(Volksblad) Oost-Goorecht en Omstreken nl | 1945 | 17 november 1945 | pagina 6

DREI MÀDEL HAUS

Schoeneiimagazijn „De Volendsmmer"

VERKLARING

Regeling HUISSLACHTIKG

Onderl.Veeverzekering Mij

Gevraagd enige nette Meisjes

Dancing Hôtel Faber, Hoogezand, Tel. 22

SCHOUWBURGZAAL HOTEL FABER

Concertzaal DEGENHART, Slochteren

Gezelschap DICK VAN PEURSEN

Toneelzaal STAALSTRA Harkstede Tel. 5

Kees de Haanstr. 80, Sappemeer.

Wie leert mij typen,

Leesbibliotheek.

TAndelbeek, Sappem.

wee aank. Assistenten

Vacantiebonnen.

St. Nicolaas Geschen

bij JO KOENEMAb

Hôtel Struvé

Soirée Dansante

Zondag 18 Nov. Dansen.

Hôtel Struvé

BIOSCOOP - HOOGEZAND

Een Kus in het donker

Concertzaal Degenhart

„DE FABRIEKSBAAS

Centra is sterk

in 't goede merk.

ZAAL STAALSTRA

Soirée Dansante

DE „ASSU M IJ" VAN 1896

Atelier Reinier Muller N.V.

prima Solution,

Cyclamen

De ondergetekende door
het Ned. Beheersinstituut be-
noemd tôt bewindvoerder
over

1. Hartog Nijveen, fa-
brieksarbeider.

2. Barend van Delft,
handlanger, en echtgenote
Rachel Nijveen.

3. Jakob Nijveen, slager
en koopman, en echtgenote
Betje Bollegraaf.

4. Heiman Vrengel, be-
drijfsleider metaalhandel.

5. Simson Levie, fabrieks
arbeider.

6. Saartje Levie, wed.
van Simson Simons.

7. Izaak de Beer, koop
man, en echtgenote Hendel
Mozes.

Heiman Bollegraaf,
koopman, en echtgenote Es-
ther de Beer.

9. Simon Bollegraaf,
koopman, en echtgenote
Kaatje Simons.

10. Tobias Bollegraaf,
koopman, en echtgenote
Roosje Cohen.

11. Aron van Delft, grond
werker, en echtgenote Imke
Medema.

12. Andries Gootdorp
arbeider in metalen, en echt
genote Charlotte Simons.

13. Gerrit Hamburger
godsdienstonderwijzer, en
echtgenote Rahel Frohmann.

14. Samuel de Lange,
zonder beroep, en echtegé-
note Sientje Bernard.

15. Jacob Levie, koop
man, en echtgenote Saartje
van Delft.

16. Abraham Mozes, vee-
handelaar, en echtgenote
Martha de Beer.

17. JacobSimons, grond-
werker, en echtgenote Trijn-
tje Blink.

18. Zadok Simons, koop
man in pluimvee, en echtge
note Hendelena Grietje
Haalman,

allen gewoond hebbende in
de gemeente Hoogezand,

verzoekt allen, die van de
hiervpor genoemde personen
gelden, geldswaarden ofgoe-
deren in bezit, bewaring of
onder berusting hebben, of
die jegens hen in geld uitge-
drukte of op geld waardeer-
bare verplichtingen hebben
of inlichtingen kunnen ver
schaffen, daarvan opgaaf of
mededeling te doen te zijnen
kantore voor of uiterlijk op
1 Decemdar 1945. Het nie!
voldoen aan bovenstaand
verzoek is strafbaaa gesteld.

J. L. L. C. Hoogenboom
Notaris, Hoogezand.

van 7—11 uur

Orkest: Fam. Kok.

Café „De Gebronsde Leeuw"

Aanvang 7 uur.

Muziek „THE BLACK DRIVELS"

van

Soirée Dansante

Orkest: „The~ Moodmakers".

Soirée Dansante.

Mâtiné

Kaarten vanaf heden verkrijgbaar.

asp© tais»® casHs a*®*©

Telefoon 52

een gezellige, amusante film met:
Ida Lupino Francis Lederer Roland Young

een knappe vreemdeling, een mooi Meisje,
een kus in de donkere bioscoop en een

gilhet was het begin van een hele

geschiedenis.

