H
HET PORTRET.
u
52e Jaar^ang
WOENSDAG 4 JANUARI 1922
No. 1
Gemengd Mieuws.
FEUILLETON.
l
«o. 2
«rajsr
nnekeholm
11W8.
j
j
vergchynt Woeusriags en Zaterdagg.
Ilrnkker-Uitgever: T. K. KREMER, Sapnemeer*
Vergadering van den Raad der gemeente
S* APPEMEER,
gehouden op Vrijdag 30 Dec. 1921,
's aoonds half zeven.
Aanwezig 10 leden. Afwezig de heeren
Jippes, van Delden en Smit.
Voorzitter de heer Doornbos, oudate
wethouder.
Aan de orde
1. Notulen.
2. Ingekomen stukken
e. Verzoek van den bond van ge
meentewerklieden H,-S. om het loon der
gemeentewerklieden per week uit te be-
talen en voor de brugwachters een mid-
dagschafttjjd van 45 minuten te willen
toestaan.
Geateld in handen van B. en W. ter
afdoening.
b. Proeesverbaal van kaaopneming
Ontvangaten f 1185056.86
Uitgaven 1176933.045
In kaa 8128.81'
Voor kennisgeving aangenomen.
3. Vooratel van B. en W. tôt vaat-
stelling verordening op de heffing en
invordering van eene piaatselijke inkom-
stenbelasting in de gemeente Sappemeer.
B. en W. stellen voor het vermenig-
vuldigingscrjfer te bepalen op 3.2 en ala
aftrek voor noodzakeljjk levenaonderhoud
f 800 met een kinderaftrek van 50
per kind.
De heer Boer wil een hoogere kinder
aftrek en dan een leeftjjdgrena van 14 jaar.
De heer Mejjer oordeelt een leeftjjd
van 14 jaar te laag.
De heer Bakker vindt eveneena de
kinderaftrek te laag en zou een aftrek
willen vooratellen van 100 per kind.
Voor ongelukkige kinderen wil de heer
Bakker eveneena meer aftrek hebben dan
voorgeateld wordt.
De heer Mejjer gaat geheel met den
heer Bakker met.
De heer de Koe vraagt of 100 aftrek
wel door Ged. Staten zal worden goed-
gekeurd. Zjjn vraag wordt ontkennend
beantwoord. Hooger dan 75 zal het
niet mogen.
De heer Bakker wjjzigt hierna zjjn
vooratel zoodanig, dat 75 zal mogen
worden afgetrokken voor ieder kind en
f 150 voor ongelukkige kinderen.
Dit vooratel wordt zonder hoofdeljjke
stemming aangenomen.
Het vermenigvuldigingacijfer wordt
conform het vooratel van B. en W. vaat-
geateld op 8,2.
De verordening wordt hierna in z'n
geheel vaatgeateld.
4. Vooratel van B. en W. tôt vaat-
stelling verordening op de heffing en
invordering van achoolgeld.
Voorgeateld wordt van hen, wier zuiver
inkomen minder dan f 1100 per jaar
bedraagt, geen achoolgeld te heffen.
De opbrengat van het nieuwe tarief
wordt geachat op f 2600 per jaar.
De heffing van het achoolgeld geachiedt
naar het zuiver inkomen.
De heer de Koe veroordeelt eene der-
geljjke heffing, hoewel zjj ia naar de
eiachen van den tegenwoordigen tjjd. Hjj
kan haar, in tegenatelling met het oordeel
van anderen, niet andera dan ondemo-
cratiach achten en licht zjjn atandpunt
nader toe.
Na artikelsgewjjze behandeling van de
verordening, wordt de verordening in zijn
geheel vaatgeateld.
5. Vooratel van B. en W. tôt vast-
atelling verordening op de heffing en
invordering van begrafeniarechten in de
gemeente Sappemèer.
B. en W. atellen voor een recht 4e
heffen van 10 voor een ljjk van een
persoon van en boven de 12 jaar, van
f 5 voor een lijk van een persoon beneden
12 tôt 1 jaar en van/2.60 beneden 1 jaar.
