Rede van den
RIJKSCOMMISSARIS
Inlevering van metaal.
Edele
tegen het bolsjewisme.
Eischen voor de verkrijging van
rijwielbanden verscherpt.
Gas en Electra
H ARTEN.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Officieel Orgaan voor Hoogezand en Sappemeer
71e Jaargang ZATÊRDAG 5 JuliJL941 wpmag ouuu
Oplaag 8000 exemplaren No. 27
word, huis aan huis Se,eze„ HOOGEZAND. KiH-Windeweer, Kropswolde, We?rbro«k. Foshol .SAPPEMEER k ^-^.JLOCHXEHEN. Siddebureu, Schiidwoide,
Hélium, Kolham, Harkstede, Scharmer, Lageland, Overschild, NOORDBRUEK, /UlUKKUEh enz.
Dit BLAD verschijnt ZATERDAGS
Franco per post f 120 per jaar.
Drukker-Uitgever T. K. KREMER
SAPPEMEER vk'T JoSSSSZ°- Telefoon 213.
Inzending van advertenties v66r Vrijdagmiddag 12 uur.
Massale bijeenkomst op hi"op aansp",k
het IJsclubterrein Naar deze ernstige uiteenzetting van
te Amsterdam. ^en Rijkscommissaris luisterden in
Wie trein tram of bus
kan nemen, krijgt geen
bon.
verlaagd tôt 75 pCt.
van het verbruik in
de overeenkomstige
perioden in het vorige
jaar.
Iedere inleveringsplich-
tige krijgt oproeping.
FEUILLETON.
OOSTGOORECHT
Hoofdredacteur R. F. KREMER, Sappemeer.
Op 27 Juli j.l. was Amsterdam het
tooneel van de grootste politieke be
tooging, welke tôt dusver in Neder
land heeft plaats gevonden.
Reusachtige roode aanplakbiljetten
en groote transparanten aan de gevels
der huizen beheersten reeds dagen te
voren het straatbeeld van de in het
Westen van Nederland gelegen steden.
In deze biljetten en transparanten werd
de bevolking opgeroepen tôt het be-
zoeken van de betooging welke op
27 Juni zou worden gehouden. Door
zeer velen werd aan deze oproep
gehoor gegeven, zoodat massa's naar
deze geweldige gemeenschappelijke
bijeenkomst van Duitsche en Neder-
landsche Nationaal-Socialisten stroom-
den.
Vele extra treinen waren noodig
om de massa's uit de verschillende
plaatsen naar en van Amsterdam te
vervoeren.
Het groote IJsclubterrein werd door
50.000 menschen geheel gevuld, terwijl
de velen die er niet in geslaagd waren
zich toegang tôt het terrein te ver-
schaffen, de straten der stad rond het
terrein geheel vulden. Ook op zes
plaatsen in de stad, waar luidsprekers
waren opgesteld, stonden vele Neder-
landers aandachtig te luisteren.
Temidden van het vroegere invloeds-
gebied van de westelijke democratiën
stonden thans de Nationaal-Socialisten
vol aandacht luisterende naar de groote
rede van den Rijkscommissaris voor de
bezette Nederlandsche gebieden, Rijks-
minister Seys-Inquart.
De Rijkscommissaris
wees in deze redevoering op het his-
torische keerpunt, dat door den milli-
tairen eindstrijd tegen de Sovjet-Unie
is ontstaan. Op dit oogenblik, zoo
betoogde de Rijkscommissaris, staan
Nederland en de Nederlanders voor de
ondubbelzinnige beslissing om te kiezen
tusschen de partij van westersche denk-
beelden, welke slechts hulpkrachten.
van het bolsjewisme zijn, en het Natio-
naal-Socialisme, dat door zijn strijd!
tegen dit bolsjewisme de bescherming
der beschaving van het avondland op
zich genomen heeft.
