HET PORTRET.
51e Jaargang
WOENSDÀG 26 OCTOBER 1921
m 84
Brukker-Uitgever T. K. KBEME1
Gemeugd Mieuws.
FEUILLETON.
wordt. gelezen te H0Q6EZAND Kial-Wlndeweer, Kropswolde, Weeterbroek, Faxhol, SAPPEMEER, SLOCHTEREM, Siddebaran, Hélium, SohidwnideKolha® Faxhaffl, Scharmer
Harketede, Laseland, Qversolrild, TEH B0ER, NO0RDDSM, NOORDBROEK, ZUIDBRÛEK, MUNTENDAM, ZUSDIAREM, MOORDLAREN, HAREM
Dit BLAD versehijnt iederen WOENSDAG an ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden 60 cent bg voor-
uitbetaling. Franco per post 75 cent.
v.h. BORGESIUS ZOON.
SAPPEMEER. Tel. 413.
ADVER'THNTIËN van 1—5 regela 50 cent, ieder regel
meer 10 cent.
Inzending van advertenties Dinsdagsmiddags en Vrijdags
middags voor 12 uur.
Voor het plaatsen van Advertentiën betreffende Handel en N^verheid is voor de stad Groningen alleen gerechtigd het algemeen Àdvertentiebureau van H. WESTENBORft Munnekeholm
Groningen, Tel. 772.
Voor Advertentiën en Reclames buiten de provincie Groningen is alleen gereehtigd hel Advertentiebureau «HOLLANDIA" 's Gravenhage, Tel. H 7614.
Vergadering van den Raad der gemeente
SAPPBMEER,
op Vrijdag 21 October 1921, 's awnds
half zeven.
Aanwezig 10 leden. Afwezig de heeren
de Koe, van Delden en Smit.
Voorzitter de burgemeester.
Aan de orde:
1. Notulen. Worden gelezen en vast-
gesteld.
2. Ingekomen stukken.
a. Scbrrjven van M. Jansma, G. E.
Otten, J. A. Schenkel en J. Jongsma,
dat zjj hunne benoeming bij het vervolg-
onderwga aannemen.
Voor kennisgeving aangenomen.
b. Missive van Ged. Staten houdende
goedkeuring van het raadsbesluit tôt wij-
ziging der begrooting.
Voor kennisgeving aangenomen.
c. Alsvoren van het raadsbesluit tôt
vaststelling van het kohier van honden-
belasting.
Voor kennisgeving aangenomen.
d. Alsvoren van het raadsbesluit tôt
vaststelling van het kohier van school-
gelden over het 2e kwartaal.
Voor kennisgeving aangenomen.
3. Vaststelling rekening van het ge-
meentelijk gasbedrijf over 1920.
Aangehouden tôt de volgende verga
dering.
4. Vaststelling rekening Burgerlijk
Armbestuur over 1920.
Aangehouden tôt de volgende verga
dering.
5. Vaststelling Gemeenterekening over
1920.
Aangehouden tôt de volgende verga
dering.
6. Verzoek van het SI. C. Kerkbestuur
om beschikbaarstelling van gelden voor
den bouw van een U. L. 0. school, met
voorstel van B. en W.
B. en W. stellen aan den raad voor
de vereischte medewerking te verleenen,
aangezien voldaan is aan de in art. 73
L. 0. wet 1920 genoemde vereischten.
De globale kosten worden geraamd op
f 30.360.
De heer Bakker vraagt of het geld
alléén door Sappemeer moet worden
verstrekt.
De voorzitter deelt mede dat Sappemeer
het geld moet verstrekken, doch er be-
staat veel kans dat andere gemeenten,
waarvan leerlingen op de school gaan, in
de kosten moeten bijdragen. Wij zgn
echter aldus de voorzitter nog hier-
omtrent met den Inspecteur in bespreking
en zullen al het mogelijke doen om voor
Sappemeer eene zoo gunstig mogelijke
regeling te verkrijgen.
De heer Bakker zegt zich er wel bij
te moeten neerleggen, doch hij vindt het
onbillijk als Sappemeer ailes zou moeten
betalen. Waar op de school leerlingen
uit andere gemeenten gaan, dienen deze
z. i. in de kosten bg te dragen.
