Edele
Harten.
Weest zuinig
Kunstmest
Rozebotteljam op de boterham
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
Officieel Orgaan voor Hoogezand en Sappemeer
JJet
Weest zuinig met
Gas en
Electriciteit.
Bederf van Jam.
71e Jaargang
Oplaag 8000 exemplaren No. 30
Drukker-Uitgever T
K. KREMER
met gas en electriciteit.
Dieseltractie en
Motor rijtuigen belasting.
vraagstuk.
le recept.
2e recept.
FEUILLETON.
Men controleere de voorraden
OOST-
wordt huis aan huis geiezen te HOOGEZAND, Kiel-Windeweer, Kropswolde, Westerbroek, Foxhol, SAPPEMEER, Borgercompagnie, SLOCHTEREN, Siddeburen, Schildwolde,
Hélium, Kolham, Harkstede, Scharmer, Lageland, Overschild, NOORDBROEK, ZU1DBROEK enz.
Dit BLAD verschijnt ZATERDAGS
Franco per post f 1 20 per jaar.
CA PPRN/fRF'R vh- T. J. BORGESIUS Zn.
rCMDEIV Opgerichl 1870.
Hoofdredacteur R. F. KREMER, Sappemeer.
Telefoon 213.
Inzending van advertenties vôôr Vrijdagmiddag 12 uur.
Bedenkt, dat het electriciteits- en
gasverbruik is gerantsoeneerd op 75 pCt.
Dat daarom iedereen ailes in het
werk moet stellen om dat rantsoen
niet te overschrijden.
Dat bovendien overtreding kan
worden gestraft met boete en afslui-
ting van den toevoer.
Zuinig kan men o.a. zijn door niet
onnoodig licht te laten branden. Vooral
in dezen zomertijd kan verlichting
vrijwel geheel achterwege blijven. Het
moet niet voorkomen, dat men bij
daglicht in hôtels, restaurants, winkels
enz. overvloedig licht ontstoken ziet.
Ook in particulière woningen moet
het licht tôt het allernoodzakelijkste
beperkt worden.
Door Uw radiotoestel af te stellen,
indien U toch niet luistert.
Door het warmwaterverbruik, ver-
koken, wasschen en baden te beper-
ken. Dit kan o.a. worden bereikt
door
Geen kleine vlammetjes doorloo-
pend te laten branden onder keuken-
of badgeyser.
Groenten en aardappelen met zoo
min mogelijk water te koken. Houdt
bij het koken steeds de deksels op de
pannen. Zoodra damp uit pan of
ketel komt, kan Uw gasbrander klein
worden gesteld.
Voor het zetten van thee ofkoffie
niet meer water te koken dan noodig is.
Het vaatwerk eenmaal per dag af
te wasschen.
Bij het baden niet meer warm wa
ter te gebruiken dan strikt noodza-
kelijk is.
Beperk uw verbruik.
Het is een algemeen belang en
daarbij ook Uw eigen belang want
het bespaart U b^éten en afsnijding
van den toevoer.
Leert daarom zoo spoedig mogelijk,
Uw meter zelf op te nemen.
De Persdienst van den B.B.N.
meldt
Daar door de oorlogsomstandigheden
diesel- en gasolie practisch niet meer
verkrijgbaar zijn, werden geslaagde
proeven genomen, om in een diesel-
motorandere brandstoflen te gebruiken.
In de praktijk wordt thans tôt vol-
doening van de gebruikers een mengsel
aangewend, samengesteld uit 90
95 n/0 benzine en 5 10 °/0 smeer-
olie, welk mengsel, zooals bekend, ook
in tweetact motoren wordt gebezigd.
Nu was in verband hiermede de vraag
gerezen, of dieselwagens op deze wijze
voortgedreven nog in de termen zouden
vallen voor de verhoogde motorrijtui-
genbelasting, welke voor dieseltractie,
volgens art. 3a van de Motorrijtuigen-
belastingwet geheven wordt.
