f
HET PORTRET.
fre Jaargang
ZAÏERDAW 3 DECMBEli 1921
No. 96
Drukker-Uitgrever T. K. KSEME1
Van week tôt week.
FEUILiiETON.
wordt geiezen te HOOGEZAND Kief-Windeweer, Kropswolde, Wastsrfcroek, Foxhof, SAFPEMSER, SLQCHTEREMSidrisburanHslla», Schildwoida, Kelhasa F«xtogB, Saiiarmer
HarketeJe, Lageland, Oversehïîd, ÏE$ BOER, ROGRQDHJK, NOQRDBR0EKZUIDRRQEK, MUNTENOAM, ZUIDLAREi, NGOROLAREN, HARO
OOST- GOORECHT
icieel Orgaao voor HOOGEZAND, SAPPEMEEB en SLOCHTEBEN. -
Dit BLAD versehijnt iederen W01N8DAG en ZATEBDAGh
ABONNEMENTSPKIJS per drie maanden 60 cent bjj voor-
uitbetaling. Franco per post 76 cent,
v.h. BÔRGESIUS ZOON.
SAPPEMEER. Tel. 418.
-£• regels 50 cent, ieder regel
ADVERTENTIËN van
meer 10 cent.
Inzending van adverteuties Dinsdagsmiddags en Vrjjdags
middags voor 12 uur.
Voor het phmtsen van Advertentiën betreffende Handel en Njjverheid is voor de stad Uroningen alleen gerechtlgd het algemeen Advertentieburean van H. WESTBNBORG, Munnekeholm
ôroRïmgen, Tel. 772.
Voor Advertentiën en Réclamés iwïlen de provincie Groningen is alleen gerechtigd het Advertentieburean „HOLLANDIA" 's Gravenbage, Tel. H 7614.
EËR8T
B E A D.
WEEKKALENDER.
Zondag 4 December. Maandzg 6.
Dinsdag 6. Woensdag 7. Donder-
dag 8. Vrjjdag 9. Zaterdag 10.
Zonsopgang, Zaterdag 10 December te
8 uur, onder te 3.46.
Eerste kwartier, Woensdag 7 December.
InktwellMtigtn.
Met dion mooien naam worden wel
sens de schrjjvende ambtenaren van onze
officieele bureaux genoemd. En 't kau
niet worden ontkend, dat in disn naam
een element van waarheid schuilt. Wie
b.v. ziet over boeveel schjjven dikwijls
een brief over onbeteekenande zaken moet
loopen, voor de belanghebbenda met het
gewichtige feit in keunis is gesteld, dat
hij b.v. een dubbeltje te veel of te weinig
heeft betaald voor de Invaliditeitswet,
vraagt zich toeh in gemoede af, of dit
niet veel eenvoudiger is te regelen.
Waar blijft de aangekondigde versobe-
ring van den staatsdienst
Wat mon zoo af en toe te zien krijgt
van de ambtelijke bezigkeid, doet wel
eens vragen, of de woorden inkrimping
en beperking op financieel terrein veel
meer zjjn dan een leus.
Een staaltje.
Voor de bewaking enz. van 26 geïn-
terneerden te Harderwjjk zijn 78mensehen
noodig geacht.
Dezer dagen kwam het berieht, dat het
interneeringskamp zou worden opgeheven.
Moeten nu, tôt deze liquidatie haar beslag
gekregen zal hebben, aan dat kamp ver-
bonden bljjven 1 generaal, 4 officieren, 2
sergeants-majoors, 10 onderofficieren. 30
minderen, 16 man pulitietroepen, 2 ver-
pleegsters, 1 verpleger, 5 man burger-
personeel, 1 genie opzichter en 1 toik
Een auder berieht, dat niet minder
zonderling aandoet.
Voor het onderzoek van 1 man voor
voorgeoefendheid te Assen, moesten over-
komen op rjjkskosten, uit Amersfoort een
kapitein, uit [Doesburg een luitenant en
uit Kampen een dito.
Een vraag.
Wat hebben we aan een theoretisohe
versobering van den staatsdienst?
Wjj komen er met wtorden niet. De
daden moeten volgan en wel spoedig.
Voor een stervend volk.
Opnieuw wordt een beroep op de
wereld gedaan om huip.