De voorzitter beaamt dit. Hij zegt er
nogmaals met den heer Inspecteur over
te zullen spreken.
Hierna wordt conform het voorstel van
B. en W. besloten.
7. Voorstel van B. en W. tôt aan-
vulling règlement B. A. inzake uitbe-
steding armtastige kinderen.
Deze aanvulling beoogt de spéciale ver-
zorging en toezicht op de verzorging van
uitbestede kinderen in particulière gezin-
nen en wordt op opneming van deze
aanvulling in het Règlement B. A. door
Z. E. den Minister van Binnenlandsche
Zaken aaugedrongen.
Conform het voorstel van B. en W.
besloten.
8. Voorstel B. en W. tôt storting
saldo Brandstoffencommissie ad 170.78
in de kas van het Groene Kruis.
De heer Wildervanck licht toe dat de
commissie hiertoe gekomen is, omdat zij
meent het geld zeer goed bij het Groene
Kruis is besteed.
De heer Boer vraagt eenige inlichtingen
die hem worden verstrekt. Hij vraagt
n.l. of de BrandstoSencommissie nog
gelden te ontvangen heeft, hetgeen hem
niet kan worden toegezegd. Mogelijtt is
het echter wel, doch dan kan altijd een
voorstel tôt bestemming van dit geld
worden gedaan. Het voorstel van B. en
W. wordt aangenomen.
9. Voorstel Gascommissie tôt verlaging
gasprijs voor industrieele doeleinden.
Het voorstel luidt om op den basisgas-
prijs voor particulieren voor industrieele
doeleinden de volgende reductie te ver
leenen
Bij een verbruik tôt 200 M*, per maand
2 cent per M3. van 201—400 M3. 3 cent
per M*. van 401— 600 M3. 3^2 cent
per M*. boven 600 M3. 4 cent per M3.
Zij stelt voor deze verlaging ook toe-
passelijk te verklaren voor gas te ge-
bruiken voor verwarming van vertrekken
en lokalen, onder voorwaarde dat dit
tarief alleen geldt gedurende de maanden
October, November, December, Januari,
Pebruari, Maart en April.
Het bovenbedoelde tarief zal ingaan
direct na de eerstvolgende meteropneming
na den datum, waarop in Raadszitting
tôt invoering wordt besloten.
De heeren Wildervanck en Doornbos
lichten het voorstel nog eenigszins toe.
De heer Bakker vindt het stelsel eenigs
zins onbillijk. Iemand die 199 M3. betrekt,
krggt 3 98 reductie, terwijl iemand die
201 M®, betrekt 6.03 reductie krijgt.
Dit verschil acht hij bg nadenken te
groot. Zou hier ook iets op te vinden zgn
Verschillende leden voelen iets voor het
bezwaar van den heer Bakker, doch waar
er een grens moet worden getrokken, zal
het onmogelgk zgn het verschil geheel
of grootendeels op te heften.
Besloten wordt accoord te gaan met
het voorstel der gascommissie.
10. Voorstel van B. en W. tôt wijziging
verordening op het vervolgonderwijs.
Voorgesteld wordt de verordening, op
advies van den Inspecteur, te wijzigen
als volgt
a. het bepaalde in art. 2tevervangen
door: «Het vervolgonderwijs wordt ge-
«geven in één cursus voor jongens en
«meisjes gezamenlijk."
b. het bepaalde in art. t te vervaugen
door «De cursus loopt over 2 jaar en
«duurt tenminste 150 uur per jaar, val-
Blende binnen. het tijdvak van October
«tôt April."
c. het bepaalde in art. 4 te vervangen
door: «Het onderwijs omvat de volgende
vakken
1. Lezen.
2. Rekenen en de beginselen van het
handelsrekenen en van de meetkunde.
3. Nederlandsche taal.
4. Nuttige handwerken.
5. Teekenen of handenarbeid.
6. Aardrijkskunde en Staatsinrichting".
Conform het voorstel van B. en W.
wordt besloten.
Rondvraag.
De heer Kok vraagt naar het adres
van de bewoners van de Middenstraat.
Voorzitter antwoordt dat binnenkort
dit adres aan den raad zal worden voor-
gelegd.
De heer Wildervanck licht toe dat de
opzichter eene begrooting heeft gemaakt
doch dat deze hoog is. B. en W. denken
er over om het werk eventueel door
werkloozen te laten uitvoeren.