Aldus vaatgeateld.
6. Wgziging gemeentebegrooting 1921
Verachillende wjjzigingen, die in de
vorige vergadering in handen van de
betr. commisaie zijn geateld, worden door
B. en W. in overweging gegeven.
De heer de Koe stelt voor de wjjzigingen,
voor zoover zij betrekking hebben op de
door Ged. Staten verhoogde salarissen
van burgemeester en secretaria, niet goed
te keuren. Dit ala protest tegen de
opdrijving van dere salarissen door Ged.
Staten.
De heer Bakker ia van oordeel, dat dit
toch ni'et zal helpen, Hij wil er in
beruaten en dus de begrooting in den zin,
zooala Ged. Staten willen, wjjzigen.
Het vooratel van den heer de Koe
wordt met op een na algemeene stemmen
(die van den heer Bakker) aangenomen.
De heer de Koe maakt namena de betr.
eommissie aanmerkingen op de belangrjjke
overschrijding van den post op de be
grooting, uitgetrokken voor de werk-
verschaffing. B. en W. hadden den raad
hierin tjjdig moeten kennen. Wellieht
had de raad middelen kunnen vinden
teneinde de werkeloozen meer productiever
te werk te atellen. Voor verachillende
mandaten, afgeven aan den heer Roggen,
bedragende soms twee, drie duizend
gulden, zjjn geen specifieke rekeningen
aan de commisaie getoond. De commisaie
maakt ten opzishte van goedkeuring van
deze mandaten wel eenig voorbehoud.
De Vocrzitter zegt toe, dat met de
opmerkingen van den heer de Koe voor-
taan rekening zal worden gehouden.
De overige voorgestelde wijzigingen
worden hierna goedgekeurd.
7. Vooratel van B. en W. tôt verlaging
gaaprijzen overeenkomstig het advies der
gascommissie.
Voorgeateld wordt o.a. den gasprgs te
verlagen van 17 op 15 eent per M®. in
te gaan 1 Januari 1922. Bovendien ont-
vangt iernand met een jaarljjksch verbruik
van meer dan 300 M3. 1 cent reductie
voor elke M®, boven de 300 M3. en iernand
met een jaarlijkach verbruik van meer
dan 1000 M3, behalve de vorige reductie
nôg eene reductie van 1 cent voor elke
M3. boven de 1000 M3.
Zonder stemming wordt tôt verlaging
ingaande 1 Januari a.s. bealoten.
Hierna sluiting.
Vergadering van den Raad der gemeente
NOORDBROEK,
op Vrijdag den 30 December 1921,
's nam. 6l/2 uur.
Voorzitter de burgemeester afwezig de
heeren S. van der Veen en L. Bahlman,
eerstgenoemde met kennisgeving.
De notulen der vorige vergadering
worden na voorlezing en na een opmerking
van den heer Doornbos, vaatgeateld,
Ingekomen stukken.
Missive van Gedeputeerde Staten, d.d.
20 Oct. 1.1., houdende bericht van ont-
vangat van het raadsbesluit inzake regeling
van het vervolgonderwjjs.
Goedkeuringsbealuiten van Ged. Staten
tôt wgziging der begrooting voor 1921,
tôt betaling uit den post voor onvoorziene
uitgaven 1921 en tôt het aangaan eener
geldleening groot f 10.000, pari, ren-
tende naar 5l/2 °/Q 's jaars.
De stukken worden voor kennisgeving
aangenomen.
Een adres van het comité uit de
moderne vakbeweging om maatregelen
te nemen inzake bestrjjding van werk-
loosheid, wordt gerenvoyeerd aan B. en W.
Schrijven van het gemeentebestuur van
Aduard, inzake uitstel van uitvoering der
Vieeachkeuringswet, met verzoek om
adhaesie.