Wo hebben eerst hulp moeten bieden
aan het ondervoede Duitsehe kind. Daarna
heeft meu ons de schreiende ellende van
het vroeger lachende Weenen en Budapest
laten zien en onze hulp gevraagd voor
stervende steden.
Nu sterft er een millioenen-volk van
honger en ellende.
Als niet spoedig en doortastend hulp
geboden wordt, worden straks de milli-
oenen weggeraapt door den dood.
Wat nog het ergste is en het meest
ons aangrijpt, is wel, d&t 6 7 millioen
kinderen ten doode gedoemd zjjn.
Mogen wij dit lijdelijk aanzien
Kunnen wij dat kalm laten gaan, zelf
behaagljjk gevoed en gekleed in verwarmd
vertrek
Mogen we die groote ellende aanzien,
zonder een poging te doen om hulp te
bieden en door ons geld te geven, te
bewerken, dat de overcomplete voorraden
worden vervoerd naar de gebieden, waar
gebrek heersoht
Nog enkele dagen en wjj vieren het
St. Nicolaasfeest. Wij zullen elkaar ver-
rassen met onze cadeautjes. Met bljj-
stralende oogen zullen onze kinderen
gaan grappelen naar de door den goeien
Sint gestrooide pepernoten, amandelen
en koekjes. Zjj zullen Dinsdag op school
aan elkaar, aan de «meestera" en de „jufs"
vertellen wat ze zooal gekregen hebben.
Daar zal er bljjheid zijn bij ouders en
kinderen.
En stel tegenover deze laatsten nu eens
de arme stervende en hongerljjdende
Russische kinderen.
Wjj hebben geen koude harten, geen
onbewogen ziel. Vooral het kinderleed
roert ons en dringt ons tôt geven.
Vergeet dan ook het Russische kind niet.
Er zjjn commissies benoemd, die het
plan hebben gelden in te zamelen om
zooveel mogeljjk hulp te verleenen, waar
zoo hoog noodig hulp vereischt is.
Laat onze gift dan een St. Nicolaaa-
verrassing zjjjn. Laat ieder graag in het
geven zjjn, geroerd door de ellende van
een volk, dat reeds zooveel leed gedragen
heeft en nog immer zwaar wordt bezoeht.
S.
Geineenteraad te ZUIDBROEK,
vtrgadermg van Maandag 28 November.
1. Ingekomen stukken.
a. Van veldw. Drenth een verzoek om
hem te verkoopen een stuk bouwterrein
aan de Heilige Laan, vroeger eigenaar nu
wjjîen mej. Barenbos.
B. en W. deelen mede dat „Volksver-
maken" waarschjjnlijk liefhebster is dezer
grond, omdat ze ook traoht eigenares te
worden van de achterliggende gronden.
De heer Mulder zegt dat de grond is
aangekocht voor bouwterrein. Daarvoor
moet het gereserveerd bljjven.
De heer Schansema wil een uitdrift
voor de Ver. voor Volksvermaken reaer-
veeran, om dit in erfpacht uit te geven.
De gemeente kan het andere gedeelte dan
zelf verpachten.
De voorz. zegt dat het niet fair van
gemeente zal wezen als die later kermis-
terreinen exploiteert.
De heer Schansema heeft reeds vaker
voor een genaeentoljjke kermis gepleit.
Er is wel f 8000 uit te kleppen. De
gemeente heeft het wel noodig. De be-
lastingbettders kunnen niet ailes opbren-
gen. Het is zoover gekomen dat de ge
meente voor zichzalf moet opeischen ailes
wat ze kan binnenkrijgen.
De heer Suzenaar wil het stuk grond
publiek verkoopen.
De heer Knottnerus steunt Mulder.
Met 8—3 stemmen wordt het voorstel
Schansema om den grond uitsiuitend als
bouwterrein te verkoopen, uits een stuk
van 7 Meter vaor overgang blijft gere
serveerd, verworpen.
b. verzoek van den vergunninghouder
ten Cate en den carousselhouder Rpeelman
om de manege des Woensdags en Zondsgs
te mogen huren als danstent voor 800
's jaars.
B. en W. willen er niet van weten.
De heer Schansema vindt het bedrag
te gering.
Mej. Kruizinga wil er onder geen om-
fltsndigheden van weten.
