander publiek dan vroeger, dat de
eerst rangsplaatsen inneemt en dan vra-
gen we ons dikwgls af, of al de klachten
van middeustand en werkmansstand wel
gogrond ziju, als er voor ontspanning
zooveel geld kan overschisten. Aan
Baechus werd druk geofibrd het waa
rumoerig langs de straten. De Raad zal
langzamerhand wel inzien, dat hij met
het niet toelaten der kramea de kermis
toch niet afgeschaft krggt.
Een nationaal vakblad voor manu-
facturen en modes. Een officieel orgaau
van den Ned. R. K. Bond van Handela-
ren ia Manufacturen en aanverwante
vakken. Van dît blad, dat, eenvoudig
nDe Manufactursnhandel" werd gedoopt,
ontvangen wij het eerste nurnmer. Het
blaadja ziet er smakelijk uit. voorzien
van eenige vakkundige artikelen en van
een Moderubriek, die natuurlijk allermin .t
mag ontbreken.
De staking in de bouwvakken te
Roermond is Dinsdag, wegens aanvaar-
ding van het landelijk looncontract door
de werkgevers, opgeheven, meldt de -N.
R. Ct."
Door den Keuriogsdienst van Voe-
dicgsmiddelen is voor de derde maal
sinds 1 Msi j.l. geconatateerd, dat de
firma J. Euwe Co., Jacob van Lennep-
straat 70, Amsterdam, brood aflevert van
te gering gewicht.
Ook het inenschelgk hart heeft
0 zyn najaarsstorincn voordat het 0
winter wordt.
door K. d. 1. Bruyere.
(Nadruk verboden.)
12)
Maar 't eene oogenblik na 't andere
verstreek, het werd één, het werd twee
uur en Suze kwam niet. De gedachte,
dat ze niet weer terugkeeren zou, maakte
zich meer en meer van beiden meester.
„Heb je in den laatsten tijd ongenoegen
met elkaar gehad vroeg Johanna zoo
terloops.
„0, ja," lachte Julius bitter, „meer dan
eens. En steeds over mijn te gering in-
komen en het eenvormige leven, dat we
leidden. Ach, Hans, Hans, ze komt niet
weer," riep hij luide en wierp zich wee-
nend in zjjn stoel.
Johanna ijlde op hem toe, Ieunde zijn
hoofd tegen haar borst en zocht ,zijn ver-
denking te ontzenuwen, terwijl haar zelf
de tranen over de wangen liepen.
Hij luisterde met belangstelling naar
haar wcorden, maar bleef bij zijn over-
tuiging. Vol vertwijfeling sprong hij op.
„Neen, neen, ze komt niet weer. 't la
reeds bg drie. En zoo zoo mij te
verlaten 1 In deze omstandigheden
zonder een woord, een enkel woord van
afscheid."
„Kom, laat ons zoeken," sprak Johanna,
blij een middel gevonden te hebben om
hem wat afleiding bezorgen.
„Ileb je dan reeds ailes nsgezien Ligt
er niets op je schrijftafel tusschen je pa-
pieren En hait, ze zal toch niet gegaan
zgn, zonder haar wasch en haar kieeren
mede te nemen Als deze er nog zgn,
dan heb je haar met je verdenking groot
onrecht gedaan."
Diep zuchtend viel Julius op den naasten
stoel neer.
Johanna stond als vernietigd. Geen
van beiden sprak een woord.
't Was, aîsof de nacht eeuwig scheen
te duren. Eindelgk kwam de morgen.
Zoo spoedig het kon, ging Johanna
naar Bat tais om hem te vragen, de noodige
nasporingen naar haar schoonzuster te
willen doen. Dadelgk was de brave man
bereid. Hij en zgn vrouw waren diep
getroden en betuigden broer en zuster
hun diepste deelneming. Bartels horin-
nerde aîch thans, den vorigen dag tus
schen vijf en zes een kofier te hebben
zien wegbrengen. 't Had hem wel ver-
wonderd, maar hij had natuurlijk geen
recht gehad er naar te vragen.
Terwijl Bartels nog niet weer terug
was, kwam er er een brisf van Suze aan
Julius. Hij was uit Leipzig gezonden en
luidde
Mijn lieve man 1
Als je deze letters leest, weet je
reeds ailes. Ik hoop, dat je niet al
te bedroefd zult zijn, want ik was,
als men eerlgk de waarheid zal zeggen,
tooh eigenlijk een last voor je, en ik
kan het moeilijke, vervelende leven aan
jou zijde niet langer verdragen, ik
moest weg. 't Doet me vreeselijk
leed om jou en ons klein meieje, maar
Johanna zal er voor zorgen, beter dan
ik het kan. Doe geen onderzoek naar
mg. Ik ga weer naar het tooneel
terug en ala ik veel geld verdiend
heb en dat gebeurt, reken er maar
op dan laat ik juilie beiden bij me
komen, en dan zullen we een ander
leven ieiden dan tôt heden. IJver-
zucht behoef je niet te koesteren wees
daar maar gerust op. De begeleiding,
die ik heb, laat me volkomen koud
ik gebruik hem alleen om weg te komen,
nadien zal 'k hem mg wel handig van
den hais schuiven.