's avonds half 9

de Nederlandse film met Piet Bron

Ondergetekende maakt be-
kend dat hij door de daartoe
bevoegde autoriteiten is be-
noemd als bewindvoerder
voor

Izaak de Beer, David van
Delft, Hartog Herman
van der Hak, Salomon Mo
zes, Jonas Simons, Sam
Simons en Philippus Valk,
allen vroeger te Sappemeer
en Filippus Simons, vroeger
te Groningen, Jan Gouveneur-
straat 30 hij verzoekt allen,
die goederen of bescheiden
van genoemde personen onder
zich hebben, iets aan hen
verschuldigd zijn of van hen
te vorderen hebben, daarvan
vôôr 1 December 1945 aan-
gifte te doen ten kantore van
Mr. P. H. Velsen, notaris te
Sappemeer.

H. E. VERVER.

Hoogezand Tel. 22

MAAtfDAG 26 NOVEMBER

H oofdstadO perette

(Dir. Meijer Hamel)
brengt FRANS SCHUBERT's OPERETTE

(Hollandse bewerking door R. E. POOL met

Frits Hirsch Operette.

en vele anderen. Dirigent:' Pim de la
Fuente.

Aanvang 8 uur. Entrée f 1.50
Plaatsbespreking en
dagelijks van 4-6 uur.

f 2.50 en f 4.-.
Kaartenverkoop

Schouwburgzaal HOTEL FABER

1ste Abonnementsvoorstelling.

De „Grônniger Sproak" brengt

„De Laidjeszanger vindt zien geluk"

Spul in drei bedrieven deur J. Veenstra. t Stuk
speult twei joaren loater as „De Laidjeszanger".
Aanvang 8 uur. Entrée niet abonné's f2.50.

Aile kaarten, ook de reeds bestelde, moeten worden
afgehaald Maandagmiddag voor 3 uur.

0

Plaatsbespreken dagelijks van 3—5. Telefonisch van f*
4—5 uur. Zondag van 11 1. Tel. van 12—1 en
aan de kassa van 5—8.

Toegang 14 jaar. Half 9 toegang 18 jaar.

Slochteren

Gezelschap TELEGOLA

prèsenteert een programma van occultise
experimenten met medewerking van

De man met het 6e zintuig.

Gedachtenoverdracht anno 2000.
MYSTERIE FATAN

De raadselachtige.

Entrée fl.50.Aanvang 8 uur

met het Toneelstuk

Zie nadere aankondiging.

Ook deze week met Uw BONNEN naar CENTRA.

Wij hebben volop Zuidvruchten,
Vermicelli,

J. C LAKENVELT. NIENHUIS.

KEES SMID. SLOCHTEREN

B. DRENTH. UILDR1KS.

Woensdag 21 November komt het toneelgezelschap
„VESTA" van Ten Post, dir. de heer JAN ZIJL, met het
successtuk

bliedspul in drei bedrieven deur Jan Zijl. Voorafgegaan
door een één-acter van Mevr. Melles—v. d. Meulen.
Overal uitverkochte zalen.

Kaarten in voorverkoop f 1.50. Aanvang 7.30 uur.

Ondergetekende houdtzich
beleefd aanbevolen voor het
kopen van aile soorten

Huiden en Vellen,

koper, lood, zink, enz.

Oudeweg 68 - Westerbroek.

Tevens te koop 1 divan,
4 stoelen met tryp en een
molhond.

Telefoon 5, HARKSTEDE
ZONDAG 18 NOVEMBER

Orkest: W1LLY STOFFERS, Aanvang 7 uur

5 personen and his Dance-Orchestra.

Kwaliteit als voor de oorlog.

H. de Vries Rzn., Buitenpost Joh. Brandsma, Boorn-
bergum O. A. van Leeuwen, Gellicum M. van
Leeuwen, Rhenoy C. E Th. Vernooy, Cethen
A. A. Middelwaart, Overlangbroek N.V. Reimann,
Stok Kersken, Amsterdam K. van Delsem, Zaan-
dam C. P. Hoedjes, Broek op Langendijk M.
Pollemans, Oude Tonge; R. H. v. d. Acker Ezn.,
Westdorpe Léo Custers, Moorveld; Wed. V. v. d.
Pluym, Schiebroek H. A. M. van Loon, Den Bommel
Ant. Hendrikse, Ouwerkerk; L. Suykerbuyk, Halsteren
(2 x) J. H. Meels, Sweyckhuizen.

te

te

Aangiften voor het verrich-
ten van H UISSLACHTIN-

GEN worden in het vervolg
alleen in behandeling geno-
men op onderstaande zittings-
dagen

in Café DEGENHART te
Slochteren,
's Woensdagsmiddags
in Café WIERINGA
Siddeburen,
's Vrijdagsmiddags

in Café STAALSTRA
Harkstede,
telkens van 2 tôt 5 uur.