De heer Mulder vindt het een gekken-
rommel. De kasteleins hebben dausge-
legenheid genoeg.
Ilet verzoek wordt afgewezen.
c. Advies van de Gezondheidscommissie
te Veendam, om in de politieverordening
te bepalen dat eetwaren alleen per fiets
mogen worden vervoerd als de manden
en kisten etc. behoorljjk zijn geslotan.
De voorz. zegt dat B. en W. er voor zjjn.
De heer Mulder is er tegen. Het publiek
kan wel toezien op bezorging van behoor-
IrjKe eetwaren.
De heer Schansema is er ook tegen.
Mej. Kruizinga zegt tegen gesloten
manden te zijn.
Met 8—3 stemmen wordt het voorstel
B. en W. verworpen. Vôôr de wethou-
ders en de heer Knottnerus.
d. Verzoek van de gemeente Aduard
om adhaesie te betuigen aan haar adres
strekkende om de uitvoering der vleesch-
keuringswet voorloopig op te schorten.
Op voorstel van B. en W. wordt be-
aioten aldus te handelen, de Ver. van
Ned. Gemeenten te vragen een soort-
geliike beweging op touw te zetten en
eindeljjk Noordbroek te verzoeken het
combinatieplan voor beide gemeenten
inzake de vleeschkeur.
e. Een adres van eene commissie uit
de moderne arbeidersbeweging inzake het
verschafïen van productief werk.
Nadat B. en W. hebben verklaard
zeoveel mogeljjk voor productief werk te
zullen zorgen, wordt het adres voor ken-
nisgeving aangenomen.
f. Verzoek van den danssalonhouder
H. Bakker om weder een terrein voor
het plsatsen van een danssalon te mogen
hebben, voor f 125.
De heer Tuin wil 175 vragen.
De voorz. wil f 200. Dan is 't bedrag
afgerond.
De heer Mulder wil de grond publiek
verpachten.
De heer Knottnerus stemt tegen. B.
en W. sien hun voorstel aangenomen om
de grond voor f 200 te verpachten. De
heer A. Bakker wordt voor f 55 een
standplaats voor een draaimolen verstrekt.
2. Ontslsgaauvrage van den heer T.
S. Knottnerus als lid Burg. Armbestuur.
Voorgesteld wordt het ontslag te laten
iogaan met ingang van den dag waarop
zjj ri opvolger z'n functie aanvaard.
Verleend.
3. Benoeming opvolger.
B. en W. stellen voor den heer j^^jder
aan te wjjzen. Dat is de aangew^zen
peraoon. De heer Mulder wil echter niet.
De Raad zit dus in moeilçjkheid en over
de gerezen moeilijkheden worden vêle
wijze woorden geuit. W9 hebben die
niet aile kunnen noteeren. Hoofdzaak is
dat de heer Mulder op zjjn aanvankelgk
besluit niet terugkomt, De kwestie wordt
aangehouden.
3. Benoeming lid van de Comm, van
Toezicht L. O. De periodiek aftredende
heer H. Visserman wordt herbenoemd.
4. Benoeming doodgraver. Er zijn
twee candidaten, n.l. E. Drenth en E.
Lutterop.
De heer Knottnerus vertelt dat Drenth
het een beetje op de borst heeft. Hij
komt toch bij het B. A. terecht. Wat
licht werk als het onderhavige kan hij
wel doen.
De heeren Schansema en Mulder willen
geen beapreking in het epenbaar. Dus
gaan de deuren voor een wijle diet.
Na heropening wordt benoemd E. Drenth
met 5 stemmeu. 1 stem voor Lutterop.
5. Comptabiliteit. Daartoe strekkende
concepten worden goedgekeurd.
6. Afwikkeling U. L O. plauuen met
zoo mogelijk benoeming U. L. O. personeel.
B. en W. peelen mede dat het mogeljjk
is gebleken om zonder bouwkosten een
complété U. L. O. school te krqgen en
tevens het onderwijs te varbeteren, als
de Raad kan toestemmen in een wijziging
der huidige schoolgrenzen.
De sohoel aan de Heilige Laan wordt
dan ontlast van een aantal kinderen,
zoodat drie lokalen worden gebruikt voor
de U. L. O. en drie voor de lagere soheol.
