Repatriëren en Emigreren
LadyL
Het Geïnterneerdenkamp
De
Wieringermeer
Grônneger Braiven
en ADVERTENTIEBLAD
Officiëel Orgaan voor Hoogezand en Sappemeer
Piaatselijke Berschten.
SPORT
Waarin opgenomen de „SLOCHTER COURANT"
Binnenlands Overzicht.
Met ingang van 23 Dec. ook
hier op Zondag treinen.
aan de Levantkade te Amsterdam
Wie wordt
ETGHFORD
iE HSx I
74ste Jaargang
WûENSnir. 10 nr
19
74ste Jaargang
WOENSDAG 12 DECEMBER 1945
No. 67
OOST-GOORECHT
ABONNEMENTSPRIJS
f 1.25 p. kwart., fr. p. post f 1.50
PRIJS DER ADVERTENTIES
12 et. p. mm. Zogen. ,,Kleintjes", NIEUWS-
mimm. 75 et. (bij vooruitbetaling)
Aan de repatriëringsstroom is lang-
zamerhand een einde gekomen. Bekende
gezichten, die we somtijds jarenlang ge-
mist hebben, zien we weer. Maar een
aantal is niet teruggekeerd. Over en
kele weken is het Kerstmis, het feest
van de huiselijke haard. In het warme
rode licht zullen de herenigde gezinnen
om de haard zitten in een sfeer van
vrede en nieuw geluk. Maar in sommige
kamers zal een ledige stoel staan, een
stoel, die vroeger wel werd gebruikt;
als een stille aanklacht tegen de be-
zetters en hun helpers.
Tijdens de bezettingsjaren werden
540.000 Nederlanders gedeporteerd of
zijn uitgeweken, waarvan 360.000 zijn
teruggekeerd. Van de 110.000 gedepor-
teerae Joden zijn 90.000 omgekomen,
en nog 7.000 Nederlanders bevinden
zich in geallieerde landen, zoals Enge-
land, Frankrijk, België, enz. Over 83000
landgenoten heerst dus nog onzeker-
heid. Het vermoeden bestaat, dat een
gedeelte van deze mensen zich in kleine
groepjes verspreid in Rusland en de door
Rusland bezette gebieden bevindt. Vol-
gens de officiële Russische gegevens be-
vonden zich op 15 Aug. nog 288 Neder
landers in de Russische zone. Sedert
die datum is er echter een groter aan
tal Nederlanders gerepatriëerd. Op
grond daarvan meent men dat het hier
bovenstaande vermoeden juist is. Daar
komt bij, dat bij razzia's opgepikte per-
sonen somtijds in Duitse uniformen ge-
stoken werden en naar het Oostfront
werden gezonden. Wat is met deze men
sen gebeurd?
Sinds geruime tijd is een Nederlandse
missie, onder leiding van het Tweede
Kamerlid Mr. G. A. Boon, welke te
Praag gevestigd is, met de opsporing
bezig. Reeds zijn Opper- en Neder
Silezië, een deel van Polen bij Krakow,
en delen van Duitsland en Oostenrijk,
welke door de Russen zijn bezet, door
de missie in verschillende richtingen
doorkruist. Momenteel wordt naar ver
verspreide landgenoten gezocht in Ne
der Silezië en in de omgeving van Leip
zig, Dresden en Pilsen. Nog steeôs is
onze regering bezig met de Sovjet Unie
te onderhandelen om toestemming te
krijgen repatriëringsploegen naar delen
van het Russische Rijk zelf, waar de
aanwezigheid van Nederlanders wordt
verondersteld, te zenden.
Terwijl aan de ene kant aile moge-
lijke moeite wordt gedaan Nederlanders
terug te brengen naar het Vaderland,
wordt aan de andere zijde gewerkt om
mensen uit Nederland naar elders te
brengen. In de eerste plaats schljnt on
der de hier te lande nog aanwezige Jo
den het Zionisme een grote roi te gaan
spelen, naast het streven naar assimi-
latie. In een onlangs te Amsterdam ge-
houden bijeenkomst heeft de oud-voor-
zitter van de Ned. Zionistenbond. mr. A.
J. Herzberg erop gezwezen, dat.de toé-
stand van het Jodendom zeer précair is.
Hij keurde het assimileren af, en achtte
de enige oplossing een concentrische
Joodse staat; hij meende, dat die tijd
eens zou komen, omdat de
streeft naar het bereiken
fehouden worden" geldt en geëerbie-
igd wordt.
Daarnaast is er nog een groep ambi-
tieuze jonge mensen, die menen in
eigen land geen carrière te kunnen ma-
ken, of hun talenten niet te kunnen
ontplooien, die zoekt naar emigratie-
mogelijkheden. In Australie ligt voor
deze mensen een kans. Wel is waar
heeft een Austr. Comm. ter bestudering
van het Austr. immigr. probleem,
welke het einde van de vorige maand
ons land bezocht, verklaard, dat, immi-
gratie in dat land op grote schaal het
eerste jaar nog niet mogelijk zal zijn,
maar zij heeft tevens medegedeeld, tîat
Australië energieke jonge kraehten no-
dig heeft. In de eerste plaats jonge boe-
ren, die bereid zijn als knecht het
Australische boerenvak te leren, hun
wacht in dat land waarschijnlijk een
goede toekomst; verder bestaat er, als
gevolg van de grote vlucht, welke de
Austr. industrie in de oorlogsjaren
heeft genomen (men denke aan de
staal- en optische industrie), grote be-
hoefte aan ingénieurs en geschoolde ar-
beidskrachten.Ook voor den ongeschool-
den arbeider biedt Australië op het
ogenblik mogelijkheden, mits hij zich
aan door de Austr. regering gestplde
eisen wil onderwerpen. En ten slotte
zijn er werkkrachfen nodig voor de
grote plannen, welke de Austr. regering
heeft ontworpen ter uitbreiding van het
wereldi spoorwegnet.