De Nederslanders werden er door
den Rijkscommissaris opmerkzaam op
gemaakt, dat deze door hen te nemen
beslissing van historische beteekenis
zou zijn, voor Nederland zou een
gelijk gerechtigde plaats tôt voorwaarde
moeten hebben, en volkomen ondub
belzinnige beslissing ten gunste van
het Nationaal-Socialisme en daarmede
van Europa. Aan de toekomstige ont-
wikkeling mogen slechts die duidelijk
uitgesproken krachten deel hebben en
deze heldere zomeravond, de massa's
zoowel binnen als buiten het IJsclub
terrein aandachtig.
Ir. Mussert
legde vervolgens voor de Nederland
sche Nationaal-Socialisten de gelofte
af, onder den Fûhrer Adolf Hitler,
die gezonden is om de Germaansche
stammen van Europa te vereenigen,
mede te willen optrekken en mede te
willen strijden.
Tienduizenden zongen ontroerd en
met ontbloot hoofd het oude Neder
landsche gebed uit „Valerius Gedenck-
clanck": „Wilt heden nu treden
dat uitvloeit in de bede „Heermaak
ons vrij".
Tôt slot bracht Commissaris-Gene-
raal Schmidt de groet op den Fûhrer
uit, waarna in eindelooze golven de
kreten „Heil" vermengd met het ge-
roep „Houzee" van de Nederlandsche
Nationaal-Socialisten over het terrein
bruisten.
Deze groote betooging is op 28 en
29 Juni gevolgd door een reeks bijeen-
komsten in verschillende steden over
het geheele land. Met ruim dertig
gemeenschappelijke demonstraties van
Nederlandsche en Duitsche Nationaal-
Socialisten in aile provincies werd de
bevolking eraan herinnerd, dat ook in
dit deel van het Europeesche vasteland
het uur van beslissende politieken eind
strijd is aangebroken.
zaam voor de voedselvoorziening. Het
rantsoen voor deze bedrijven blijft
bepaald op 100 o/0. Voor verbruikers
voor industrieele doeleinden kunnen
afwijkingen van de hierboven genoem-
de percentages, zoowel naar boven
als naar beneden, worden vastgesteld.
Aanvragen van industrieele bedrijven
tôt een hooger rantsoen gas en/of
electriciteit dienen te worden gericht
tôt de betrokken gas- en/of electrici-
teitsbedrijven.
Men wordt verzocht het indienen
van dergelijke aanvragen zooveel mo-
gelijk te beperken, daar slechts in
zeer dringende gevallen tôt rantsoens-
verhooging zal kunnen worden over-
gegaan.
Kort samengevat, komt het boven-
staande in het algemeen hierop neer,
dat een ieder van I Juli a.s. af on-
geacht het feit of al dan niet meter-
opneming heett plaats gehad, zijn
verbruik met 25 procent dient te ver-
minderen. Een ieder wordt dan ook
in zijn eigen belang aangeraden de
meest mogelijke zuinigheid met gas
en electriciteit te betrachten, aange-
zien anders de rantsoeneering verder
zal moeten worden verscherpt.
Aangezien voor hen, die wejjtzaam
zijn in vitale diensten en bedrijven,
voor zoover het gebruik van rijwiel
banden beslist noodzakelijk is, zoo lang
mogelijk banden beschikbaar dienen
te blijven, moeten thans de voor-
waarden om voor een band in aan-
merking te komen, strenger worden
gesteld dan tôt dusverre het geval was.
In verband hiermede wordt de eisch,
dat men minstens vijf kilometer moet
verwijderd wonen van de plaats, waar
men zijn werkzaamheden verricht of
van de school, waar men de lessen
volgt, in dier voege aangevuld, dat
thans personen, die gebruik kunnen
maken van een openbaar vervoermid-
del (trein, tram of bus) in het alge
meen niet meer voor een bon voor
Met ingang van I Juli zullen de-
rantsoenen gas en electriciteit voor
aile gebruikers worden verlaagd van
100 u/0 tôt 75 °0 van het verbruik
in de overeenkomstige perioden van
het vorige jaar met dien verstande,,
dat de minimum rantsoenen voor gas
ad 6o m3 en voor electrisch koken
ad 150 kwh per période ongewijzigd
blijven.