De aangifte dient te ge
schieden in de week vooraf-
gaande aan de slachting. De
daaraan verbonden kosten
bedragen f 2.75.

Mede te brengen

1. het Veeboekje;

2. de Vergunning tôt het
aanhouden van een Var
ken

3. eventueel het nieuwe zelf
verzorgersboekje

4. de stamkaarten van aile
gezinsleden.

Aan belanghebbenden wordt
verzocht deze publicatie te
jewaren.

De Plaatselijke Bureauhouder

te Slochteren.
Het Hoofd van de Gem.

Vleeskeuringsdienst
De Distributiedienst te

Slochteren

Met het oog op de ver-
wachte vrijlating van den
handel in paarden en rundvee
wordt de Novemberopname
enige tijd uitgesteld.

Ondergetekende houdt zich
beleefd aanbevolen voor

levering en aankoop van Koeien

Dus breng uw aankoop-
vergunning bij

3urg. Bartelstr. 3, n.b. Station,
Hoogez.. Erk. Veehandelaar.

tegen betaling.
Br. onder no. 114 bur. dezes

al heden weer GEOPEND onze

Voor ieder een goed Boek
zoals Wild-West, Détective,
Romans e.a. Ruime keuze.
Beleefd aanbevelend,

SÎochterstraat 73, bij de brug.

met enige grote kinderen geen
bezwaar, moet enigszins lei-
ding kunnen geven, bekend
ijnde met tractorwerkzaam-
heden, is geen vereiste. Flinke
woning met tuin aanwezig.

Aardappeslelectie- en
Zaaigr.bedr. ..Opmeeden"
J. de Boer, Meedhuizen,
Gem. Delfzijl.

voor opleiding Knippen, Naaien en Contrôlewerk.
Aanbieden dagelijks tussen 8 en 4'/a uur.

gevestigd in v.m. Hôtel Huizinga, t.o. Station,
HOOGEZAND.

Gevraagd voor de afdeeling
Accountancy

Te koop aangeboden

Een royale Winkelbehuizing

waarin bakkerij, voor vele
doeleinden geschikt.

Te bevr. bij
G. DE RAAD, Zuidbroek C 28.

Weer voorradig

Jasbeschermers,
Kettingscherms,
Bagagedragers, enz.

H. H. Zwart,

Borgerc.str. 10 - Sappemeer.

Een ieder die Vacantieboi
nen wil inwisselen kan d
doen op Zaterdag de ee
ste December, van dr
tôt vier uur, voor. de Geo
ganiseerden en van vier t
zes uur voor de andere
Er kunnen 12 bonnen wordi
ingewisseld, de uitbetalii
geschiedt op dezelfde un
op Zaterdag 22 December
de Kegelbaan van Mej. Gro
neveld naast de Veiling. Do
de g-eldsanering kunnen v
niet direct uitbetalen. Los
bons worden niet aangenomi
De boekjes voor het inpla
ken zijn daar verkrijgba
voor 20 cent per stuk. Den
er om na 1 December wo
den geen bons meer aang
nomen, zij blijven echter ge
dig tôt Juli 1946"

Namens het Bestuur
K. de Wind, Penningi

Wilt U vroegtijdig een

kopen Kom dan even t

ons aanlopen.
Wij hebben nog in voorrac
Een partijtje Rijwiellampe
lasbeschermers, Sport-, Nil
kel- en Chroomsturen, Slil
lappen, Stuurtassen, Achte
lichten, Rijwiellampjes,
Huisverlichtingslampen,
Dragertassen, Bagagedrager
Rijwielolie en Bellen, korte e
lange Snoeren, prima Zadel

Velglinten, Sierrandjes,
Ventielslang v. elastiek, en
Uw Bandenbonnen behar
delen wij zonodig in 2 dage

P. Bergman,

Zuidbroek - Spoorstr. D 1

De

Hierbij delen wij onze geachl
clientèle mede, dat het

Bepôt der Nutricia Producti

bij ons is geplaats

Wij leveren steeds uit voorraa
Kindermeel,
Gecondens. Karnemell
Eiwitmelk

e.a. Nutricia Producte:
beste prodncten op h(
gebied v. zuigelingenvoedsel

Irogisterij-Optiflk Jentrum", Noogezai

n. h. gem.huis. Tel. 40

Pootaardappelen.