Nadat een vooratel van B, en W. om
het schrijven voor kennisgeving aan te
nemen, aangezien, de inwerkingtreding
ia bepaald op 1 Juui 1922 en de Minister
zich heeft bereid verklaard om zoo mo-
geljjk aan de bezwaren verbonden aan de
keuring te plattelande ook voor huis-
slachtingen tegemoet te komen, ia ver-
worpen, wordt een vooratel van den heer
Doornbos, ondersteund door den heer
Huiaman, om de gevraagde adhaesie te
betuigen, aangenomen met 3 tegen S
stemmen, die van de heeren Eendhuizen
en Buurke.
Op vooratel van B. en W. en conform
het advies van den Directeur van de Mjj.
Laagspanning wordt het tarief voor de
levering van eleetriaiteit over een meter
gewijzigd en aangevuld, waardoor de mo-
geljjkheid wordt geopend om ten behoeve
van het gebruik van electrische apparaten
voor huishoudelijke doeleinden, electrische
stroom te betrekken voor den prjjs van
15 cts. per K. W. U.
Benoeming onderwjjzer Zuiderschool.
Voordracht 1. W. A. Veenatra (tjjde-
lijk). 2, A. Hoekatra, onderwijzer teHaren.
S. R. Eelkens, onderwijzer te Klaziena-
veen,
Met algemeene stemmen wordt met
ingang van 1 Januari 1922 benoemd de
heer W. A, Veenatra.
Benoeming lid Burgerljjk Armbeatuur,
aftredend J. Doornbos.
Voordracht 1. J. Doornbos. 2. J. Steen-
huis.
Met algemeene stemmen wordt herbe-
noemd de heer Doornbos, die desgevraagd
verklaard de benoeming aan te nemen,
Tôt opzichter bjj de brandweer wordt
voor het jaar 1922 benoemd de heer G.
Pentenga.
Tôt geneesheer ten behoeve der armen
tevens met vaccinatie en doodschouw
belast, wordt voor het jaar 1922 herbe-
noemd de heer N. A, Soheers.
Benoeming lid schoolcommissie aftre
dend R. S. Schortinghuis. Aanbeveling
1. R. S. Schortinghuis. 2. R. Timmer
herbenoemd de heer Schortinghuis met
algemeene stemmen.
Op vooratel van B. en W. wordt be
aloten dit collège aan te wijzen ala
reclamecommiaaie voor den Hoofdeljjken
Omslag 1921 (vier maanden).
De pensioengrondalagen van enkele
gemeenteambtenaren worden met ingang
van 1 Januari 1922 voorloopig vastgesteld,
Conceptbesluiten tôt wijziging der be
grooting voor 1921 en tôt betaling uit
den post voor onvoorziene uitgaven 1921
worden na voorlezing onveranderd vast
gesteld.
Afwatering woningbouw.
B. en W. vragen machtiging voor het
plaatsen van een riool bij de woningbouw
de kosten bedragen ongeveer 60. De
gevraagde maehtigiag wordt zonder hoof
delijke stemming verleend.
Bij de rondvraag veatigt de heer Eend
huizen nog de aandacht op het wensche-
lijke van het alaan van een nortonpomp
in deze gemeente. Spreker verklaart in
deze onvoltallige vergadering daaromtrent
geen vooratel te willen doen, maar de
behoefte aan drinkwater was tôt voor
kort nog zoo groot en dringend, dat in-
vallende vorst bedenkeljjke gevolgen zou
kunnen hebben met betrekking tôt eene
behoorlijke drinkwatervoorziening in deze
gemeente. En indien niet in den eerst-
volgenden tjjd overvloedige regens loa
komen, bljjven de ingezetenen ook zonder
vriezend weer niet gevrijwasrd tegen
watergebrek. Spreker zou dan ook wen-
schen dat in de eerstvolgende vergadering
het maken van een nortonpomp een punt
van behandeling zou uitmaken de kosten
zijn niet zoo hoog, ze kunnen over
meerdere jaren worden verdeeld en bo
vendien zou een zoodanige pomp ook ala
onderdeel van de brandbluschmiddelen
zijn nut kunnen hebben voor bepaalde
gedeelten van het dorp, waar voor blus-
sching geen voldoende water aanwezig ia.