De minimum-rantsoenen electrici
teit voor verlichting en huishoudelijke
doeleinden (behalve koken) worden
voor de eerstvolgende drie perioden
met 20 û/0 verlaagd.
Van de verlaging van het rantsoen
van 100 tôt 75 °/0 zijn bedrijven
van openbaar nut en openbare ver-
keorsbedrijven uitgezonderd, benevens
nader aan te wijzen bedrijven, werk—
Uitvoeringshepalingen
Ter uitvoering van de verordening
op de inlevering van metalen is een
beseiiikking van de erbij betrokken
Secretfarissen-Generaal in de Staatscou-
rant .«jjpgenomen.
Zy .foepaalt dat in iedere gemeente
ver.zamelplaatsen voor het in ontvangst
.nemen van de in te leveren voorwer-
pen zullen worden ingericht en wel
op ellke 5_OOp inwoners één,
De burgemeester is bevoegd, in het
geval de in te leveren voorwerpen een
gezamenlijk geW-icht van tien k.g. te
boven gaan, op verzoek van de in-
leveringsplichtige, die voorwerpen van
gemeentewege te doen afhalen. Hier-
voor worden aan den inleveringsplich-
tige geen kosten in rekening gebracht.
Gaat het totaal gewicht der door par
ticulière personen in te leveren metalen
voorwerpen twintig k.g. te boven, dan
is de burgemeester gehouden, op ver
zoek van den inleveringsplichtige, voor
het kosteloos afhalen dier voorwerpen
van gemeentewege zorg te dragen.
Ieder hoofd van een gezin of van
een „samenwoning", zoomede ieder
afzonderlijk levend .persoon en iedere
andere inleveringsplichtige in een ge
meente wordt voor zooveel mogelijk
door den burgemeester schriftelijk
opgeroepen om te verschijnen of zich
te doen vertegenwoordigen voor de
vereischte inlevering van metalen
voorwerpen, onder overlegging van
de oproeping.
Verklaart de verschenen persoon,
dat hij of degene, die hij vertegen-
woordigt, geen aan de verplichting tot
inlevering onderworpen metalen voor_
werpen bezit, dan wordt hij toegelaten
tot de bevestiging van deze verklaring
door het plaatsen van zijn handteeke-
ning onder het desbetreffend formulier.
Ingeleverde voorwerpen worden
onderscheiden naar koper, messing,
nikkel, tin, lood en legeeringen en
dergelijke metalen. Zij worden in
tegenwoordigheid van den brenger
nauwkeurig gewogen.
Inlevering van metalen voorwerpen
of deelen daarvan, behoorende tot den
bedrijfs- of magazijnvoorraad van over
heidsbedrijven, kleinhandelaren, win-
keliers, vertegenwoordigers, die voor-
raad houden, warenhuizen, groothan-
delaren en fabrikanten, geschiedt tot
een maximum van iooo k.g. netto per
inleveringsplichtige op de aangewezen
verzamelplaats. Indien het nettogewicht
per inleveringsplichtige meer bedraagt
dan 1000 k.g. verstrekt de burgemeester
aan den inleveringsplichtige verzen-
dingsinstructies. In beide gevallen
moeten de inleveringsplichtigen aan
den burgemeester een inventarislijst en
een gespecificeerde gewichtsopgave der
in te leveren metalen voorwerpen
zenden.
Taxatie in bijzondere gevallen ge
schiedt door rekening van den belang-
hebbende.
Voorwerpen van bijzondere
waarde.
Voorwerpen van hooge wetenschap-
pelijke, geschiedkunde of kunstwaarde
of als waardevol volksgoed te be-
schouwen voorwerpen worden, opdat
te gelegenertijd kan worden beslist
omtrent de verplichting tot inlevering,
overeenkomstig door den Secretaris-
Generaal van het Département van
Opvoeding, Wetenschap en Cultuur-
bescherming te stellen regelen, ter
plaatse onderzocht en beoordeeld door
een rijwielband in aanmerking komen.