Nog leverbaar van de klei
Eigenheimers, Noordeling,
Record, Ultimus, Beteka,
Bevelander, Welpo, Glorii

A. Veenhuizen,

agerswijk 33 - Sappemet
Tel. 248.

Op

Uw Vermicellibon volop Vermicell

Vermecellisoep, Macaron
echte Maizena, Pudding
Custard, Aardappelmee
en Sago.

Ilw Jambon volop Hagolslag,

Jam en Stroop.

Uw Zuidvruçhtonbon volop Abrikoze

en Rozijnen.

Nieuwe oogst rode- en zw.
Bessensap. Bij iedere fies
ontvangt U een doosje voor-
oorlcgse Sacharine.

Levensmiddelenbedrijl 10 KOEHEMAN.

Tel. 270.

grote voorraad
f 2.—, f 3.— en f 4.— per stuk

Johs. van den Berg

Winkelhoek 29 - Sappemeer

Ondergetekende houdt zict
beleefd aanbevolen voor he

Slachten van Konijnen, enz,

Tevens geregeld Slachtkipper
en Konijnen in voorraad.

J. PLAATJE,

Havenstraat - Zuidbroek

TE KOOP

een complété Zeilboot. Gebr
Broekema, Foxhol
aile soorten goedgekeurde Poot
aardappelen. M. de Lange, Kielw
Voeraardappels op aankoopverg
50 H.L. H. Hamminga, Eendrachts-
weg 16, Hoogezand
plm. 60 H.L. gave Voeraardappel
R. Haaijer, Slochterweg 23, Sp
partij Voeraardappelen. B. J. Geling
Verl. Hoofdstraat 62, Hgz.
20 H.L. gave Voeraardappels.
Joh. Nieboer, Woldweg 36
Voeraardappelen, recort.
J, Zeeman, Slochteren D 258
4 jonge Hondjes.
Wilhelminastraat92, Sappemeer
een kortharige witte Kees, kamer-
zindelijk en een pr. h. br. schoenen
m. 28. Fikkers, Vroombos, Slocht
nest j. Huishondjes en 3 konijnen.
Wilhelminastraat 55, Spm.
een belg. Terrier, o.w.r.t. j. geit.
J. Pluis, KolhamE464
zw. Groenendaeler, m. stamb.
T. Lantinga, Kolham E 447
kruisbelg Hengstveulen.
H. Woortmeijer, Zuidbroekst.veen
best Merrieveulen. A. Pannenborg,
Zuidbroeksterveen A 39
best Kalfvaars, kalftijd begin Dec.
H. Kasemir, Zuiderstraat 197, Spm
3Geiten, 1 schaaplam. 5 kg. tabak-
bladen, 1 pr. z.g.a.n. beenkappen en
een wandelwagentje, o.w.r.
T. Molema, Borgercompagnie 82e
4 legh. Kuikens en een slachtgeit.
K. Bos. Harkstede GJ133
vette en weide Schapen, 1 beste
melkgeit, 15 reds kuikens, 6 legkip-
pen. 4 eenden, o.w.r. A. Ottens,
DeGroeveD60, Zuidlaren
2 beste guste Vaarsen, ook wel de
bonnen er van. A. terVeer, M.Ve-
ningastraat 27, Hgz.

2 prima Schaaplammeren, verm.
drachtig. N. Ganzeveld, Slochterv.
petr. Kachel merk Haller
Sportterreinstraat96, Hgz.
witte geëm. Kookkachel.

Knijpslaan E 446c, Kolham
zwart geëm. Kookkachel en vul-
kachel. Smederij Mulder, K. de
Haanstraat, Spm.
klein model Haardkachel. Remkes,
Noorderstraat 113, Sappemeer
Huishoudkachel, o.w-r.t. brandstof
of ons iets passends. Kok,

Kleinemeersterstraat 14, Spm.
klein model compl. w.r. Vulkachel.
Kalkwijk O 22

Haardkachel. Luth.Kerkstr.70, Spm.
Vulkachel, kan op gekookt wor-
den, met dubbele rooster. Wed
R. de Jong, Kleinemeersterstr. 117
een geg. Fornuis met twee gaten
een konijnenhok en een pr. v.o. h
h.schoenen m. 44 ruilen t. rubber
laarzen m. 44 of 45. H. Lambeck
Noordbroeksterhamrik

een Luidspreker met kast, o.w.r.t.
goede rijwielbuitenband.
K. Wemmi, Kolham E 469

een Radiokastje met regelaar.
B. Sijbering. Kropswolde 195
enige nieuwe eiken Ligstoelen met
jute kussensà f65. Wilhelmina
straat 2, Sappemeer
o.kw. Wintermantel en een astrakan
jasje. Sportterreinstraat67, Hgz.