Mensen
van een: Mensen komen en mensen gaan. Zo
standaard waar de leuze „belofte moet gaat het in gezinnen en 00k in landen.
MEDISCHE HULP BIJ
ONGELUKKEN.
Namens een groep van lezers schrijft
de heer R. ons in verband met het on-
geval dat op 4 dezer in de Kielsterstr.
plaats vond, dat .een heer uit Meppel
zich onmiddellijk op weg begaf om me-
dische hulp te halen. De eerste dokter
stuurde hem naar zijn collega (hoewel
hjj niet wist of zijn collega's thuis wa-
ren), de collega stuurde hem naar een
derde, omdat het zijn wijk niet was".
De derde arts weigerde eveneens mëde
te gaan en stuurde den boodschapper
naar 'n vierde, die tenslotte het slacht-
offer behandelde.Bestaat er nog iets als
een roeping? vraagt de heer R. zich af.
Daar dergelijke onaangename dingen
reeds eerder voorkwamen meent hij, dat
het feit, dat vele mensen schande spre-
ken over de mentaliteit van de Hooge-
zandster artsen, niet geheel ongegrond
is.
In verband met dit schrijven hebben
wij ons tôt enige artsen gewend ter ver-
krijging van nadere inlichtingen. Hier-
bij is ons gebleken, dat de gemeente
Hoogezand verdeeld is in een aantal wij-
ken en iedere arts moet alleen dan as-
sistentie verlenen indien het ongeluk in
zijn wijk gebeurt. Daar de Kielsterstr.
in de wijk van de vierde dokter lag,
weigerden de drie anderen hulp te ver
lenen. Dit systeem is door de artsen in-
gevoerd, omdat verschillende malen
enige dokters door diverse perso-
nen gelijktijdig werden gewaarschuwd,
waardoor het wel eens is voorgekomen,
dat 4 geneeskundigen tegelijk op het
terrein van het ongeluk arriveerden.
(Wij kunnen het ingenieus bedachte
systeem van de Hoogezandster artsen
niet bewonderen. Het doktersberoep be-
hooi't een roeping te zijn, en als zoda-
nig vallen de kleine persoonhjke belan-
gen van den arts weg tegenover dat ene
grote belang: een leven te kunnen red-
den. En als het dan werkelijk erom
gaat een leven te kunnen redden is het
dan zo erg indien er meerdere dokters
gelijktijdig arriveren. Wanneer er een
ongeluk gebeurd is in de wijk van Dr. X,
en die is toevallig niet thuis, wat dan?
Bovendien schijnt het publiek niet op
de hoogte te Zijn van de indeling in wij-
ken, en welke artsen voor de verschil-
len de wijken aangewezen zijn.
Red. O. G.)
Broodbonnen van zelfverzorgers.
Daar de zelfverzorgers voor brood
hun broodbonnen niet meer bij de dis-
tributiekantoren behoeven in te leveren,
wordt erop gewezen, dat zij deze bon-
nen moeten bewaren.
KINDERZEGELS.
Evenals in de jaren vôôr de bezetting
zullen kinderzegels en zo mogelijk kin-
derbriefkaarten huis aan huis worden
verkocht. Tevens zullen deze verkrijg-
baar worden gesteld in de wachtkamer
van het Postkantoor te Hoogezand en
wel op 18, 19, 29 en 31 Dec.
De dienstregeling der N.S., die 17
dezer verschijnt zal een beperkte dienst
regeling inhouden op Zon- en feestda-
gen in de Noordelijke provinciën.
De dienst op het baanvak Groninen-
Stadskanaal is van 3 tôt 5 treinen per
dag uitgebreid.
SAPPEMEER. In een in het café Dost
gehouden bijeenkomst werd een plaat
selijke aeroclub, de luchtvaartclub
,,Happy Landings" opgericht. Er werd
een voorlopig bestuur gevormd.
Donderdag 20 December zal in het
Hôtel Faber een propaganda-avond wor
den gehouden, na afloop waarvan gele-
genheid zal bestaan zich als lid of do
nateur van de jonge vereniging op te
geven.
Er zijn weinig plaatsen, die kun
nen bogen op het bezit van een dilet-
tanten-orkestvereniging metf zo uitne-
mende kwaliteiten als deze plaatsen.
Deze verkreeg ,,Orpheus" door bekwa-
me leiding en een volhardende ernstige
studie gedurende een lange reeks van
jaren. De kwaliteiten Zijn gebleken bij
het concert op 1 Aug. in 't Hôtel Faber.
Vrijdag 14 Dec. geeft de vereniging
een concert in het Hôtel Stiruvé. Het zal
een avond worden van kunstgenot en
wie daaraan nog niet genoeg heeft
vindt na afloop van het concerti nog ge-
legenheid tôt dans.
Op de laatste bestuursvergade-
ring van de St. Joseph-stichting te Sap
pemeer bleek, dat de laatste twee jaar
geen gebruik gemaakt was was van het
Dirk Jan Bakker-fonds. Dit fonds is ge-
sticht om de nagedachtenis te eren van
Dirk Jan Bakker, die in de Meidagen
van 1940 gesneuveld is.