Slechts indien de afstand van de
woning tot de naast bijzijnde trein-,
tram- of bushalte, vermeerderd met
den afstand van de halte, waar men
den trein, de tram of de bus verlaat
tot het werk, meer bedraagt dan vijf
kilometer (voor kinderen beneden tien
jaar drie kilometer), kan afgifte van
bonnen worden overwogen.
De afstand van ten minste vijftien
kilometer, die personen in de uitoefe-
ning van hun beroep of bedrijf dage-
lijks in doorsnede moeten afleggen,
om een bon te kunnen verkrijgen, is
thans tot twintig kilometer verhoogd.
Bovendien zullen, indien het mogelijk
is voor de uitoefening van de werk
zaamheden gebruik te maken van een
openbaar vervoermiddel, aan betrokke-
nen geen bonnen meer worden ver
strekt. Het bovenstaande is ook van
toepassing bij het aanvragen voor
bedrijfsfietsen.
Met nadruk wordt er de aandacht
op gevestigd, dat aan bovenstaande
voorwaarden streng de hand zal wor
den gehouden en dat eventueele ver-
zoeken tot onthefîing daarvan terzijde
moeten worden gelegd.
In verband met de verandering in
de voorschriften is voorts bepaald, dat
aile aanvragen voor rijwielbanden,
welke voôr i Juni zijn ingediend en
op welke de verbruikers nog geen
beslissing van den distributiedienst
hebben ontvangen, afgewezen zijn.
Voortaan moeten aile aanvragen
voor rijwielbanden in de laatste
week van elke maand wor
den ingediend. Uitsluitend deze aan
vragen zullen nog in behandeling
worden genomen. Als overgangmaat-
regel is bepaald, dat de aanvragen,
welke in de maand Juni zijn inge
diend, wel door de distributiediensten
in behandeling zullen worden genomen.
Deze aanvragen zullen echter volgens
de nieuwe, hierboven omschreven
voorschriften worden beoodeeld.
de daartoe door dien Secretaris-Gene-
raal aangewezen deskundigen. Hier-
voor worden aan de belanghebbenden
geen kosten in rekening gebracht.
Tegen de beslissing van den des-
kundige is geen voorziening toegelaten4
Vergoeding.
Tenzij de inleveringsplichtige of wie
hem vertegenwoordigt heeft verklaard
afstand te doen van het recht op ver
goeding van de metaalwaarde der
ingeleverde voorwerpen, geschiedt de
uitbetaling van de aan de rechtheb-
bende toekomende bedragen, zoo spoe-
dig mogelijk na de algemeene inleve
ring, door den gemeente-ontvanger
overeenkomstig de volgende maatsta-
ven koper tegen f 40, messing tegen
f 25, nikkel tegen f 120, tin tegen
f 140, lood tegen f 10, legeeringen en
dergelijke metalen tegen f 20, ailes
per 100 k.g.
12
Tante Was ôpgestaan en wierp zich
vermanend en predikend tusschen haar
twistende lievelingen, terwijl Alex zich
verslikte van het lachen.
't Was ook zoo onbeschrijfelijk
komisch, de ernstige vaardigheid te
zien, waarmee de oude vrouw de dieren
terechtwees, alsof het kinderen waren.
„Als die Multatuli in 'n automobiel
kon rijden, zou hij bepaald iedereen
omver rijden uit liefhebberij", lachte
het meisje met innige prêt wat 'n
vechtersbaas is dat
Tante was uit haar humeur zij
vond het jammer, dat dit lichtzinnige
kind nu juist op den eersten morgen
zulke wanordelijkheden moest zien.
En zij had zoo gaarne met haar
welopgevoed troepje willen indruk
maken. Tante was wreveliger dan
ooit maar zij zocht de oorzaak aan
den verkeerden kant. Niet haar dieren
waren er oorzaak van, haar dieren
nimmer.
„Je moest niet zoo hatelijk lachen,
Alex, 't Staat altijd leelijk leedvermaak
te toonen. En denk ook maar niet,
dat dit een alledaagsche scène is de
lieve dieren zijn uit hun gewone doen
zij zijn niet aan vreemden gewoon
„Ah zoo zei Alex, alsof haar
een licht opging.