1 auto Buitenband 32x6 voor surr.
banden. G. de Raad, Zuidbroek

plm. 1000 kg. Graszaadhooi in
pakken. J. Zeeman, Slocht. D 258

een houten Loods, gedekt met ge-
galv. platen, z.g.a.n, plm. 16 M
een waterton, 200 L enig venster-
glas en een oude kookpot, 40 L.
Nieuweweg 55, Hgz. Te bevragen
J. Smit, Slochteren D 13

een Schuur van gegalv platen
plm. 50 M2, oppervlakte, 81 2x6 m.
E. Zuur, Kalkwijk O 79
1 VI. Reus met 7 6-w. jongen of
r. t, Kuikens of Kippen. P. Broe
kema, Stationsweg 10, Hoogezand.
7 Kippen 2e en 3e leg. S. Smith,
Vosholen, Kleinemeer.

z.g.a.n. Vulkachel, H. Huizing
Kropswolde 163.

1 gramofoon, 2 Kruiwagens, 1 half
muds Vat, Fornuisje en Tuinge-
reedschappen. Kolham E 493.
rechte Trap en 4 kôzijnen met
ramen. H. Taai. Aannemer Sapp.

1 p. Kinderledikantje, 1 m. pop-
penledikantje, 1 D rijwiel z. banden,
1 Bloemenstander, 1 paar Kinder-
schoentjes m. 28, 4Konijnenhokken,
1 driepits petroleumstel, 1 partijtje
oud ijzer. Langewijk 8, Sappem.

een zo goed als nieuwe Kookkachel.
BLAAUW, Noordbroeksterstr.
43, Sappemeer.

Heden ZATERDAG 17 November

SCHARMER - TEL. 31.

H. B. TIMMERMAN.

Morgen ZONDAG 18 November
7-11 uur

Zondag 18 November, 's avonds 7 uur

3 uur

Orkest: JAQUES SCHOLTE en zijn Blue' Stars.

ZATERDAG 6 uur en half 9.

ZONDAG half 4-6 uur - half 9

MAANDAG, DINSDAG EN WOENSDAG

DORA SCHRAMA - DORA PAUL-
SEN - PAUL HARDEN - FRITS
STEINER van de

HOOGEZAND - TEL. 22
MAANDAG 19 NOV. a.s.

(3îâ>® (rïtâiS© ©ëSE)

WOENSDAG 21 NOVEMBER 1945

Mr. LA-KARA

Mr. LIGANDO

DONDERDAG 29 NOVEMBER komt het

99

en de fijnste Ontbijtkoek,
SAPPEMEER: HOOGEZAND

il

„LA1FDE EN ZUUDLOARDER MAARKT"

M. T. HAMMINGA,

Wij leveren weer uit voorraad
WERK-, BEROEPS-, HEREN-,

JONGENS- EN DAMESSCHOENEN.

Prijzen vallen U mee. Ziet onze étalagé.
Tevens hebben wij DAMESSCHOENEN zonder bon.

Ondergetekenden verklaren bij deze dat de
schade betreffende hunne verzekerde dieren dezer
dagen op de meest correcte en vlugge wijze werd
vergoed door

ALGEM. PAARDEN- EN VEEVERZEKERING
TE 's GRAVENHAGE.

Gem. SLOCHTEREN

's Maandagsmiddags

„Hoogezand-Sappemeer".

B. DE BEER,

GEVRAAGD
Per 1 Mei

Centraal Beheer, Sappem.

Afd. Hoogezand-Sapper
van de Algem. Ned. Bouv
vakarbeidersbond.

NAAR HET LAND VAN DE
MISDAAD.

VI.

De gevangene, die voor mfj stond
ilam de kom in ontvangst kreeg deze
vol soep, en kon de helft er uit drinken
Vvaarna ik de andere helft kon opdrin-
ken. Lepels werden niet verstrekt.
Iedere dag werd de soep uitgedeeld,
ft.g. steckriibensuppe, die in hoofdzaak
bestaat uit knollen miet voederbieten.
Deze soep werd afgewisseld door kool-
sôep waarin men dan grote koolbiaden
Vond. 's Avonds ontving me weer in
een vuile kom, iets wat koffie of thee
Werd genoemd, en waaruit je dan weer
met 2 man mocht drinken.