Het doel van het fonds is ieder jaar
een kraamvrouw gratis in de St. Jo-
seph-stichting op te nemen. Gegadïg-
den kunnen zich wenden tôt de overste
der St. Joseph-stichting, Zuiderstr. 65,
Sappemeer.
HOOEZAND. Zaterdag gaven „De
Jonge Spelers" van de C.E.N.V. een
uitvoering in Café Olthof te Kropswûl-
de, en Zondag speelden zjj in het café
Piest te Kielwindeweer. Te oordelen
naar het hartjelijk applaus, zijn de uit-
voeringen, welke onder leiding van den
heer W. Rijkens stonden, zeer geslaagd.
In een kort tôt het publiek gericht
woord wekte de heer Rijkens op lid te
worden van de C.E.N.V. en om stjeun
te verlenen aan de uitvoering welke de
vereniging op 22 dezer voor ouden van
dagen in het café Rowaan wenst te
geven.
Zaterdagmiddag is te Martens-
hoek een auto geslipt. De wagen kwam
tegen een wieMjder, den heer R., die
tegen de grond geslagen werd, en een
hersenschudding kreeg. Nadat dokter
v. d. Kooi de eerste hulp had verleend,
werd het slachtoffer naar zijn woning
gebracht. De auljo is doorgereden; ver-
moedelijk heeft de bestuurder het on
geluk niet bemerkt.
FOXHOL. De heer W. Veenstra, Evan-
gelist Bapt. Gem. te Heerenveen, is als
zodanig benoemd, bij de Bapt. Gem. te
Foxhol. De bevestiging vindts plaat
Zondag 16 December 1945.
SLOCHTEREN. In de j.l. Vrijdag ge
houden vergadering van Burg. en
Weth. der gemeente Slochteren is als
Weth. die den burgemeester in eerste
instantie vervangt aangewezen de hr.
J. Kuiper Hzn., als vervanger in tweede
instantie den heer J. Ridderbos.
Benoemd zijn tôt leden van de com-
missie tôt beheer van de stoomwals in
gemeenschappelijk bezit met de ge
meente Hoogezand de heren J. Ridder
bos, weth. en Bloem, wnd. gem. op-
zichter.
Benoemd als vertegenwoordiger voor
de gemeente in de N.V. Waterleidings
Mi) voor de Prov. Groningen, de heer
T. Krol, wnd. Burg.
In de N.V. Ontginning Mij de heer
I. Kuiper Hzn., Weth.
In de N.V. Mij tôt aanleg en exploita
ble yan laagspanningsnetten de heer
J. Ridderbos, weth.
N. V. H. SLOCHTEREN.
Aan de gevers voor N.V.H. in de ge
meente Slochteren wordt; medegedeeld,
dat, volgens het adoptieplan, de ge
meente Helden in Limburg o.m. aan de
gemeente Slochteren werd toegewezen.
Toen de goederen verzonden moestjen
worden werd echter bericht ontvangen,
dat dit gewijzigd werd in de gemeente
Mook, daar Helden inmiddels was voor-
zien. Uit Mook wordt thans het vol-
gende bericht ontvangen:
,,De adoptiegoederen uit Slochteren
zijn alhier in zeer goede staat ontvan
gen. Ailes zag er keurig uit. Mag ik na
mens de piaatselijke H.A.R.K. van
Mook U van harte danken voor al de
milde gaven, die we mochten ontvan
gen. Heel wat nood kunnen we weer
lenigen en mede door de ontvangen
schoolbanken kan het onderwijs nu weer
in meer normale ornstandigheden plaats
hebben."
De Voorz. H.A.R.K. te Mook
(w.g.) W. GEERITS.
Medegedeeld wordt nog, dat in totaal
12 drie ton's legerauto's vol goederen
van hier naar Mook werden verzonden.
HARKSTEDE. In Ons Dorpshuis had
het gewoone jaarlijkse Sinterklaasfeest
plaats voor de kleintjes van de kleu-
terschool onder leiding van mej. F.
Friso. Een veertigtal kinderen zongen
verschillende versjes, deden aardige
spelletjes en werden rijkelijk getrac-
teerd. -Met een flink cadeau uit de han-
den van sinteikiaas gingen allen Len-
slotte naar huis. Er was veel belang-
stelling van de zijde van het bestuur
en de ouders. De heren Freije en Tim-
merman dankten allen die hun mede-
werking aan dit feest hadden verleend.
NOORDBROEK. Vrijdag hield Drs. P.
M. Bruins in het café Schrage voor een
a,antal genodigden een rede over de po-
litieke situatie van deze tijd, gezien van
het standpunt der Vrijzinnig Democra-
tische Bond. De belangwekkende rede
werd door de aanwezigen met aandacht
gevolgd.
Uit de discussie bleek, dat er een
brede belangstelling bestaat voor de
huidige problemen van staatkundige en
maatsehappelijke aard. Te Noordbroek
werd een afdeling van de V. D. B. op
gericht. Ruim 20 personen gaven zich
als lid op.
Arbeid in broodbakkerijen voor de
aanstaande feestdagen.
De minister van Sociale Zaken heeft
goedgevonden, dat door hoofden of be-
stuurders van broodbakkerijen en door
bakkersgezellen met de bakkersarbeid
wordt begonnen op Donderdag 27 Dec.