Op een door den Bond voor Bedrijfs-
autoverkeer in Nederland (B.B.N.)-
te dezer zake aan den Secretaris-
Generaal van het Département van
Financiën gericht verzoekschrift werd.
inmiddels bericht ontvangen, dat de
toepassing van art. 3a der Motorrij-
tuigenbelastingwet en art. II, lid 2,
van de Wet van 27 April 1939,
achterwege kan blijven ten aanzien
van dieselauto's, welke zijn ingericht
om te worden voortbewogen op an-
dere mechanische wijze, dan door een
uitsluitend aan benzine ontleende
kracht, zoolang niet blijkt, dat zij
anders worden aangedreven dan door
een mengsel van benzine en niet meer
dan 10% smeerolie.
De in verband met vorenstaande
eventueel te veel betaalde motorrij-
tuigenbelasting kan, indien daartoe een
verzoek wordt ingediend, van 1
Augustus a.s. af worden gerestitueerd.
Bij een dergelijke teruggave zullen
zoo noodig de desbetreffende belasting-
kaarten worden ingetrokken en nieuwe
belastingkaarten, waarop het vermin-
derde belastingbedrag is vermeld,
worden afgegeven.
Geen Kunstmest,
Dan Terpaarde.
De leider van de vakgroçpen bij
het Ned. Agrarisch Front, de heer
Ruiter, schrijft
Over de moeilijke kunstmestpositie
is al zooveel gesproken en geschreven,
dat we die zonder meer kunnen vast-
stellen. Daaruit spruit, voor een niet
Het voorlichtingsbureau van den
Voedingsraad schrijft
Uit talrijke onderzoekingen is ge-
bleken, dat rozebottels zeer rijk zijn
aan vitamine C. Reeds in vroegar
eeuwen werd rozebottelthee gegeven
aan kleine kinderen met tandvleesch-
bloedingen, waarna genezing optrad.
Er was toen nog geen voldoende
zuigelingenzorg en door ondoelmatige
voeding ontstond genoemde aandoening
als gevolg van een gebrek aan vitamine
C. Door ervaring geleid werd door de
moeders rozebottelthee als genees-
middel gegeven.
Wanneer de goede soort rozebottels
op de juiste wijze verwerkt wordt tôt
jam of thee, blijft het vitaminegehalte
nog zqo groot, dat het zeker de
moeite waard is de rozebottels op deze
wijze te verwerken.
In den winter en in het vroege
voorjaar loopt het vitamine-C-gehalte
van onze voedingsmiddelen, waaronder
de aardappel de voornaamste plaats
inneemt, terug. Versche en vooral
rauwe groenten en vruchten zijn in
den winter niet altijd in voldoende
mate te krijgen. Het is dus van be
lang een natuurlijke bron van vita
mine C te benutten en de rozebottels
te conserveeren. Deze kunnen dan
gebruikt worden, wanneer groenten
en vruchten schaarsch zijn.
Bovendien is rozebotteljam zeer
smakelijk voor de boterham, terwijl
een aftreksel van rozebottels een
frisschen drank vormt ter vervanging
van thee.
Eind Augustus, in September en in
October zijn de rozebottels voor de
verwerking geschikt en is het oogen-
blik van den inmaak aangebroken. De
rosa rugosa en de rosa hebben bottels
met een hoog vitaminegehalte. Ze
groeien in tuinen, plantsoenen en
duinen. Men doet verstandig deze
soorten voor de inmaak te kiezen en
ze spoedig na den pluk te verwerken.
Het is gewenscht, dat ieder, die de
beschikking over deze rozebottels heeft,
deze bereidt op de hieronder aange-
geven wijze en bewaart tôt in den
winter of 't vroege voorjaar.
De bottels wasschen en van kelk-
blaadjes en steeltjes ontdoen. De bot
tels doorsnijden en de pitten met een
theejepeltje of aardappelmesje verwij-
deren.
De vruchten wegen, een gelijke ge-
wichtshoeveelheid suiker met zoo wei-
nig mogelijk water verhitten tôt ze
een draad trekt. De bottels bij de
stroop voegen en de massa onder
voortdurend roeren nog 10 minuten
koken.