Hierna sluiting.
Stormrampen.
Op de Vliehorst is Zondag een onbekende
driemaster gestrand, waarvan de bemau-
ning, in masten en het want, in nood
verkeerde. De reddingsbooten van Cocks-
dorp, Vlieland en Terschelling trachten
de opvarenden te redden.
Uit Oudeschild werd Maandagmorgen
geseind
De stalen Duitsche driemastschoener
«Liesheth" is gestrand in de Eierlandsche
gronden. Na een tocht van 4 uur is het
de reddingsboot van Cocksdorp gelukt vijf
man te redden.
Uit Hoek van Holland wordt gemeld
De lichter «Falaise" is achter het Zui-
derhoofd gestrand. Bij eene poging om
de bemanning te redden is de reddings
boot «Président Van Heel" door een
zwaren breker omgeslageo.
Volgens het laatste bericht is de red
dingsboot «Président Van Heel" tegen
het zuiderhoofd geslagen.
Uit Hoek van Holland wordt nader
gemeld De lichter «Falaise" werd ge-
sleept door de sleepboot «Legas". De
lichter sloeg los van de sleepboot en
strandde bij het Noorderhoofd.
De reddingsboot, die Maandagmorgen
omstreeks zeven uur uitvoer, is op het
Zuiderhoofd terechtgekomen.
De schipper De Geus, de machinist
Weening, de stoker Boel en de matrozen
Visser, Klooster en Boxman zgn ver-
dronken.
Eén man, Van der Vlies, heeft zich
weten te redden en boven op het wrak
in veiligheid weten te brengen. Met de
motorlorrey die over de zuiderpier loopt,
is hij afgehaald.
Om halftwaalf waren reeds drie lijken
geborgen. Met een stoomkraan werd op
dat oogenblik aangevangen de reddings
boot om te keeren, wijl men vermoedt,
dat de lijken van machinist en stoker
nog in het wrak zijn.
De opvarenden van den Franschen
lichter «La Falaise" zijn gered door de
stoomreddingsboot «Prins der Nederlan-
den" en om half twaalf te Hoek van
Holland geland.
Het Nederlandsche stoomschip «Bata-
vier VI" van Rotterdam naar Hamburg,
rapporteert draadloos noodweer. Ter
hoogte van Terschelling zijn door over-
slaande zeeén vier opvarenden gewond,
Het Nederlandsche stoomschip «Nico-
laas", van Amsterdam naar Engeland, is
op 52 gr. 53f Noord en 3 gr. 47* Oost
met een onbekend viermastschip in aan-
varing geweest, welke laatste zinkende
is. De «Nicolaas" keert met ingedeukte
boegplaten naar IJmuiden.
Nader wordt gemeld
De schoener waarmee de «Nicolaas" in
aanvaring is geweest was de Duitsche
«Frarzinka Kimmi". Dit schip wordt
geconvoyeerd door het Fransche s.s.
«Château Labour", dat door de hooge zee
geen verbinding kon maken.
De kustwacht van Schiermonnikoog
meldt, dat een stoomschip Noord Noord-
west van den vuurtoren vsn Schiermon
nikoog noodseinen geeft en gevaarlgk ligt
in de branding. Het kan sonder sssisten-
tie niet wegstoomen. Waarschgnlijk is
het 't Deensche stoomschip «A. P. Bern-
stoft" van Harwich naar Esbjerg.
Onder schiermonnikoog verkeert in nood
het s.a. «Hector" van de K. N. S. M.
Uit Rottumeroog wordt gemeld, dat de
motorreddingboot «Den Tex" is uitgegaan
naar de «Hector" van de K. N. S. M,
Men meldt van Terschelling
De reddingboot «Brandaris" Yertrok
Zondagmiddag 2 uur naar zee op bericht
van een op de Vliehors gestranden drie
mastschoener. Van Vlieland werd de
reddingboot het laatst gezien om 5 uur
namiddag op haar terugtocht. Men maakt
zich hier ernstig ongerust daar sedert dien
niets meer van de bout is vernomen.
Te Nieuwediep is Maandagmiddag 1 uur
aangebracht een reddingboei van de «Bran
daris," welke vermoedelijk is omgeslagen.