1945 te drie uur, met dien verstande,
dat voor zover betreft broodbakkerijen
voor welke een vergunning als bedoeid
in artikel 37 eerste lid der arbeidswet
1919 is verleend, telkens gedurende 2
uren voor het tijdsflip, waarop op eg-
noemde dag de bakkersarbeid mag aan-
vangen, arbeid bestaande in het gereed-
maken van deeg en ovens, mag worden
verricht. Op Maandag 24 Dec. en op
Maandag 31 Dec. 1945 mag telkens te
nul uur met de bakkersarbeid worden
begonnen.
Een en ander is alleen toegestaan on
der voorwaarde, dat in de ondernemin-
gen, waarop op de bovengenoemde data
van deze vergunning wordt gebruik ge
maakt, op Dinsdag 25 en Woensdag 26
December 1945, resp. op Dinsdag 1 Jan.
1946, geen arbeid wordt verricht.
Op Donderdag 27 Dec. 1945 en op
Woensdag 2 Jan. 1946 mag met de bak
kersarbeid telkens te nul uur worden
begonnen, doch alleen voor het stoken
van ovens door één persoon.
Verder heeft de minster goed gevon-
den, dat door bakkersgezellen op Maan-
24 en Maandag 31 Dec. 1945 ten hoogste
tien uren arbeid wordt verricht. Wan
neer een kennisgeving (coupon) als be-
het meest radicaal verwoeste ge
deelte van ons land.
De droogmaking van de Wieringer
meer nadert thans zijn voltooiing. Met
man en macht is hieraan gewerkt, sinds
de 9e Augustus j.l. de beide gemalen
Lely en Leemans in bedrijf zijn geno
men.
Naast deze gemalen is een zestal
grote hulpbemalingsinstallaties van
Werkspoor sinds enige maanden in wer-
king, terwijl na de aanzienlijke hulp
van de gemalen der vier Noorder Kog-
gen, in November bovendien nog 5
Amerikaanse pompen bij Kolhorn in ge
bruik zijn genomen. Met een gezamen-
lijke capaeiteit van ongeveer 3000 m3
per minuut bereiken de gemalen een
daling van het Wieringermeerpeil van
plm. 7 cm per etmaal.
Reeds werd deze week een peil van
4 mN. A. P. bereikt, zodat nog
slechts minder dan 1 meter behoeft te
worden uitgeslagen.
Naar het zich laat aanzien zal de
Wieringermeer dan ook overeenkom-
stig de maanden geleden gestelde ra-
tning binnen 14 dagen de stand 5 m
N. A. P. bereiken, waarmede de droog
making 1945 nog voor KerstrrTis een
feit zal zijn geworden.
Dan zullen de naar schatting 700
millioen kubieke meters water uit de
polder gepomt zijn en 20.000 ha vrucht-
bare grond opnieuw voor ons land ge-
wonnen.
Met het droogmaken bljjkt echter
eerst recht duidelijk de enorme omvang
van de ramp, die deze polder en daar-
mede ons land heeft getroffen. Reeds
zijn de dorpen Slootdorp, het oudste
Wieringermeerdorp, en Middenmeer,
het handelscentrum drooggekomen, ter
wijl dezer dagen Wieringerwerf, het of
ficiële centrum, zal droogvallen.
Op een tocht naar deze drie dorpen
hebben wij wel zeer treurige ervaringen
opgedaan.
Het alleraardigste Slootdorp, met
zijn reeds zo mooi opgaande beplanting,
is niet meer. Van de 150 woningen, die
het dorp telde, aile binnen de laatste
15 jaar gebouwd, is er niet één meer
bewoonbaar. In totaal zullen hoogstens
15 percelen voor herstel in aanmerking
komen de rest is een grote ruine.
De kerken zijn gehavend, de scholen
vernield, evenals aile zakenpanden.
In Middenmeer is het beeld niet veel
beter. Hier zullen misschien 10 van
de ruim 200 woningen kunnen worden
herstjeld. De Herv. kerk zal na veel
moeite gerestaureerd kunnen worden.
De scholen zijn ook hier verdwenen,
evenals ruim 180 woningen, zakenpan
den, kantoren e.d.
Plet bekende hôtel Smit met de grote
beurszaal is ernstig beschadigd. De in-
dustxieweg met zijn grote graanpakhui-
zen vertoont nog slechts kapschuren op
wankele pilaren.
Het eens zo bloeiende handelscentrum
van de polder is totaal verwoest.
De ergste toestand troffen we even-
wel in Wieringerwerf. Hier staat geen
enkel huis meer overeind van de meer
dan 100 nieuwe woningen, die hier, ruim
gebouwd, het landelijke officiële cen
trum vormden. Slechts het domeinkan-
toor en de drie kerktorens hebben zich
kunnen handhaven.
De kerken zowel als de drie scholen
en het noodziekenhuis, het raadhuis zo
wel als het postkantoor, ailes is een
grote, uitgestrekte, verlaten puinhoop.
Ailes is hier als een kaartenhuis lneen-
gestort en ligt alsof er een zware wals
overheen is gegaan. Een dikke laag
drabbig slijk bedekt ailes.
Hier is geen tweede voorbeeld van.
De zwaarste beschieting zou niet zulky
een beeld van verwoesting kunnen ach-
terlaten, als de millioenen kubieke me
ters water hier hebben gewrocht.