In de schoolDiep worden twee ieeg-
staande lokalen in gebruik genomen en
wor^t dus de school met de meeste leer-
lingeD, terwijl door opveering vRn
kinderen in de school Ooeteirad ook drie
lokalen in gebruik komen wat een ver-
betering voor het onder<vjjs zaf zgn daar
er een leerkracht bg kan kom
De school Diep krijgt. f .eerkrachten
en de lagere school aan de Heilige Laan
3 leerkrachten.
de Raad hierin kan toestemmen
is dub het -bouwbezwaar uitgeschakeld en
rest slechts de Aespsnsatie,' die zoo goed
als zeker is omdat jde hoofdînspaéteur een
gunstig advisa- aan de regeering heeft
verzonden. -Overbrenging van,«en 4-klaa-
sige U. L. G. school in aria lokalen biedt
der gemeente eeà voordçel van f 18000
plus de rente.
Als het débat over deze reeds zeer oud
geworden U. L, O.-Jilm zal aanvangen....
gaan de schuifdeuran ten 'tweede maie
dicht. Pers en publiek waaronder een
paar zeer belapgstellende schoolhoofden
blijven in het -niet verwarmde deel der
zaal ach^r,
De Raad verpçnigt zich zwgger5 met
dit advies.
Tôt hoofd der schdbl -*-e Heilige Laan
(tevens nieuwe U. L, Ô-) ^ordt benoemd
de heer R. S. Broeke^1.3' |®-U.L.O^onder-
wijzer te Veendam a'R0m- stemmen.
Tôt onderwijzer w de heer
G. Begemah, h. d 8" teWeiwerd, nadat
een openbare pexB00^8"®spreking heeft
plaats gehad, in verband met h6t bezit
van diverse actenl
Door B. en V word0a a'snu nog de
sollicitatiestukken voor1 s®n onderwijzer
in de vacature G,08? gebraeht.
De a'dvfezen van do ^a^d?0Ft*in
Kumsl zoo ook een.advies va den school-
opziensr worden geôpenbaan De eersten
willen nader onderzoek, de ispeeteur wil
direct benoemen en plaa«e de heer J.
G. Geerts te Assen opno. 1, W. H.
Smid te Veendam op c- 2 en de heer
Hoekstra te Groniugen-o. 3.
Als we allerlei wa>n gaan voor de
derde maal de deuren ieht.
De heer Geerts wtdt benoemd met
algemeene stemmen.
7. Schoolgeldverolenipg.
B. en W. willen e inkotùens beneden
/800 vrijsiellen. Diheer Mulder beneden
900, de heer Sehassma 1000.
't Voorstel Mulder wofat*&ngenome'^«—
en 't voorstel Schansema verworjfëc
Het tarief B. en W. wordt vastgesteld.
8. Werkeloosheidspiannen.
Het punt is zeer belangrijk. Vandaar
zeker sluiting van de deuren ten vierde
maie.
Om drie uur zjjn wc begonnen. Het
is reeds zes uur. ^Ve moeten de verga-
dering heiaas, met het 00g op nog een
andere samenkomat, verîaten en kunnen
van de drie nog restende punten dus
niet vertellen.
V
Uit een groet kunt gjj opmaken,
wat iemand schynen wil, uit
een handdruk, wat hy ia.
Uit het Duitsch vertaald naar een novelle
van Wilhelm Haufï.
20)
Ik zeide haar, dat mijne reis niet lang
zou duren, dat ik misschien over twee
maanden wel ai in Parys kon terug zijn,
dat ik hoopte haar weer te zien. Zij
weende heftiger en ontkende het. Ik
drong er op aan, mjj te zeggen, waarom
zij geloofde inij nooit weer te sien.
„Ik heb een voorgevoel", antwoordde
zij, „dat ik u heden voor de laatste maal
zie mijne moeder zal niet lang meer
leven, de dokter zei het my gisteren, en
dan is ailes voorby. En al leefde zij ook
langer, in Londen zult gy een zoo arm
schepsel als ik ben geheel vergeten."
Hare smart maakte my grenzenloos
week. Ik sprak haar moed in, ik deed
haar de gelofte haar niet te vergeten, ik
deed haar beloven altjjd op den eersten
en den vyftienden in de maand op dit
plein te komen, opdat ik haar terug kon
vinden. Zij beioofde het glimlachend
onder tranen, aisof ze weinig hoop had.