De jam warm in de uitgekookte
potjes overdoen en afsluiten met een
laagje gesmolten parafine of met cello
phane, dat een paar uur in den bran-
dewijn heeft gelegen.
Van deze jam is het gehalte aan
vitamine C. bepaald. Dit bleek 650
mg pCt. te zijn. Het voordeel is de
korte kooktijd van de rozebottels.
Een nadeel is de groote hoeveelheid
suiker, die men er voor noodig heeft
en de zeer harde consistentie (gelijk
geconfijte vruchten), die dejamkrijgt.
Anderhalve kilogram rozebottels,
suiker en bessensap.
De bottels schoonmaken, zooals
boven aangegeven is.
De vruchten wegen en in een wijde
pan, waarvan de bodem met een
weinig kokend water bedekt is, aan
de kook brengen. De vruchtenmassa
onder voortdurend roeren inkoken tôt
tweederde van het volume.
De suiker (3/4 kg. op 1 kg. schoon-
gemaakte en van pitten ontdane roze
bottels) en wat bessensap toevoegen.
De jam laten koken totdat een
paar druppels, die men snel op een
bord laat afkoelen, niet meer vloeien.
De jam heet in de potjes doen, die
zorgvuldig gewasschen en metschoon
water (liefst gekookt) zijn omgespoeld.
De potjes zoo vol mogelijk vullea en
atsluiten met een stukje cellophane,
dat met een elastiekje of touwtje strak
om het potje wordt gespannen. Een
schoteltje op het potje plaatsen, het
geheel omkeeren en zoo laten afkoelen.
15
Mignon zat in het heerlijke scha-
duwhoekje achter in den tuin. Over
het sofakleedgebogen, neuriede zij een
liedje, terwijl haar vlugge vingertjes
de naald ijverig op en neer staken.
Hector lag aan haar voeten te slapen.
Albert naderde onhoorbaar, zorg
vuldig de graslijn houdend. Glim-
lachend sloop hij nader en nader
Hector opende even de oogen en zag
hem komen, maar bleef rustig liggen.
Goed volk En het was te warm
voor zoo'n ouden hond om te blaffen
lekker zoo, in de schaduw aan de
voeten van de vrouw. Hector droomde.
Ook zijn meesteres droomde, oude,
weemoedige droomen, die nog zoo nu
en dan in een stil uur tôt haar kwamen.
„Mignon fluisterde het opeens.
Zij keek verschrikt op, er was
niemand.
„Mignon klonk de stem weer,
heel zacht.
Weer zag zij rond ha, daar
achter de jasmijnstruiken bewoog zich
iets. Albert, natuurlijk. Zij was niet
recht op haar gemak en wist toch niet
waarom. Albert was soms zoo vreemd,
de laatste dagen. Hij was wel altijd
een hartelijke broeder voor haar ge-
weest, vol oplettendheid en belang-
stelling, wel had hij haar steeds verrast
met allerlei attenties, maar nu, nu had
zij somswijlen een gewaarwording
alsof hij overdreef.
Zij begreep 't niet recht en gaf er
zich nog maar weinig rekenschap van,
maar het leek haar vreemd. Hij kon
haar dikwijls zoo lang en aandachtig
aanzien, dat zij er verlegen van werd.
En nu was hij daar weer
Lachend kwam hij uit de struiken
te voorschijn en leunde tegen een
lindestam.
„Ik wou je eerst doen schrikken,
Mignon, maar ik had er toch per
slot van rekening geen moed toe."
„Zoo Hoe zachtmoedig, beste
broertje
Mignon zag hoe Albert de wenk-
brauwen fronste en toen hij haar
plotseling lang en doordringend aan-
zag, liet zij van verlegenheid de naald
vallen.
„0 zei ze verschrikt en bukte
zich om ze weer op te rapen.
Maar Albert voorkwam haar reeds
onhandig zocht hij 't kleine blinkende
voorwerp tusschen het kiezel en keek
niet op.
„Zeg, Mignon begon hij aar-
zelend.
„Wel
„Waarom noem je mij toch altijd
broertje
„Beleedigt dat verkleinwoordje je
waardigheid Dan zal ik voortaan
deftig het onverminkte broeder ge
bruiken."