Wat de boerderijen en boerenwonin-
fen betreft, liet zich dit langs de ran-
en in het noordwestelijk gedeelte aan-
vankelijk niet ongunstig aanzien, er is
echter geen enkele boerderij, die niet
gehavend is. Met veel, zeer veel moeite
zullen nog een kleine honderd bedrijven
kunnen worden hersield na grote repa-
raties en gedeeltelijke herbouw.
Dan is men er echtler ook. In het
overige deel van de Wieringermeer
staat geen enkele boerderij meer Overai
zijn het slechts puinhopen. Waar ook in
de vele plaatsen van ons land zwâre
verwoestingen hebben plaats gehad,
nergens is de vernieling zo totaal en
radicaal als in de Wieringermeer.
De Wieringermeerbewoner is evenwel
niet voor niets een pionier. Ook thans
laat hij de moed niet zakken en hij wil
aan de slag.
Daarvoor zijn echter bouwmaterialen
nodig en wel in he eerste plaats stenen.
Hieraan bestaat de allergrootete behoef-
te. Het volk dat werken wil. vraagt ste
nen om te bouwen aan zijn toekomst.
Geeft de Wieringermeer stenen.
Zorgde hij niet voor voedsel?
Verschijnt Woensdag en Zaterdag
Uitg. T. K. KREMER, Sappemeer
Administratie- en Redactieadres
Drukkerij T. K. KREMER Zn.
Noorderstr. 54, Sappemeer, Tel 213
doeld in art. 35, tweede lid, onder b
der arbeidswet 1919 tijdig is ingezonden,
mag de werktijd op deze dagen ten
hoogste dertien uren bedragen.
Ten slotte is het vergund deeg of
brood, dat na 20 uur van de vorige dag
gebakken of opgewarmd is, op Maan
dag 24 Dec., Donderdag 27 Dec. en
Maandag 31 Dec. 1945 van 7.30 uur af
uit de broodbakkerij te vervoeren en
van 8 uur af te verkopen of af te le
veren.
Hoe staat het met de kampen voor
geïnterneerden hoe groot zijn de rant-
soenen der gevangenen; hoe is hun dag-
indeling
In een onlangs gehouden persconfe-
rentie heeft Kap. J. Berteling, comman
dant van het kamp aan de Levantkade
t,e Amsterdam het een en ander over
zijn kamp verteld. Aan zijn rede ont-
lenen wij het volgende:
Het kamp, dat in de K.N.S.M.-loodsen
is ingericht, voldoet in het geheel niet
aan de eisen, die men redelijkerwijze
aan een gevangenkamp mag stellen.
Men is thans aan de overkant van het
IJ bezig met het bouwen van een nieuw
kamp, dat volgens de moderne opvat-
tingen van gevangenbewaking is ont
worpen. Intéressant is, dat de gevange
nen (4 500 man) zelf aan de bouw
werken.
Het, grootste bezwaar van het kamp
aan de Levantkade is wel het gebrek
aan ruimte, vooral thans, nu door de
opleving van de scheepvaart de K. N. S.
M. weer enkele loodsen in gebruik heeft
genomen. In de beperkte ruimte, die
beschikbaar is, zijn 2200 gevangenen
ondergebracht, waarvan 800 vrouwen.
Wanneer men tijdens een wandeling
door het kamp ziet hoe de gevangenen
ondergebracht zijn dan kan men zich
voorstellen, dat het probleem deze men
sen nuttig bezig te houden de kamplei-
ding veel zorg geeft. Immers, zij stelt
zich op het sljandpunt, dat het niet aan-
gaat deze mensen waarvan in vele ge-
vallen niet eens vaststaat of zij schul-
dig zijn, omdat de berechting nog niet
is geschied en omdat: veelal, voor al in
den beginne, gevangenen binnenge-
bracht werden op zeer zwakke aan-
klacht;en, niet te laten degenereren.
Het is dus zaak, aldus de kampeom-
mandant, deze mensen niet alleen ma-
terieel maar ook geestelijk op peil te
houden. Hiervoor is nodig een strenge
maar rechtvaardige behandeling.
December zal een moeilijke maand
worden in het, kamp aan de
Levantkade. Het nieuwe kamp zal
eerst in Maart klaar zijn en men heeft
met kunst en vliegwerk het tlaans in
gebruik zijnde kamp voor de winter in
gericht zo goed als het mogelijk was.
De gevangenen, die vernomen hebben,
dat de gedelegeerde voor de vrijlating
de lichte gevallen voorwaardelijk los-
laat tôt zij door een tribunaal berecht
zijn, menen, dat zij, die hiervoor in aan
merking komen tegen de Kerstdagen
vrij zullen zijn. Dit is natuurlijk een
niet-gerechtvaardigd optimisme en de
taak van de kampleiding is haar ner-
veuze bevolking rustig te houden. De
huidige çommandant meent dit te kun
nen bereiken door zijn gevangenen gees
telijk werkzaam te houden. Er is een
dameskoor, dat fiweemaal in de week
klassieke liederen instudeert en
's avonds voor de gevangenen zingt. De
ze laatsten mogen onder de voorstelling
niet spreken, omdat de bedoeling van
deze voorstelling niet is hen aangenaam
bezig te houden, maar de verwording
tegen te gaan, die ongetwijfeld optreeat
waar SS-gespuis en gewone N.S.B.-ers
onderling verkeren. Ook krijgen de ge-
vnnapnon o-ûûotûTiilro ULi.'v,^. n
Zaandbulten, December 1945.
Beste Wobbegie!