Na het ontbijt werden de servetjes
ingezameld. Alex bood haar hulp aan
en nam de zachtmoedigste helft der
bende onder handen.
Met Byron was zij spoedig goede
vrienden, hij likte haar hand en schoof
zijn verstandigen kop lietkoozend tegen
haar aan. Zij streelde hem en spra k
hem vriendelijk toe.
Tante's humeur verbeterde dadelijk,
Maar toen zij in de vensterbaink
zittend, haar vôeten zacht op Vondefe
rug zette, die juist aandachtig z"m
linkerpoot bekeek, zei tante zenuw-
achtig en geërgerd „Maar Alex
„Wat belieft u, tante, vroeg Alex
argeloos.
„Dat mag je niet doen Daar heb
je 't recht niet toe. Denk je niet, dat
een dier fierheid bezit en de vernedering,.
welke je het daar aandoet, diep ge-
voelt
„0 zei Alex op gerekten'
toon. „Ik zal het hem voortaan vragenT
Tante beet zich op de lippen.
Nu gingen zij eerst den patiënt
bezoeken, het dier was wat beter en
Alex streelde het medelijdend. Zelfs
stopte zij het wat lekkers toe.
„Alex Alex zei tante nu, „je
hebt toch hart voôr de dieren
„Zeker, ik houd van dieren, maar
ik haat de menschen niet en ik
bind de honden ook geen servfrtjes
voor
Tante draaide zich snel om.
Dien morgen was het weer te slecht
voor de oude freule om ha/ar gewone
wandeling te maken.
„Na het tweede ontbijt kûn je het
dorp gaan zien als je wilt, Alex. Ik
blijf thuis, je moet maar wat bezig-
heden zoeken."
Alex snelde naar haar kamer.
„Dit weer te slecht Het is heerlijk
Maar, weet je wat, Alex Het is 'n
zwaar werk deze tante van je te
bestudeeren. Daarom raad ikje, Alex
van Forren, schrijf ailes op, opdat je*
tegen 't eind het begin niet weer
vergeten bent."
Alex schreef haar eersten indruk
neer.
„Zij kan nog genezen wellicht
I maar zij is stapelgek
En daarna schreef zij naar huis. Deze
brief bevatte dezelfde geloofbelijdenis.
Voortaan zal ik elken dag de
feijzoOndere toestanden opschrijven en
u tvv.eemaal per week de brieven toe-
eeraden Als het niet om Floris en
om onztm jonker was, kwam ik met
den vlugsten sneltrein naar huis. Aile
viervoetige* dotjes en schatjes van tante
Fee groeterr u, evenals uw beklagens-
waardig docfitertje."
Aldus eindi'gde Alex haar eersten
stouten brief. Wonderlijke dagen
braken voor het jongemeisje aan.
Iedere dag deed haar nieuwe dwaas-
heden der oude tante ontdekken en
iedere dag zag zij iets nieuws in het
karakter der grijze, menschenhatende
freule.
Zij teekende ailes getrouw op, maar
toen zij dit een week had volgehouden,
begreep zij er bij de herlezing maar
weinig meer van.
Zij vond ailes zoo onnafuurlijk en
begreep zeer goed, dat al de uiterhjke
dingen, welke zij waarnam, niet het
ware karakter van haar zonderlinge
taak verraadden.
Tot nog toe had zij weinig van het
dorp gezien en nog geen enkel lid der
familie Ter Meer ontmoet. Freule
Fee was lastig met al haar grillen en
a'nvallen voortdurend legde zij beslag
iqp het jonge meisje en kwelde haar
«dan op allerlei wijze. Van'smorgens
tOtt 's avonds moest zij belangstelling
troontm voor dingen, die haar volkomen
Ikoud ilieten, en zich bezig houden met
die igéheele menagerie der oude vrouw.
fcjj' :kende nu ook aile beesten bij den
i, taiam, «wandelde met hen over het
si or^plein en in den omtrek van het
ka Kteel, in gezelschap, of liever onder
toi nsidht van tante en luisterde met
eni *jsilengeduld naar wat deze haar
ver teilde .en voorlas. Maar het was een
vre< sefiijk leven voor een vroolijk
wez mit je àls Alex van Forren. Zij
werd er bleek en stil van en liet het
hoofdje hangen.