Albert zocht nog aandachtiger naar
de gevallen naald.
„Ik ben immers je broer niet,
Mignon, wij zijn zelfs geen familie
van elkaar."
„Albert zei het meisje met beven-
de stem en toen hij verwonderd zich
oprichtte, blikte hij in een bedroefd,
doodsbleek gezichtje.
„Wat scheelt er aan, Mignon
ik ik wilde stotterde de
schilder, verward en ontsteld over deze
plotselinge verandering.
„Dat weet ik immers wel Waarom
herinner je mij daar opeens aan Ik
zal het immers niet vergeten. En ik
ik kan het toch ook niet helpen
schreide het meisje zacht en snelde
weg, naar huis.
„Mignon riep hij haar angstig en
smeekend na, maar zij wendde het
hoofdje niet naar hem om.
„Het was ailes zoo mooi en nu
hoorde hij haar nog klagend zeggen
en toen verdween zij.
Hij bleef verbaasd staan, doch voor
hij tôt zichzelve was gekomen, stormde
Alex den tuin in en vertelde hem,
naar adem hijgend, het avontuur op
de heide. Nu moest hij toch lachen.
„Wat moeten wij beginnen, m'neer
Ter Meer? Weet u raad vroegde
freule eindelijk.
„Of ik pochte hij. „Ik ga met u
mee en dan draag ik haar hier heen
„U Heel alleen Het is zoo ver
„Kom maar mee, freule. Wij zullen
samen flink overleggen
Zij gingen het huis binnen.
„Migno'n riep de schilder luide.
Ailes bleef stil het meisje was
nergens te zien. Nu zocht de schilder
zijn moeder en mevrouw Ter Meer
luisterde aandachtig naar het verhaal
van het ongeval.
„Loop vlug met de freule mee ik
stuur je een paar mannen met een
gemakkelijken rieten stoel na," zei ze
en freule Alex ging haastig met den
schilder op weg.
Zij vertelde hem ailes uitvoerig en
haar vroolijke beschrijving deed hem
de kleine scène met Mignon vergeten.
Soms schaterde hij 't uit van prêt over
de kluchtige brutaliteit van jonker
Floris.
,,'n Aardige jongen, die kleine broer
van u, freule Alex. Dat is een jongen
waar wat in zit ik mag hem bijzon-
der gaarne. En hij is bij al zijn on-
beschaamdheden nog zoo'n echt kind,"
zei hij glimlachend.
„0 ja, onze Floris is nog een on-
bedorven ventje
Toen zij de freule en haar jeugdigen
verpleger bereikten, werd de jolige
bij de pakken neerzittenden boer,
voort, dat hij andere wegen dient te
zoeken, om zijn planten het noodige
voedsel te verschaffen.
Dit dient 66k te geschieden, wan
neer dit pogen verre van eenvoudig is.
We kunnen daarbij denken aan het
beter uitnutten van grootstedelijken
afval. Is het niet een voorbeeld van
libérale verkwisting, dat groote steden
als Amsterdam en Rotterdam hun
waardevolle faecaliën zonder meer
naar de zee afvoeren Wat zou er
niet een geweldige oppervlakte cul-
tuurgrond bemest kunnen worden met
deze hoogwaardige meststoflen, als
men een behoorlijk systeem had ont-
worpen en doorgevoerd om ze te be
nutten
Naast de mogelijkheid in de toe-
komst dit afval te gebruiken en om
andere bronnen aan te boren, komt
evenwel een mogelijkheid naar voren,
die niet nieuw is maar wèl zeer waar-
devol voor de betreftende gebieden
en bovendien heel gemakkelijk in de
practijk toe te passen. Voordat de
kunstmest zoo grooten opgang maakte,
paste men in Groningen enFriesland
vooral een bemestingsmethode toe, die
zeer goede resultaten opleverde, vooral
op daarvoor geëigende gronden.