Wees nu niet treurig, mgn geliefd
mannetje. Ik zal steeds aan je denken,
als je aan je schrijftafel zit en een
roman in elkaar zet. Ach, ik had me
't leven niet zoo moeilgk gedacht.
Kus de klein baby duizendmaal voor
me en vergeet (maar niet heelemaal)
Je domme, tôt niets deugende
kleine vrouw,
SUZE STARBECK.
Julius was als razend. Hij trok zich
de haren uit het hoofd, stiet de heftigste
verwenschingen jegens de trouwelooze uit
en riep haar dan met de liefste namen
tôt zich. Eindelijk wierp hij zich mot
de armen op tafel, legde het hoofd er op
en schreide als een kind.
Toen Johanna hem in dit stadium zag,
bield ze het voor 't beste, hem alleen te
laten. Troost toe te spreken zou hier in 't
geheel niet op zgn plaats geweest zgn en
had slechts gif, inpkats van balsem in
de wond gebracht. H\j moest het met
zichzelf vinden. Ze ging daaroiu heen,
doch nu pîaagde haar de angst, dat hij
zelfmoord zou gaan plegen. Ach, zg had
reeda een harer geliefden op die manier
verloren, en durfde nu Julius toch ook
niet alleen laten.
Ze luisterde herhaaldelijk aan de deur.
Toen binnen ailes stil bleef, kon ze haar
angst niet meer meester worden en trad
binnen.
Welk een verrassing
Julius lag op de sofa en rookte
Nu, God zij dauk, laat hem zoo zijn
smart maar weg rooken. Toch kon ze
niet nalaten, aan vrouw Bartels bewerin-
gen te denken.
Ze trad op hem toe, keek hem met
haar ernstige trouwe oogen vol medelgden
aan en reikte hem troostend de hand.
Voor de eerste maal in zgn leven ver-
stond Julius zgn zuster, zonder dat ze
iets zeide.
Gerustgesteld verwijderde Johanna zich
weer. Zg wilde Julius het kind niet
eerder onder oogen brengen, voor hij er
naar vroeg. Vôôr ailes echter kwam het
er op aan, hem het materieele behagen
te bereideu, dat hij zoozeer op prijs stelde
en gedurende zgn huwelijk geheel had
moeten missen.
HOOFDSTUK VI.
Door de informaties van Bartels had
men vernomen, dat een jonge dame, die
naar de beschrgving niemand anders dan
Julius vrouw kon zijn, na afloop van den
schouwburg in geselschap van een heer,
die er als een commis voyageur uitgezien
had, in een bekend restaurant gekomen
was en daar was gaan zitten schrijven.
De heer was hoogst ongeduldig geweest
en had voortdurend tôt groote haast aan-
gemaand, zoo zelfs, dat er een kleina
woordenwisseling was ontstaan. Waar-
heen het paar, na het verlaten van 't lo-
kaal, zich begeven had, dat wist niemand
te zeggen.
Julius wenschte verder geen moeite te
doen, den verdweneu vogel terug te krg-
gen. Hij was in zijn ijdelheid te diep
getroffen, om van den sterken arm der
wet in dezen gebruik te maken. 't Was
hem er voor ailes om te doen, dat de ge-
achiedenis maar geheim bleef, en zoo werd
dan ook geen aanklacht bij de politie
ingeuiend. Het faeette voor de kennissen,
dat zijn vrouw op reis was: voor hem
zelf scheen ze niet meer te bestaan. Daar
hij echter nocit naar het kind vroeg, vend
Johanna het eindelijk noodig, hem daaraan
eens te herinneren en bracht het op ze-
keren dag in zijn kamer, die nu weer
zindehjk Jen nstjes en uitsluitend zijn
terreid was.
la 't eerste oogenblik voer hij tegen
haar moeder uit, en flikkerden nog eens
weer zijn oogen van verontwaardiging
dan echtep zag hij zgn kind iang en wee-
moedig âan en sprak
„Weliicht is 't voor jou een goluk,
kleintje je hebt het thans vrgwat beter."
De hem door Suze opgedragen kussen
kreeg de kleine echter niet, eu het scheen
hem blijkbaar te verlichteD, toen Johanna
maar weer met het kind heen ging.
Deze was het, alsof het thans haar
eigendom gewordon was, drukte het met
moederlijk liefdegevoel s an de borst. Hoe
goed was het toch, dat zg >Q den eenigsten
brief, dien zij Anton op zijn verzoek naar
New York geachreven had, Julius huwelgir
niet had genoemd. Had zij uit wel ge
daan, dan zou dit beteekend hebben
kom over, ik ben vrg. En hoe nu, ala
zij hem de veranderde omstandigheden
had moeten melden. Hij ware gekomen,
om haar met broer en kind belast te zien,
en dus nog minder dan anders in ataat
aan zijn wenschen gehoor te geven.
De vermeerderde plichten brachten Jo-
hannna weer in 't voile leven. Ze nam
aile werk aan, ook de minder betaalde en
deed eveneens weer moeite, om een be-
trekking te krggen, wat haar ook weldra
heel goed gelukte. In haar afwezigheid
zcrgde vrouw Bartels voor het kind en
later ook voor Julius, die langzamerhand
ziekelijk begon te worden.
(Wordt vervolgd.)