„Nu dan, vaarwei tôt weerziens," «eide
ik, terwyl ik haar in myn arm nam en
haar een eenvoudigen ring aan den vinger
stak, „vaarwel en denk aan my en ver
geet niet den eersten en den vijftienden."
„Hoe zou ik u kunnen vergeten 1" riep
zy, terwyl zy weenend tôt my opzag.
„Maar ik zal u nooit weerzien, gy neemt
afscheid voor altoos."
„Ik kon het niet laten haren schoonen
mond te kussen, zy bloosde maar weerde
my niet af. Ik stak haar een bankbiljet
in de kleine hand, zy zag my nog eens
scherp aan en drukte zich vaster aan
myne borst."
„Tot weerziens", sprak ik, terwyl zy
zich zaoht uit myne omarming losmaakte.
Het laatste oogenblik van het afscheid
scheen haar moed te geven, zij trok my
nog eenmaal aan haar hart en ik voelde
een heeten kus op myne lippen.
Voor altoos, altoos, vaarwei riep zij
smartelyk, scheurde zich los en ylde weg
over hat plein.
„Ik heb haar nooit weergezien. Na
een oponthoud van drie maanden kwam
ik van Londen naar Parys terug ik ging
op den vyftienden naar de Place de
l'Ecole de Medecine, ik wachtte over een
uur, mijn meisje kwam niet. Nog vaak
op den eersten en vyftienden herhaalde
ik dezen tocht. Hoe dikwyls ging ik
door de straat St. Ssverin, blikte omhoeg
naar de huizen, vroeg ook wel naar eene
arme Duitsehe vrouw en hare dochter,
maar ik heb nooit weer iets van haar
gehoord, en het bekoorlijke wezen had
geltjk, toen se my bij het afscheid toe-
riep „Voor altyd
De jonge man had zyne geschiedenis
met zulk een vuur verteld, dat niemand
haast aan de waarheid twijfelen kon, en
tenminste op het vrouwelyk deel van
't gezelschap diepen indruk scheen te
maken. Josephe weende heftig en ook
de andere vrouwen en meisjes pinkten
nu en dan een traan weg. De mannen
waren ernstiger geworden en sehenen
met belangsteliing te luisteren, slechts
de baron lachte nu en dan op eene ge-
heimzinnige wijze, stiet bij dit of dat
punt zijnen buurman aan en ûuisterde
hem zyne opmerkingen in 't oor. Toen
FrSben geëindigd had, brak hij in een
luid gelach uit „Dat noem ik zieh goed
van zijne zaak kwijten", riep hy. „Ik
heb het immers altijd gezegd, myn vriend
is een slimme vogel. Zie slechts, hoe
hij de dames weet te roeren, de schelm.
Waarlyk, myn vrouw huilt als een kind.
Op myne eer, dat is kostelyk, verdichting
en waarheid, dat hebt ge van Goethe af-
gezien, verdichting en waarheid, het is
een heerlijke scherts."
Frôben gevoelde zich door deze woorden
geraakt. „Ik zeide u immers", zeide hy
wrevelig, „éat ik de verdichting geheel
wegliet en slechts de waarheid zei ik
hoop, dat gy het als zoodanig zult op-
nerneu."
?Die is goed lachte de baron. BWaar-
beid I de waarheid is, dat ge het meisje
voor uw genoegen hebt onderhouden, dat
is de geheele geschiedenis en van uwe
avondbezoeken hebt ge een kleinen roman
gemaakt. Maar goed verteld, goed ver
teld, dat stem ik toe."
De jonge man werd rood van toorn
hy zag, hoe fozephe haren man strak en
angstig aankeek hy meende te zien, dat
ook zy misschien zyn argwaan deelde en
slecht van hem dacht de achting dezer
vrouw tenminste wilde hij zieh door zoo'n
lrge scherts niet laten ontnemen.
BIk verzoek u hierover te zwijgen",
zeide hij, „ik heb nooit in mijn leven
redenen gehad, iets te bemantelen of te
verdraaien, maar ik kan het ook niet
dulden, dat anderen dit nu voor my doen.