Uit IJmuiden werd Zondag gemeld
De sleepboot «Roode Zee", met den
slooper «Crescent" op sleeptouw, heeft
op 40 mijlen tea noordén Terschelling
dringend om assistentie gevraagd. De
«Crescent" is van de sleepboot losgeslagen,
waarvan de stuurhut met kompasoen en,
stuurinrichting weg en de ksjuit ingesla-
gen is. De sleepbooten «Witte Zee" en
«Jac. van Heemskerk" zijn resp. van
den Waterweg en Nieuwediep ter assis
tent^ uitgevaren.
Te Culemborg is Zondagmorgen
uit de stadsgracht op den Westersingel
het lijk opgehaald van een 69 jarigen man
geboren te Roermond, het laatst wonen-
de te Utrecht. en gepens.%>ostbode. Ver
moedelijk is hij, door de duisternis mis-
leid, te w 'er geraakt.
Het &-K. Tabaksbew.gilde St. Franc.
Xaverius te Eindhoven is door de leden-
vergadering gemachtigd om de bondssi-
garenfabriek eene stichting uit het
uitsluitingsjaar 1907 met den inven-
taris te verkoopen.
Aan de Duitsche grens bg Vlodrop
zijn vier heeren uit Eindhoven in verze-
kerde bewaring gesteld, wegens poging
tôt uitvoer van gouden en zilveren voor-
werpen naar ons land.
Zondagavond brak er in perceel 3a
van de Waldeck Pyrmontstraat te Leiden
brand uit op den zolder. Het huis, dat
bestond uit benedenkamer, eers'te étage
en zolder, werd door twee gezinnen, de
families Driessen en Van Dijk, bewoond.
Het bovengedeelte is geheel uitgebrand,
de benedenkamer kreeg veel waterschade.
Te 7 uur begonnen, had de brandweer
den brand tegen negen uur onder de knie.
Ondanks den sterken wind wist men de
belendende perceelen te bewaren. Huis
en inboedels waren verzekerd.
Juist een week nadat de jongen uit
Bussum met een van zijn vader gestolen
bedrag van 10.000 verdwenen was, is
het den inspecteur van politie De Vries
aldaar Zondag gelukt hem te Rotter
dam aan te houden. Het geld is grooten
deels terecht, ruim f 9600, droeg de
ongen nog bij zich. Een vriendje die
met hem op stap was gsgaan, moet nog
in Antwerpen zijn. De jongen behoort
tôt een arbeidarsgezin, de vader had als
voorzitter van een arbeidersbouwvereeni-
ging het groote bebrag, dat bestemd was
voor een annut'teit&iiâossing aan de ge
meente, onder zijn berusting.
Men meldt uit Leiden.
Het kostbare en voor het reizend pu-
bliek lastige nieuwe 2de perron der
Hollaudsene Spoorwegmaatschappij is
thans wegens zijn ondoelmatigheid weder
gedeeltelijk buiten gebruik gesteld in
dien zin, dat de treinen van Den Haag
Allen, die hnn verstand
f kennen, kenuen nog liun
bart niet.
Uit het Duitsch vertaald naar een novelle
van Wilhelm Hauff.
9)
«Door zulke mannen bekomt het ge-
sprek gestalte, achtergrond, leven vrou-
wen, in 't bgzonder geestige vrouwen
zullen zich onder elkander op verre na
niet zoo levendig onderhouden, dan dat
er een man als 't ware als getuige, als
scheidsrechter bg ait. Terwijl nu door
zulke mannen allerlei geestigs, intéres
sants op de baan wordt gebracht, worden
de vrouwen onnatuurlijk geprikkeld. Om
toch maar een woord mee te spreken, om
geestig, beschaafd, ontwikkeld te schijnen,
moeten zg hun geestesvernuft tôt het
uiterste inspannen, om heur aandeel tôt
de algemeene woordenvloed te leveren,
waarin het gezelschap zich baadt. Maar,
vergeef mg, die bron is gewoonlgk spoe-
dig uitgeput denk u, een geheelen winter
elken avond geestig te moeten zijn, welk
een marteling 1"
«O, ja, maar gij maakt het te erg, gij
overdrijft".
«Zeker niet ik zeg slechte, wat ik
zelf gezien, wat ik zelf ondervonden heb.