Omdat wij in verscheidene dagën geen
warm eten hadden gehad smaakte de
de soep ons tameljjk goed, ondanks de
slechte kwaliteit en de onzindelijke be-
dienirig.

's Avonds ontving je een stuk zuur
brood. Als men het geluk had een mes
te kunnen lenen konderi hier meestal 3
dunne plakken uit worden gesneden. 2
daarvan at je dan 's avonds op en de
derde, die men dan maar in de vuile en
natte zakken van de jàs moest opber-

fen, kon 's morgens worden genuttigd.
lijn gescheurde jas gebruikte ik als
hoofdkussen, zodat het daarin opgebor-
gen brood er niet smakelijke op werd

De middagkost d.i. die walgelijke
Soep, kunnen heel wat Nederlanders
ïia verloop van tijd niet meer door de
keel krijgen, deze zijn dan dus aange-
wezen op dat ene stuk brood waar ze
dan de gehele dag genoeg aan moeten
hebben. Wij zeiden daarom dikwijls te
gen elkaar: ,,wat zou het een tractatie
zijn indien we eens één middag, in
plaats van deze soep, droge aardappe
len kregen".

In de gevangenls knorde de maag,
doch dit was soms in het concentratie-
kamp nog erger en ik heb reeds ver-
teld dat dit een vreselijk gevoel is doch
zoals voor de hand ligt, komt dit ook
niet ten goede aan de instandhouding
van het lichaam.

Nadat wij het middagmaal hadden
genuttigd was onze eerste gang naar

de kleermakerij waar op al onze kleren
ons gevangen-nummer werd aange-
bracht.

De volgende dag werden er van onze
groep 60 uitgepikt, die wederom naar
de kleermakerij moesten, doch thans,
om op de linkermouw een band te krii
gen met de woorden ,,Tor Sperre".
Enige van mjjn mede-gevangenen vroe-
gen mij wat dit betekende; naar aanlei-
ding van hetgeen ik de eerste avond
had gehoord, n.l. dat dergelijke perso
nen werden opgehangen of in het gun-
stigste geval doodgeschoten, kon ik
daarover niet erg bemoedigend spreken.
Toen wy dan ook, voorzien van deze
band, weer terug gingen, werden wij
door de andere kampgevangenen met
weinig goeds voorspeiiende blikken na-
gekeken. Al deze z.g. ,,Tor Sperre's"
werden ogenblikkelyk in een aparté ba-
rak ondergebraeht.

Zoals de lezer misschien reeds wel
eens heeft gehoord, staat Neuengamme
bekend als een zeer berucht kamp, van-
daar dat men aan dit kamp de naam
,,Vernichtungslager", hetgeen wil zeg-
gen vernietigingskamp, heeft gegeven.
Het maakt in werkelijkheid dus niet
veel verschil of men daar wordt dood-
gemaakt of dat men wegens mishan-
deling of ontbering sterft, want zoals
ik reeds zei, was als regel na verloop
van 4 weken de helft van de nieuw-
aangekomenen overleden. Zoals valt te
begrijpen sterven het eerst de zwak-
sten, meest maagpatiënten, personen
die geen sterke ingewanden hebben, die
gauw vatbaar zijn voor koude, besmet-
ting e.d.

Neuengamme is ook overigens een
zeer ongezond oord; guur, vochtig en
vaak mistig.

Nu is Neuengamme wat men zou
kunnen noemen een moederkamp, een
kamp dus waaruit de gevangenen naar
andere plaatsen worden gedirigeerd.

In de tijd van mijn verblijf gingen
vele gevangenen naar Huvem, een plaats
aan de Deense grens waar verdedigings-
werken moesten worden aangelegd.
Men moet heel sterk zijn wil men zo'n
transport volbrengen. want ten tijde dat
ik in Neuengamme verbleef werden

Steeds grote voorraden

1500 man uitgezonden waarvan na ver
loop van korten tijd slechts 600 terug-
kwamen en deze laatsten meest in een
toestand dat de dood reeds op hun ge-
zicht stond te lezen.