Ik kom net 't huus van 't distributie-
kantoor. 'k Mos natuurlijk weer laank
vvachten, moar de bôrmêh zitten weer
in 't tazzie. Veur mie heb 'le 'n snoep-
koarde en veur Haarm wat rookerij.
'k Vruig hom vanmôrgen of 'k veur
hom ook 'n snoepkoarde nemen zol,
moar nee, dat was nait neudig. Doe
bist moar mooi uut mit dien drei kinder
wie binnen moar mit ons baiden, krie-
gen moar wainig. 't Komt aaltied hier-
op neer: mien snoep mout 'k mit Haarm
dailen, moar de rookerij, doar blief wie
ôf, ik tenminste wel, rookende vraauw-
luu kin 'k nait uutstoan, voak Jrinnen
ze der nog beschilderd bie, en zai mai-
nen ook nog, dat 't mooi liekt, bâ!
Joa Wobbegie de tieden veraanderen
wel en onwillekeurig dut men wel 'n
beetje mit, ik heb ook 'n permanent
kregen. 'k Heb mie der zolf om uutlacht,
moar men kin aanders beslist in Zaand
bulten nait meer mît doun, ieder in
aine lôpt der mit, doar binnen hier ge
wone boerknechten, dei zoeh 'n warrel
in 't hoar draien loaten. Winschooter
kappers hebben 't drok mit de Zaand-
bulters. Woar 't hîn moat mit de we-
reld, ik wait 't nait. De oorlog hèt de
mînsen wel minder moakt, schoamte
zit der nait meer in. Hebben in Klaai-
kloeten ook jongens taikend veur onze
Oost Hier binnen al vaier weg noar
Engeland, doar worden ze drild. 't Zel
heur nait mit vaalen. Tou ze taikend
hebben, dochten de jongens, dat z'
op verziede gingen, moar 't pakt hail
aanders uut, volgens de kraande is 't 'r
'n dikke wèspennust.Haarm zègt:„'k heb
der 'n zwoare mutse in!" Haarm kreeg
de veurege week 'n braif van den in
specteur over zekerhaidstelnng veur de
belasting. Wobbegie, doar hèt hai doa-
genlaang beroerd van wèst. 't Eten
smuik ham nait en 't nachts ruip hai
'n keer: ,,zai binnen stoapel gek, mai-
nen dat 'n mîns geld tôt de Minen
uutsnieden kin!" Enfin 't zakt gelukkig
weer 'n beetje ôf, tenminste hai hèt
gustermiddag weer oardig goud in de
snieboonen eten... Hai is drok aan 't
eerappels ôfleveren, 't sehudden is nait
ôfvaalen en pries is goud. 't Koren is
trouwens ook hailemoal niks, de op-
brîngst is minder as slècht. Haarm
zègt echter 't dut nait veul ôf, de fiscus
hoalt ons toch aales weer ôf. Volgens
de kraande zitten in den Hoag 'n flink
stèl menisters, moar zai waiten de boe-
ren wel te vinden. Enfin de moffen bin
nen vôt, das 'n lichtziede. Nou wicht 'k
mout neudig nciar 't eten, nou is 't dien
beurt weer. Mit vrundeleke grouten
MAARGIE.
FEUILLETON
door CHARLES GARVICE.
7)
Zodra hij de nonaen tôt bedaren l\ad
gebracht, keerde Sir Héron zich tôt
naar, nam zijn hoed af en wilde juist
beginen, zijn verontschuldigingen aan
te bieden, toen hij de felle blik in haar
ogen opving, die hem schenen te tarten,
één woord te zeggen, als hij durfde. Een
ogenblik stond hij zwijgend, ietwat ver-
bluft, naar het hartstochtelijk-opgewon-
den gezichtje te staren; toen vermande
liij zich en begon, met zijn rustige, diepe
stem:
,,Het spijt me meer dan ik zeggen
kan. Ik vrees, dat mijn honden u aller-
onaangenaamste ogenblikken bezorgd
hebben. Weest u zo goed, mijn oprechte
excuses te aanvaarden."
Maar die nederige poging vermocht
het mooie gezichtje niet te verzachten;
integendeel tôt zijn verwondering zag
Sir Héron, hoe de uitdrukking ervan zo
mogelijk nog hooghartiger werd. Het
was een heel nieuwe ervaring voor hem,
om vergiffenis te vragen en afgewezen
te worden! Weer begon hij:
,,Gelooi me, het doet me verbazend
leed, dat mijn honden u zoveel las't ver-
oorzaakten, Zou ik eens mogen zien of
het katje ook gekwetst is?"
,,Neen!"
Sir Héron keek haar in de ogen,
sloeg toen de zijne neer en boog het
hoofd met een soort van demoedige
fierheid.
,,Ik zie, dat ik u zo boos gemaakt
heb, dat aile hoop op vergeving schijnt
uitgesloten," zei hij. „Maar laat me
tenminste mezelf mogen verdedigen. Ik
heb in de bossen lopen dwalen en ben
op de straatweg terecht gekomen zon-
der het zelf te bemerken. Als ik niet zo
in gedachten verdiept was geweest, zou
ik natuurlijk beter op mijn honden ge-
let hebben. Een en ander is geheel de
schuld van mijn verstrooidheid. Ik zou
het al erg genoeg gevonden hebben, als
alleen het katje er maar de dupe van
geworden was; maar nu de dieren tôt
overmaat van ramp nog een jongedame
zo'n schrik hebben aangejaagd, moet ik
haar wel mijn allernederigste veront
schuldigingen aanbieden, en ik hoop,
dat ze die zal willen aannemen."