Nu in den laatsten tjjd dusdanige eonver-
satie mode geworden is, worden de
meisjes geheel anders. opgevoed dan vrce-
ger, die arme schepsels Wat moeten
ze niet al leeren van hun tiende tôt hun
vijftiende jaar. Geschiedenis, geogrsfis,
botanie, phisica, ja zelfs de zoogenaamde
hoogere teeken- en schilderkunst, sesthe-
tica, literatuurgeschiedenis, nog daarge-
laten zingen, mufiek en dansen. De
meeste dezer zaken leert de man eerst
recht verstaan na zgn achttiende of twin-
tigste jaar. Hg bestudeert dat ailes lang-
zaam en dus grondig; wel weet bij dat
reeds uit zich zelf en kan het daarom
beter in toepassing brengen en wanneer
hij dan op zijn drie-en twintigste jaar of
nog later in de wereld treedt en maar
eenige ervaring en behendigheid heeft,
bezit hg een groote mate van zelfver-
trouwen. [Maar een meisje Wanneer
zoo'n ongelukskind op haar vijftiende oi
zestiende jaar, volgepropt met de meest
verschillende kennis en kunstvaardig-
heden, de groote wereld' intreedt, hos
wonderlijk moet haar daar ailes eerst
toeschgnen. Zg wordt, ofschoon haar
dikwijls haar eenzame kamer aangenamer
is, zonder genade in aile kringen meege-
sleept zij moet schitteren, praten, hare
kennis uitkramen en hoe spoedig zal
zg daarmede ten einde zgn Gij lacht
Hoor verder. Zij heeft thans g6en tijd
meer haar schoolkennis te vergrooten.
Spoedig stelt men haar hoogere eischen.
Zg moet evengoed als do ouderen over
kunstproducten, over literatuur kunnen
meepraten. Daarvoor verzamelt ze den
ganschen dag door zooveel mogelgk kunst-
termen, zij leest de nieuwsbladen om het
nieuw uitgekomen werk te kunnen be-
oordeelen, en iedere avond is eigenlijk
een examen voor haar, waar zij het ge-
leerde op de geschikste manier moet zien
te pas te brengen. Dat een man van
ware beschaving, met grondige kennis
toegarust, gruwt van zulk gepraat, van
zoo'n schijnbeschaving, kunt ge u voor-
stellen. Hij zal deze dwaling eerst be-
lachelijk, later gevaarlgk vinden. Hij zal
deze overbeschaving vervloeken, die de
vrouwen uit haar stillen kring scheurt
en tôt halve mannen maakt, terwgl de
mannen halve vrouwen worden, daar ze
zich gewennen ailes naar de wijze der
vrouwen te bespreken en te belasteren.
Hg zal voor de best geaarde vrouwen de
huiselijke stilte terug wenschen, de een-
zaamheid, waar zg in ieder geval meer
schitteren, dan in een van die «geestige
kringen
«Er is wel iets van aan 't geen gij
zegt", antwoordde mevrouw Faldner;
«over dat ailes kan ik niet oordeelen,
omdat ik nooit het geluk of het ongeluk
hab gehad in zulke kringen te leven.
Maar het scbijnt mij toch toe, dat het
minder goede door uwe ovordrijving op
den voorgrond treedt. Het is waar, wat
gij zegt, dat ons vrouwen een engeren
kring is aangawezen, de huizelrjkheid,
die eenmaal onze roeping zal zgn. Wg
zullen van geen ophouden weten, wij
zullen ons op 6en onzeker veld wagen,
wanneer wij dien kring verlaten. Maar
zoudt ge ons do vreugde van een geestig
gesprek met mannen willen onthoudenî
Het is waar, zeven zulke avonden moe
ten tôt onnatuurlgke, tôt over-beschaving
leiden, maar laat zich hier geen middel-
weg denken
«Ik heb mg misschien wat te sterk
uitgedrukt, ik wilde
«Laat gij mg ook uitspreken", zeide
zij, hem zacht terugwijzend, gij hebt
itnmers zelve gezegd, dat vrouwen onder
elkander selden een geestig gesprek lang
kunnen volhouden. Ik weet maar al te
goad, hoe pijnlgk in een vrouwengezel-
schap een geleerde dame is, die ailes
onbeduidend noemt, wat niet van alge
meene strekking, niet intéressant is. Wij
gevoslen ons beangstigd en willen liever
met onze geringe kennis voor een man
blozen, dan voor een vrouw. Gewoon
lgk wordt, wanneer slechts vrouwen of
meisjes te zamen zijn, de huishouding,
de nabuur of de mode besproken, maar
moeten wij dan altijd binnen deze perken
blijven Moet dan ailes wat algemeen
intéressant, wat beschavend is, ons ge
heel vreemd blijven
«Maar, mevrouw, u misduidt mijne
woorden, wilde ik dat dan zeggen
«Het is waar", vervolgde zij ijveriger,
«het is waar, de mannen bezitten die
grondige, geregelde beschaving, die or-
delijke helderhaid van denken, die iedere
halve beschaving of schijn van weten
buiten sluit of geriDg acht. Maar hoe
gaarne luisteren wij vrouwen naar een
gesprek der mannen, dat over dingen
gaat, die voor ons belangrijk zijn, b.v.