Ook werden heel wat personen te-
werkgesteld in een fabriek welke in de
onmiddellijke nabijheid van het karhp
is gelegen. Deze gevangenen gaan s
morgens plm. 6 uur uit het kamp en
keren hierin 's avonds weer terug.

Omdat wij als ter dood veroordeelden
de poort niet uit mochten werden wij in
een bunker tewerkgesteld waar vleeht-
werk moest worden verricht.

Bij luchtalarm, en dat kwam nog al
eens voor, mooesten wij ons ogenblikke
lijk in een schuilkelder begeven. 's
Middags keerden wij dan in de barak
terug, om, staande in het washok of in
de stinkende W.C.'s, onze soep met
tweeën uit een kom op te drinken.

Deze soep dag in dag uit, ligt de Ne
derlanders niet, omdat men in ons land
meer stevige kost gewend is. De gevol-
gen blijven dan ook niet uit. Kort na
aankomst geraken verscheidene perso
nen in diarrhee wat na verloop van eni
ge dagen overgaat in bloed-diarrhee.
Het lichaam is in de meeste gevallen
dan reeds zo uitgeput dat de dood in
een smerige barak die als Ziekenhuis
wordt aangemerkt, korten tijd later in-
treedt. Vanwege de koude en het ge-
ringe voedsel sterven ook zeer vele per
sonen aan longontsteking, t.b.c.; e.d.
ziekten. Ailes is er op gericht om de ge
vangenen zo snel mogelijk naar de an
dere wereld te helpen, want men staat
in de barak steeds op stenen, terwijl de
vloer in het z.g. waslokaal meestal met
een laag water is bedekt, waardoor men
's morgens reeds natte en koude voeten
voeten heeft. Bovendien is men niet in
de gelegenheid zich te verschoonen. Ik
heb tenminste steeds dezelfde oude kle
ren met 2 ongelijke sokken aan gehad
en sliep de laatste tijd met al deze vaak
natte kleren aan, omdat wanneer werd
geroepen van opstaan, men vrijwel ook
op hetzelfde moment voor het ledikant
diende te staan. In zo'n kamp wordt de
gehele dag geweldig veel geroepen en
geslagen. De meeste van de oppassers

zijn dan ook vanwege het vele ge-
schreeuw hun stem kwijt. Als oppassers
fungeren meest moordenaars en andere
ongure typen. Deze slaan en schelden er
maar op los, doch wanneer een S.S.man
in de buurt is wordt er nog veel harder
geslagen en geschreeuwd. Wie dan maar
het hardst slaat maakt de beste beurt.

Ook behoorde het niet tôt de uitzon-
deringen dat een oppasser met 100 man
aan het werk ging en met 90 terug
kwam omdat hy er 10 had doodgesla-
gen. Vermoedeiyk handelde hij dan ge-
heel en al in opdracht van zo'n S.S.man.

Als normaal mens kan men zich zo'n
toestand niet indenken om iemand die
al bgna niet meer vooruit kan en toch
binnenkort het tydige met het eeuwige
zal verwisselen, ook nog dood te slaan.

Ik voor mg geloof, dat men zoiets
moet hebben medegemaakt om te kun
nen geloven dat het waar is.

Vlak in de nabyheid van onze barak
stond een bunker waarin de mensen
werden doodgeschoten of opgehangen.
Iedere dag wanneer ik daar voorbyging
dacht ik ,,zouden wy hier vandaag naar
toegaan?" Wanneer wy er dan voorbij
gingen was voor een ogenblik die nare
gedachte van my afgevallen.

's Morgens bij het opstaan werd ik
daaraan weer direct herinnerd. Ook is
het zo in een concentratiekamp, dat
men vrijwel nooit ergens tijd voor
heeft. Ailes moet met een razend tempo
plaats hebben. Zo is het best mogeiyk,
dat, als men juist op de W.C. heeft
plaatsgenomen er wordt geroepen van
aantreden en wanneer men dan niet di
rect gaat, loopt je grote kans er met
een knuppel te worden afgeslagen.

Ailes is gericht op de dood en het is
daarom voor de hand liggend, dat het
sterftecijfer verbazend hoog is. Dage
lijks ziet men de lgken by karren vol
wegbrengen naar een oven waar deze
worden verbrand.