De heer Perdok sluit zich hierbij vol-
komen aan en zou een spoedbehandeling
wenachen.
De heer Huiaman verklaart zich wel
het nut te kunnen vooratellen, dat een
nortonpomp kan afwerpen ala onderdeel
van de brandweermiddelen, maar om
alleen voor drinkwatervoorziening van de
ingezetenen een zoodanige pomp te slaan,
acht spreker minder gewenacht.
De voorzitter zegt dat in eene volgende
vergadering B. en W. deze zaak wel ter
tafel zullen brengen, binnen welken tijd
dat zal gebeuren verzoekt hij aan dat
collège over te laten, omdat B. en W.
zich nog gegevens zullen hebben te ver-
achaffen, terwijl al of niet voldoenden
regenval in den eeratkomenden tijd ook
een factor van beteekenis zal zijn bij het
bepalen van den spoed die in dezen dient
te worden betracht.
Sluiting.
Te Asaen ia gevankeljjk binnenge-
bracht een 19jarige jongen uit Zeyen, die
op de jachtopzieners Betten en Meyeriugh
heeft geschoten, toen deze proces-verbaal
wiiden opmaken wegens het jagen met
een lichtbak in het Zeyerveld.
In den nacht van Vrijdag op Zater-
dag ia bjj den manufacturier J. Bood in
de Weste Wagenstraat op den hoek van
de Krattensteeg te Rotterdam een gat in
een winkelruit geslagen, meldt de „N.
R. Crt." Dertien bontatellen ter waarde
van 1200 zijn er gestoten.
Te Bussum ia Zaterdagnacht inge-
broken in het Kinderhuis aan den Meer-
weg, door het uitsnjjden van een paar
ruiten. Er ia in het gebouw veel vernield
geroofd zijn eenige gouden en zilveren
voorwerpen en een bedrag van bjjna
f 100 uit een linnenkast. De vermoe-
deljjke dader ia reeds in Amsterdam
aangehouden. 't Is een ongeveer 20jarig
jongmensch. Het vermoeden bestaat dat
deze ook niet vreemd is aan eenige in
den laatsten tijd te Bussum gepleegde
inbraken.
In den Nieuwjaarsnacht heeft de
45-jarige los werkman J. Tijn te Leiden
zijn zwager, den 40jarigen Elia Van
Ejjgen, even.eens los werkman, met een
groot mes aan de Oostdwarsgracht ver-
moord. Aanleiding was een twist. Bsiden
verkeerden onder invloed van sterken
drank. Tijn is getrouwd en vader van
zes kinderen. De verslagene was onge-
huwd.
Te Wolvega was de weduwe V. met
hare kinderen op den weg, toen ze zich
wat onwel gevoelde. De kinderen gingen
naar een dichtbjjstaande woning, om te
waarschuwen, doeh toen ze terugkwamen
lag hun moeder dood aan den weg.
Argwaun is dikwjjls de weerspie-
geling van elgen waardeloosheid.
Uit het Duitsch vertaald naar een novelle
van Wilhelm Haufif.
29)
gij zgt Laura's dochter", sprak
hij. »Uw vader heeft u nieta gegeven
dan zijn blond haar, maar dit zijn hare
lieve oogen, dat ia haar mond, dit zgn
de schoone trekken van de famiiie For-
tosi. Wees mgne dochter, lief kind, ik
heb geene bloedverwanten ik ben rijk.
Door verwantachap en een veeljarig ver-
driet zgt ge niemand op de wereld nader
dan mg."
Hare blikken, die over zgnen schouder
zich naar Frfiben richtten, schenen deze
bewering nu juist niet te bevestigen,
maar zij kuste geroerd zijne hand en
noemde hem haar lieve oom, haar twee-
den vader.