Men groef de bestaande terpen en
wierden af en benutte de in deze
aarde voorkomende geweldige voor-
raad aan voedende stof tôt bemesting
voor het land. Het is bekend, dat een
goede terp, als die voor een belang-
rijk deel is opgebouwd uit afval en
mest, zooveel plantenvoedsel bevat,
dat het land erop reageert, dat het
een aard heeft.
De mogelijkheid, om tijdelijk weer
in grootere mate terpaarde te benut
ten, is op het oogenblik nog aanwezig.
Er zijn nog enkele terpen in ex-
ploitatie. Er zijn ook nog onaange-
sneden terpen, al is de ligging daar-
van vaak minder gunstig dan van de
reeds afgegravenen en komt daardoor
de exploitatie iets duurder uit.
Er is verder nog een andere moge
lijkheid om, vooral lichte landerijen,
met vruchtbare kleiaarde te bemesten,
zonder dat men daarvoor uitsluitend
aan terpaarde denkt. Het is bekend
dat de grond in beste kleistreken in
't Noorden, ook zonder van een terp
afkomstig te zijn, een goede bemes-
tende en zodeverbeterende werking op
grasland vertoont, zoodat men deze
aarde kan benutten. In bepaalde ge
vallen is het daarbij mogelijk den
bovengrond van geschikt land voor
een deel weg te graven, zoodat nog
voldoende bouwvoor overblijft.
In andere gevallen leveren vervallen
dijken van polders, e.d. goeden grond
op. Ten slotte komt er, b.v. bij het
Het Voorlichtingsbureau van den
Voedingsraad schrijft:
Den laatsten tijd is er veel jam ver-
kocht in kistjes, tonnetjes, glazen
potten zonder binnen-deksel, potten
die gesloten zijn met een cartonnen dek-
sel of gedeeltelijk cartonnen deksel.
Ook worden cartonnen bekers met jam
in den handel gebracht. Verschillende
winkeliers verkoopen de jam onver-
pakt en wegen haar voor de klanten af.
Daar de onverpakte jam gerégeld
met de lucht in aanraking komt, zal
er vrij spoedig bederf op kunnen tre-
den. De verpakte jam is eenige maan-
den houdbaar, doch op den duur zal,
vooral wanneer de jam op eenigszins
vochtige plaatsen bewaard wordt schim-
melvorming niet uitblijven.
Degenen, die in verband met de
huidige omstandigheden eenigen voor-
raad jam hebben opgedaan, die aldus
verpakt is of die een verpakking heeft,
welke niet gestereliseerd is, doen vef-
standig deze jam niet langer dan
eenige maanden te bewaren, en ze
geregeld te controleeren.
Alleen als de jam in potten met
binnendeksel, gummiring en schroef-
deksel of in weckglazen gesteriliseerd
wordt, is deze jam langer houdbaar.
Bij de bereiding van eigengemaakte
jam wordt pectine, dikwijls zuivere
pectine als opecta, penjel of een der
gelijke pectine-houdende stof gebruikt.
Het voordeel hiervan is, dat door
het toevoegen van pectine de kook
tijd van de jam belangrijk korter wordt,
waardoor men een zuiveren vruchten-
smaak houdt, brandstof bespaart,
weinig verliest bij het inkoken en bij
de bereiding vaste voorschriften kan
opvolgen.
Toch kan deze bereidingswijze niet
onverdeeld worden aanbevolen. Ook
deze jam loopt gevaar na eenigen tijd
te beschimmelen.
graven van kanalen, hier en daar
geschikte grond vrij, die in deze tijden
niet mag worden gebruikt als opvul-
grond, maar die via beaarding voor
de voedselproductie dient te worden
gestemd, als hij daarvoor tenminste
beschikt is.
We vragen dus aandacht voor be
aarding met terpaarde, en goeden
anderen kleigrond. Wij wijzen verder
op het benutten van waddenslik. De
belangrijkheid van een en ander doet
ons een beroep doen op de boeren,
die van deze mogelijkheden kunnen
gebruiken om hen uit te nutten. Verder
roepen wij de houders van terpen en
geschikte andere gronden op om deze
te bewerken, waarbij eigen voordeel
ook zeer zeker kan worden gediend.