Ik zeg u voor de laatste maal, Faldner,
dat zich, op myn woord, ailes zoo heeft
toegedragen, als ik vertelde."
„Nu, dan is het schandelyk," antwoordde
deze, terwyl hy als verbaasd de handen
ineen sloeg. „Dan hebt gij enkel uit
overdreven edelmoedigheid en theoretische
kieschheid een paar honderd franc aan
eene lichtekooi weggeworpen, die u door
het alledaagsche vertelseltje eener zieke
moeder lokte gij hebt daarvoor niets
terugontvangen dan eenen armzaligen kus.
Arme drommel, zich in Parijs zoo door
eene slet te laten beetnemen."
Nog meer dan door de vorige beschul-
diging werd de jonge man heftig ver-
toornd door dezen bijtenden spot en het
gelach van het gezelschap, dat ten zynen
koste, de grove scherts van den baron
toejuichte. Hij wilde juist diep gekrenkt
het gezelschap verlaten, toen een aan-
grijpend tooneel hem terughield. Jo-
zephe was bleek als een doode langzaam
opgerezen, zij scheen haar man iets te
willen antwoorden, maar op hetzelfde
oogenblik zonk zy in onmacht terneder.
Verschrikt sprong men op, ailes liep door
elkander, de vrouwen richtten de be-
zwymde op, de mannen vroegen elkander
verward, hoe dit wel zoo plotseling ge
komen was, Frôben was van schrik zelf
bijna maehteloos en de baron bromde
vloekwoorden over de teedere zenuwen
der vrouwen, schold op de grenzenlooze
zedigheid, en zoo al voort. Nu zocht^hy
het gezelschap gerust te stellen, dan weer
liep hij [naar zyne vrouw, allen spraken
gaven [raad en schreeuwden door elkaar,
maar niet één hoorde of verstond den
ander.
Jozephe kwam na eenige jminuten
weder bij zy veriangde naar hare kamer
men br&cht haar daarheen .en de meisjes
en vrouwen gingen haar zeer gedienstig
en nog meer nieuwsgierig na. Zy gaven
honderden middelen aan tegen bezwyming
zij vertelden, hoe haar toen en toen het-
zelfde was overkomen en werden het
daarover eens, dat de groote^ inspan»
ning van mevrouw Faldner, de vele
zorgen en bezigheden op dezen dag de
gevolgen noodzakelyk na zich moesten
slepen torwyl hare bezorgheid, dat de
baron zich zou blameeren door zyne on-
welvoegelyke gedragingen, de zaak nog
had bespoedigd.
De baron beproefde ondertussohen het
gezelschap weer wat op te monterai!,
Hy liet vljjtig inschenken, dronk deze
en gone dapper toe en zoehf zich en
zyne gasten door allerlei troostgronden
gerust te stellen.
„Het komt van niets anders", riep h^j,
„dan van de verkeerde zeden der nie«-
were tyden iedere vrouw van gebooite
heeft tegenwoordig zwakke zenuwen, wie
ze niet heeft, gaat niet voor voornaam
door. In onmacht vallen behoort tôt een
goede opvoeding de drommel heeft deze
dwaze mode uitgevonden. Eu daarvan
komt het, dat men niets meer bij zyn
waren naam mag noemen. Ailes zal zoo
overdreven kiesch en welvoegeiijk toe-
gaan, dat men wel uit zijne huid zou
willen springen. Nu heeft zij zich zeker
geërgerd, dat ik eenige scherts gebruikte
waardoor het gesprek toch gekruid wordt.
En ik had u voor verstandiger gehouden.
vriend Frôben, dan dat gy om dergelyke
diDgen boos zoudt worden."
Maar hy, tôt wien de baron het laat
ste deel zyner rede riehtte, was reeds
lang wrevelig naar zjj ne kamer gegaan,
met zichzelf en de wereld ontevreden.
Nog kon ky dit zonderlinge voorval niet
ontraadselen. Zjjrte ziel was vervuld
met toorn over de ruwheid van zyn vriend
en met schrik over het ongeval de gast-
vrouw overkomen. Zjjn gemoet was te
vol en te storm&chtig bewogen om ruimte
te laten voor welgeordende, geregeide
gedachten.
(Wordt vervolgd1)