over een mooi boek, dat we gelezen of
schildergen die we gezien hebbon. Wij
leeren dan bepaaîd veel, als we mogen
toebehooren of zelfa meepraten ons
oordeel, dat we in stilte maken, ontwik-
kelt zich en wordt juister, en iedere
beschaafd® vrouw moet zulk een onder-
houd aangenaam zijn. Ook geloof ik,
niet, dat de manneL ons dit kwalijk zul
len nemen, wanneer wij slechts", voegde
zg er lachend bij, «niet zelf willen schit
teren, niet den bescheiden kring willen
verlaten, die ons eenmaal aangewezen ia".
Hoe schoon was zg op dit oogenblik
het gesprek had hare wangen hooger ge-
kleurd, hare oogen glansden en het lachen,
waarmee zij eindigde had iets zoo be-
tooverends, zoo innemends, dat Fi*ben
niet wist, wat hij meer moest bewonderen,
de schoonheid dezer yrouw of haar geest
en de eenvoudige schoone manier, waarop
zg zich uitdrukte. «Zeker", zeide hij,
geheel in haren aanblik verloren, «zeker,
wij moesten wel zeer onrejshtvaardig zijn,
wanneer wij zulke teedëre en billijke
eischen niet in acht namen ivant die vrouw
moet wel zeer ongelukkig zijn, die bij
een beschaafden geest békoefte gevoelt
aan lectuur en een beschaafden omgang
en deze niet in hare oœgeying vindt, ja,
zoo geheel op zichzelf asngewesen moet
ze zich wel zeer ODgelukkig gevoelen."
Jozephe bloosde en eene donkere wolk
trok over haar schoon voorhoofd; zij
zuchtte onwillekeurig en met schftk be-
greep Frôben, dat eene vrouw, zooals hij
die pas had beschreven, naast hem zat.
Ja, zonder het te willen, had zij haar
eigen kommer verraden. Want kon haar
ruwe gemaal aan dezo teedere eischen
voldoen Hij, die in zijne vrouw slechts
zijn huiahoudster zag, die al het geestelgke
wat den meusch belang inboezemt als
onpraktisch geringschatte, kon hij deze
behoefte aan een beschaafden omgang
bevredigen Stond het niet te vreezen,
dat hg haar dien omgang opzettelijk zou
verhinderen
Nog eer Ftôben zieh hersteld had 6n
ne woorden eene algemeene beteekenis
on geven of het gesprek van dit punt
kon afleiden, zeide Jozephe, zonder hem
zgn misslag te doen gevoelen: «Wij
vrouwen op het land ervaren dit genot
zeker niet zoo aileen, als vreemdsn mis
schien wel denken. Wij bezoeken elkan
der des te vaker, zie slechts welk een
menigte visitekaartjes daar voor den
spiegel gestoken zijn."
Frèben keeb voor zich uit en hg dacht
aan dat kaarlje.
«O ja", zeide kg, «ik heb zoo pas een
kleinen diefstal begaan", en hij haalde
het kaartje te voorschijn en toonde het
haar.
(Wordt vervolgd.
OOSTGOORECHT
Officieel Orpai voor HflOGEZAND, SAPPEMEEB en 8L0CHTEBEN.