„Wat scheelt er aan, Alex vroeg
tante haar op 'n morgen. „Bevalt het
je niet bij me
„Neen tante
Freule Fee had zich aan haar gewend
en was niet ingenomen met het denk-
beeld het nichtje nu reeds weer af te
staan. En bovendien, zij wenschte van
dat kind een aanhangster harer dwaze,
ziekelijke begrippen te maken.
„Waarom bevalt het je hier niet
„Het is hier zoo stil
„Stil Er zijn hier toch levende
wezens genoeg
„Maar men ziet geen mensch
„Daar heb ik geen behoefte aan
ik wil geen menschen zien Versta
je, Alex
Alex werd driftig acht dagen lang
had zij gezwegen en zachtmoedig ailes
geduld, maar tante werd van dag tôt
dag erger. Zij zag in, dat onderdanig-
heid en lijdelijke toegevendheid »iet
de goede manier was om tante te
genezen. En zij had er genoeg van
ook dat was om gek te worden.
„Maar ik wel, tante, barstte zij uit,
„ik wil wel 'ns menschen zien zô6
houd ik 't niet uit. Ik dank er voor
op mijn jongen leeftijd te worden
opgesloten als een ziekelijke oude
juffer, met wat honden en katten tot
opbeurend gezelschap. Het leven is
een groot geschenk en ik wil er van
genieten. Ik beschouw het als een
groote misdaad de wereld en de men
schen te haten.
Alex was bijna buiten adem van
opwinding.
Freule Fee keek haar met wijd
opengesperde oogen aan, maar zwecg.
„Hoort u, tante! Ik wil hier blijven,
als ik u er een genoegen mee doe
maar op voorwaarde, dat u mij meer
vrijheid toestaat dat ik menschen
mag zien en hooren en mij niet behoet
te vernederen tot een uitsluitenden
omgang met u en met redeloos
vee. Het is toch te gek en te onge-
looflijk, dat een denkend mensch
genoeg zou hebben aan de vriendschap
met het stomme dier. U praat er over
als moest ik mij „verbroederen" met
uw lievelingen, maar ik heb niet
genoeg aan zulke sprakelooze con-
versatie. Ik verlang naar menschen."
„Wat wil je dan, Alex vroeg
tante Fee.
„Dat ik gezelschap mag ontvangen,
met iemand van mijn jaren omgaan.
En anders
„Nu
„Anders ga ik naar huis
„Dat doe je toch niet zei tante
vinnig, met een scherpen onderzoeken-
den blik.
„En waarom niet
„Omdat het met de belangen van
familie zou strijden, wanneer je voor-
goed met je erftante brak," verklaarde
de freule bits en dreigend.
Alex trok haar neusje op.
„Ga niet voort, tante. Dit is al
voldoende nu wil ik niet meer blijven.
Ja, ik durf wel oprecht te zijn. Ik
zou niet graag de belangen van mijn
arme broers schaden door een gril en
het is heel jammer voor hen, dat onze
ouders niet rijker zijn. Maar marna heeft
ons niet tot huichelaars opgevoed en
zij had innig medelijden met uw treu-
rig alleen zijn. Zij dacht, dat jong
levén u gelukkiger zou maken, en
hield u voor zachtmoediger dan u
bent en daarom liet zij mij gaan. Maar
nu zal zij de eerste zijn die zegt
welkom thuis kind. Want wat u niet
begrijpt of niet begrijpen wilt, wij
hebben elkander allen hartelijk lief."
Tante Feeks kuchte onrustig.
„Morgen ga ik naar huis teiug,
verklaarde Alex kortaf en ging hcen.
Tante Feeks zat eenzaam wel een
(Vervolg op pag. 4.)