Als de mens zo dicht by de dood
staat denkt hy dikwijls aan het leven
dat achter hem ligt. Er wordt vaak ver-
kondigd dat de dood komt geiyk een
dief in de nacht en dat men daarom op
de dood moet zgn voorbereid. In zo'n
kamp wordt ieder dan herinnerd aan

z\jn

neer ik geweten
hoofd hing zou ik toch

tekortkomingen en denk je wan-
had wat my boven het

anders hebben

geleefd. Ieder gevoelt dan dat hy in zyn
leven in verschillende opzichten is te-
kort geschoten.

DE GEZONDHEIDSDIENSTEN
VOOR ONS VEE.

De oprichting van het praehtige en
nodige ms tituu l „De gezondheidsdiens-
ten voor Vee" dient op zo kort moge-
lijke termgn in de verschillende provin-
cies tôt stand te komen, aldus de heer
E. J. A. A. Quaadvlieg, directeur van de
veeartsenijkundige dienst, in een door
hem gehouden causerie.

De oprichting van gezondheidsdien-
ten voor vee heeft op het ogenblik in
hoge mate de belangstelling van de Ne
derlandse veehouders. Reeds in 1919
werd door samenwerking van het Fnese
rundveestamboek en de Bond van
Coôperatieve Zuivelfabrieken een ge-
zondheidsdienst voor vee in de provincie
Friesland opgericht. zyn taak was in
de eerste plaats bestrijding van de tu
berculose onder het rundvee in de pro
vincie Friesland. Deze bestryding heeft
groot succès geoogst.

In 1927 werd getracht in aile provin-
cies provinciale centrale verenigingen
tôt stand te brengen tôt bestrijding van
de tuberculose onder runderen en van
andere veeziekten. De veehouders wor
den als belanghebbenden bij hun werk
terzyde gestaan en voorgelicht door de
inspecteurs van de veeartsenijkundige
dienst. Eén hunner kreeg tôt bijzondere
taak de organisatie van deze verenigin
gen, het voeren van een juiste propa-
ganda en het bevorderen van uniformi-
teit in de wijze van bestrijding in de ver
schillende provincies.

De oprichting der verenigingen ge-
schiedde door samenwerking van orga-
nisaties op het gebied van landbouw,
zuivel en veeteelt. Uitgegaan werd van
het volgende principe: vrywillige be
stryding door de veehouders met voor-
lichting en steun, zo mogelijk op finan-
cieel gebied, van de zijde der regering.
Tweeledig streven.

Het streven was tweeledig, ni. in de
eerste plaats om de tuberculose-bestrij
ding tn handen te leggen van de vee
houders zelf en in de tweede plaats orr
in elke provincie een organisatie te heb
ben, aan welke de bestrijding kan wor
den toevertrouwd van die veeziekten
die beter organisatorisch dan individu-
eel bestreden kunnen worden. Dit is
van buitengewoon veel belang voor de
gezondheidstoestand van onze veestapel

De reactie op de maatregelen van der
bezetter is prachtig geweest. Overai
werd aile inmenging afgewezen, echtei
met als gevolg: stagnatie en plaatse
lijke stillegging van elke activiteit. Dit
moet een reden zijn om thans met des
te meer kracht en voortvarendheid aan
te pakken.

Het financiële vraagstuk bleek bij de
totstandkoming van deze diensten een
groot struikelblok te zijn, daarom werd
een kleine heffing op de in ons land ge-
produceerde melk ten dele bestemd voor
de oprichting en exploitatie van de er-
kende provinciale gezondheidsdiensten
voor vee. Thans staat een aanzienlyk
kapitaal ter beschikking. Laten de vee
houders deze gelegenheid om gezond-
hiedsdiensten op te richten met beide
handen aangrijpen.

De veehouders moeten in deze ver
enigingen zelf de baas zijn. Aan het
hoofd behoort een dierenarts te staan,
terwyl er nauw contact en samenwer
king zal dienien te zijn tussen de ge
zondheidsdiensten en de veeartsenijkun
dige dienst. Het bestuur wordt gekozen
door en uit de vertegenwoordigers van
de oprichtende organisaties. Onder dit
bestuur ligt de leiding in handen van
een directeur, die in voortdurend con
tact blijft met de practiserende dieren-
artsen, tevens geeft hij voorlichting en
leiding bij de organisatorische bestrij
ding van bepaalde veeziekten.

De heer Quaadvlieg deed een beroep
op aile veehouders om hun voile mede
werking te verlenen, opdat deze .Ge
zondheidsdiensten voor Vee", in hun
eigen belang, in het belang van hun
vakgenoten en van het gehele Neder
landse volk, zo spoedig mogelijk tôt
stand komen.