„En aangezien ze in die verontschul
digingen geen belang stelt, kunt u niet
beter doen dan ze voor u houden en
heengaan," zei May met een trekje om
haar lippen, dat Sir Héron het bloed
naar de gebruinde wangen deed stijgen
Hij beet op zijn lippen, nam nogmaals
zijn hoed af en stond op het punt, aan
die duidelijk uitgesproken wens gevolg
te geven, toen een scherp kreetje van
pijn hem terughield. Aile hooghartig-
heid was uit het gezichtje verdwenen,
het was nu alleen maar bleek en on-
weerstaanbaar-liefelijk.
„Daar!" riep hij verschrikt uit. „U
heeft zich bezeerd! Natuurlijk heeft een
van de honden
,,Neen," zei ze, terwijl de kleur weer
op haar wangen terug kwam, „neen, uw
honden hebben me niet gebeten."
,,Dan heeft die die verwenste kat
u gekrabd. Laat ik ze voor u op de
grond mogen zetten. Ik verzeker u, dat
het nu geen kwaad meer kan."
In zijn bezorgdheid legde hij, zonder
het te weten, zijn hand op haar arm.
,,Het is niets," zei ze, achteruitwij-
kend, met iets beledigends in haar hou-
ding. ,,Als u zo goed wilt zijn, met uw
honden weg te gaan, zal ik ze zelf wel
neerzetten. Ze is halfdood van angst."
Als antwoord keerde Sir Héron zich
om en riep op bevelende toon: „Naar
huis!" en de honden dromden samen en
dropen af, met de staarten tussen de
poten en allesbehalve in hun schik.
,,Zo," zei hij, „de honden zijn weg en
ze zullen niet meer terugkomen. Nu
kunt u het katje gerust neerzetten."
Wanneer de gevangenen zich niet aan
de regels van het kamp houden worden
door de bewakers, die met zorg geko-
zen zijn, diciplinaire straffen toegepast,
maar in het algemeen is de houding der
gevangenen bevredigend, zij werken
graag, hetgeen vooral In de vrouwen-
loods het geval is.
Aile gevangenen, die hier onderge
bracht zîjn, zijn reeds aan het eerste
verhoor onderworpen geweest. Zij heb
ben het recht eenmaal met hun raads-
man te spreken en mogen met dezen
vrij corresponderen, mits op de binnen-
komende post duidelijk aangegeven
staat, wie de afzender is.
Om de hygiënische toestand in het
kamp te illustreren, vertelde de heer
Berthling nog, dat sedert het bestaan
van het kamp 37 gedetineerden gestor-
ven zijn. Tussen 9 Aug. en heden slechts
3. In aanmerking nemende, dat het aan
tal gevangenen, dat in dit doorgangs-
kamp ondergebracht was, 11.000 be-
draagt is dit lage cijfer bevredigend.
De dagindeling is als volgt: 6 uur
reveille, 6.15 aantreden voor de latrines
en wassen, 7.00 ontbijt, 8.00 ziekenrap-
port, 8.0012.30 huishoudelijke diensten
corvé en luchben, 13.3014.00 eten,
14.0018.00 huishoudelijke dienstën,
18.30 avondeten, 21.00 avondappel.
's Zondags wordt niet gewerkt en is de
reveille om 7 uur. De rantsoenen in hét
kamp zijn gelijk aan het minimale bur-
gerrantsoen, zonder de versnaperingen
en rookartikelen, tewijl voor de zieken
extra-toewijzingen beschikbaar zijn.
Rijksdienst voor lkliamelgUe opvoeding
en sport.
Tôt directeur van de dezer dagen in-
gestelde Rijksdienst voor Lichamelijke
Opvoeding en Sport, is benoemd Dr. J.
Miedema. Omtrent de nieuwe instelling
worden de volgende bijzonderheden ge-
geven.
De instelling van de Rijksdienst voor
de Lichamelijke Opvoeding en de Sport
betekent een grote stap in de richting
van een herzienihg en uitbreiding van
de regeringsbemoeiingen met de vraag-
stukken, die zich op dit terrein voor-
doen. Er zal worden gestreefd naar een
gemeenschappelijke basis voor de orga-
nisatie van de lichamelijke opvoeding en
sport in die zin, dat de gunstige invloed
yan de lichamelijke en sportieve vor-
ming de geestelijke en de lichamelijke
vorming van den mens in rulmere mate
dan voorheen tôt zijn recht komt.
De voortizetting van de werkzaamheid
van de inspectie voor de lichamelijke
opvoeding binnen schoolverband houdt
in, dat een gedeelte van de doelstellin-
gen van de rijksdienst reeds binnen af-
zienbare tijd kan worden verwezenlijkt.
Ten aanzien van de lichamelijke op
voeding van de jeugd buiten schoolver
band onderhoudt de Rijksdienst con
tact met de jeugdverenigingen, o.a.
met de Nederlandse Jeugdgemeenschap.
Voorts wordt binnen dit verband ge
streefd naar coôrdinatie van de ge-
meentelijke bemoeiingen met de licha
melijke opvoeding en de sport..
Er worden besprekingen gevoerd met
het ministerie van justitie over de licha
melijke en sportive vorming van de po-
litie. Soortgelijke besprekingen zijn
gaande met het ministerie van binnen-
landse zaken met betrekking tôt de
brandweer. Hetzelfde geldt voor het
ministerie van oorlog en voor het mini
sterie van marine ten behoeve van de
lichamelijke opvoeding van de militai-
ren, zowel te land als ter zee.