Onze oproep geldt de „modderschip-
pers", die op deze manier geregeld en
loonend werk kunnen vinden en niet
in de laatste plaats de autoriteiten om
hen te vragen in deze moeilijke tijden
ailes in het werk te stellen om te
bevorderen, dat deze bron van planten
voedsel verder wordt aangeboord en
benut.
schilder door freule Alex voorgesteld.
Freule Fee was stil en pijnlijk en
liet zich gedwee huiswaarts dragen.
Zelfs liet zij het later stilzwijgend toe,
dat men haar in den ruimen rieten
stoel zette en haar zoo transporteerde.
„Wat nu vroeg zij eindelijk on-
rustig, toen de stoel voor de villa van
den dokter werd neergezet.
„Bravo riep de geneesheer op het
zelfde oogenblik de stoep afkomend,
dat hebben jullie netjes er atgebracht,
kinderen
„Ik wil naar huis," stamelde de
oude freule, weinig op haar gemak.
„Bedaard blijven, lieve freule U
weet, dat ik tegenover mijn patiënten
nooit afstand doe van mijn recht op
het laatste woord. Albert, jou groote,
sterke kerel, draag de freule naar de
logeerkamer."
„Och neen, och neen protesteerde
de freule zenuwachtig.
Maar Albert was niet te vermurwen
en toen de dokter weer beneden kwam
verklaarde hij lachend „De oude dame
heeft een voet verstuikt en is voor de
eerste weken onze gevangene."
„Hoera!" spotte Albert.
Floris lachte schaterend, hij vond
dit geheele avontuur onbetaalbaar.
Alex werd er verlegen van.
„Stel je maar gerust, freule Alex,
uw geëerde tante komt hier niet van-
daan v66r zij geheel genezen is d.w.z.
zij komt hier niet weg voor wij haar
geleerd hebben, dat een mensch geen
dier en een dier geen mensch is."
Alex keek den dokterdankbaar aan.
Een poos later vroeg het meisje naar
Mignon.
Albert herinnerde zich dadelijk weer
het vreemde gedrag van zijn lief
pleegzusje en sprak er ongemerkt zijn
moeder over.
Mevrouw Ter Meer keek haar
zoon blij in de oogen. „Ik heb 't al
lang gemerkt, jongen," fluisterde zij
hem in het oor.
Zijn gezicht straalde van verrukking,
„Mama, lieve, beste marna, zou u er
niets tegen hebben
Zij is een engel, jongen. Papa en
ik wenschen niets liever. Alleen zegt
pa hier glimlachte mevrouw schalks
en zag haar grooten, knappen jongen
met welgevallen aan dat zij veel
te mooi en te zacht is voor zoo'n
langen, vervelende, luien vertknoeier
als jij ben t.
„Zeer dankbaar voor dat welwillend
vaderlijk oordeel. Maar, maatje, wat
denkt u van haar houding Waarom
deed zij zoo vreemd
,,0 raadsel van een meisjeshart,"
plaagde de moeder.
„Maatje, neen, lach nu eens niet.
Zou ik wel kans hebben Zou zij mij
willen hebben
„Gekke jongen! Wie zou jou niet
willen
„Ja dat is moederlijke hoOgmoed.
Maar ach, ma, zij is zoo mooi,
zoo buitengewoon mooi een
sprookjeskind en ik ik ben maar
zoo'n wanhopig-gewone, alledaagsch»
leelijke kerel."
„Ga asjeblieft gauw heen, Voor
zulken nonsens is mijn tijd veel te
kostbaar."
Mevrouw ging lachend weg.
Alex en Floris gingen naar het slot
terug om een en ander voor hun tante
in orde te brengen.
Mignon had zich niet laten zien.
Zij zat eenzaam op haar kamer en
had haar oogen rood geschreid. Waar
om wist zij eigenlijk zelf niet recht.
Maar toen Albert gezegd had
Waarom noem je mij toch altijd
broertje Wij zijn niet eens familie
van elkaar toen had Mignon
eensklaps zichzelve teruggezien in den
tuin van het oude doktershuis met
Albert en Hector toen had zij hem
(Vervolg op pag. 4).