De vreugde van het weerzien duurde
echter slechts weinige dagen. Don Pedro
verklaarde zeer bepaald, dat zgne bezig-
heden hem naar Portugal terugriepen en
hij acheen volstrekt niet te begrgpen wat
Jozephe nog kon terughouden. Hij had
te strenge regrippen van de geloofsar-
tikelen zijner kerk, dan dat hij het voor
mogelgk zou gehouden hebben, dat Fi ftben
de gescheiden vrouw van een ander tôt
echtgenoote kon begeeren, Het is ons
niet bekend geworden, wat de minnenden
over dit punt in kwestie verhandelden.
Slechts zooveel is zeker, dat Frftben er
eenige malen op zinspeelde, dat zij tôt
het protestantisme zou overgaan, en dat
zij dit met diepe smart, maar zeer be
paald van de hand wees. Dikwijls stelde
de jonge man in zijne vertwjjfeling over
de naderende acheiding, haar voor op
zichzelve in Duitachland te blijven leven.
Mocht hjj haar gemaal niet zgn, dan toch
wilde hg oneindig gaarne ala vriend altgd
bg haar zgn. Maar ook dit keurde zg
af. Zg bekende hem ronduit, dat ze zich
te zwak gevoelde, zulk eene verhouding
eervol te dragen, en trotsch gemaakt
door haar ongeluk, beefde zg er voor
terug, in onwaardige verbinding met een
man te staan, dien zij evenzeer achtte aïs
beminde.
Voor zichzelf wist zij evenwei, dat een
een edelmoediger gedachte haar dit voor
atel had doen verwerpen.
„Zou hjj", zeide ze toch zichzelf, „den
bloei van zijn jaren aan een ongelukkig
wezen opofferen, dat slechts een vrien-
din voor hem mag zgn Zou hij het
groote geluk kinderen en kleinkinderen
rondom zich te hebben, opgeven om mij
Neen, reeds eenmaal heeft hjj mij ver-
loren en de tjjd zal ook thana zjjne smart
lenigen, hjj zal een ongelukkig wezen
vergeten, dat altoos aan hem denken,
hem beminnen, voor hem bidden zal."
Zoo acheen dan de voorspeling van
Jozephe: Voor altjjd vervuld te wor
den. Don Pedro verliet met zjjne nieuwe
bloedverwante het goed van de gravin,
om door Holland over zee te gaan. Fr#-
ben, dien de gedachte, Jozephe weldra
naar Portugal te volgen en daar haar
vriend te zjjn, miaschien ataande hield,
begeleidde de geliefde door Duitachland
naar Nederland en zoo vaak Jozephe hem
sprak van terugkeeren en hem verzocht
door een langer aamenzjjn de acheiding
niet nog zwaarder te maken, zoovaak
smeekte hjj met tranen in de oogen.
„Slechts tôt aan de zee en dan voor altjjd
In Augustus van dat jaar lag in de
haven van Ostende een schip zeilree,
dat vrachtgoederen en passagiers naar
Portugal bracht. Het was een schoone
morgen. De mist was opgetrokken, en
het acheen, dat de volgende dagen voor
de overvaart gunstig wilden zgn. Het
waa tien uur in den morgen, toen een
kanonschot van het Engelsche schip klonk,
ten teeken dat de passagiers zich aan
het strand moesten gereedhouden. Tege-
ljjkertijd stak een aloep van boord en
wierp de loopplank uit om de reizigers
op te nemen. Vele personen gingen met
hunue bagage over de plank en weldra
was de sloep gevuld en bracht hare eerste
lading aan boord. Nog voor de sloep
voor de tweede maal aanlei, zag men
vier personen het strand naderen, die
door hunne houding en kleeding zich
van de andere meestal armoedige passa
giers onderscheidden. Een deftige, oude
man liep met trotache schreden vooruit,
hjj had een breed geranden hoed op en
den mantel zoo amaakvol en gemakkeljjk
om de schouders geworpen, dat een ma-
troos, die hem komen zag, uitriep „Gij
moogt mij hangen, als dat geen SpaDjaard
is." Achter hem liep een jonge heer,
die eene schoone slankgebouwde dame
aan zjjn arm had. De jonge man zag
zeer bleek, acheen veel verdriet te hebben,
en nog grooter verdriet bjj de jonge dame
door praten te willen verdrjjven. Haar
achoon oog was rood geweend, de bloei-
ende lippen waren nu smarteljjk samen-
geklemd, de mollige wangen zagen blesk.