De verdere organisatie en uitbouw
van de lichamelijke opvoeding in be-
drijfsverband verkeert in het stadium
van voorbereiding. Ten behoeve hiervan
wordt studiemateriaal verzameld.
Ten aanzien van de opleiding van
leerkrachten ten dienste van het M. O.
zal worden gestreefd naar coôrdinatie
en naar meer uniformiteit in de oplei
ding van de leerkrachten.
Via de overkoepelingsorganisatie,
welke nog in status nascendi verkeert.
zal contact worden onderhouden met
de sportbonden. Hierbij zal bijzondere
aandacht worden geschonken aan de
vorming van sportleiders. Binnen dit
kader hoopt men te komen tôt verwe-
zenlijking van de plannen tôt stichting
van een centrale sportschool.
Het spreekt vanzelf, dat by de uit
voering van het voornemen om door
het scheppen van een gemeenschappe
lijke basis de lichamelijke opvoeding en
de sportbeoefening te coôrdineren een zo
ruim mogelijke plaats zal worden gela-
ten aan het particulière initiatief.
May aarzelde een ogenblik, toen bracht
ze, met het gebruikelijke gestribbel en
gespartel, het diertje van onder haar
jas te voorschijn en zette het op de
grond. Het vloog in een boom als een
eekhoorn. May knoopte haar mantel
dicht en wilde zich verwijderen, maar
Sir Héron, koppig geworden door het
weinige succès dat hij tôt dusver ge-
oogst had, deed nog één poging.
,,Het katje heeft blijkbaar geen let-
sel gekregen," merkte hij op. ,,Weigert
u nog steeds, mijn verontschuldigingen
aan te horen?"
,,Geen letsel! Maar als ik er niet ge
weest was, zou het in stukken ge-
scheurd zijn."
,,Dat is waar, en dan zou het mijn
schuld zijn geweest. Dat heb ik al toe-
gegeven, en mijn leedwezen uitgedrukt.
Wat kan ik nu in 's hemelsnaam meer
doen? Als ik mijn honden opzettelijk te
gen uw katje had opgehitst, zoudt u
me niet met meer minachting kunnen
behandelen..."
,,Het is mijn katje niet," zel ze on-
willig.
,,Niet? vroeg Sir Héron, innerlijk ver-
rukt over deze onverhoopte voortzetting
van het gesprek. ,,Dat is werkelijk een
opluchting voor me. Dan kan uw boos-
heid toch onmogelijk van lange duur
blijven. Als u het niet te vrijmoedig van
me vindt, zal ik me zelf de eer aandoen
u binnenkort een visite te maken, zodat
ik me nog eens formeel en uitvoerig
kan excuseren
Met een plotselinge dongere blos op
haar blank gezichtje keerde May zich
woedend naar hem om.
,,U bedoelt, dat u bij ons aan huis wilt
komen; dat u dit incidentje wilt gebrui-
ken als 'n voorwendsel om ons met een
minzaam, neerbuigend bezoek te ver-
eren Ze brak af, zich bezinnend on
der de blik van pijnlijke verbazing, die
in de donkere ogen kwam; ze beet op
de lippen en staarde naar de grond.
,,U schijnt in mijn voorstel slechts
een nieuwe belediging te zien," zei Sir
Héron. ,,Maar waarom toch? Kunt u
zich dan voorstellen, dat een heer, die
een dame blijkbaar onverzoenlijk boos
heeft gemaakt, daar maar in berust en
niet ailes doet om zijn fout te herstel-
len?"
,,Ik ik stotterde zij, ,,ik stel
me helemaal niets voor. Wij zijn vreem-
den, Sir Héron ze hield plotseling
op, met slechtVerholen schrik, dat ze zo
haar mond voorbij gepraat had.
,,Dat wij vreemden zijn, spijt mij in-
derdaad meer dan ik zeggen kan," zij
hij hoffelijk. „Maar u heeft nog een
sprong op mij voor, U kent mijn naam,
terwijl de uwe mij onbekend is."
Voor het eerst ontspande May's ge
zichtje zich in een wat beverig glim-
lachje; meer was er niet nodig om het
heel mooi te maken.
,,Ja", zei ze, het glimlachje onmiddel
lijk bannend, ik ken uw naam. U is Sir
Héron Letchford, en omdat u Sir Héron
Letchford is, weiger ik, enige veront-
schuldiging van u aan te nemen. Goede
morgen."
,,Blijf hier!" zei hij, en er was iets in
zijn stem, dat haar dwong, te gehoor-
zamen.
,,Heb ik u dan misschien op de een
of andere wijze beledigd vôôr dit voor-
valletje van vanmôrgen? Hebben we el-
kaar dan al eens eerder ontmoet Ik
kan me niet voorstellen, hoe dat moge
lijk zou zijn. Ik zou het me dan heus
wel herinnerd hebben/'
,,Wé hebben elkaar niet eerder ont
moet," zei May koud.
,,Niet? En toch kent u mijn naam en
bent u me blijkbaar allesbehalve wel-
willend gezind. Is het dan billijk ik
doe een beroep op uw rechtvaardig-
heidsgevoel om me met zo'n opzet-
telijke onvriendelijkheid te behandelen?'
..Onvriendelijkhaid herhaalde May
zacht.
(Wordt vervolgd.)