Zjj liep onvast aan den arm des jongen
mans. Een hoedje met fladderende struis-
veeren, een golvend kleed van zware
zwarte zjjde, aan hais en borst rjjke
gouden kettingen, schenen niet voor den
rbis te passen en daarom zou men haaat
gelooven, dat zjj den jongen man tôt aan
boord vergezelde. Ach deze beiden ging
een dienaar in bonté kleederdracht. Hjj
droeg een parasol onder den arm en had
een Spaansche baret op.
Toen zjj daar gekomen waren, waar d«
sloep hare plank uitwierp en het zand
nog vochtig was van den vorigen vloed,
bleven zjj staan. Het schoone paar zag
naar het schip, dan zagen ze elkander in
de oogen en de dame legde haar hoofd
op de schouder van den man, zoodat de
struisveeren om zjjn gezicht speelden en
zjjne atille tranen voor de blikken der
nieuwsgierigen verborgen. De oude heer
atond niet ver van daar. Hjj wikkelde
zich, dui8ter op de zee blikkende, in
zjjnen mantel en zjjn oog blonk, men
wist niet van een traan of van den weer-
sehjjn der zee. Thans kwam de sloep
aan den oever. De plank werd uitge-
worpen en een donderend schot van het
aehip schrikte het paar uit hunne om-
arming op. De oude heer kwam nader,
gaf den jongen man de hand, schudde
haar krachtig en liep snel over de plank
gevolgd door zgn dienaar, nadat ook deze
den jongeling harteljjk de hand had ge
geven. Thans omarmden de jongelieden
elkander nog eenmaal. Hjj maakte zich
het eerst los en bracht de dame naar de
plank. „Voor altjjd", fluisterde zjj met
eenen weemoedigen glimlach. „Voor
altjjd antwoordde de jonge man, ter
wijl hjj haar bevend en door tranen aan-
zag. Nog een handdruk en zjj keerde
zich om, om over de plank de aloep te
bereiken. Reeds atond zjj boven. Een
breedgeschouderd Engelschman stond bjj
de plank om£ haar behulpzaam te zjjn,
en had reeda eenige welgemeende troost-
gronden gereed. Opeens zag zjj van de
ieder rage
fs en Vrjjdaga-
d. Het kranige
*ata prjjkt, trekt
>r zeker winnen.
Veendam en
van ongeveer
Forward eD
te Leeuwarden
we gelooven in
s of een geljjk
de candidaat-
rjjd G. V. V.—
en neg wel niet
ea helpen. Jn
is-reserve's het
looven in een
i kleine, der
Leeuwarden te
I of esn over-
3 verwachten.
1 Groningen
loeten winnen,
om het kam-
ok hier slechts
-Gt. V. A. V.
srrjjd ligt hier
htingen. Wie
G. V. A. V.
H. S. C. voor
Sappemeer
cm Harjoateff
i het op de
<r«kt ia de
V. III. Ala
I aerieus op-
zs de laatste
rs overlaten.
geen bjjzon-
lena een on-
ontlastte, de
[eslagen, ten
abonné'a de
ïch-Vlaande-
lert door een
h-Vlaamsche
den, en aan
verleden.
m den snel-
Rotterdam
len passeert
chen Leiden
ivallen. De
die te 4.10
t op de rails
e. De man
laarlem ge*
aestand vrjj
ger uit den
an moedwil
niet opge-
door een
quadrilles
danser
>rde ze tôt
rwonderde
it duidelijk
dat Arm*
snel, dat
lag, da tze
bellen had
ze kort.
t, dochgaf
een wenk,
se bevend
eisje? la
Ze scherp,
fluisterde
:t de com-
het bevel
maal niet
met de
wenkte
men, ter-
zeker ge-
i met mjj
mij uitge-
uend het
van daar
i dat de
was inge-
imise ge-
